Söù vuï vaø caùc hoaït ñoäng cuûa Boä Giaùo só
Söù vuï vaø caùc hoaït ñoäng cuûa Boä Giaùo só.
Ngoïc Yeán
Vatican (Vatican News 31-05-2021) - Trong moät cuoäc phoûng vaán ñaëc bieät daønh cho Vatican News, Ñöùc Hoàng y Beniamino Stella, Boä tröôûng Boä Giaùo só ñaõ giaûi thích chi tieát veà söù vuï cuõng nhö caùc hoaït ñoäng cuûa Boä Giaùo só cuûa Toaø Thaùnh.
Cô caáu hoaït ñoäng cuûa Boä Giaùo só
Tröôùc heát, veà cô caáu hoaït ñoäng cuûa Boä Giaùo só cuõng nhö nhöõng chi phí quaûn lyù ñeå hoã trôï caùc muïc tieâu söù vuï cuûa Boä, Ñöùc Hoàng y Stella cho bieát: Boä Giaùo só goàm moät soá ngöôøi ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha boå nhieäm, trong ñoù coù caùc Hoàng y, Toång Giaùm muïc vaø Giaùm muïc ñeán töø Giaùo trieàu Roma vaø caùc khu vöïc khaùc nhau cuûa theá giôùi, nhö theá ñaûm baûo quan ñieåm phoå quaùt cuûa Giaùo hoäi. Cuï theå, Boä goàm coù: moät Hoàng y Boä tröôûng, hai Toång Giaùm muïc laøm Toång Thö kyù, moät trong hai vò naøy phuï traùch caùc Chuûng vieän, vaø moät Phoù Toång Thö kyù. Coù 27 linh muïc vaø 4 giaùo daân laøm vieäc trong cô quan naøy cuûa Toaø Thaùnh. Ngoaøi ra, khi caàn thieát seõ coù söï coäng taùc cuûa moät soá caùc chuyeân gia tö vaán veà thaàn hoïc, giaùo luaät, taâm lyù.
Hoaït ñoäng cuûa Boä ñöôïc chia thaønh boán Vaên phoøng:
1/ Vaên phoøng Giaùo só
Ñaàu tieân laø Vaên phoøng Giaùo só. Ngoaøi nhieàu thöïc haønh "kyû luaät" vaø caùc hoaït ñoäng trôï giuùp Giaùo hoäi ñòa phöông, Vaên phoøng Giaùo só coøn xem xeùt caùc baûn töôøng trình, vaø traû lôøi caùc yeâu caàu cuûa caùc Giaùm muïc vaø linh muïc. Moät lónh vöïc quan troïng khaùc laø "caùc khaùng nghò", nhö vieäc ñình chæ caùc giaùo xöù, nhö moät bieåu hieän töï do cuûa caùc tín höõu trong khi "ñoái thoaïi" vôùi chính quyeàn.
Qua "caùc Naêng quyeàn Ñaëc bieät", Boä Giaùo só coù theå sa thaûi caùc linh muïc vaø phoù teá khoûi baäc giaùo só vì nhöõng lyù do nghieâm troïng. Huaán thò gaàn ñaây veà vieäc "hoaùn caûi muïc vuï cuûa coäng ñoaøn giaùo xöù ñeå phuïc vuï cho söù vuï loan baùo Tin Möøng cuûa Giaùo hoäi" (20/7/2020), ra ñôøi töø coâng vieäc vaø kinh nghieäm cuûa Vaên phoøng naøy.
2/ Vaên phoøng Chuûng vieän
Thöù hai laø Vaên phoøng Chuûng vieän, vaên phoøng naøy hoaït ñoäng cho vieäc thaêng tieán ôn goïi vaø hoã trôï caùc Giaùm muïc giaùo phaän vaø caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc trong lónh vöïc ñaøo taïo linh muïc, ban ñaàu vaø lieân tuïc, ñaëc bieät laø cuûa caùc Chuûng vieän. Vaên phoøng thuùc ñaåy söï nhaän thöùc vaø aùp duïng "Quy cheá Neàn taûng veà Ñaøo taïo Linh muïc" (Ratio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis) vaø ñoàng haønh vôùi caùc Giaùm muïc ñòa phöông trong vieäc soaïn thaûo "Quy cheá ñòa phöông veà ñaøo taïo linh muïc" (Ratio Nationalis), vaø sau ñoù phaûi ñöôïc Boä Giaùo só pheâ chuaån. Ngoaøi ra, vaên phoøng coøn coù thaåm quyeàn ñoái vôùi caùc Tröôøng Noäi truù daønh cho caùc Linh muïc ôû Roma.
