Tình lieân ñôùi chính laø con ñöôøng phaûi theo
trong thôøi haäu ñaïi dòch
Ñöùc Thaùnh cha: Tình lieân ñôùi chính laø con ñöôøng phaûi theo trong thôøi haäu ñaïi dòch.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 02-09-2020) - Sau 200 ngaøy, vôùi 19 laàn tieáp kieán chung vaøo saùng thöù Tö, döôùi daïng tröïc tuyeán, töø dinh Toâng toøa vì ñaïi dòch, khoâng coù tín höõu haønh höông tröïc dieän, luùc 9 giôø 30 saùng thöù Tö, 2 thaùng 9 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán chung taïi saân thaùnh Damaso, vôùi khoaûng 500 tín höõu.
Ñaây laø laàn ñaàu tieân moät buoåi tieáp kieán chung haèng tuaàn dieãn ra taïi saân thaùnh Damaso, ôû khu vöïc dinh Toâng toøa. Thöôøng thöôøng, ñòa ñieåm naøy chæ daønh ñeå ñoùn tieáp caùc ñoaøn xe cuûa caùc vò quoác tröôûng, thuû töôùng hoaëc caùc nhaø ngoaïi giao caáp cao, hoaëc laøm nôi tuyeân theä ngaøy 6 thaùng 5 haèng naêm cuûa caùc taân veä binh Thuïy Só, nhöng trong thaùng Chín naêm 2020, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ cho duøng laøm nôi tieáp kieán chung caùc tín höõu haønh höông, trong khi chôø ñôïi tình hình ñaïi dòch ñöôïc caûi tieán, ñeå coù theå dieãn ra taïi Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ hoaëc Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI.
Töø 7 giôø 30 saùng thöù Tö, 2 thaùng 9 naêm 2020, caùc tín höõu muoán tham döï buoåi tieáp kieán ñaõ coù maët taïi Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ, tieán qua traïm kieåm soaùt an ninh, vôùi maùy phaùt hieän kim loaïi, do caùc nhaân vieân caûnh saùt Italia ñaûm traùch, roài ñi vaøo Cöûa Ñoàng, ñeå leo caùc baäc thang tieán leân Saân thaùnh Damaso.
Saân naøy laø moät khuoân vieân: moät chieàu ñeå troáng, nhìn ra Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ. Ba chieàu coøn laïi goàm hai daõy ba laàu, ñöôïc daønh cho Phuû Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh, vaø moät daõy laø dinh Toâng toøa coù ba taàng: taàng moät daønh cho Ñöùc Hoàng y Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh, cho Ñöùc Toång giaùm muïc Phuï taù vaø Ñöùc Toång giaùm muïc ngoaïi tröôûng. Taàng hai daønh cho caùc phoøng tieáp kieán, vaø taàng treân cuøng daønh cho Ñöùc Giaùo hoaøng, nhöng hieän thôøi, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ khoâng cö nguï taïi ñaây.
Luùc gaàn 9 giôø 30, Ñöùc Thaùnh cha xuaát hieän taïi saân thaùnh Damaso. Taïi ñaây, caùc tín höõu ñöôïc phaân chia thaønh ba khu vöïc, hoï mang khaåu trang vaø giöõ söï giaõn caùch xaõ hoäi. Nôi haøng ñaàu ñöôïc daønh cho caùc ñoâi taân hoân vaø vaøi ngöôøi khuyeát taät.
Toân vinh Lôøi Chuùa
Môû ñaàu laø phaàn laéng nghe Lôøi Chuùa, vôùi baøi ñoïc ngaén baèng taùm thöù tieáng, trích töø saùch Toâng ñoà coâng vuï, thuaät laïi bieán coá Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng treân coäng ñoaøn caùc moân ñeä taïi Nhaø tieäc ly.
Huaán duï cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong phaàn huaán giaùo tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc loaït baøi veà vieäc chöõa laønh theá giôùi sau ñaïi dòch, vaø baøi thöù naêm ngaøi trình baøy coù ñeà taøi laø: "Tình lieân ñôùi vaø nhaân ñöùc tin".
Môû ñaàu baøi huaán duï, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Sau nhieàu thaùng trôøi, chuùng ta môû laïi cuoäc gaëp gôõ dieän ñoái dieän, chöù khoâng qua maøn hình nöõa. Ñieàu naøy thaät laø ñeïp! Ñaïi dòch hieän nay ñaõ cho thaáy roõ söï leä thuoäc cuûa chuùng ta vôùi nhau: Taát caû chuùng ta ñeàu lieân keát vôùi nhau, trong baát haïnh cuõng nhö trong nhöõng gì toát ñeïp. Vì theá, ñeå ra khoûi cuoäc khuûng hoaûng naøy trôû neân toát ñeïp hôn, chuùng ta phaûi coäng taùc vôùi nhau, taát caû trong tình lieân ñôùi.
