Giaùo hoäi tröôùc nhöõng thaùch ñoá
cuûa khoâng gian maïng
Giaùo hoäi tröôùc nhöõng thaùch ñoá cuûa khoâng gian maïng.
Lm. Joshy Kunnel Xavier, S.J.
Lm. Theá Vinh & Lm. Höõu Hieàn löôïc dòch
(WHÑ 17-05-2020)
Daãn Nhaäp
Internet vaø maïng löôùi toaøn caàu (World Wide Web) laø phaùt minh vó ñaïi cuûa nhaân loaïi. Phaùt minh naøy coù taùc ñoäng lôùn, laøm thay ñoåi saâu saéc moïi maët cuûa ñôøi soáng con ngöôøi. Gioáng nhö ñieän thoaïi ôû nhöõng naêm 1920 vaø truyeàn hình ôû nhöõng naêm 1950, Internet ngaøy nay ñaõ trôû thaønh phöông tieän truyeàn thoâng noåi baät vaø chuû yeáu.
Internet coù moät soá tính naêng noåi baät nhö: töùc thôøi, toaøn caàu, phaân taùn, töông taùc, tieáp caän khoâng giôùi haïn, linh hoaït, deã söûa ñoåi vaø deã thích nghi. Noù mang tính bình ñaúng, theo nghóa baát cöù ai vôùi phöông tieän vaø kyõ naêng cô baûn cuõng coù theå tham gia vaø hoaït ñoäng treân Internet.[1] Internet trôû thaønh trung taâm keát hôïp nhöõng ngöôøi cuøng khuynh höôùng laïi vôùi nhau. Nhôø Internet, nhöõng ngöôøi thöôøng xuyeân bò loaïi boû hoaëc bò toân giaùo khai tröø, ñeàu coù theå tìm ñeán vaø hoäi nhaäp deã daøng vôùi nhöõng coäng ñoaøn taâm linh tröïc tuyeán.
Nhö vaäy, Internet ñaõ taïo ra moät khoâng gian ñaëc bieät ñöôïc goïi laø Khoâng gian maïng (Cyberspace). Thuaät ngöõ "Cyberspace - Khoâng gian maïng" - ñöôïc tieåu thuyeát gia khoa hoïc vieãn töôûng William Gibson taïo ra - duøng ñeå chæ moät khoâng gian aûo, nhöng laïi coù thöïc, vì giuùp cho con ngöôøi thöïc söï hieän dieän vaø töông taùc vôùi nhau qua caùc thieát bò vi tính.
Ñi ñoâi vôùi thuaät ngöõ Cyberspace laø caùc thuaät ngöõ "online" vaø "offline" - aùm chæ moät ngöôøi ñang keát noái hoaëc khoâng keát noái trong khoâng gian maïng. Khi online, ngöôøi ta böôùc vaøo moät khoâng gian maïng khoâng bieân giôùi vaø khoâng roõ raøng; nhöng noù cho ngöôøi ta voâ soá töï do vaø raát nhieàu löïa choïn. Noù hoã trôï nieàm khaùt khao sieâu vieät hoùa chính mình cuûa con ngöôøi. Vôùi khaû naêng töông taùc hai chieàu, noù noåi baät hôn haún caùc hình thöùc truyeàn thoâng khaùc. Tuy nhieân, cuøng vôùi nhöõng ñoùng goùp tích cöïc, Internet ñaõ gaây ra nhieàu thaùch ñoá vaø nhieàu vaán ñeà ñaïo ñöùc.
1. Boái Caûnh
a. Vaên hoùa thôøi ñaïi kyõ thuaät soá
Muoán suy tö veà nhöõng thaùch ñoá cuûa truyeàn thoâng xaõ hoäi ñoái vôùi Giaùo hoäi trong thôøi ñaïi kyõ thuaät soá, chuùng ta caàn ñaët mình trong boái caûnh vaên hoùa cuûa thôøi ñaïi naøy. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng cuûa thôøi ñaïi kyõ thuaät soá coù aûnh höôûng maïnh meõ ñeán möùc laøm thay ñoåi nhöõng quan nieäm veà chính chuùng ta vaø caùc thöïc taïi xung quanh chuùng ta, vì khoâng gian maïng ñaõ trôû thaønh trung taâm cuûa caùc moái quan heä vaø taïo ñieàu kieän cho vieäc hình thaønh moät xaõ hoäi môùi, moät theá giôùi môùi, moät vaên hoùa môùi, vôùi nhöõng thay ñoåi thaâm saâu ôû caáp ñoä caên tính, hieän höõu, töông quan vaø nhaän thöùc.
