Vaøi phaûn öùng veà hình luaät tu chính cuûa Giaùo Hoäi
Vaøi phaûn öùng veà hình luaät tu chính cuûa Giaùo Hoäi.
Giuse Traàn Ñöùc Anh OP - CTV
Vatican (Vatican News 6-06-2021) - Sau gaàn 14 naêm tu chính, cuoán VI veà hình luaät trong boä giaùo luaät Coâng Giaùo ñaõ ñöôïc coâng boá ngaøy 1 thaùng 6 naêm 2021 vôùi Toâng Hieán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ "Pascite gregem Dei" (Anh em haõy chaên daét ñoaøn chieân Chuùa). Toâng hieán mang chöõ kyù cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ngaøy 23 thaùng 5 naêm 2021, trong ñoù, ngaøi qui ñònh raèng hình luaät vôùi nhöõng qui luaät môùi do ngaøi aán ñònh seõ baét ñaàu coù hieäu löïc töø ngaøy 8 thaùng 12 naêm 2021. Hình luaät môùi ñöôïc dö luaän caùc nôi chaøo ñoùn, tuy cuõng coù vaøi phaûn öùng tieâu cöïc.
Vaøi ñieåm noåi baät
Coâng trình tu chính cuoán VI trong boä giaùo luaät ñaõ tieán haønh töø naêm 2007 do quyeát ñònh cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI vaø nay môùi hoaøn thaønh.
Buoäc phaûi aùp duïng hình phaït khi caàn
Trong Toâng Hieán, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khaúng ñònh raèng vaên baûn môùi cuûa cuoán VI laø moät phöông tieän cöùu ñoä vaø söûa chöõa mau leï, caàn ñöôïc söû duïng kòp thôøi vaø vôùi loøng baùc aùi muïc töû, ñeå traùnh nhöõng teä naïn nghieâm troïng vaø thoa dòu nhöõng veát thöông do söï yeáu ñuoái cuûa con ngöôøi gaây ra. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng nhaán maïnh raèng söï thieáu nhaän thöùc veà töông quan maät thieát trong Giaùo Hoäi giöõa vieäc thöïc thi baùc aùi, vaø vieäc aùp duïng kyû luaät xöû phaït khi maø hoaøn caûnh vaø coâng lyù ñoøi hoûi, ñaõ gaây ra nhieàu thieät haïi. Ñaây laø ñieàu khaùc vôùi tröôùc ñaây: hình luaät tröôùc ñaây khoâng khuyeán khích aùp duïng hình phaït, vì theá ñaõ gaây thieät haïi lôùn cho Giaùo Hoäi.
Nhöõng caûi tieán ñöôïc ñeà ra
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng cho bieát Vaên baûn môùi cuûa cuoán VI ñöôïc caûi tieán veà phöông dieän chuyeân moân, nhaát laø nhöõng khía caïnh cô baûn veà hình luaät, ví duï quyeàn baøo chöõa, thôøi hieäu khôûi söï truy toá hình söï, xaùc ñònh chính xaùc hôn caùc hình phaït, coáng hieán "nhöõng tieâu chuaån khaùch quan ñeå aán ñònh hình phaït thích hôïp nhaát caàn aùp duïng trong tröôøng hôïp cuï theå, giaûm bôùt söï tuøy tieän töø phía nhaø chöùc traùch, nhôø ñoù giuùp duy trì söï thoáng nhaát cuûa Giaùo Hoäi khi aùp duïng caùc hình phaït, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng toäi phaïm gaây thieät haïi traàm troïng vaø göông muø trong coäng ñoaøn Giaùo Hoäi".
Phaûn öùng töø nöôùc Ñöùc
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Ludwig Schick
Trong thôøi gian qua, coù nhöõng phaûn öùng tieâu cöïc, choáng ñoái töø nhieàu thaønh phaàn Coâng Giaùo ôû Ñöùc veà vaán ñeà chuùc laønh cho caùc caëp ñoàng phaùi, nhöng veà boä hình luaät môùi, ngöôøi ta thaáy coù söï chaøo ñoùn. Vò Giaùm Muïc Ñöùc duy nhaát leân tieáng laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Ludwig Schick cuûa giaùo phaän Bamberg. Ngaøi laø moät chuyeân gia giaùo luaät, töøng laøm giaùo sö giaùo luaät taïi Fulda (1985-2002) vaø trong Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñöùc, ngaøi ñöôïc uûy thaùc nhieäm vuï thieát laäp moät heä thoáng hình luaät vôùi söï coäng taùc cuûa moät UÛy ban chuyeân gia. Chính Ñöùc Toång Giaùm Muïc laø thaønh vieân töø naêm 2010 cuûa UÛy ban tu chính hình luaät cuûa Giaùo Hoäi.
