20 nhaø truyeàn giaùo treân toaøn theá giôùi
bò saùt haïi trong naêm 2020, hoï laø ai
20 nhaø truyeàn giaùo treân toaøn theá giôùi bò saùt haïi trong naêm 2020, hoï laø ai?
Hoàng Thuûy
Vatican (Vatican News 5-01-2021) - Baùo caùo haøng naêm cuûa Fides khoâng chæ giôùi haïn ôû nhöõng nhaø truyeàn giaùo theo nghóa chaët cheõ, nhöng coá gaéng ghi danh taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän bí tích röûa toäi, daán thaân trong ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi vaø ñaõ bò saùt haïi caùch taøn baïo.
Ngaøy 30 thaùng 12 naêm 2020, haõng tin Fides cuûa Thaùnh Boä Loan baùo Tin Möøng cho caùc Daân toäc ñaõ coâng boá baùo caùo thöôøng nieân veà con soá caùc nhaø truyeàn giaùo bò saùt haïi treân toaøn theá giôùi trong naêm 2020.
Fides duøng töø "nhaø truyeàn giaùo" cho taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, vì "nhôø bí tích röûa toäi, moãi thaønh phaàn Daân Chuùa ñeàu trôû thaønh moân ñeä truyeàn giaùo. Moãi ngöôøi ñöôïc röûa toäi, baát keå chöùc naêng cuûa hoï trong Giaùo hoäi vaø möùc ñoä giaùo duïc ñöùc tin, laø moät chuû theå tích cöïc cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng "(EG 120). Baùo caùo haøng naêm cuûa Fides khoâng chæ giôùi haïn ôû nhöõng nhaø truyeàn giaùo theo nghóa chaët cheõ, nhöng coá gaéng ghi danh taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, daán thaân trong ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi vaø ñaõ bò saùt haïi caùch taøn baïo.
Nhöõng ngöôøi chia seû cuoäc soáng bình thöôøng vôùi ngöôøi daân
Cuõng trong naêm 2020, nhieàu nhaø hoaït ñoäng muïc vuï ñaõ bò gieát trong caùc vuï cöôùp boùc hoaëc troäm caép xaûy ra caùch baïo löïc, hoaëc bò baét coùc, hoaëc thaäm chí bò keït trong caùc vuï xaû suùng hay haønh vi baïo löïc taïi nhöõng nôi hoï ñang hoaït ñoäng, ñaëc tröng bôûi söï ngheøo ñoùi veà kinh teá vaø vaên hoùa, suy thoaùi ñaïo ñöùc vaø moâi tröôøng, nôi baïo löïc vaø aùp böùc laø caùc quy taéc öùng xöû, nôi hoaøn toaøn thieáu söï toân troïng ñoái vôùi söï soáng vaø moïi quyeàn cuûa con ngöôøi. Hoï khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi taïo neân caùc kyø tích, nhöõng haønh ñoäng noåi baät, nhöng chæ ñôn giaûn laø chia seû cuoäc soáng haøng ngaøy gioáng nhö haàu heát ngöôøi daân, mang chöùng taù Phuùc aâm nhö moät daáu hieäu cuûa nieàm hy voïng Ki-toâ giaùo.
Trong buoåi tieáp kieán chung ngaøy 2 thaùng 12 naêm 2020, nhaân kyû nieäm 40 naêm ngaøy boán nöõ tu truyeàn giaùo töø Baéc Myõ, bò gieát haïi ôû El Salvador, nôi hoï bò baét coùc, haõm hieáp vaø saùt haïi bôûi moät nhoùm quaân nhaân, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ noùi: "Hoï ñaõ phuïc vuï ôû El Salvador trong boái caûnh cuûa cuoäc noäi chieán. Vôùi daán thaân truyeàn giaùo vaø chaáp nhaän nhieàu ruûi ro, hoï ñaõ mang theo thöùc aên vaø thuoác cho nhöõng ngöôøi phaûi di taûn vaø hoï ñaõ giuùp nhöõng gia ñình ngheøo nhaát. Nhöõng phuï nöõ naøy ñaõ soáng ñöùc tin cuûa hoï moät caùch voâ cuøng quaûng ñaïi. Hoï laø taám göông cho moïi ngöôøi trôû thaønh nhöõng moân ñeä truyeàn giaùo trung thaønh."