Khoâng gian maïng - vaø caùc coâng cuï cuûa noù - ñaõ taïo ra moät cuoäc caùch maïng trong lónh vöïc truyeàn thoâng, ñöa ñeán khaùi nieäm "ngoâi laøng toaøn caàu (global village)" - moät thuaät ngöõ do Marshall McLuhan taïo ra vaøo thaäp nieân 1960 (x. Huaán Thò Aetatis Novae, soá 1). Caùc coâng cuï cuûa khoâng gian maïng raát phong phuù: thö ñieän töû (email), caùc trang web, caùc trang blogs, caùc trang tröïc tuyeán tìm kieám ngöôøi yeâu, troø chôi tröïc tuyeán/ngoaïi tuyeán, caùc trang web mua saém/ tieáp thò/ thöông maïi ñieän töû tröïc tuyeán, caùc trang maïng xaõ hoäi vaø caùc saøn hoïc taäp tröïc tuyeán. Caùc coâng cuï ñoù xaâm nhaäp moïi lónh vöïc cuûa cuoäc soáng, taïo ra nhöõng sinh hoaït kyø dieäu: Töï ñoäng hoùa coâng ngheä vaø ngöôøi maùy, Töï ñoäng hoùa vaên phoøng, Giao dòch taøi chính ñieän töû; Trí tueä nhaân taïo, Y hoïc töø xa (Telemedicine), Coâng cuï vi tính cho ngöôøi khuyeát taät (chuyeån töø chöõ sang tieáng - Text to Speech, hay töø tieáng sang chöõ - Speech to Text, vaø caùc thieát bò chaân tay giaû...), Caáu truùc ñieän toaùn ñaùm maây, Döõ lieäu nguoàn, Khai thaùc döõ lieäu (tìm kieám vaø phaân tích caùc khoái löôïng döõ lieäu ñeå tìm caùc nguyeân maãu vaø phaùt trieån thoâng tin hoaëc kieán thöùc môùi), Döï baùo & Tìm hieåu caùc loaïi maùy, Internet vaïn vaät (Internet of Things), nhöõng caûm bieán thoâng minh.
b. Laïm duïng khoâng gian maïng
Beân caïnh bao nhieâu lôïi ích phong phuù maø Internet mang laïi cho theá giôùi, ngöôøi ta cuõng coù theå nhaän dieän raát roõ voâ soá nhöõng laõnh vöïc cuûa khoâng gian maïng bò keû xaáu laïm duïng, sinh ra nhöõng nguy haïi khoân löôøng. Sôû dó nhö theá laø vì khoâng gian maïng khoâng ñöôïc ñoäc quyeàn quaûn lyù vaø sôû höõu bôûi baát kyø ai. Ai cuõng coù theå xaâm nhaäp vaø taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù traùch nhieäm nhö nhau veà caùc hoaït ñoäng trong khoâng gian maïng.
Söï laïm duïng khoâng gian maïng bao goàm: laáy troäm thoâng tin; aên caép thoâng tin caù nhaân nhö maät khaåu, thoâng tin theû tín duïng; göûi tin taëc vaø thoâng tin cuûa ngöôøi bò laáy caép; taán coâng virus / trojan; beû baûn quyeàn phaàn meàm... Moät laõnh vöïc môùi bò laïm duïng laø khuûng boá qua maïng. Ngaøy nay, vôùi söï trôï giuùp cuûa internet, nhöõng keû khuûng boá coù theå laøm cho hoaït ñoäng cuûa hoï trôû neân hieäu quaû hôn, khi Internet trôû thaønh coâng cuï giuùp hoï truyeàn thoâng vôùi nhau, vaø trôû thaønh nguoàn thoâng tin cho hoï.
Moät moái lo ngaïi nghieâm troïng do Kitoâ höõu vaø caùc tín ñoà toân giaùo ñöa ra, ñoù laø vieäc ngöôøi ta duøng quaù nhieàu thôøi gian ñeå löôùt web, töø ñoù daãn ñeán chuû nghóa duy caù nhaân, duy ngaõ, tha hoùa, aùm aûnh vaø nghieän ngaäp. Khoâng gian maïng laøm cho ngöôøi ta bò nghieän vaø bò aùm aûnh veà noù. Söû duïng internet quaù nhieàu seõ laøm suy yeáu caùc moái quan heä giöõa con ngöôøi vôùi nhau, ñöa ñeán nhöõng tröôøng hôïp thaát baïi trong ngheà nghieäp hay hoïc taäp.
Vieäc söû duïng ñieän thoaïi thoâng minh vaø maïng xaõ hoäi taùc ñoäng saâu saéc ñeán töøng thôøi khaéc vaø moïi khía caïnh cuoäc soáng. Thoáng keâ vaø nhieàu baèng chöùng khaùc cho thaáy ñieàu aáy (trung bình, ngöôøi coù ñieän thoaïi thoâng minh kieåm tra ñieän thoaïi khoaûng 150 laàn moät ngaøy, vaø 80% trong soá hoï coi vieäc kieåm tra ñieän thoaïi laø hoaït ñoäng ñaàu tieân trong ngaøy soáng). Thoùi quen ñoù ñan deät vaøo nhòp soáng, ñi vaøo trong caùc töông taùc, töông quan, suy nghó vaø caû ñôøi soáng caàu nguyeän nöõa. Internet ñaõ töøng coù aûnh höôûng maïnh treân caùc cuoäc baàu cöû: xaây döïng hình aûnh öùng cöû vieân, che giaáu vaø traán aùp söï thaät, taïo dö luaän... (Donald Trump, Narendra Modi [2].)