UÛng hoä töø phía daân söï
Caû töø phía chính phuû cuõng coù phaûn öùng chaøo möøng. OÂng Johannes-Wilhelm Roerig, ngöôøi ñaëc traùch cuûa Chính Phuû Ñöùc veà nhöõng vuï laïm duïng tính duïc treû em, cuõng tuyeân boá raèng söï baát coâng do laïm duïng tính duïc töø nay ñöôïc giaùo luaät Coâng Giaùo goïi ñích danh vaø xaùc ñònh ñoù laø moät baát coâng traàm troïng. Söï laïm duïng naøy töø nay khoâng coøn ñöôïc moâ taû laø "söï vi phaïm giôùi raên thöù saùu hoaëc choáng laïi luaät ñoäc thaân", nhöng laø moät toäi aùc. Vôùi söï thay ñoåi naøy, caùc Giaùm Muïc vaø Beà treân khoâng coøn coù theå tuøy yù tröøng phaït hay khoâng tröøng phaït keû phaïm toäi laïm duïng. Gioáng nhö toäi phaù thai vaø gieát ngöôøi, toäi laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân töø nay ñöôïc xeáp vaøo phaàn noùi veà nhöõng toäi "choáng laïi söï soáng, phaåm giaù vaø töï do cuûa con ngöôøi". Theo OÂng Roerig, vôùi nhöõng tu chính treân ñaây, hình luaät cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo xích laïi gaàn hình luaät cuûa caùc chính phuû ñôøi.
Phaûn öùng baát maõn
Tuy nhieân cuõng coù phaûn öùng "ñau buoàn vaø thaát voïng" cuûa Hoäi phuï nöõ Coâng Giaùo Ñöùc ñoái vôùi boä hình luaät môùi cuûa Giaùo Hoäi.
Phong traøo phuï nöõ Coâng Giaùo caáp tieán ôû Ñöùc, goïi taét laø Maria 2.0 cho raèng vieäc caûi toå hình luaät cuûa Toøa Thaùnh laø chöa ñuû vaø "vi phaïm phaåm giaù cuûa caùc phuï nöõ Coâng Giaùo". Phong traøo naøy baát maõn vì hình luaät tu chính cuûa Giaùo Hoäi xeáp vieäc truyeàn chöùc thaùnh cho phuï nöõ vaøo nhöõng toäi naëng nhaát, gioáng nhö toäi giaùo só laïm duïng tích duïc treû vò thaønh nieân, vaø theo hoï, ñieàu naøy coù nghóa laø Giaùo Hoäi vi phaïm phaåm giaù cuûa phuï nöõ: "Thaät laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc khi xeáp vieäc truyeàn chöùc cho phuï nöõ ngang haøng vôùi toäi laïm duïng tính duïc!".
Khoâng truyeàn chöùc cho phuï nöõ
Hoäi phuï nöõ Coâng Giaùo Ñöùc cuõng pheâ bình moät soá ñieåm, nhaát laø giaùo luaät tieáp tuïc kheùp cöûa ñoái vôùi vieäc phuï nöõ coù theå ñaûm taát caû caùc chöùc vuï vaø giaùo vuï. Baø Agnes Wuckelt tuyeân boá hoâm 2 thaùng 6 naêm 2021 taïi Dusseldorf raèng: Giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà vaán ñeà naøy khoâng phaûi laø ñieàu môùi, nhöng thöïc laø ñieàu thaát voïng lôùn ñoái vôùi chuùng toâi, "moät caùi taùt môùi" vaøo maët caùc phuï nöõ chuùng toâi. Vieäc caám truyeàn chöùc cho phuï nöõ laïi ñöôïc taùi khaúng ñònh.
