Thö Boä giaùo lyù ñöùc tin veà vieäc saên soùc ngöôøi cuoái ñôøi
Thö Boä giaùo lyù ñöùc tin veà vieäc saên soùc ngöôøi cuoái ñôøi.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 22-09-2020) - Saùng thöù Ba, 22 thaùng 9 naêm 2020, Boä giaùo lyù ñöùc tin ñaõ coâng boá moät Thö quan troïng veà "vieäc chaêm soùc nhöõng ngöôøi ôû trong giai ñoaïn nguy kòch vaø cuoái ñôøi".
Giôùi thieäu vaên kieän
Vaên kieän naøy ñaõ ñöôïc trình baøy trong cuoäc hoïp baùo, luùc 11 giôø 30, taïi Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh, do Ñöùc Hoàng y Luis Francisco Ladaria, S.J., Toång tröôûng Boä giaùo lyù ñöùc tin, chuû toïa. Hieän dieän trong cuoäc hoïp baùo, coøn coù Ñöùc Toång giaùm muïc Giacomo Morandi, Toång thö kyù cuûa Boä, nöõ giaùo sö Gabriella Gambino, Phoù Toång thö kyù Boä giaùo daân, gia ñình vaø söï soáng, vaø giaùo sö Adriano Pessina, thuoäc Ban ñieàu haønh Haøn Laâm vieän Toøa Thaùnh veà söï soáng.
Thö daøi 26 trang (13,055 töø) mang töïa ñeà "Samaritanus bonus" [Ngöôøi Samaritano nhaân laønh], ñöôïc Boä giaùo lyù Ñöùc tin thoâng qua ngaøy 29 thaùng 1 naêm 2020, trong khoùa hoïp toaøn theå, roài ñöôïc Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ pheâ chuaån, ngaøy 25 thaùng 6 naêm 2020 vaø Ñöùc Hoàng y Toång tröôûng vaø Ñöùc Toång giaùm muïc Toång thö kyù, kyù ngaøy 14 thaùng 7 naêm 2020, leã thaùnh Camillo de Lellis, saùng laäp doøng phuïc vuï caùc beänh nhaân.
Noäi dung toång quaùt
Ngoaøi phaàn nhaäp ñeà vaø keát luaän, Thö "Ngöôøi Samaritano nhaân laønh" ñöôïc chia laøm naêm phaàn, laàn löôït baøn tôùi: 1. Vieäc chaêm soùc tha nhaân, 2. Kinh nghieäm sinh ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ chòu ñau khoå vaø vieäc loan baùo hy voïng, 3. "con tim nhìn thaáy" cuûa ngöôøi Samaritano: söï soáng con ngöôøi laø moät hoàng aân thaùnh thieâng vaø baát khaû xaâm phaïm, 4. Nhöõng chöôùng ngaïi vaên hoùa laøm lu môø giaù trò thaùnh thieâng cuûa moãi söï soáng con ngöôøi, 5. Sau cuøng laø giaùo huaán cuûa huaán quyeàn Hoäi Thaùnh.
Phaàn thöù naêm naøy coù tính chaát thöïc haønh nhieàu hôn, vaø laàn löôït ñeà caäp ñeán giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi lieân quan ñeán nhöõng vaán ñeà thöïc tieãn trong giai ñoaïn cuoái ñôøi hoaëc ôû trong tình traïng nguy kòch. 12 chöông baøn veà:
1. Caám laøm cho cheát eâm dòu (Eutanasia) hoaëc keát lieãu sinh maïng ngöôøi beänh, ngöôøi giaø theo lôøi yeâu caàu cuûa ñöông söï, vaø caám trôï giuùp töï töû.
