Tranh luaän giöõa Hy Laïp vaø Thoå Nhó Kyø
veà tình traïng cuûa ñeàn thôø Santa Sofia
Tranh luaän giöõa Hy Laïp vaø Thoå Nhó Kyø veà tình traïng cuûa ñeàn thôø Santa Sofia.
Hoàng Thuûy
Istanbul (Vatican News 4-06-2020) - Tranh luaän xung ñoät giöõa Hy Laïp vaø Thoå Nhó Kyø veà soá phaän cuûa ñeàn thaùnh Santa Sofia ôû Istanbul taùi buøng noå khi Toång thoáng Recep Tayyip Erdogan cuûa Thoå Nhó Kyø uûng hoä vieäc ñoïc moät kinh nguyeän Hoài giaùo trong ñeàn thôø naøy vaøo dòp kyû nieäm 567 ñeá quoác Ottoman chinh phuïc Constantinople.
Ñeàn thôø Santa Sofia ñöôïc daâng kính söï Khoân ngoan cuûa Thieân Chuùa. Töø naêm 537 ñeán naêm 1453, ñeàn thôø laø nhaø thôø chính toøa cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo Hy Laïp vaø sau ñoù cuûa Giaùo hoäi Chính Thoáng vaø laø ngai toøa cuûa Toøa Thöôïng phuï Constantinople. Sau khi ñeá quoác Ottoman chinh phuïc Constantinople, ñeàn thôø trôû thaønh ñeàn thôø Hoài giaùo töø naêm 1453 ñeán naêm 1931. Ngaøy 01 thaùng 02 naêm 1935, theo chæ ñaïo cuûa Kemal Ataturk, cha ñeû cuûa Thoå Nhó Kyø hieän ñaïi, ñeàn thôø ñöôïc söû duïng laøm vieän baûo taøng.
Toång thoáng Erdogan pheâ bình chính phuû Hy Laïp laø "khoâng coù ñeàn thôø Hoài giaùo naøo ôû thuû ñoâ" Athens. Vaø oâng Fahrettin Altun, giaùm ñoác truyeàn thoâng cuûa vaên phoøng Toång thoáng, coøn laøm cho tình hình caêng thaúng hôn khi khaúng ñònh raèng khoâng laâu nöõa, nhaø thôø chính toøa, hieän ñang laø vieän baûo taøng, seõ sôùm bò bieán thaønh nôi thôø phöôïng cuûa Hoài giaùo".
Phaûn öùng cuûa chính quyeàn Hy Laïp
Hy Laïp ñaõ phaûn öùng maïnh meõ vôùi nhöõng tuyeân boá cuûa nhöõng ngöôøi ñöùng ñaàu chính phuû Thoå Nhó Kyø. Chính phuû Hy Laïp noùi raèng vieäc ñoïc kinh nguyeän Hoài giaùo trong ñeàn thôø laø "noã löïc khoâng theå chaáp nhaän" ñeå thay ñoåi tình traïng cuûa ñeàn thôø Santa Sophia. Ñaây laø moät löïa choïn coù theå so saùnh vôùi "moät thaùch thöùc söï nhaïy caûm cuûa caùc Kitoâ höõu treân khaép theá giôùi".
Tuyeân boá cuûa Boä tröôûng Ngoaïi giao cuûa Hy Laïp vieát: "Haønh ñoäng naøy laø moät söï xuùc phaïm ñoái vôùi coäng ñoàng quoác teá" vaø cho thaáy söï thieáu quan taâm cuûa chính quyeàn Ankara ñoái vôùi luaät phaùp quoác teá vaø di saûn vaên hoùa cuûa UNESCO.
Boä tröôûng Ngoaïi giao Mevlut Cavusoglu cuûa Thoå Nhó Kyø phaûn hoài raèng "ñeàn thôø Santa Sofia ñang ôû trong laõnh thoå Thoå Nhó Kyø, ñaõ bò chinh phuïc" vaø "nhöõng gì xaûy ra ôû nöôùc chuùng toâi vaø lieân quan ñeán taøi saûn cuûa chuùng toâi, chæ lieân quan ñeán chuùng toâi".
Coâng giaùo vaø Chính Thoáng giaùo muoán ñeàn thôø Santa Sofia ñöôïc löu giöõ nhö moät baûo taøng, nhöng muïc ñích cuûa Toång thoáng Erdogan vaø chính saùch cuûa oâng, bò thuùc ñaåy bôûi chuû nghóa daân toäc vaø Hoài giaùo, ngaøy caøng theo höôùng chuyeån ñoåi vöông cung thaùnh ñöôøng thaønh moät ñeàn thôø Hoài giaùo. (Asia News 04/06/2020)