Moät böôùc môùi
trong caûi toå taøi chaùnh taïi Vatican
Moät böôùc môùi trong caûi toå taøi chaùnh taïi Vatican.
G. Traàn Ñöùc Anh OP
Vatican (Vatican News 5-07-2020) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñöa ra moät quyeát ñònh môùi: thanh loïc vaø chaán chænh Cô quan baûo trì vaø quaûn trò Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ, sau nhöõng trình baùo veà ñieàu "khoâng oån" veà taøi chaùnh vaø quaûn trò taïi toå chöùc naøy.
Trong nhöõng ngaøy qua, dö luaän ñaëc bieät chuù yù ñeán tin: ngaøy 29 thaùng 6 naêm 2020 Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ boå nhieäm Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Giordana, 78 tuoåi, cöïu Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Haiti vaø Slovak, laøm Ñaëc UÛy cuûa ngaøi taïi Cô quan baûo trì vaø quaûn trò Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ vaø giao cho Ñöùc Toång Giaùm Muïc nhieäm vuï caäp nhaät Qui cheá cuûa cô quan naøy, laøm saùng toû veà vieäc quaûn trò vaø toå chöùc laïi caùc Ban quaûn trò vaø kyõ thuaät cuûa Cô Quan baûo trì. Trong nhieäm vuï khoù khaên naøy, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Ñaëc UÛy seõ ñöôïc moät UÛy ban trôï giuùp.
Nguyeân do quyeát ñònh
"Sôû dó coù quyeát ñònh treân ñaây cuûa Ñöùc Thaùnh Cha laø vì coù moät trình baùo ñeán töø Vaên Phoøng cuûa vò Toång Kieåm Toaùn. Saùng ngaøy 30 thaùng 6 naêm 2020, nhaân vieân Vaên phoøng naøy ñaõ ñeán tòch thu caùc taøi lieäu, caùc maùy vi tính taïi caùc Ban kyõ thuaät vaø quaûn trò cuûa Cô quan baûo trì vaø quaûn trò Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ. Vieäc tòch thu ñaõ ñöôïc pheùp, qua saéc leänh cuûa OÂng Gian Piero Milano, Chöôûng Tín, töông ñöông vôùi Kieåm Saùt tröôûng, vaø vò phuï taù laø oâng Alessandro Diddi, sau khi thoâng baùo tröôùc cho Phuû Quoác Vuï khanh."
- Cô quan baûo trì vaø quaûn trò Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ töø 15 naêm nay do Ñöùc Hoàng Y Angelo Comastri 77 tuoåi ñieàu khieån vôùi söï coäng taùc cuûa Ñöùc Cha Vittorio Lanzani, 69 tuoåi, hai vò ñeàu laø ngöôøi YÙ. Ñöùc Hoàng Y cuõng laø giaùm quaûn Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ. Quyeát ñònh treân ñaây cuûa Ñöùc Thaùnh Cha coù nghóa laø coù nhöõng vaán ñeà "khoâng minh baïch" taïi Cô quan naøy, traùi vôùi tinh thaàn Toâng thö töï saéc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha coâng boá ngaøy 1 thaùng 6 naêm 2020 veà "söï minh baïch, kieåm soaùt vaø thi ñaáu thaàu trong caùc thuû tuïc kyù hôïp ñoàng ñaàu thaàu taïi Toøa Thaùnh vaø Quoác gia thaønh Vatican". Vì theá, Ñöùc Thaùnh Cha muoán laøm saùng toû vaán ñeà vaø ñieàu chænh laïi qui cheá cuûa Cô quan naøy.