3/ Vaên phoøng Haønh chính
Thöù ba laø Vaên phoøng Haønh chính. Vaên phoøng naøy coù traùch nhieäm vaø quyeàn sôû höõu taát caû caùc taøi saûn cuûa Giaùo hoäi trong moïi tröôøng hôïp "thuoäc thaåm quyeàn toái cao cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng", laø moät trong nhöõng coâng cuï ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha söû duïng ñeå giaùm saùt vieäc quaûn lyù phuø hôïp taøi saûn cuûa Giaùo hoäi. Boä cuõng thöïc hieän chöùc naêng naøy khi caáp Giaáy pheùp caàn thieát ñeå xaùc ñònh hôïp leä ñoái vôùi moät soá haønh vi chuyeån nhöôïng taøi saûn.
4/ Vaên phoøng Kyû luaät
Cuoái cuøng laø Vaên phoøng Kyû luaät. Vaên phoøng naøy giaûi quyeát tröôøng hôïp giaùo só ñaõ töø boû vieäc thi haønh thöøa taùc vuï vaø sau ñoù coù yù ñònh hoøa giaûi vôùi Chuùa, vôùi coäng ñoaøn Giaùo hoäi vaø caû vôùi "lòch söû" cuûa chính hoï.
Vieäc nhaän söï mieãn tröø kyû luaät - daønh rieâng cho Ñöùc Thaùnh Cha - khoâng phaûi laø moät quyeàn, maø laø moät ôn, ñöôïc ban cho töøng tröôøng hôïp, nhö moät daáu hieäu cuûa loøng thöông xoùt, khi hoaøn caûnh töø boû thöøa taùc vuï vaø maát caên tính cuûa giaùo só tôùi nay döôøng nhö khoâng theå thay ñoåi.
Chi phí quaûn lyù
Ñoái vôùi chi phí quaûn lyù cuûa Boä Giaùo só, Ñöùc Hoàng y Stella cho bieát, chi phí chuû yeáu laø traû löông cho Nhaân vieân vaø chi phí hoaït ñoäng.
Beân caïnh ñoù, chi phí taøi trôï cho caùc khoaù ñaøo taïo do Boä ñeà xuaát, moät phaàn ñeán töø söï ñoùng goùp töôïng tröng cuûa caùc sinh vieân, vaø phaàn coøn laïi ñeán töø loøng quaûng ñaïi cuûa caùc toå chöùc khaùc, nhö Toå chöùc Toaø Thaùnh 'Trôï giuùp caùc Giaùo hoäi ñau khoå'".
Caùc Chuûng vieän
Veà vieäc ñaïo taïo caùc linh muïc, Boä tröôûng Boä Giaùo só noùi: Theo quan ñieåm cuûa vaên kieän "Quy cheá Neàn taûng veà Ñaøo taïo Linh muïc", vieäc ñaøo taïo linh muïc baét ñaàu töø chuûng vieän, vaø tieáp tuïc ñaøo taïo suoát ñôøi. Do ñoù, Boä ñoàng haønh vôùi caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc trong vieäc thuùc ñaåy ñaøo taïo ban ñaàu vaø lieân tuïc cho giaùo só.
Lieân quan ñeán traùch vuï ñoái vôùi caùc chuûng vieän, cuï theå veà caùc lónh vöïc vaø caùch thöùc thöïc hieän, Ñöùc Hoàng y noùi ñeán Töï saéc "Ñaøo taïo Thöøa taùc vuï" (Ministrorum Institutio) ñöôïc Ñöùc nguyeân Giaùo hoaøng Bieån Ñöùc XVI ban haønh naêm 2013. Qua Töï saéc naøy, Ñöùc nguyeân Giaùo hoaøng muoán Boä Giaùo só chaêm soùc moïi söï lieân quan ñeán ñaøo taïo, ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa caùc linh muïc vaø phoù teá.