Coù raát nhieàu troø chôi tröïc tuyeán nguy hieåm leøo laùi thanh thieáu nieân töï haïi mình vaø thaäm chí töï töû, nhö caùc games: Blue Whale Challenge, The Pass Out Challenge, The Salt and Ice Challenge, The Fire Challenge, The Cutting Challenge. Caùc troø chôi naøy taåy naõo vaø thuùc giuïc ngöôøi chôi chöùng minh baûn thaân baèng caùch ñoái maët vôùi moät thöû thaùch. Thoâng thöôøng, ngöôøi chôi thoaùt ly thöïc teá ñeå theo ñuoåi thaùch thöùc naøy do söùc eùp cuûa chuùng baïn. Khi cha meï hoaëc ngöôøi giaùm hoä phaùt hieän ra, thì ñaõ quaù muoän. Coù moät soá troø chôi khaùc lieân quan ñeán gieát ngöôøi, söû duïng vuõ khí nguy hieåm nhö suùng, cung teân, bom... Chuùng aûnh höôûng ñeán taâm trí cuûa treû em, khieán treû em thích taøn phaù, kieâu ngaïo, traû ñuõa, coù khuynh höôùng baét naït vaø thoáng trò.
c. Ñònh daïng tö duy vaø cuoäc soáng con ngöôøi
Nhö McLuhan gôïi yù, phöông tieän truyeàn thoâng khoâng chæ laø caùc keânh thoâng tin. Chuùng khoâng nhöõng cung caáp chaát lieäu cho tö duy, nhöng coøn ñònh daïng quaù trình tö duy, ví duï, Internet coù veû nhö ñang laøm cho chuùng ta giaûm suùt khaû naêng taäp trung vaø chieâm nieäm[3].
Chuùng ta khoâng coøn ñoïc nöõa, nhöng löôùt qua, cuoän qua, vaø söû duïng sieâu lieân keát ñeå ñieàu höôùng sang caùc trang khaùc (kyõ thuaät nhuùng - Digital Immersion). "Toâi khoâng theå khieán hoïc sinh ñoïc toaøn boä cuoán saùch ñöôïc nöõa", nhieàu giaùo vieân thöôøng xuyeân than phieàn nhö theá. Khaû naêng mieät maøi vaø beàn bæ cuûa chuùng ta ñaõ suy giaûm, chuùng ta khoâng coøn ñoïc ñöôïc nhieàu trang saùch nhö tröôùc - khoâng coøn coù theå töï nhaän mình laø keû 'moït saùch' nöõa. Chuùng ta phaûi döïa nhieàu vaøo heä thoáng maùy tính ñeå kieåm tra ngöõ phaùp, töø vöïng, caáu truùc caâu... Ñoâi khi, tri thöùc chæ coøn toàn taïi trong heä thoáng vi tính beân ngoaøi chuùng ta. Chuùng ta khoâng coøn ñeå yù phaùt trieån trí nhôù cuûa mình, vì chuùng ta ñaõ löu tröõ chuùng trong boä nhôù maùy tính. Chuùng ta taïo ra thoâng tin vaø phaân phoái chuùng, nhöng chuùng ta söû duïng chuùng ñöôïc bao nhieâu? Ngay caû quaù trình suy tö vaø heä thoáng phaûn xaï cuûa chuùng ta cuõng ñaõ thay ñoåi töø daïng 'thöù töï tuyeán tính tröôùc sau' sang daïng 'ngaãu nhieân' (töø daïng nghe nhaïc thöù töï töøng baøi moät baèng baêng cassette, sang daïng nghe nhaïc caùch ngaãu nhieân baèng theû nhôù treân laptop vaø di ñoäng).
Chuùng ta töï ñoäng choïn nhöõng haønh ñoäng ngaãu nhieân, mau choùng chuyeån ñoåi söï chuù yù sang ñoái töôïng hay coâng vieäc khaùc, xaùo troän ñieàu naøy sang ñieàu kia, ñoøi hoûi caùch voâ ích nhieàu taùc vuï cuøng luùc. Chuùng ta thöôøng baän roän nhöng hieäu quaû thì khoâng cao. Ñieàu naøy moät phaàn laø do nghe nhaïc theo kieåu ngaãu nhieân trong heä thoáng kyõ thuaät soá nhö maùy tính xaùch tay hoaëc iPod. Khi cuoäc soáng laø ngaãu nhieân, noù seõ khoâng coù chieàu saâu vaø trôû thaønh moät chöôùng ngaïi khi muoán soáng troøn ñaày yù nghóa.
