Vaøi dö aâm veà Thoâng ñieäp môùi "Fratelli tutti"
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Vaøi dö aâm veà Thoâng ñieäp môùi "Fratelli tutti" cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Paris (Vatican News 11-10-2020) - Trong nhöõng ngaøy qua, ñaõ coù nhieàu phaûn öùng ca ngôïi töø phía caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, caùc giaùo phaän, caùc phong traøo vaø toå chöùc, keå caû töø phía Hoài giaùo ñoái vôùi Thoâng ñieäp môùi Fratelli tutti - Taát caû anh em - cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, nhöng beân caïnh ñoù cuõng coù moät soá yù kieán pheâ bình Thoâng ñieäp naøy.
1 tuaàn ñaõ troâi qua töø sau khi Thoâng ñieäp thöù ba cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vôùi töïa ñeà laø "Fratelli tutti", taát caû anh chò em, veà tình huynh ñeä vaø tình baïn xaõ hoäi, ñöôïc ngaøi kyù taïi Assisi chieàu thöù baåy 3 thaùng 10 naêm 2020 vaø ñöôïc coâng boá trong cuoäc hoïp baùo saùng chuùa nhaät 4 thaùng 10 naêm 2020 taïi Vatican. Ñoù ñaây, ngöôøi ta thaáy coù nhöõng phaûn öùng ñeà cao taàm quan troïng, tính caùch thôøi söï cuûa thoâng ñieäp Fratelli tutti vaø nhieàu khi ruùt ra ngay nhöõng aùp duïng cho ñòa phöông cuûa mình.
Taïi Phaùp
Ví duï, Ban thöôøng vuï Hoäi ñoàng giaùm muïc Phaùp goàm 11 vò ñaõ coâng boá thoâng caùo sau khoùa hoïp töø ngaøy 5 ñeán 6 thaùng 10 naêm 2020 veà tình hình ñaát nöôùc. Caùc vò nhaéc ñeán thoâng ñieäp môùi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø nhaán maïnh ñeán nhöõng ñieåm coù theå aùp duïng vaøo hoaøn caûnh cuûa Phaùp, nhö söï kieän chính quyeàn ñang lo aâu vì hoaït ñoäng cuûa moät soá phe nhoùm muoán bieán moät soá khu phoá trong caùc thaønh thò cuûa Phaùp thaønh nhöõng khu vöïc khoâng phaûi tuaân theo caùc luaät leä ñieàu haønh xaõ hoäi nöõa. Caùc GM Phaùp khaúng ñònh raèng "Cuoäc chieán choáng baïo löïc vaø söï canh chöøng nhöõng thaùi ñoä cuûa moät soá ngöôøi chaéc chaén laø ñieàu caàn thieát, nhöng chuùng vaãn khoâng ñuû vaø baát löïc, neáu taát caû chuùng ta khoâng hoaït ñoäng ñeå kieán taïo nhöõng töông quan huynh ñeä, chaúng vaäy töï do vaø söï bình ñaúng seõ maát yù nghóa. Tình huynh ñeä coù theå maïnh meõ hôn nhöõng thuû ñoaïn ly khai, neáu noù ñöôïc soáng trong söï thaät, khoâng thô ngaây vaø coù söï kieân trì.