Laø gia ñình nhaân loaïi, chuùng ta coù nguoàn goác chung nôi Thieân Chuùa; chuùng ta ôû trong moät caên nhaø chung laø traùi ñaát, nhö khu vöôøn, trong ñoù Thieân Chuùa ñaõ ñaët ñeå chuùng ta; vaø chuùng ta coù moät vaän meänh chung trong Chuùa Kitoâ. Nhöng khi chuùng ta queân taát caû nhöõng ñieàu ñoù, thì söï lieân heä vôùi nhau trôû thaønh söï tuøy thuoäc cuûa moät soá ngöôøi naøy ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc, gia taêng söï cheânh leäch vaø tình traïng bò gaït ra ngoaøi leà; caáu keát xaõ hoäi bò suy yeáu vaø moâi tröôøng bò suy thoaùi.
Nguyeân taéc lieân ñôùi
"Vì theá, nguyeân taéc lieân ñôùi ngaøy nay laø ñieàu caàn thieát hôn bao giôø heát, nhö thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ daïy (Xc. Thoâng ñieäp "Moái quan taâm veà caùc vaán ñeà xaõ hoäi" nn. 38-40). Trong moät theá giôùi lieân keát vôùi nhau, chuùng ta caûm nghieäm yù nghóa cuûa cuoäc soáng trong cuøng moät "ngoâi laøng hoaøn caàu"; nhöng chuùng ta khoâng luoân luoân bieán ñoåi söï leä thuoäc nhau thaønh tình lieân ñôùi. Söï ích kyû - caù nhaân, quoác gia vaø nhoùm quyeàn löïc - vaø nhöõng yù thöùc heä cöùng nhaéc laøm gia taêng "nhöõng cô caáu toäi loãi" (ibid. 36).
"Töø 'lieân ñôùi' coù phaàn bò hao moøn vaø nhieàu khi ngöôøi ta giaûi thích noù khoâng ñuùng. Thöïc ra, noù coù yù nghóa roäng raõi hôn, chöù khoâng phaûi chæ laø vaøi haønh ñoäng quaûng ñaïi thænh thoaûng. Lieân ñôùi ñoøi phaûi taïo neân moät taâm thöùc môùi, nghó ñeán coäng ñoaøn, daønh öu tieân cho cuoäc soáng moïi ngöôøi, thay vì söï chieám höõu cuûa caûi do moät vaøi ngöôøi" (Ev. Gaudium, 188). Ñaây khoâng phaûi chæ laø vaán ñeà giuùp ñôõ ngöôøi khaùc: nhöng laø vaán ñeà coâng baèng (Xc. SGLCG 1939-1940). Ñeå söï leä thuoäc nhau coù ñaëc tính lieân ñôùi vaø mang laïi thaønh quaû, thì noù caàn coù nhöõng coäi reã saâu trong con ngöôøi vaø trong thieân nhieân ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng, noù caàn söï toân troïng caùc boä maët vaø cuûa traùi ñaát.
Thaùi ñoä maâu thuaãn
Kinh thaùnh, ngay töø ñaàu, ñaõ caûnh giaùc chuùng ta. Trình thuaät thaùp Babel (Xc. St 11,1-9) moâ taû ñieàu xaûy ra, khi chuùng ta tìm caùch leân tôùi trôøi - voán laø muïc tieâu cuûa chuùng ta - maø queân moái lieân heä vôùi con ngöôøi, vôùi thieân nhieân vaø vôùi Ñaáng Taïo Hoùa. Chuùng ta xaây nhöõng ngoïn thaùp vaø nhöõng nhaø choïc trôøi, nhöng chuùng ta laïi phaù huûy coäng ñoaøn. Chuùng ta lieân keát caùc dinh thöï vaø ngoân ngöõ, nhöng chuùng ta laïi laøm cho söï phong phuù vaên hoùa bò cheát ñi. Chuùng ta muoán laøm chuû nhaân cuûa traùi ñaát, nhöng chuùng ta laïi laøm hö hoûng söï ña daïng sinh hoïc (biodiversitaø) vaø söï quaân bình moâi sinh. Toâi ñaõ keå trong moät buoåi tieáp kieán khaùc, veà nhöõng ngö phuû ôû San Benedetto del Tronto, Italia. Hoï noùi vôùi toâi laø: "Chuùng con ñaõ vôùt ñöôïc töø bieån 24 taán raùc, trong ñoù moät nöûa laø plastic". Hoï ñaõ laøm saïch bieån. Nhöng haønh ñoäng laøm oâ nhieãm bieån nhö theá laø laøm hö haïi traùi ñaát, khoâng lieân ñôùi vôùi traùi ñaát-laø moät hoàng aân-, vaø khoâng quan taâm ñeán söï quaân bình moâi sinh.
