Trình baøy keát quaû nghieân cöùu
vaên khoá veà Ñöùc Pioâ XII
Trình baøy keát quaû nghieân cöùu vaên khoá veà Ñöùc Pioâ XII.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Roma (RVA News 23-06-2021) - Moät naêm sau khi Vaên khoá Toøa Thaùnh veà trieàu ñaïi Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XII ñöôïc môû ra, hoâm 16 thaùng 6 naêm 2021, moät soá hoïc giaû ñaõ trình baøy keát quaû taïm thôøi cuûa caùc cuoäc nghieân cöùu, trong moät cuoäc hoïp baùo do Ñaïi söù quaùn Ñöùc vaø Phaùp toå chöùc ôû Roma.
Söû gia Nina Valbousquet, thuoäc Hoïc vieän Phaùp ôû Roma, vaø oâng Simon Unger-Alvi, thuoäc vieän söû hoïc cuûa Ñöùc ôû Roma, cuøng vôùi söû gia Lucia Ceci ñaõ trình baøy keát quaû nghieân cöùu.
Baø Nina Valbousquet noùi: "Moät naêm sau khi môû vaên khoá vöøa noùi, ngöôøi ta coù theå khaúng ñònh raèng thieân kieán veà Ñöùc Pioâ XII laø "Giaùo hoaøng cuûa ngöôøi Ñöùc" vaø "Giaùo hoaøng cuûa ngöôøi Do thaùi" khoâng ñuùng. Ñeå thaåm ñònh moät trieàu ñaïi Giaùo hoaøng, vieäc nghieân cöùu phaûi ñi xa hôn con ngöôøi rieâng cuûa vò Giaùo hoaøng vaø cöùu xeùt toaøn theå boä maùy Vatican. Nhôø söï tìm kieám trong vaên khoá, ñoù laø ñieàu coù theå thöïc hieän vaø hình aûnh coù nhöõng saéc thaùi roõ reät hôn".
Ví duï, Ñöùc Toång giaùm muïc Valerio Valeri, Söù thaàn Toøa Thaùnh taïi Phaùp trong thôøi kyø bò nöôùc naøy bò Ñöùc chieám ñoùng, ñaõ chaøo möøng caùc ñaïo luaät veà Do thaùi do ngöôøi Ñöùc coâng boá. Vò Söù thaàn baøy toû laäp tröôøng ñoù trong phuùc trình göûi veà Phuû Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh, vaø vieát theâm raèng nhôø caùc ñaïo luaät ñoù, aûnh höôûng xaáu cuûa daân toäc Do thaùi bò ñaåy lui.
Nhöng ñoái laïi, Ñöùc cha Pierre-Marie Theas, Giaùm muïc giaùo phaän Montauban beân Phaùp, vaø moät soá tu só khaùc, ñaõ nghieâm khaéc pheâ bình söï im laëng cuûa caùc ñaïi dieän Giaùo hoäi, ñöùng tröôùc nhöõng vuï phaùt löu ngöôøi Do thaùi.
Baø Nina keå laïi, hoài naêm 1945, trieát gia Coâng giaùo Jacques Maritain vieát cho Phuû Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh raèng sau theá chieán, Ñöùc Giaùo hoaøng coù theå noùi moät caùch töï do veà nhöõng kinh hoaøng cuûa chieán tranh. Trong baûn traû lôøi ngaøy 19 thaùng 7 naêm 1945, oâng noùi raèng Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XII thöôøng nhaán maïnh söï baát coâng maø nhöõng ngöôøi bò baùch haïi phaûi chòu vì chuûng toäc hoaëc tín ngöôõng cuûa hoï. Vaán ñeà söï im laëng cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XII phaûi ñöôïc cöùu xeùt trong boái caûnh cuûa thôøi ñoù.
Söû gia Unger-Alvi ngöôøi Ñöùc noùi raèng moät ñieàu chaéc chaén laø Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XII ñaõ ñöôïc thoâng baùo veà nhöõng vuï phaùt löu vaø taøn saùt, nhôø nhöõng thö töø vaø nhöõng ngöôøi Do thaùi tò naïn trong caùc nhaø thôø vaø ñan vieän. OÂng cuõng neâu baät vai troø cuûa trieàu ñaïi Ñöùc Pioâ XII trong söï thoáng nhaát AÂu chaâu. Trong khi nöôùc Phaùp muoán moät nöôùc Ñöùc trung laäp vaø bò giaûi giaùp, thì Toøa Thaùnh, theo tinh thaàn cuûa thuû töôùng Ñöùc Konrad Adenauer, moät tín höõu Coâng giaùo xaùc tín, coâng khai coå voõ noái keát Lieân bang Ñöùc vôùi Taây AÂu. Söï lieân minh giöõa ñaûng CDU, Lieân hieäp Kitoâ daân chuû, vôùi Vatican laø moät trong nhöõng neàn taûng daân chuû vaø kinh teá xaõ hoäi thò tröôøng taïi Coäng hoøa Lieân bang Ñöùc. (Cath.ch 17-6-2021)