Chuùng ta thöôøng chæ quen thoaùng nghe hôn laø laéng nghe thöïc söï trong ñöùc tin vaø vaâng phuïc.[4] Ñieàu naøy chæ ñöa chuùng ta ñeán söï ham thuù giaùc quan, soáng tuøy tieän, gaây trôû ngaïi cho ñôøi soáng ñöùc tin cuûa chuùng ta. Thoâng thöôøng, khi ngöôøi ta quen phaûn öùng nhanh baèng caùch "nhaáp chuoät", thì hoï cuõng quen phaûn öùng voäi vaøng trong nhöõng tình huoáng khaùc, vaø cuõng ñoøi hoûi ngöôøi khaùc phaûn öùng nhö vaäy.
Ñoái vôùi ngöôøi treû, tai nghe (headphone) thöôøng laø moät vaät khoâng theå thieáu, khieán taïo ra moät theá giôùi coâ laäp, xa caùch ngöôøi khaùc vaø chæ soáng vôùi rieâng baûn thaân mình. iPod laøm thay ñoåi caùch chuùng ta laéng nghe, thay ñoåi haønh ñoäng vaø muïc ñích: khoâng coøn haønh ñoäng vaâng phuïc nöõa maø laø söï nuoâng chieàu baûn thaân; noù taïo ra moät moâi tröôøng thieáu vaéng vieäc truyeàn taûi söù ñieäp giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi. ÔÛ AÁn Ñoä, thaùo tai nghe laø daáu hieäu toân troïng ñoái vôùi ngöôøi hoï gaëp. Sinh vieân ngaøy nay khaùc vôùi ngaøy xöa, hoï phaùt trieån khaû naêng "hypertext minds" - suy nghó cuøng luùc döïa treân nhieàu baûn vaên hoaëc söï kieän -, khieán hoï nhaän thöùc theo kieåu "nhaûy loøng voøng" hôn laø theo moät tieán trình xöû lyù thoâng tin coù thöù töï lôùp lang.
Chuùng ta caàn giaûi quyeát vaán ñeà giöõa söï baän roän vaø tính hieäu quaû trong theá giôùi maïng. Maïng xaõ hoäi khieán chuùng ta baän roän, nhöng lieäu noù coù thaät söï hieäu quaû khoâng, lieäu noù coù thöïc söï ñöa chuùng ta tôùi muïc ñích toái haäu cuûa cuoäc soáng? Ngöôøi ta haønh ñoäng nhö nhöõng caùi maùy, taïo ra caûm giaùc xa laï vôùi ngöôøi khaùc, maát tính ngöôøi, khi maùy moùc hoaït ñoäng nhö con ngöôøi, nhö trong caùc cuoäc goïi traû lôøi töï ñoäng, trong caùc trung taâm trôï giuùp vaø chaêm soùc khaùch haøng.
2. Quan Ñieåm Cuûa Giaùo Hoäi
Söï quan taâm cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi Internet ñöôïc dieãn taû trong caû moät quaù trình quan taâm laâu daøi ñeán caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi. Ñoái vôùi Giaùo Hoäi, truyeàn thoâng vaãn laø moät söù vuï vaø laø moät phaàn thieát yeáu cuûa vieäc rao giaûng Nöôùc Trôøi. Ngay caû khi leân aùn söï laïm duïng nghieâm troïng, Giaùo Hoäi vaãn tích cöïc tieáp caän caùc phöông tieän truyeàn thoâng noùi chung, vaø Internet cuõng nhö khoâng gian maïng noùi rieâng. Trong caùc taøi lieäu veà Truyeàn thoâng Xaõ hoäi do Toøa Thaùnh coâng boá, chuùng ta nhaän thaáy "Giaùo hoäi coi caùc phöông tieän naøy laø 'nhöõng quaø taëng cuûa Thieân Chuùa', theo thieát keá quan phoøng cuûa Chuùa, maø lieân keát con ngöôøi trong tình huynh ñeä vaø giuùp hoï coäng taùc vôùi Thieân Chuùa trong keá hoaïch cöùu ñoä con ngöôøi".[5]
Internet vaø maùy vi tính ñoùng goùp raát lôùn cho vieäc môû roäng vaø laøm phong phuù trí tueä con ngöôøi, cuõng nhö cho vieäc truyeàn baù vaø cuûng coá Nöôùc Chuùa. Giaùo hoäi coå voõ söï phaùt trieån vaø söû duïng ñuùng ñaén caùc phöông tieän truyeàn thoâng vaøo vieäc thaêng tieán coâng lyù vaø hoøa bình cuûa nhaân loaïi; cho vieäc xaây döïng xaõ hoäi ôû moïi caáp ñoä trong aùnh saùng cuûa coâng ích, cuûa tinh thaàn baùc aùi vaø ñoaøn keát.