Tröôùc ñoù, vaøo naêm 1992, vôùi Toâng huaán "Ñaøo taïo Linh muïc trong hoaøn caûnh ngaøy nay" (Pastores Dabo Vobis),Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ giuùp Giaùo hoäi vöôït qua khaùi nieäm cho raèng chuûng vieän chæ laø nôi ñaøo taïo trí tueä. Vôùi vaên kieän naøy, hoaït ñoäng ñaøo taïo trong caùc chuûng vieän bao goàm boán chieàu kích: trí tueä, thieâng lieâng, muïc vuï vaø con ngöôøi. Theâm nöõa, ñaøo taïo caùc linh muïc khoâng chæ döøng laïi taïi caùc chuûng vieän, nhöng bao goàm hai giai ñoaïn. Giai ñoaïn ñaàu tieân trong chuûng vieän, ñöôïc goïi ñaøo taïo ban ñaàu, sau ñoù giai ñoaïn thöù hai tieáp tuïc trong suoát cuoäc ñôøi linh muïc, nghóa laø ñaøo taïo lieân tuïc.
Töø quan ñieåm naøy, vieäc chuyeån giao thaåm quyeàn ñöôïc thöïc hieän trong naêm 2013, vaø sau ñoù vaøo naêm 2016 bôûi vaên kieän "Quy cheá Neàn taûng veà Ñaøo taïo Linh muïc". Keát quaû laø Boä Giaùo só coù boán vaên phoøng ñöôïc phaân bieät theo nhu caàu coâng vieäc, cuøng hoaït ñoäng cho giaùo só. Ngoaøi ra, Boä Giaùo só coøn coù thaåm quyeàn treân caùc Chuûng vieän Lieân Giaùo phaän, lieân quan ñeán vieäc taïo döïng, ñình chæ vaø hôïp nhaát, cuõng nhö pheâ chuaån caùc quy cheá vaø boå nhieäm Giaùm ñoác, theo ñeà nghò cuûa Giaùm muïc ñòa phöông.
Theo nghóa naøy, moät lónh vöïc coù moät taàm quan troïng ñaëc bieät laø caùc cuoäc vieáng thaêm chuûng vieän cuûa Boä, nhaèm duy trì söï ñoái thoaïi vaø trao ñoåi thöôøng xuyeân giöõa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø Giaùo hoäi hoaøn vuõ. Ñeå baûo ñaûm tinh thaàn naøy, Vaên phoøng caùc Chuûng vieän thuùc ñaåy ñoái thoaïi vôùi caùc UÛy ban Giaùm muïc vaø caùc Hieäp hoäi Chuûng vieän Quoác gia. Ngoaøi moái lieân heä chaët cheõ naøy vôùi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, Boä coøn thöôøng xuyeân xuùc tieán caùc khoùa ñaøo taïo cho caùc nhaø ñaøo taïo trong caùc chuûng vieän theo caùc ngoân ngöõ khaùc nhau.
Phoù teá vónh vieãn
Trong lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa Boä Giaùo só coøn lieân quan ñeán phoù teá vónh vieãn. Ñöùc Hoàng y Stella cho bieát Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi moät caùch coâng khai: "Chuùng ta phaûi caån thaän ñeå khoâng coi caùc phoù teá nhö laø moät nöûa linh muïc vaø moät nöûa giaùo daân".
Vieäc phong chöùc phoù teá, ñoái vôùi moät soá ngöôøi, ñöôïc goïi laø phoù teá chuyeån tieáp, laø moät giai ñoaïn tieán tôùi chöùc linh muïc. Sau ñoù, Coâng ñoàng Vatican II, theo truyeàn thoáng cuûa Giaùo hoäi, ñaõ taùi laäp chöùc phoù teá vónh vieãn, nghóa laø daønh cho nhöõng ngöôøi nam, ngay caû nhöõng ngöôøi ñaõ keát hoân, ñöôïc chòu chöùc phoù teá khoâng phaûi cho chöùc linh muïc, nhöng laø ñeå phuïc vuï trong Giaùo hoäi. Thöïc teá, caùc phoù teá thi haønh chöùc vuï trong caùc cöû haønh vaø rao giaûng, trong caùc hoaït ñoäng baùc aùi, quan taâm ñeán ngöôøi ngheøo vaø coäng taùc coù thaåm quyeàn trong vieäc quaûn lyù caùc taøi saûn cuûa Giaùo hoäi.