Nhaéc ñeán söï vieäc töø vaøi ngaøy nay, Thöôïng Vieän Phaùp baét ñaàu thaûo luaän veà vieäc tu chính caùc ñaïo luaät veà ñaïo ñöùc sinh hoïc, caùc giaùm muïc Phaùp taùi baøy toû lo aâu veà nhöõng ñieàu khoaûn ñaõ ñöôïc Quoác hoäi Phaùp thoâng qua. Ngoaøi ra, töø vaøi tuaàn nay coù nhöõng aùp löïc gia taêng ñoøi Quoác hoäi Phaùp phaûi nôùi roäng thôøi haïn phaù thai töø 12 leân 14 tuaàn leã, nhaân danh caùc quyeàn cuûa phuï nöõ vaø söï bình ñaúng. Caùc Giaùm Muïc Phaùp nhaän xeùt khi ñoøi nhö theá, ngöôøi ta coi vieäc sinh con chæ laø moät haønh vi tuøy thuoäc yù muoán cuûa nhöõng ngöôøi muoán trôû thaønh cha meï. Moät treû em khoâng coøn ñöôïc ñoùn nhaän nöõa, noù ñöôïc mong muoán, saûn xuaát vaø choïn löïa. Caùc giaùm muïc ñaët caâu hoûi: "Phaûi chaêng moät xaõ hoäi coù theå trôû neân huynh ñeä hôn khi noù khoâng coù gì toát hôn ñeå ñeà nghò vôùi caùc baø meï ñang ôû trong tình traïng khoù khaên ngoaøi bieän phaùp loaïi tröø ngöôøi con maø hoï ñang cöu mang sao? Moät xaõ hoäi coù theå laø huynh ñeä hay khoâng khi noù saép xeáp söï sinh ra cuûa caùc treû em khoâng coù cha, cuøng laém chæ laø moät ngöôøi sinh ra veà sinh lyù? (HÑGM Phaùp 6-10-2020)
Taïi Ailen
Taïi Ailen, ngay trong tuaàn ñaàu thaùng 10 naêm 2020, Hoäi ñoàng giaùm muïc ñaõ thaûo luaän veà Thoâng ñieäp môùi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong khoùa hoïp muøa thu taïi Hoïc Vieän Maynooth gaàn thuû ñoâ Ailen, döôùi daïng tröïc tuyeán. Caùc vò nhaän ñònh raèng thaät laø ñieàu yù nghóa khi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ soaïn vaø coâng boá thoâng ñieäp naøy giöõa thôøi kyø theá giôùi bò ñaïi dòch, nhaéc nhôû chuùng ta khoâng nhöõng veà moái lieân heä vôùi nhau vaø vôùi toaøn theá giôùi, nhöng caû söï mong manh cuûa chuùng ta vaø nhu caàu chung caàn coù söï caûm thoâng, tình thöông vaø hy voïng maø nieàm tin nôi Thieân Chuùa coù theå mang laïi. Thoâng ñieäp Fratelli tutti noùi tröïc tieáp veà traùch nhieäm cuûa ñöùc tin vaø cuûa caùc vò laõnh ñaïo daân söï trong xaõ hoäi chuùng ta. Vaø caùc giaùm muïc Ailen khuyeán khích taát caû caùc tín höõu haõy hoïc hoûi Thoâng ñieäp naøy ñeå ñöôïc söï höôùng daãn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong thôøi ñieåm lòch söû hieän nay.
Caùc giaùm muïc Hoa Kyø
Caùc giaùm muïc Hoa Kyø cuõng nhieät lieät chaøo möøng Thoâng ñieäp môùi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø goïi ñaây laø moät giaùo huaán saâu xa vaø raát ñeïp veà phaåm giaù con ngöôøi. Ñöùc toång giaùm muïc Jose Gomez cuûa Giaùo phaän Los Angeles, Chuû tòch Hoâi ñoàng giaùm muïc Myõ, goïi thoâng ñieäp Fratelli tutti laø moät ñoùng goùp quan troïng cho ñaïo lyù xaõ hoäi Coâng Giaùo: "Thieân Chuùa laø Cha chuùng ta ñaõ taïo döïng moãi ngöôøi vôùi phaåm giaù vaø söï thaùnh thieâng ñoàng ñeàu, caùc quyeàn lôïi vaø nghóa vuï bình ñaúng, vaø Ñaáng Taïo Hoùa keâu goïi chuùng ta hoïp thaønh moät gia ñình nhaân loaïi duy nhaát, trong ñoù chuùng ta soáng nhö anh chò em vôùi nhau". Ñöùc Thaùnh Cha cuõng trình baøy cho chuùng ta moät caùi nhìn maïnh meõ vaø caáp thieát veà söï canh taân luaân lyù cho chính trò, caùc toå chöùc chính trò vaø kinh teá töø caáp ñòa phöông ñeán caáp hoaøn caàu, keâu goïi chuùng ta xaây döïng moät töông lai chung, thieän ích ñích thöïc cuûa moãi ngöôøi." Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cuõng thuùc giuïc chuùng ta haõy vöôït thaéng chuû nghóa caù nhaân trong vaên hoùa ngaøy nay, vaø phuïc vuï nhöõng ngöôøi laùng gieàng trong tình yeâu thöông, nhìn thaáy Chuùa Gieâsu nôi moãi ngöôøi".