Nhöõng cha xöù
Ñaây laø chìa khoùa ñeå ñoïc caùc söï kieän traàn theá cuûa nhöõng nhaø truyeàn giaùo bò gieát. Hoï laø caùc cha xöù ñaõ chia seû moïi thöù hoï coù vôùi nhöõng ngöôøi ñöôïc giao phoù cho hoï chaêm soùc, bò saùt haïi bôûi nhöõng teân toäi phaïm tuyeät voïng tìm kieám cuûa caûi maø chuùng nghó ñöôïc caát giaáu trong nhaø thôø, nhö xaûy ra vôùi cha Jorge Vaudagna ôû Argentina hay cha Silva Barrois ôû Brazil.
Naïn nhaân cuûa chính nhöõng ngöôøi hoï daán thaân giuùp ñôõ
Hoï laø naïn nhaân cuûa nhöõng ngöôøi bò thieät thoøi, nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc hoï hy sinh chaêm soùc moãi ngaøy nhö tröôøng hôïp cha Roberto Malgesini, moät linh muïc cuûa nhöõng ngöôøi thaáp keùm nhaát trong xaõ hoäi, noåi tieáng daán thaân chaêm soùc cho ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi di daân ôû mieàn baéc nöôùc YÙ, bò ñaâm cheát bôûi moät ngöôøi taâm thaàn maø cha thöôøng giuùp ñôõ; hay nhö tu huynh Leonardo Grasso, bò taán coâng vaø cheát chaùy bôûi moät ngöôøi cö truù trong trung taâm phuïc hoài ngöôøi cai nghieän vaø beänh nhaân sida do thaày Grasso thaønh laäp.
Caùc nöõ tu
Hoï laø caùc nöõ tu tham gia vaøo vieäc giaùo duïc caùc theá heä treû, bò taán coâng khi hoï ñang ñònh ñeán vaên phoøng laøm vieäc hoaëc nhöõng ngöôøi khoâng ngaàn ngaïi lieàu maïng soáng ñeå cöùu nhöõng thieáu nieân ñöôïc giao phoù cho hoï nhö sô Henrietta Alokha ôû Nigeria. Sô laø hieäu tröôûng cuûa tröôøng nöõ Belem ôû Lagos. Ngaøy 15 thaùng 3 naêm 2020, khi moät vuï noå gaây hoûa hoaïn, ngay laäp töùc sô ra tay giuùp ñöa caùc nöõ sinh ñeán nôi an toaøn. Nhöng khi ñeán löôït sô thoaùt ra khoûi cô sôû thì ngoïn löûa ñaõ bao truøm vaø laøm toøa nhaø suïp ñoå. Sô ñaõ hy sinh maïng soáng ñeå baûo ñaûm an toaøn cho treân 300 hoïc sinh do sô phuï traùch.
Nhöõng ngöôøi treû
Hoï coøn laø nhöõng ngöôøi treû tuoåi, thaäm chí nhöõng coâ gaùi nhoû, nhöõng ngöôøi ñaõ chia seû söï daán thaân Ki-toâ giaùo vôùi loøng nhieät thaønh vaø xaùc tín, trong nhöõng hoaøn caûnh baïo löïc muø quaùng khoâng tính ñeán ñoä tuoåi, nhö hai chò em Liliam Yunielka 12 tuoåi vaø Blanca Marlene Gonzalez 10 tuoåi. Caùc em thuoäc Hoäi Nhi ñoàng truyeàn giaùo vaø Hoäi thieáu nieân truyeàn giaùo cuûa Nicaragua, ñaõ bò saùt haïi daõ man ôû Nicaragua.
Chuûng sinh treû Michael Nnadi
Baùo caùo cuûa haõng tin Fides ñaëc bieät ñeà caäp ñeán chöùng taù saùng ngôøi cuûa chuûng sinh 18 tuoåi Michael Nnadi, bò saùt haïi vaøo cuoái thaùng 1 naêm 2020. Thaày Nnadi bò baét coùc cuøng vôùi 3 chuûng sinh Nigeria khaùc. Sau ñoù 3 chuûng sinh naøy laàn löôït ñöôïc traû töï do, rieâng thaày Nnadi, theo lôøi cuûa ngöôøi bò keát toäi saùt haïi thaày, thaày bò gieát vì khoâng ngöøng rao giaûng veà Chuùa Gieâ-su Ki-toâ cho nhöõng keû baét coùc vaø giam giöõ thaày. Keû baét coùc khoâng thích söï töï tin cuûa ngöôøi chuûng sinh treû neân ñaõ quyeát ñònh keát lieãu söï soáng cuûa thaày. Nhöng chính oâng ta ñaõ khen ngôïi loøng can ñaûm phi thöôøng cuûa thaày Nnadi vaø keå raèng thaày ñaõ noùi thaúng vôùi oâng: haõy thay ñoåi con ñöôøng gian aùc hoaëc laø seõ bò huûy dieät.