Baø Wuckelt keâu goïi taát caû taát caû nhöõng ngöôøi nam nöõ haõy tranh ñaáu ñöøng ñeå mình bò laïc höôùng.. Baø noùi: Trong "Con ñöôøng coâng nghò" chuùng toâi seõ laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå môû ra caùnh cöûa naøy. Trong tö caùch laø Hoäi phuï nöõ Coâng Giaùo, chuùng toâi beânh vöïc söï tham gia cuûa phuï nöõ vaøo Giaùo Hoäi qua nhöõng chöùc vuï khaùc nhau. Vôùi vieäc caûi toå môùi ngaøy 1 thaùng 6 naêm 2021, Giaùo Hoäi taïo neân hình luaät nghieâm ngaët hôn.
Vaøi phaûn öùng khaùc
Hình luaät môùi cuûa Giaùo Hoäi taùi khaúng ñònh nguyeân taéc "Moïi ngöôøi phaûi ñöôïc coi laø voâ toäi cho ñeán khi bò xaùc nhaän laø coù toäi". Nguyeân taéc naøy bò vi phaïm khaù nhieàu ôû Baéc Myõ trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Thöïc vaäy, sau laøn soùng nhöõng vuï xì caêng ñan laøm duïng tính duïc, nhieàu linh muïc, nhaát laø ôû Myõ, bò toá giaùc nhieàu, vaø coù nhöõng Giaùm Muïc ñeà ra chuû tröông "tuyeät ñoái khoâng dung thöù". Taïi moät soá giaùo phaän, caùc Giaùm Muïc muoán haønh ñoäng mau leï, khoâng chuùt do döï, loaïi boû caùc Linh Muïc bò caùo, vaø do ñoù taïo neân moät lôùp Linh muïc maø caùc nhaø giaùo luaät goïi laø "khoâng theå boå nhieäm": caùc Giaùm Muïc töø choái khoâng cho caùc vò naøy laøm vieäc muïc vuï trôû laïi, maëc duø sau khi xeùt xöû, ngöôøi ta khoâng thaáy coù ñuû lyù ñeå keát aùn hoï.
Veà vaán ñeà naøy, coù thay ñoåi tuy nhoû, nhöng ñaùng keå, ñoù laø ñieàu khoaûn 1321 taùi khaúng ñònh raèng khoâng ai coù theå bò tröøng phaït tröø khi toäi cuûa hoï ñöôïc chöùng thöïc vaø hoï coù theå chòu traùch nhieäm veà haønh ñoäng cuûa hoï, nghóa laø coù theå chòu traùch nhieäm veà taâm lyù vaø luaân lyù. Vaø khoaûn luaät môùi theâm raèng "moïi ngöôøi phaûi ñöôïc coi laø voâ toäi cho ñeán khi chöùng minh ngöôïc laïi".
Quaûn trò taøi saûn
Nhieàu baøi baùo cuõng neâu roõ nhöõng ñieåm môùi trong hình luaät tu chính veà nhöõng toäi trong vieäc quaûn trò taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi, nhö trong khoaûn soá 1376 lieät keâ moät loaït nhöõng toäi trong laõnh vöïc naøy: nhöõng toäi bieån thuû taøi saûn cuûa Hoäi Thaùnh hoaëc ngaên caûn thu caùc hoa traùi cuûa taøi saûn aáy (1375,1,2) hoaëc khoâng tham khaûo yù kieán, khoâng coù söï ñoàng thuaän, cho pheùp hoaëc khoâng coù nhöõng ñoøi hoûi theo luaät ñeå baùn, chuyeån nhöôïng taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi. Cuõng bò tröøng phaït neáu ngöôøi naøo toû ra caåu thaû, lô laø trong vieäc quaûn lyù taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi.
Nhöõng khoaûn naøy döôøng nhö nhaém tröïc tieáp tôùi caùc Giaùm Muïc hoaëc cha sôû laø nhöõng ngöôøi thöôøng ñöa ra nhöõng quyeát ñònh veà taøi saûn maø khoâng theo caùc thuû tuïc caàn thieát theo giaùo luaät. Ñieàu naøy cuõng aùp duïng cho nhöõng vuï ñoùng cöûa hoaëc baùn nhaø thôø, hoaëc ñeä ñôn nôi chính quyeàn daân söï ñeå xin tuyeân boá giaùo phaän phaù saûn maø khoâng coù söï chaáp thuaän tröôùc ñoù cuûa Toøa Thaùnh, ñieàu maø moät soá Giaùm Muïc taïi Myõ ñaõ bò Toøa Thaùnh caûnh caùo trong thôøi gian gaàn ñaây.