Theo Giaùo Hoäi, Internet vaø caùc hình thöùc truyeàn thoâng khaùc ñeàu phaùt xuaát töø söï truyeàn thoâng trong yeâu thöông giöõa caùc Ngoâi vò Thieân Chuùa vaø töø vieäc Thieân Chuùa truyeàn thoâng cho con ngöôøi. Quaû thöïc, Thieân Chuùa ñaõ truyeàn thoâng chính baûn thaân Ngaøi cho nhaân loaïi. Chuùa Con laø Lôøi, ñöôïc Chuùa Cha noùi töø muoân thuôû. Trong vaø qua Ñöùc Gieâsu Kitoâ - laø Con vaø Lôøi nhaäp theå -, Thieân Chuùa truyeàn thoâng chính Ngaøi vaø ôn cöùu ñoä cuûa Ngaøi cho moïi ngöôøi.[6] Thieân Chuùa vaãn tieáp tuïc truyeàn thoâng vôùi con ngöôøi qua nhieàu caùch vaø nhieàu phöông tieän, ñaëc bieät laø qua Giaùo Hoäi. Giaùo hoäi - naém giöõ vaø baûo veä maïc khaûi cuûa Chuùa, cuøng vôùi ñaëc quyeàn giaùo huaán - ñöôïc Thieân Chuùa trao phoù traùch nhieäm truyeàn thoâng: giaûi thích chính thöùc vaø chính xaùc Lôøi cuûa Ngaøi.[7]
Internet hieän nay ñang ñöôïc söû duïng toát, vaø coù raát nhieàu trieån voïng, nhöng cuõng gaây ra nhieàu thieät haïi do söû duïng khoâng ñuùng caùch. Noù toát hay xaáu, phaàn lôùn phuï thuoäc vaøo vieäc löïa choïn. Choïn löïa cuûa Giaùo Hoäi luoân mang hai yeáu toá quan troïng laø: söï daán thaân baûo veä phaåm giaù con ngöôøi, vaø truyeàn thoáng khoân ngoan cuûa Giaùo Hoäi veà luaân lyù. Xeùt nhö moät söù ñieäp ñöôïc thoâng truyeàn, thì Internet - trong quaù trình, caáu truùc vaø heä thoáng truyeàn thoâng cuûa noù - caàn döïa treân "nguyeân taéc ñaïo ñöùc caên baûn: Con ngöôøi vaø coäng ñoaøn con ngöôøi laø cuøng ñích vaø laø thöôùc ño vieäc söû duïng caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi; truyeàn thoâng giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi phaûi höôùng ñeán söï phaùt trieån toaøn dieän cho con ngöôøi."[8]
Internet coù lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng vaø chöông trình cuûa Giaùo Hoäi nhö: Phuùc aâm hoùa (bao goàm caû vieäc taùi Phuùc aâm hoùa, taân Phuùc aâm hoùa vaø coâng taùc truyeàn giaùo truyeàn thoáng), daïy giaùo lyù vaø caùc loaïi hình giaùo duïc khaùc, truyeàn taûi tin töùc vaø thoâng tin, hoä giaùo, quaûn trò vaø haønh chính, tö vaán muïc vuï vaø linh höôùng. Thöïc teá aûo cuûa khoâng gian maïng khoâng theå thay theá cho coäng ñoaøn thöïc ngoaøi ñôøi giöõa caùc caù nhaân, thöïc taïi mang tính nhaäp theå cuûa caùc bí tích vaø cöû haønh phuïng vuï, hoaëc vieäc coâng boá Tin Möøng caùch tröïc tieáp. Nhöng thöïc taïi aûo ñoù coù theå ñoùng vai troø boå sung, thu huùt moïi ngöôøi ñeán vôùi traûi nghieäm ñôøi soáng ñöùc tin ñaày ñuû hôn, vaø laøm phong phuù hoùa ñôøi soáng ñaïo cuûa ngöôøi söû duïng. Noù cuõng cung caáp cho Giaùo Hoäi moät phöông tieän ñeå giao tieáp vôùi caùc nhoùm ñaëc bieät nhö: ngöôøi treû, trung nieân, ngöôøi cao tuoåi vaø nhöõng ngöôøi taøn taät ôû nhaø, nhöõng ngöôøi soáng trong vuøng saâu vuøng xa, nhöõng tín ñoà cuûa caùc toân giaùo, hay nhöõng ngöôøi raát khoù tieáp caän khaùc.[9]
Giaùo Hoäi cuõng quan taâm tôùi vieäc söû duïng vaø phaân boå Internet chaúng haïn nhö vieäc phaân hoùa trong thôøi ñaïi soá (giaøu thoâng tin vaø ngheøo thoâng tin). Ñieàu ñoù nhaán maïnh raèng moïi caù nhaân, moïi nhoùm, moïi quoác gia ñeàu coù quyeàn söû duïng coâng ngheä môùi, ñeå ñöôïc chia seû nhöõng lôïi ích cuûa söï phaùt trieån vaø toaøn caàu hoùa; vaø ñeå khoâng bò tuït haäu nhieàu hôn. Baûo veä quyeàn ñöôïc thoâng tin vaø truyeàn thoâng laø raát quan troïng trong vieäc thu heïp khoaûng caùch naøy (Aetatis Novae, 15). Söï thoáng trò vaên hoùa cuõng laø moät vaán ñeà ñaëc bieät nghieâm troïng. Noù xaûy ra khi moät neàn vaên hoùa lôùn mang nhöõng giaù trò xaáu gaây ñoäc haïi cho caùc caù nhaân vaø nhöõng nhoùm vaên hoùa nhoû.