2. Nghóa vuï luaân lyù phaûi loaïi tröø söï mieät maøi trò lieäu cho beänh nhaân khi khoâng coøn hy voïng.
3. Vieäc saên soùc caên baûn: nghóa vuï cung caáp löông thöïc vaø nöôùc cho beänh nhaân.
4. Chöõa trò choáng ñau
5. Vai troø cuûa gia ñình vaø caùc nhaø döôõng laõo
6. Ñoàng haønh vaø saên soùc thai nhi tröôùc khi sinh ra vaø treû em
7. Nhöõng bieän phaùp trò lieäu giaûm ñau vaø laøm cho ngöôøi beänh maát yù thöùc
8. Tình traïng beänh nhaân soáng nhö thöïc vaät hoaëc chæ yù thöùc toái thieåu
9. Söï phaûn ñoái löông taâm cuûa caùc nhaân vieân y teá vaø caùc cô quan y teá Coâng Giaùo.
10. Ñoàng haønh muïc vuï vaø naâng ñôõ baèng caùc bí tích
11. Phaân ñònh muïc vuï ñoái vôùi ngöôøi yeâu caàu keát lieãu sinh maïng cuûa hoï hoaëc giuùp töï töû.
12. Caûi toå heä thoáng giaùo duïc vaø huaán luyeän caùc nhaân vieân y teá
Moät soá yù töôûng noåi baät
1. Höôùng ñi chuû yeáu
Trong Vaên kieän daøi naøy, Boä giaùo lyù ñöùc tin nhaán maïnh raèng "Khoâng theå chöõa laønh ñöôïc" (inguaribile), khoâng bao giôø coù nghóa laø "Khoâng theå saên soùc", (incurabile). Ñaây chính laø chìa khoùa ñeå hieåu Thö "Ngöôøi Samaritano nhaân laønh" maø Boä vöøa coâng boá, ñöùng tröôùc söï laïc höôùng cuûa löông taâm nhieàu ngöôøi ngaøy nay veà giaù trò söï soáng, cuõng nhö tröôùc nhöõng cuoäc tranh luaän trong dö luaän quaàn chuùng, quaù nhieàu khi bò aûnh höôûng vì moät vaøi tröôøng hôïp ñau thöông maø baùo chí noùi ñeán.
2. Giaù trò baát khaû xaâm phaïm cuûa söï soáng con ngöôøi
Qua Vaên kieän môùi coâng boá, Boä giaùo lyù ñöùc tin taùi khaúng ñònh raèng "giaù trò baát khaû xaâm phaïm cuûa söï soáng con ngöôøi laø moät chaân lyù neàn taûng cuûa luaät luaân lyù töï nhieân vaø laø neàn taûng thieát yeáu cuûa traät töï phaùp lyù". Vì theá, "khoâng theå choïn löïa tröïc tieáp keát lieãu maïng soáng cuûa moät ngöôøi, duø ñöông söï yeâu caàu". "Baát kyø söï coäng taùc chính thöùc hoaëc theå lyù tröïc tieáp vaøo haønh vi keát lieãu nhö theá, ñeàu laø toäi naëng..., maø khoâng moät quyeàn bính naøo coù theå aùp ñaët hoaëc cho pheùp moät caùch hôïp phaùp".
Veà phöông dieän naøy, Thö "Ngöôøi Samaritano nhaân laønh" cuûa Boä giaùo lyù ñöùc tin khoâng chöùa ñöïng nhöõng laäp tröôøng môùi meû, vì cho ñeán nay, huaán quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh vaãn luoân phuû nhaän moïi hình thöùc laøm cho cheát eâm dòu hoaëc giuùp töï töû, vaø cuõng quaû quyeát raèng vieäc tieáp tuïc cung caáp nöôùc vaø löông thöïc cho ngöôøi hoân meâ naëng, laø nhöõng hoã trôï sinh töû cho beänh nhaân vaø khoâng theå loaïi boû ñeå chaám döùt söï soáng cuûa hoï. Giaùo hoäi vaãn luoân daïy khoâng ñöôïc "mieät maøi trò lieäu" cho beänh nhaân ñöùng tröôùc caùi cheát gaàn keà vaø khoâng theå traùnh ñöôïc. Trong nhöõng tröôøng hôïp ñoù, ñöôïc pheùp quyeát ñònh töø boû nhöõng bieän phaùp trò lieäu chæ keùo daøi söï soáng moät caùch baáp beânh vaø cô cöïc.