Caùc giaùo lyù vieân
Hoï laø caùc giaùo lyù vieân giaùo daân daán thaân trôû thaønh nhöõng ngöôøi kieán taïo hoøa bình vaø chöùng taù cuûa ñöùc tin giöõa caùc coäng ñoàng bò phaân taùn trong nhöõng khu vöïc khoù tieáp caän nhaát. Taát caû hoï ñeàu soáng vaø phuïc vuï vôùi söï quaûng ñaïi vaø coáng hieán aâm thaàm, khoâng tính ñeán ruûi ro vaø thaäm chí thôøi gian laøm vieäc, ñeå giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ñang caàn: chôù gì hoï thöïc söï "laø göông maãu cho moïi ngöôøi trôû neân caùc moân ñeä truyeàn giaùo trung thaønh."
Trong soá 20 nhaø truyeàn giaùo bò saùt haïi trong naêm vöøa qua coù 6 giaùo daân, nhöõng ngöôøi ñoùng vai troø quan troïng, beân caïnh caùc linh muïc vaø tu só, trong söù vuï truyeàn giaùo. Ñaëc bieät taïi chaâu Phi, giaùo daân laø moät phaàn caên baûn cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi chaâu luïc naøy. Hôn 400,000 giaùo lyù vieân hoã trôï khoaûng 35,000 linh muïc trong coâng vieäc truyeàn giaùo. Hoï luoân ôû tuyeán ñaàu vaø khoâng phaûi ngaãu nhieân maø ôû Chaâu Phi, naêm 2020, hai giaùo lyù vieân bò gieát cuøng vôùi moät linh muïc, ba tu só vaø moät chuûng sinh. Chính nhöõng giaùo daân naøy, thöôøng ñaõ coù gia ñình vaø con caùi, trôû thaønh caùnh tay phaûi cuûa cha xöù. Hoï dong duoåi qua caùc ngoâi laøng khaùc nhau naèm raûi raùc trong vuøng sa maïc Sahara. Hoï ñaøo taïo ngheà nghieäp, vaên hoùa vaø ñôøi soáng thieâng lieâng cho ngöôøi daân. Hoï cöû haønh Phuïng vuï Lôøi Chuùa, trao Mình Thaùnh Chuùa. Ngoaøi vieäc laø moät trôï giuùp khoâng theå thieáu cho caùc linh muïc, nhöõng giaùo daân naøy coøn trôû thaønh ñieåm tham chieáu thöïc söï cho caû coäng ñoàng veà caùc vaán ñeà coâng vieäc vaø coâng lyù. Vieäc hoï baét nguoàn töø vaên hoùa ñòa phöông khieán hoï trôû thaønh nhöõng ngöôøi phieân dòch caån thaän veà caùc giaù trò ñòa phöông. Vaø thöôøng, nhö tröôøng hôïp cuûa laøng Pansi ôû tænh Yagha cuûa Burkina Faso, hoï trôû thaønh ñoái töôïng cuûa baïo löïc thaùnh chieán.
Giaùo lyù vieân Philippe Yarga
Ngaøy 16 thaùng 2 naêm 2020, nhöõng tay suùng mang vuõ khí ñaày mình aøo tôùi treân nhöõng chieác xe moâ-toâ phaân khoái lôùn, baát ngôø taán coâng laøng Pansi, moät coäng ñoàng cö daân ngheøo khoå vôùi ña soá daân theo Hoài giaùo, chæ coù moät soá ít laø Ki-toâ höõu. Hoï ñaõ xaû suùng vaø gieát cheát 24 ngöôøi, trong soá naøy coù oâng Philippe Yarga, moät giaùo lyù vieân, moät trong nhöõng giaùo lyù vieân ñaàu tieân ñöôïc göûi ñi truyeàn giaùo khi giaùo phaän Dori ñöôïc thaønh laäp.