Cô quan baûo trì vaø quaûn trò Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ
- Cô quan baûo trì vaø quaûn trò Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, trong tieáng YÙ laø "Fabbrica di San Pietro", nghóa ñen laø "Coâng Xöôûng Thaùnh Pheâroâ" ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Clemente 7 thaønh laäp naêm 1523, ban ñaàu nhö moät ban goàm 60 chuyeân gia coù nhieäm vuï kieán thieát, vaø quaûn trò Thaùnh Ñöôøng lôùn nhaát naøy cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, vôùi bao nhieâu coâng trình caàn thöïc hieän. Vaø sau khi vieäc kieán thieát hoaøn taát, Cô quan vaãn tieáp tuïc hoaït ñoäng qua vieäc baûo trì, tu boå, vôùi söï coäng taùc cuûa haøng traêm nhaân vieân thuoäc caùc ban ngaønh khaùc nhau cuûa thaùnh ñöôøng naøy, keå caû nhöõng vieäc thoâng thöôøng nhö xeáp doïn caùc gheá, canh giöõ ñeàn thôø khi coù du khaùch hoaëc tín höõu thaêm vieáng. Bình thöôøng khoaûng 20 ngaøn ngöôøi moãi ngaøy. Nieân giaùm hieän haønh cuûa Toøa Thaùnh lieät keâ 11 ban ngaønh khaùc nhau cuûa "Fabbrica di San Pietro".
Ñöùc Toång Giaùm Muïc ñaëc uûy
- Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Giordana cuõng ñaõ töøng ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha uûy nhieäm thi haønh caùc coäng taùc ñieàu tra vaø chaán chænh töông töï: ví duï caùch ñaây 2 naêm, ngaøi ñaõ ñieàu tra vaø laøm saùng toû vieäc quaûn trò taøi chaùnh "lem nhem" trong ca ñoaøn Sistina cuûa Toøa Thaùnh do Ñöùc OÂng Massimo Palombella SDB laøm ca tröôûng vaø oâng Michalangelo Nardella laøm giaùm ñoác haønh chaùnh vaø ngheä thuaät. Keát quaû laø Ñöùc OÂng ca tröôûng vaø oâng giaùm ñoác Nardella ñaõ bò thay theá vaø ca ñoaøn Sistana ñöôïc ñaët döôùi quyeàn ñieàu khieån cuûa Ban Nghi leã Phuïng vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha do Ñöùc OÂng Guido Marina laøm tröôûng ban.
Hoaëc tröôùc ñoù khi coøn laøm Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Coäng hoøa Slovak, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Söù thaàn Mario Giordana ñaõ ñöôïc uûy nhieäm ñieàu tra veà nhöõng lôøi caùo buoäc Ñöùc Cha Roùbert Bezak, thuoäc doøng Chuùa Cöùu Theá, Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Trnava veà vieäc quaûn trò keùm, gaây thieät haïi lôùn veà taøi chaùnh cho giaùo phaän. Cuoäc ñieàu tra ñaõ ñöa tôùi söï baõi chöùc cuûa Ñöùc Cha Bezaùk hoài thaùng 7 naêm 2012 vaø ngaøi lui veà moät nhaø cuûa doøng ôû YÙ.
Trong nhöõng ngaøy qua, moät soá baùo chí cho raèng coù söï quaûn trò khoâng minh baïch vieäc cho coâng ty ñaáu thaàu vieäc tu boå maùi voøm ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, vieäc tu boå naøy ñaõ vöôït quaù 4 trieäu Euro ñöôïc pheùp vaø coù nhöõng loã hoång trong keát toaùn chi thu.
Moät chuoãi caùc bieän phaùp do Ñöùc Thaùnh Cha ñeà ra
Bieän phaùp Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeà ra hoâm 29 thaùng 6 naêm 2020 laø moät böôùc môùi trong moät loaït caùc quyeát ñònh ngaøi ñeà ra ñeå caûi toå giaùo trieàu Roma, ñaëc bieät veà maët taøi chaùnh vaø quaûn trò.
Chaúng haïn ngaøy 14 thaùng 5 naêm 2020, ngaøi boå nhieäm OÂng Giuseppe Schlitzer ngöôøi YÙ laøm taân giaùm ñoác cô quan giaùm saùt taøi chaùnh cuûa Vatican (AIF), thay theá moät chuyeân gia ngöôøi Thuïy Só. Ngaøy 1 thaùng 5 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha sa thaûi 5 vieân chöùc Vatican coù dính daùng ñeán vuï mua caên hoä sang troïng ôû Luaân ñoân, khieán Toøa Thaùnh bò thieät haïi haøng traêm trieäu Euro.