3. Nhaán maïnh chieàu kích muïc vuï
Vì theá Thö cuûa Boä giaùo lyù ñöùc tin taùi khaúng ñònh caùc ñieàu ñaõ ñöôïc caùc vò Giaùo hoaøng gaàn ñaây tuyeân daïy vaø ñöôïc coi laø caàn thieát, ñöùng tröôùc nhieàu luaät leä cuûa caùc nöôùc ngaøy caøng thaùo thöù, loûng leûo, veà vaán ñeà naøy. Nhöõng ñieåm môùi cuûa Vaên kieän laø nhaán maïnh chieàu kích muïc vuï, lieân quan ñeán vieäc ñoàng haønh vaø saên soùc caùc beänh nhaân ôû giai ñoaïn cuoái ñôøi: vieäc chaêm soùc nhöõng ngöôøi aáy khoâng bao giôø ñöôïc thu heïp vaøo khía caïnh y khoa maø thoâi, nhöng coøn caàn coù söï hieän dieän ñeå ñoàng haønh vôùi hoï trong tình thöông meán, caàn nhöõng bieän phaùp chöõa trò thích hôïp vaø töông xöùng, caàn söï trôï giuùp veà tinh thaàn.
Boä cuõng ñaëc bieät nhaéc ñeán gia ñình, hoï caàn ñöôïc giuùp ñôõ vaø caàn nhöõng phöông tieän thích hôïp. Nhaø nöôùc caàn nhìn nhaän chöùc naêng xaõ hoäi haøng ñaàu vaø cô baûn cuûa gia ñình, vai troø khoâng theå thay theá ñöôïc cuûa gia ñình, caû trong laõnh vöïc naøy, vaø daønh nhöõng taøi nguyeân vaø cô caáu caàn thieát ñeå naâng ñôõ gia ñình trong vieäc saên soùc thaân nhaân bò beänh ôû giai ñoaïn cuoái. Ngaøy nay, taïi nhieàu nôi treân theá giôùi, nhaø thöông vaãn coøn laø moät ñaëc aân cuûa moät thieåu soá vaø nhieàu khi ôû nôi xa xoâi.
4. Noi göông ngöôøi Samaritano
Trong phaàn keát luaän, Boä giaùo lyù ñöùc tin khaúng ñònh raèng: "Giaùo hoäi hoïc nôi ngöôøi Samaritano nhaân laønh vieäc saên soùc beänh nhaân cuoái ñôøi vaø qua ñoù, tuaân haønh giôùi raên veà hoàng aân söï soáng, ñoù laø: "toân troïng, baûo veä, yeâu meán vaø phuïc vuï söï soáng, moãi söï soáng con ngöôøi". Tin möøng söï soáng laø moät tin möøng caûm thöông vaø thöông xoùt ñöôïc göûi ñeán con ngöôøi cuï theå, yeáu ñuoái vaø toäi loãi, ñeå naâng hoï leân, duy trì hoï trong ñôøi soáng ôn thaùnh, vaø neáu coù theå, chöõa laønh hoï khoûi moïi veát thöông coù theå".
"Tuy nhieân, khoâng phaûi chæ chia seû ñau khoå, nhöng coøn caàn phaûi "dìm mình" trong nhöõng hoa traùi maàu nhieäm Vöôït Qua cuûa Chuùa Kitoâ ñeå chieán thaéng toäi loãi vaø söï aùc, khoâng queân raèng nôi chính Thieân Chuùa coù yù chí "loaïi boû laàm than cuûa tha nhaân nhö theå cuûa chính mình". Nhöng söï laàm than lôùn nhaát heä taïi thieáu hy voïng ñöùng tröôùc caùi cheát. Nieàm hy voïng naøy ñöôïc loan baùo töø chöùng taù Kitoâ; chöùng taù naøy, ñeå ñöôïc höõu hieäu, phaûi ñöôïc soáng trong ñöùc tin, vôùi söï can döï cuûa taát caû moïi ngöôøi, thaân nhaân, y taù, baùc só, vaø vieäc muïc vuï cuûa giaùo phaän, cuõng nhö caùc nhaø thöông Coâng giaùo ñöôïc môøi goïi trung thaønh soáng nghóa vuï ñoàng haønh vôùi caùc beänh nhaân trong moïi giai ñoaïn cuûa beänh taät, ñaëc bieät laø trong caùc giai ñoaïn nguy kòch vaø cuoái ñôøi".