Giaùo duïc vaø ñaøo taïo veà Internet phaûi laø moät phaàn trong caùc chöông trình giaùo duïc truyeàn thoâng toaøn dieän daønh cho caùc thaønh vieân cuûa Giaùo Hoäi. Keá hoaïch muïc vuï cho truyeàn thoâng xaõ hoäi neân cung caáp vieäc ñaøo taïo naøy caøng nhieàu caøng toát cho caùc chuûng sinh, linh muïc, tu só vaø thöøa taùc vieân muïc vuï, cuõng nhö cho giaùo vieân, giaùo lyù vieân, phuï huynh vaø hoïc sinh. ÔÛ ñaây chuùng ta neân nhôù: daïy veà Internet vaø coâng ngheä khoâng chæ ñôn thuaàn laø daïy veà kyõ thuaät. Ngöôøi treû coøn caàn phaûi hoïc caùch soáng toát trong theá giôùi khoâng gian maïng, bieát ñöa ra caùc phaùn ñoaùn saùng suoát theo caùc tieâu chuaån ñaïo ñöùc laønh maïnh veà nhöõng gì hoï tìm thaáy ôû ñoù, vaø söû duïng coâng ngheä môùi cho söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa hoï vaø cho ích lôïi cuûa ngöôøi khaùc. Truyeàn thoâng khoâng chæ ñôn thuaàn vì muïc ñích giaûi trí maø coøn ñeå thoâng tin, môû roäng trí tueä, môû roäng caùc chaân trôøi, vaø ñöa tôùi söï taêng tröôûng quaân bình toát ñeïp veà vaên hoùa vaø xaõ hoäi.[10]
Caùc vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi coù traùch nhieäm söû duïng "toaøn boä tieàm naêng cuûa 'thôøi ñaïi maùy tính' ñeå phuïc vuï con ngöôøi vaø ôn goïi sieâu vieät cuûa moãi ngöôøi, cuõng nhö ñeå laøm vinh danh Chuùa Cha - Ñaáng laø nguoàn goác cuûa moïi söï toát ñeïp. Hoï phaûi söû duïng coâng ngheä trong moïi khía caïnh cuûa söù vuï Giaùo Hoäi, phuïc vuï cho nhöõng cô hoäi hôïp taùc ñaïi keát vaø lieân toân[11].
Veà vieäc söû duïng maùy tính trong gia ñình, caùc baäc cha meï caàn baûo ñaûm chöùc naêng loïc vaø giaùm saùt khi cho con caùi mình söû duïng maùy tính, ñeå baûo veä chuùng heát möùc coù theå, giuùp chuùng traùnh khoûi nhöõng noäi dung khieâu daâm, aáu daâm, vaø nhöõng ñe doïa nguy hieåm khaùc. Khoâng ñöôïc pheùp ñeå cho con caùi truy caäp Internet maø thieáu söï giaùm saùt. Cha meï vaø con caùi neân ñoái thoaïi vôùi nhau veà nhöõng gì tìm thaáy vaø traûi nghieäm trong khoâng gian maïng; chia seû kinh nghieäm vôùi caùc gia ñình khaùc coù cuøng moái quan taâm cuõng raát höõu ích. Boån phaän cô baûn cuûa caùc baäc cha meï laø giuùp con caùi trôû thaønh nhöõng ngöôøi söû duïng Internet saùng suoát, coù traùch nhieäm, vaø khoâng bò nghieän Internet ñeán noãi boû beâ vieäc tieáp xuùc vôùi baïn beø vaø vôùi theá giôùi beân ngoaøi.
Chuùng ta caàn taän duïng khaû naêng cuûa caùc trang blog ñeå theå hieän quan ñieåm, yù töôûng cuûa chuùng ta vaø ñeå pheâ bình moät caùch xaây döïng nhöõng ñieàu xaûy ra trong xaõ hoäi. Chuùng ta caàn xaây döïng nhöõng yù muoán toát laønh, trôû thaønh tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi thaáp coå beù mieäng, taïo ra nhöõng dö luaän mang tính nhaân vaên, vaø phoå bieán caùc giaù trò cuûa Nöôùc Trôøi. Ngaøy nay, chuùng ta coù caùc trang blog phong phuù veà caùc vaán ñeà ñöùc tin, haïnh caùc thaùnh... Ñaây chính laø daáu hieäu laøm cho khoâng gian maïng trôû thaønh nôi thoâng tin vaø loan baùo Tin Möøng.