Ñoà vaät ñöôïc coi troïng hôn con ngöôøi
"Toâi nhôù moät caâu chuyeän thôøi trung coå moâ taû "hieäu chöùng Babel". Chuyeän keå raèng trong vieäc xaây thaùp, khi moät ngöôøi ngaõ xuoáng vaø cheát, chaúng ai noùi gì caû. Traùi laïi, neáu moät vieân gaïch rôi xuoáng, thì taát caû ñeàu than vaõn. Taïi sao vaäy? Thöa, vì moät vieân gaïch giaù ñaét ñoû: caàn phaûi coù thôøi gian vaø lao ñoäng ñeå cheá taïo caùc vieân gaïch. Moät vieân gaïch ñaùng giaù hôn maïng soáng con ngöôøi. Raát tieác laø caû ngaøy nay cuõng xaûy ra ñieàu töông töï. Neáu thò tröôøng taøi chaùnh bò suït thì moïi haõng thoâng taán ñeàu loan tin. Nhöng haøng ngaøn ngöôøi ngaõ xuoáng cheát ñoùi maø chaúng ai noùi gì caû.
Bieán coá Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng
Hoaøn toaøn ngöôïc laïi vôùi thaùp Babel, laø bieán coá Hieän Xuoáng (Xc. Cv 2,1-3). Chuùa Thaùnh Linh töø treân cao ngöï xuoáng nhö gioù vaø löûa, traøn ngaäp coäng ñoaøn ñang hoïp nhau trong Nhaø tieäc ly, laøm cho hoï traøn ñaày söùc maïnh cuûa Thieân Chuùa, thuùc ñaåy hoï ra ngoaøi vaø loan baùo Chuùa Gieâsu cho taát caû moïi ngöôøi. Chuùa Thaùnh Linh kieán taïo tình hieäp nhaát trong khaùc bieät, kieán taïo söï hoøa hôïp. Tha nhaân khoâng phaûi chæ laø moät coâng cuï, moät coâng nhaân lao ñoäng maø thoâi, nhöng hoï tham gia heát mình vaøo vieäc xaây döïng coäng ñoaøn. Thaùnh Phanxicoâ Assisi bieát roõ ñieàu ñoù, vaø ñöôïc Thaùnh Linh soi saùng, thaùnh nhaân goïi taát caû moïi ngöôøi, vaø goïi caû caùc thuï taïo laø "anh em, chò em" (Xc. LS 11; San Bonaventura, Legenda maior, VIII, 6: FF 1145).
Hieäp nhaát trong söï khaùc bieät: lieân ñôùi
Vôùi Leã Hieän Xuoáng, Thieân Chuùa hieän dieän vaø soi saùng ñöùc tin cuûa coäng ñoaøn hieäp nhaát trong söï khaùc bieät vaø trong tình lieân ñôùi. Moät söï khaùc bieät lieân ñôùi coù nhöõng "khaùng theå" ñeå söï ñoäc ñaùo cuûa moãi ngöôøi - voán laø moät hoàng aân ñoäc nhaát vaø khoâng theå laäp laïi - khoâng nhieãm beänh caù nhaân chuû nghóa vaø ích kyû. Söï khaùc bieät lieân ñôùi cuõng coù nhöõng khaùng theå ñeå chöõa laønh caùc cô caáu vaø quaù trình xaõ hoäi, ñeå chuùng khoâng bò thoaùi hoùa thaønh nhöõng cheá ñoä baát coâng vaø ñaøn aùp (Xc. Toaùt yeáu ñaïo lyù xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh, 192). Vì theá, tình lieân ñôùi ngaøy nay chính laø con ñöôøng caàn phaûi theo ñeå tieán ñeán moät theá giôùi thôøi haäu ñaïi dòch, tieán ñeán söï chöõa laønh nhöõng beänh taät giöõa con ngöôøi vôùi nhau vaø xaõ hoäi.
Moät tình lieân ñôùi ñöôïc ñöùc tin höôùng daãn, giuùp chuùng ta dieãn taû tình yeâu Thieân Chuùa trong neàn vaên hoùa hoaøn caàu hoùa cuûa chuùng ta, khoâng kieán taïo nhöõng ngoïn thaùp hoaëc nhöõng böùc töôøng chia reõ, roài suïp ñoå, nhöng keát thaønh nhöõng coäng ñoaøn vaø naâng ñôõ caùc tieán trình taêng tröôûng thöïc söï, laø nhaân baûn vaø vöõng chaéc."