Trong Huaán thò veà vieäc "hoaùn caûi muïc vuï cuûa coäng ñoàng giaùo xöù ñeå phuïc vuï cho söù vuï loan baùo Tin Möøng cuûa Giaùo hoäi", Boä Giaùo só ñaõ trình baøy moät caùi nhìn veà thöøa taùc vuï cuûa Giaùo hoäi, vaø döïa treân giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng vaø caùc Giaùo hoaøng, ñaõ nhaán maïnh nhieäm vuï cuûa caùc phoù teá vónh vieãn nhö caùc ngoân söù phuïc vuï. Hôn nöõa, thöøa taùc vuï cuûa hoï phaûi vöôït ra ngoaøi ranh giôùi cuûa coäng ñoaøn Giaùo hoäi. Ñoù laø tröôøng hôïp caùc phoù teá vónh vieãn daán thaân trong caùc beänh vieän, nhaø tuø, ñoùn tieáp ngöôøi tò naïn, trong moâi tröôøng giaùo duïc vaø trung taâm laéng nghe cuûa Caritas. Ngaøy nay, nhaân danh Giaùo hoäi, caùc phoù teá vónh vieãn tieáp tuïc thi haønh coâng vieäc cuûa Ngöôøi Samari toát laønh.
Ñeå thöïc hieän ôn goïi cuï theå naøy, caàn phaûi ñaøo taïo khoâng chæ lieân quan ñeán chieàu kích trí tueä, maø coøn laø söï tröôûng thaønh veà nhaân baûn vaø thieâng lieâng, theo quan ñieåm cuûa coâng cuoäc loan baùo Tin Möøng. Vì lyù do naøy, Boä ñoàng haønh vôùi caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc trong vieäc soaïn thaûo Ratio ñeå ñaøo taïo caùc phoù teá vónh vieãn, nhaèm nhaän thöùc ñaày ñuû tieàm naêng ôn goïi cuûa hoï. Ngoaøi ra, Boä ñang ñoái thoaïi vôùi caùc Giaùm muïc ñòa phöông ñeå thieát laäp chöùc phoù teá vónh vieãn treân toaøn theá giôùi, vì ôû moät soá Giaùo hoäi ñòa phöông vaãn chöa ñöôïc khoâi phuïc. Thöïc teá, traùch nhieäm cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc laø phaûi ñeà xuaát phoù teá vónh vieãn cho caùc quoác gia ñòa phöông.
Hôn nöõa, moät khía caïnh ñaëc bieät cuûa chöùc phoù teá vónh vieãn, thöïc teá laø nhöõng ngöôøi nam ñaõ laäp gia ñình cuõng coù theå ñöôïc laõnh nhaän thöøa taùc vuï naøy. Löïa choïn naøy phaân bieät roõ raøng hoï vôùi caùc linh muïc, nhöõng ngöôøi luoân soáng ñoäc thaân trong Giaùo hoäi Latinh. Hôn nöõa, phoù teá vónh vieãn coù gia ñình vaø ñang thöïc haønh moät ngheà nghieäp laø moät chöùng taù ñaëc aân veà ôn goïi neân thaùnh phoå quaùt trong ñôøi soáng thöôøng nhaät. Tuy nhieân, maëc duø vôùi soá löôïng ít hôn, coù caùc phoù teá vónh vieãn ñoäc thaân, nhöõng ngöôøi laøm chöùng cho giaù trò cuûa söï tinh khieát vì Nöôùc Trôøi, ñaûm nhaän daán thaân soáng ñoäc thaân vaøo luùc thuï phong, ñeå daâng mình caùch töï do hôn cho caùc nhu caàu cuûa thöøa taùc vuï.
Boä Giaùo só daán thaân thuùc ñaåy ôn goïi phoù teá vónh vieãn trong taát caû söï phong phuù vaø phuø hôïp cuûa ôn goïi naøy: nhöõng ngöôøi nam naøy, treân thöïc teá, khoâng phaûi laø "nhöõng ngöôøi giuùp leã vôùi daây stola", nhöng laø caùc tín höõu daán thaân theå hieän - trong söï hieäp thoâng vôùi Giaùm muïc - khuoân maët Chuùa Gieâsu, Ñaáng khoâng ñeán ñeå ñöôïc phuïc vuï nhöng ñeå phuïc vuï vaø hieán daâng maïng soáng.