Tröôùc khi tieáp tuïc, chuùng ta caàn laéng nghe nhöõng lôøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi veà vaán ñeà naøy: Chuùng ta gaëp phaûi nhöõng ñieàu cöïc kyø khoù khaên treân maïng, bao goàm: söï lan truyeàn ngaøy caøng taêng noäi dung khieâu daâm; hieän töôïng 'chat sex' (Sexting) phoå bieán giöõa caùc baïn treû söû duïng phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi; vaø söï phaùt trieån cuûa caùc cuoäc baét naït qua maïng - moät hình thöùc taán coâng tinh thaàn, theå chaát vaø phaåm giaù ngöôøi treû; theâm vaøo ñoù laø hieän töôïng "boùc loät tình duïc qua maïng (sextortion)"; gaï gaãm laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân. Ñoù laø chöa keå ñeán nhöõng toäi aùc nghieâm troïng vaø kinh khuûng veà naïn buoân baùn ngöôøi tröïc tuyeán, maïi daâm, vaø thaäm chí laø vieäc phaùt tröïc tieáp nhöõng haønh ñoäng hieáp daâm vaø baïo löïc ñoái vôùi treû em ôû nhieàu nôi treân theá giôùi. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ keâu xin taát caû moïi ngöôøi haõy ñöùng leân ñeå baûo veä phaåm giaù treû em.[12]
Nhö vaäy, chuùng ta thaáy raèng Giaùo hoäi khoâng choáng laïi vieäc söû duïng khoâng gian maïng vaø Internet, nhöng caûnh baùo vaø keâu goïi chuùng ta neân söû duïng chuùng trong söï thaän troïng, coâng baèng vaø kieåm duyeät caùch yù thöùc ñeå laøm vinh danh Thieân Chuùa.
3. Ñaïo Ñöùc Maùy Tính (COMPUTER ETHICS)
Theo Deborah Johnson, ñaïo ñöùc maùy tính (computer ethics) laø ngaønh ñeà caäp ñeán caùc nguyeân taéc vaø tieâu chuaån nhaèm höôùng daãn chuùng ta coù haønh vi ñuùng ñaén ñoái vôùi ngöôøi khaùc trong khoâng gian maïng. Ñaïo ñöùc maùy tính - hay ñaïo ñöùc treân khoâng gian maïng - xem xeùt moät soá lónh vöïc, nhö quyeàn aån danh, söï rieâng tö.
a. Quyeàn aån danh vaø quyeàn rieâng tö
Khoâng gian maïng nhaán maïnh ñeán vieäc caù nhaân coù quyeàn ñöôïc aån danh treân khoâng gian naøy. Tuy nhieân, coù nhöõng keû laïm duïng caùc taøi khoaûn tröïc tuyeán giaû, aån danh, trong caùc trang maïng xaõ hoäi ñeå taïo ra caùc moái ñe doïa lôùn. Ngöôøi ta aån danh, voâ danh treân maïng ñeå roài tha hoà 'neùm ñaù' ngöôøi khaùc caùch voâ toäi vaï, gaây ra bao haäu quaû theâ thaûm.
Coøn quyeàn rieâng tö laø quyeàn ñöôïc 'ôû moät mình' khi baïn muoán, quyeàn ñöôïc kieåm soaùt nhöõng sôû höõu caù nhaân cuûa baïn vaø khoâng bò theo doõi neáu khoâng coù söï ñoàng yù cuûa baïn. Quyeàn rieâng tö theå hieän khi ngöôøi ta muoán giöõ kín nhöõng nhaän daïng veà hoï vaø nhöõng thoâng tin chi tieát cuûa hoï nhö thoâng tin email, thoâng tin theû tín duïng, hoaëc chöùng chæ thöông maïi ñieän töû.
Coù nhöõng tröôøng hôïp ngöôøi ta khai thaùc lónh vöïc rieâng tö vaø aån danh vôùi nhöõng muïc ñích xaáu, ñaëc bieät laø trong caùc trang web sex vaø khieâu daâm. Khi baùn thoâng tin ñôøi tö - nhö thoâng tin email hoaëc ñaêng nhaäp aån danh vaøo caùc trang web ñoài baïi - ngöôøi ta ñaõ vi phaïm phaåm giaù con ngöôøi, coi con ngöôøi nhö phöông tieän ñeå khai thaùc chöù khoâng ñeå phuïc vuï. Vieäc theo doõi traùi pheùp (nhö theo doõi, ñaùnh daáu, canh chöøng vaø nghe troäm treân maïng) cuõng laø moät moái ñe doïa ñoái vôùi söï rieâng tö cuûa con ngöôøi.