Hoïp hoäi ñoàng lieân boä cuûa Vatican
Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha trieäu taäp moät cuoäc hoïp caùc thuû laõnh caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh hoài ñaàu thaùng 5 naêm 2020 ñeå cuøng vôùi Cha Antonio Gerrero Alves, doøng Teân, cöùu xeùt caùc bieän phaùp veà tình hình taøi chaùnh khoù khaên cuûa Toøa Thaùnh..
Ban haønh hai luaät môùi
Ñaëc bieät ngaøy 1 thaùng 6 naêm 2020, Ñöùc Thaùnh Cha ban haønh 2 luaät môùi cho Toøa Thaùnh vaø Quoác gia thaønh Vatican veà söï minh baïch, kieåm soaùt vaø caïnh tranh trong caùc thuû tuïc caáp hôïp ñoàng ñaáu thaàu taïi Toøa Thaùnh vaø Quoác Gia thaønh Vatican. Luaät nhaém ñaït tôùi moät söï quaûn trò höõu hieäu hôn caùc taøi nguyeân cuûa Toøa Thaùnh vaø traùnh söï phí phaïm cuõng nhö traùnh naïn tham oâ. Luaät thöù I goàm 86 ñieàu khoaûn veà "söï minh baïch, kieåm soaùt vaø caïnh tranh lieân quan ñeán caùc hôïp ñoàng coâng cuûa Toøa Thaùnh vaø Quoác gia thaønh Vatican", laøm sao ñeå nhöõng taùc nhaân kinh teá, caùc haõng, coâng ty hay nhöõng taùc nhaân khaùc muoán ñaáu thaàu ñöôïc ñoái xöû ñoàng ñeàu, traùnh söï caïnh tranh baát hôïp phaùp vaø naïn tham nhuõng, hoái loä, hoaëc thieân vò.
Luaät thöù 2 coù 12 ñieàu khoaûn veà vieäc baûo veä quyeàn taøi phaùn cuûa Toøa Thaùnh trong nhöõng tröôøng hôïp tranh chaáp, kieän tuïng.
Phuïc hoài thanh danh taøi chaùnh cuûa Vatican
Caùc bieän phaùp gaàn ñaây nhaém phuïc hoài thanh danh cuûa Toøa Thaùnh bò thöông toån vì nhöõng vuï xì caêng ñan taøi chaùnh nhö vuï mua caên hoä ôû Luaân Ñoân. Tieáp ñeán laø caàn phaûi khaån tröông ñoái phoù vôùi hieåm hoïa Toøa Thaùnh seõ thieáu huït taøi chaùnh traàm troïng. Cha Guerrero, Boä tröôûng kinh teá baùo ñoäng raèng naêm 2020 naøy möùc thieáu huït coù theå taêng 175% vaø leân tôùi 160 trieäu myõ kim vì lôïi töùc do ñaàu tö bò suy suïp, vì möùc thu nhaäp giaûm suùt traàm troïng, nhö tröôøng hôïp Baûo taøng vieän Vatican bò ñoùng cöûa hoaëc bò haïn cheá vì ñaïi dòch Covid-19, thieáu du khaùch. Tình traïng thieáu huït naøy cuõng ñe doïa vaán ñeà traû löông höu cho caùc nhaân vieân. Noùi khaùc ñi, caùc bieän phaùp thanh loïc, ngaên chaën thaát thu, phí phaïm, khoâng phaûi laø moät öôùc muoán luaân lyù hoaëc moät bieän phaùp ñaùnh boùng tröôùc dö luaän, nhöng laø moät vaán ñeà sinh töû.
Quyeát taâm ñaåy maïnh caûi toå
Vaán ñeà laø phaûi ñôïi xem caùc bieän phaùp caûi toå vaø thanh loïc aáy coù hieäu naêng ñeán möùc ñoä naøo. Kyù giaû John Allen Jr. cuûa baùo tröïc tuyeán Crux Now (1/7/2020) ôû Myõ ñöa ra nhaän xeùt: "Caùch ñaây 6 thaùng ngöôøi ta bò caùm doã maø nghó raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ töø boû chöông trình caûi toå taøi chaùnh. Nhöng hoâm nay, tröôùc söï gia taêng gaáp ñoâi nhöõng vuï beâ boái vaø nôï naàn, ngaøi döôøng nhö quyeát lieät daán thaân treân con ñöôøng caûi toå.