Thoå Nhó Kyø ñaõ quyeát ñònh
bieán ñeàn thôø söï Khoân ngoan Thieân Chuùa
thaønh ñeàn thôø Hoài giaùo
Thoå Nhó Kyø ñaõ quyeát ñònh bieán ñeàn thôø söï Khoân ngoan Thieân Chuùa thaønh ñeàn thôø Hoài giaùo.
Hoàng Thuûy
Istanbul (Vatican News11-07-2020) - Toång thoáng Thoå Nhó Kyø Recep Tayyip Erdogan ñaõ kyù saéc leänh chuyeån ñoåi Hagia Sophia - nguyeân laø nhaø thôø chính toøa söï Khoân ngoan cuûa Thieân Chuùa - thaønh moät ñeàn thôø Hoài giaùo. Ñeàn thôø Hoài giaùo Ayasofya, nhö ñöôïc bieát ñeán trong tieáng Thoå Nhó Kyø, giôø ñaây seõ naèm döôùi söï giaùm saùt cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò toân giaùo cuûa chính phuû.
Hagia Sophia nguyeân laø nhaø thôø chính toøa Byzantine, ñöôïc khaùnh thaønh naêm 537 döôùi thôøi Hoaøng ñeá Giustiniano, sau ñoù bò bieán thaønh ñeàn thôø Hoài giaùo, khi Ottoman chinh phuïc Constantinople naêm 1453 vaø ñoåi teân thaønh thaønh phoá Istanbul. Vaøo naêm 1934, vôùi saéc leänh cuûa Mustafa Kemal Ataturk, ngöôøi saùng laäp nöôùc Coäng hoøa Thoå Nhó Kyø, ñeàn thôø ñöôïc chuyeån ñoåi thaønh moät baûo taøng.
Buoåi caàu nguyeän ñaàu tieân cuûa Hoài giaùo trong ñeàn thôø Hagia Sophia vaøo ngaøy 24/07/2020
Ngaøy 10 thaùng 07 naêm 2020, moät saéc leänh cuûa Toång thoáng Erdogan, ñaõ ñöôïc ñöa ra ngay sau quyeát ñònh cuûa Hoäi ñoàng Nhaø nöôùc veà vieäc huûy boû quyeát ñònh cuûa Ataturk, chuyeån giao quyeàn quaûn lyù ñòa ñieåm naøy töø Boä Vaên hoùa sang Phaän boä Toân giaùo vuï, chuyeån ñoåi noù thaønh ñeàn thôø Hoài giaùo Hagia Sophia. Vôùi baøi phaùt bieåu tröôùc quoác gia, Toång thoáng Thoå Nhó Kyø Recep Tayyip Erdogan tuyeân boá raèng buoåi caàu nguyeän ñaàu tieân ôû Hagia Sophia seõ ñöôïc toå chöùc vaøo ngaøy 24 thaùng 07 naêm 2020.
Caûnh baùo cuûa Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomeo
Trong nhöõng ngaøy gaàn ñaây, Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomeo cuûa Constantinople ñaõ toá caùo nhöõng ruûi ro cuûa moät quyeát ñònh theo nghóa naøy: "Noù seõ ñaåy haøng trieäu Kitoâ höõu treân khaép theá giôùi choáng laïi Hoài giaùo". Nhôø söï thaùnh thieâng cuûa noù, Hagia Sophia, laø moät trung taâm cuûa cuoäc soáng, "trong ñoù Ñoâng vaø Taây oâm laáy nhau", vaø vieäc chuyeån ñoåi thaønh nôi thôø phöôïng Hoài giaùo "seõ gaây ra moät cuoäc chia reõ giöõa hai theá giôùi naøy". Trong theá kyû 21, thaät laø "voâ lyù vaø coù haïi khi Hagia Sophia, töø moät nôi cho pheùp hai daân toäc chuùng ta gaëp nhau vaø chieâm ngaém söï vó ñaïi cuûa noù, moät laàn nöõa coù theå trôû thaønh lyù do cho söï phaûn ñoái vaø ñoái ñaàu".
Phaûn öùng cuûa chính quyeàn Hy Laïp
Chính quyeàn Hy Laïp ñaõ mieâu taû quyeát ñònh cuûa toøa aùn Thoå Nhó Kyø laø "khieâu khích theá giôùi vaên minh". Boä tröôûng Vaên hoùa Hy Laïp Lina tuyeân boá: "Chuû nghóa daân toäc ñöôïc theå hieän bôûi vieäc Toång thoáng Thoå Nhó Kyø Recep Tayyip Erdogan ñöa ñaát nöôùc cuûa oâng trôû laïi saùu theá kyû tröôùc".
Phaûn öùng cuûa Giaùo hoäi Chính Thoáng Nga
Phaùt ngoân vieân cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Nga, Vladimir Legoida, noùi vôùi haõng tin Interfax: "Moái quan taâm cuûa haøng trieäu Kitoâ höõu ñaõ khoâng ñöôïc laéng nghe." Ñoái vôùi linh muïc tröôûng Nikolai Balashov, Phoù Tröôûng phoøng quan heä ñoái ngoaïi cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Nga, "ñaây laø moät söï kieän coù theå gaây haäu quaû nghieâm troïng cho toaøn boä neàn vaên minh nhaân loaïi".
Unesco keâu goïi: Hagia Sophia tieáp tuïc laø bieåu töôïng cuûa ñoái thoaïi
Lieân quan ñeán quyeát ñònh söû duïng Hagia Sophia nhö ñeàn thôø Hoài giaùo, toå chöùc Unesco keâu goïi chính quyeàn Ankara traùnh thay ñoåi "giaù trò hoaøn vuõ ñaëc bieät" cuûa ñòa ñieåm. Toå chöùc khaúng ñònh: "Moät quoác gia phaûi ñaûm baûo raèng khoâng coù söûa ñoåi naøo laøm giaûm giaù trò hoaøn vuõ phi thöôøng cuûa moät ñòa ñieåm taïi nöôùc ñoù coù teân trong danh saùch cuûa Unesco. Moïi thay ñoåi phaûi ñöôïc quoác gia thoâng baùo cho Unesco vaø ñöôïc UÛy ban di saûn theá giôùi xaùc minh."