Sinh naêm 1975, oâng Philippe Yarga qua ñôøi ñeå laïi 7 ngöôøi con, trong ñoù ñöùa con uùt môùi chaøo ñôøi 43 ngaøy sau khi oâng qua ñôøi. Ñöùc giaùm muïc cuûa giaùo phaän Dori cho bieát oâng Yarga laø moät nhaân vaät xuaát chuùng, "nhieät thaønh vaø traøn ñaày tình yeâu ñoái vôùi söù vuï cuûa mình" cuõng nhö laø "moät ngöôøi cha toát". Ñöôïc caûnh baùo raèng tình hình an ninh ôû Pansi ñang raát nghieâm troïng, oâng ñònh aâm thaàm troán ñi ñeán nhaø cuûa moät ngöôøi baïn ôû moät ngoâi laøng gaàn ñoù vaø töø ñoù tìm caùch ñeán moät thò traán khaùc. Tuy nhieân, khi oâng vöøa chuaån bò rôøi khoûi nhaø thì moät nhoùm vuõ trang khoâng roõ danh tính aäp ñeán. Theo nhöõng ngöôøi chöùng kieán, nhöõng keû gieát ngöôøi ñaõ taán coâng nhöõng ngöôøi ñaøn oâng trong laøng moät caùch böøa baõi, khoâng phaân bieät toân giaùo hay saéc toäc.
Giaùo lyù vieân Rufinus Tigau
Moät giaùo lyù vieân khaùc laø Rufinus Tigau, giaùo lyù vieân cuûa giaùo phaän Timika thuoäc tænh Papua cuûa Indonesia, moät trong nhöõng giaùo daân vaø giaùo lyù vieân laø nhaân vaät chính cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi trong ngaøn naêm thöù ba, ñaõ bò saùt haïi ngaøy 26 thaùng 10 naêm 2020. Anh bò baén cheát bôûi caùc thaønh vieân cuûa moät löïc löôïng chung cuûa quaân ñoäi vaø caûnh saùt Indonesia ôû Kampung Jibaguge. Trong moät cuoäc haønh quaân cuûa quaân ñoäi Indonesia, anh thaáy ngöôøi daân trong laøng sôï haõi vaø gaëp nguy hieåm. Sau ñoù, anh tieán veà phía tröôùc moät caùch bình thaûn. Anh chæ muoán noùi chuyeän vôùi quaân ñoäi ñeå ngaên chaën baïo löïc, ñeå chaám döùt vuï noå suùng. Anh noùi: "Laøm ôn ngöøng baén. Chuùng ta caàn noùi chuyeän vôùi nhau caùch bình tónh. Coù vaán ñeà gì vaäy?" Moät thaønh vieân cuûa löïc löôïng quaân ñoäi ñaõ chóa suùng vaøo anh, ngay laäp töùc anh ñaõ giô hai tay leân, nhöng ngöôøi naøy ñaõ laïnh luøng saùt haïi anh.
Ngaøy nay nhieàu vò töû ñaïo hôn trong nhöõng theá kyû ñaàu tieân
Trong baùo caùo haøng naêm cuûa haõng tin Fides, phaûi theâm moät danh saùch khaùc, daøi hôn nhieàu, bao goàm nhöõng ngöôøi laøm muïc vuï hoaëc nhöõng tín höõu Coâng giaùo bò taán coâng, ñaùnh ñaäp, cöôùp boùc, ñe doïa, baét coùc, bò gieát, cuõng nhö caùc cô sôû Coâng giaùo phuïc vuï toaøn daân, ñaõ bò taán coâng, bò phaù hoaïi hoaëc bò cöôùp phaù. Nhieàu söï kieän trong soá naøy coù theå khoâng bao giôø ñöôïc bieát ñeán, nhöng chaéc chaén raèng ngaøy nay, ôû moïi nôi treân haønh tinh, nhieàu ngöôøi vaãn coøn ñau khoå vaø traû giaù cho ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâ-su Ki-toâ baèng maïng soáng cuûa hoï. Trong buoåi tieáp kieán chung ngaøy 29 thaùng 4 naêm 2020 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ noùi: "Nhöõng vò töû ñaïo ngaøy nay nhieàu hôn caùc vò töû ñaïo trong nhöõng theá kyû ñaàu tieân. Chuùng ta baøy toû söï gaàn guõi cuûa chuùng ta vôùi caùc anh chò em naøy: chuùng ta laø moät thaân theå duy nhaát vaø caùc Ki-toâ höõu naøy laø nhöõng chi theå bò ñaãm maùu cuûa Thaân Theå Chuùa Ki-toâ laø Giaùo hoäi."