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän raèng: "Giöõa khuûng hoaûng vaø baõo toá, Chuùa goïi hoûi vaø môøi goïi chuùng ta haõy tænh thöùc vaø khôûi ñoäng tình lieân ñôùi coù khaû naêng mang laïi söï vöõng chaéc, naâng ñôõ vaø moät yù nghóa cho nhöõng giôø naøy, trong ñoù moïi söï döôøng nhö bò chìm xuoáng. Öôùc gì tinh thaàn saùng taïo cuûa Chuùa Thaùnh Linh khích leä chuùng ta taïo neân nhöõng hình thöùc môùi meû cho loøng hieáu khaùch gia ñình, tình huynh ñeä phong phuù vaø tình lieân ñôùi ñaïi ñoàng."
Chaøo thaêm caùc tín höõu
Sau baøi giaùo lyù baèng tieáng YÙ treân ñaây, taùm linh muïc laàn löôït toùm taét baøi huaán giaùo vaø nhöõng lôøi chaøo thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha, qua caùc sinh ngöõ khaùc nhau: Phaùp, Anh, Ñöùc, Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha, Araäp, Ba Lan.
Trong khi baøi toùm taét baèng caùc ngoân ngöõ khaùc chæ thu ngaén baøi giaùo lyù cuûa Ñöùc Thaùnh cha vaø lôøi chaøo vaén taét cuûa ngaøi, thì trong baøi ngoû lôøi vôùi caùc tín höõu Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha coù nhaéc ñeán moät vaøi sinh hoaït cuûa Giaùo hoäi taïi nöôùc naøy. Ngaøi noùi: "Anh chò em thaân meán, trong nhöõng ngaøy qua, taïi Ba Lan ñaõ kyû nieäm 40 naêm nhöõng Hieäp ñònh - khôûi haønh töø tình lieân ñôùi vôùi nhöõng ngöôøi bò aùp böùc - ñaõ khai sinh coâng ñoaøn Lieân ñôùi "Solidarnosc" vaø daãn ñeán nhöõng thay ñoåi chính trò lòch söû taïi ñaát nöôùc anh chò em vaø taïi Trung AÂu. Hoâm nay, chuùng ta noùi veà lieân ñôùi trong boái caûnh ñaïi dòch. Ñieàu maø thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi vaãn luoân thôøi söï, ñoù laø "khoâng coù tình lieân ñôùi neáu khoâng coù tình yeâu. Ñuùng hôn, khoâng coù haïnh phuùc, khoâng coù töông lai cho con ngöôøi vaø quoác gia, neáu khoâng coù tình yeâu [...]; Tình yeâu laø ñeå phuïc vuï, laø queân mình vaø saün saøng quaûng ñaïi cho ñi" (Sopot, 5.6.1999). Anh chò em thaân meán, haõy trung tín vôùi tình yeâu aáy! Toâi thaønh taâm chuùc laønh cho anh chò em.
Sau cuøng, baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha baøy toû tình lieân ñôùi vôùi nhaân daân Liban môùi bò thaûm hoïa vuï noå ôû haûi caûng Beirut vaø töø laâu ñaõ soáng trong tình traïng khuûng hoaûng veà chính trò, kinh teá vaø xaõ hoäi.
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi thaân aùi chaøo thaêm anh chò em, caùc tín höõu haønh höông dieän dieän nôi ñaây vaø nhöõng ngöôøi theo doõi qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng. Toâi khích leä anh chò em naêng khaån caàu Chuùa Thaùnh Linh trong cuoäc soáng haèng ngaøy: söùc maïnh toát laønh vaø saùng taïo cuûa Chuùa giuùp chuùng ta ra khoûi caùi toâi cuûa mình, trôû thaønh moät daáu chæ an uûi vaø hy voïng cho tha nhaân.
Toâi ñaëc bieät nghó ñeán nhöõng ngöôøi giaø, ngöôøi treû, caùc beänh nhaân vaø caùc ñoâi vôï choàng môùi cöôùi. Chuùa bieát roõ hôn chuùng ta nhöõng mong ñôïi vaø nhu caàu chuùng ta ñang mang trong taâm hoàn. Chuùng ta haõy phoù thaùc cho söï quan phoøng cuûa Chuùa vôùi loøng tín thaùc troïn veïn, luoân tìm kieám ñieàu thieän, caû khi phaûi hy sinh."