Trong baàu khoâng khí tuyeån cöû
Cuõng taïi Hoa Kyø, trong baàu khí chuaån bò baàu cöû Toång thoáng hieän nay, coù nhöõng ngöôøi nhìn Thoâng ñieäp môùi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha qua laêng kính thöïc taïi ôû Myõ. Chaúng haïn nhoùm "Ñöùc Tin trong haønh ñoäng ñôøi soáng coâng coäng" (Faith in Public Life Action) nhìn thaáy trong thoâng ñieäp Fratelli tutti nhöõng lôøi khieån traùch toång thoáng Donald Trump vì chính saùch cuûa oâng. Theo oâng John Gehring, laõnh tuï nhoùm Coâng Giaùo naøy, söï vieäc Ñöùc Giaùo Hoaøng leân aùn roõ raøng xu höôùng quoác gia chuû nghóa, vaø thaùi ñoä mò daân khi choáng nhöõng ngöôøi nhaäp cö, laø nhaém ñaùnh vaøo chuû tröông "America First" cuûa Toång thoáng Trump, moïi öu tieân phaûi ñöôïc daønh cho ngöôøi Myõ tröôùc tieân!
Thöïc ra, trong thoâng ñieäp, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khoâng heà nhaéc ñeán toång thoáng Trump hay nöôùc Myõ, nhöng theo oâng Gehring, Ñöùc Giaùo Hoaøng pheâ bình "caùch cöôøng ñieäu hoùa, thaùi quaù, cöïc ñoan vaø phaân cöïc ñaõ trôû thaønh coâng cuï chính trò".
Coøn nöõ tu Simone Campbell, giaùm ñoác toå chöùc Coâng Giaùo "Network" coi thoâng ñieäp môùi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø moät lôøi buoäc toäi choáng caù nhaân chuû nghóa voâ ñoä, khai thaùc kinh teá. Ñaây laø moät söï thaát baïi veà luaân lyù cuûa giôùi laõnh ñaïo Hoa Kyø hieän nay maø ngöôøi Coâng Giaùo khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc.
Veà phaàn kyù giaû Coâng Giaùo Dionne Junior cuûa tôø "Washington Post" thì nhaän xeùt raèng trong Thoâng ñieäp, Ñöùc Giaùo Hoaøng cuûng coá ñaïo lyù cuûa Hoäi thaùnh veà vieäc baûo veä söï soáng, nhöng khoâng duøng ñích thò töø "phaù thai". Traùi laïi 12 laàn trong thoâng ñieäp, Ñöùc Giaùo Hoaøng leân aùn aùn töû hình. Ñieàu naøy laøm cho caùc tín höõu Coâng Giaùo baûo thuû vaø höõu phaùi khoù hieåu, vì theo hoï, tieáng noùi duy nhaát ñuùng ôû ñaây laø tieáng cuûa Toång thoáng Trump (KNA 8-10-2020)
Vaøi phaûn öùng pheâ bình
Cuõng coù nhöõng ngöôøi pheâ bình quan nieäm veà kinh teá trong Thoâng Ñieäp môùi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø cho laø khoâng ñuùng, nhö moät kinh teá gia noåi tieáng ôû Ñöùc, hoaëc cho raèng chieàu kích sieâu nhieân hoaøn toaøn vaéng boùng trong thoâng ñieäp, nhö theå ñaây laø moät baûn vaên cuûa nhöõng ngöôøi tam ñieåm, coå voõ thaùi ñoä döûng döng veà toân giaùo, ñaïo naøo cuõng nhö nhau.
Quan taâm chuû yeáu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Nhöng thöïc ra, moái quan taâm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong Thoâng ñieäp laø, sau khi trình baøy trong chöông I nhöõng boùng toái cuûa moät theá giôùi kheùp kín, ñaày ích kyû, ngaøi muoán ñeà ra moät con ñöôøng ñeå kieán taïo moät theá giôùi toát ñeïp hôn, baèng caùch coå voõ moïi ngöôøi haõy xaùc tín: theá giôùi laø moät ñaïi gia ñình nhaân loaïi, trong ñoù taát caû moïi ngöôøi ñeàu laø anh chò em vôùi nhau, laø "ñoàng baøo" cuûa nhau, laø "töù haûi giai huynh ñeä". Vôùi xaùc tín ñoù, con ngöôøi seõ chaêm soùc nhau hôn; moät ngöôøi anh thaáy ñöùa em mình bò cöôùp ñaùnh vaø bò boû maëc beân veä ñöôøng, thì khoâng theå khoâng haønh ñoäng nhö ngöôøi Samaria nhaân laønh; moät ngöôøi chò cheá ñöôïc vaéc-xin, thaáy nhöõng ñöùa em coù theå bò virus corona ñe doïa, khoâng theå khoâng chia xeû vaéc-xin ñoù cho caùc em.