Caùc moái ñe doïa cho quyeàn rieâng tö coù theå ñeán töø: vieäc coá tình söû duïng thoâng tin caù nhaân cho nhöõng muïc ñích theå cheá hoùa (vieäc cöôõng cheá vaø thu thueá trong caùc hoaït ñoäng cuûa chính quyeàn, cuõng nhö caùc hoaït ñoäng tieáp thò vaø ra quyeát ñònh trong laõnh vöïc tö nhaân); vieäc söû duïng traùi pheùp hoaëc phaùt taùn thoâng tin töø nhöõng ngöôøi löu giöõ thoâng tin; vieäc laáy caép thoâng tin; vieäc roø ræ thoâng tin qua söï sô suaát hoaëc baát caån; vaø töø haønh ñoäng cuûa chính chuùng ta nhö coá yù traùo ñoåi hoaëc khoâng yù thöùc ñöôïc nhöõng nguy cô[13]. Thu thaäp thoâng tin caù nhaân trong khoâng gian maïng caàn phaûi coù söï thoûa thuaän vaø khoâng ñöôïc pheùp bí maät thu thaäp. Cookie (taäp tin löu tröõ thoâng tin duyeät web) vaø lòch söû tìm kieám bò ñeå laïi caùch voâ tình treân caùc heä thoáng maïng coâng coäng cuõng gaây ra nguy hieåm cho quyeàn rieâng tö cuûa chuùng ta. GPS (global positioning system - heä thoáng ñònh vò toaøn caàu) vaø vieäc theo doõi vò trí ñieän thoaïi di ñoäng cuõng coù theå laø moät söï xaâm phaïm tôùi quyeàn rieâng tö.
b. Nhöõng nguyeân taéc ñaïo ñöùc
Theo Hoïc vieän Ñaïo Ñöùc Maùy Tính (the Computer Ethics Institute), Möôøi Ñieàu Raên cho ñaïo ñöùc maùy tính laø:[14]
- Ngöôi khoâng ñöôïc söû duïng maùy tính ñeå gaây haïi cho ngöôøi khaùc.
- Ngöôi khoâng ñöôïc gaây caûn trôû coâng vieäc vi tính cuûa ngöôøi khaùc.
- Ngöôi khoâng ñöôïc rình moø caùc taäp tin taøi lieäu cuûa ngöôøi khaùc.
- Ngöôi khoâng ñöôïc söû duïng maùy tính ñeå aên caép.
- Ngöôi khoâng ñöôïc söû duïng maùy tính ñeå laøm chöùng doái.
- Ngöôi khoâng ñöôïc söû duïng hoaëc sao cheùp phaàn meàm cuûa ngöôøi khaùc maø chöa traû tieàn.
- Ngöôi khoâng ñöôïc söû duïng döõ lieäu maùy tính cuûa ngöôøi khaùc neáu chöa ñöôïc hoï cho pheùp.
- Ngöôi khoâng ñöôïc chieám ñoaït coâng trình trí tueä cuûa ngöôøi khaùc.
- Ngöôi phaûi suy nghó veà haäu quaû xaõ hoäi do chöông trình ngöôi vieát.
- Ngöôi phaûi söû duïng maùy tính theå hieän söï thaän troïng vaø traân troïng.
Noùi toùm laïi, möôøi ñieàu raên treân ñaây nhaèm ñöa caùc nguyeân taéc ñaïo ñöùc vaøo trong khoâng gian maïng.
c. Moái quan taâm ñaïo ñöùc cuõng laø moái quan taâm muïc vuï
Gioáng nhö caùc phöông tieän truyeàn thoâng khaùc, con ngöôøi vaø coäng ñoaøn phaûi laø tieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù veà maët ñaïo ñöùc cuûa Internet. Vaø phaûi söû duïng Internet ñeå thöïc hieän söï phaùt trieån toaøn dieän cho con ngöôøi [15].
Khoâng gian maïng sôû höõu nhieàu thö vieän lôùn - ñaëc bieät nôû roä sau Döï AÙn Thö vieän Saùch Cuûa Google (Google Books Library Project)[16]. Coù raát nhieàu taøi lieäu höõu ích cho vieäc muïc vuï giaùo xöù nhö baøi giaûng, höôùng daãn giaùo lyù, lôøi caàu nguyeän... Coù moät soá trang web chuyeân veà ngheä thuaät giaûng thuyeát, caàu nguyeän, tö vaán, chaêm soùc söùc khoûe, giaùo duïc, daïy giaùo lyù, vaø raát nhieàu trang khaùc raát höõu ích cho vieäc caàu nguyeän vaø suy nieäm.
Nhöng cuõng coù raát nhieàu trang web thuø nghòch vôùi ñöùc tin vaø luaân lyù Kitoâ giaùo. Tieáp caän vôùi chuùng, ngöôøi ta -ñaëc bieät laø thanh thieáu nieân vaø treû em- raát deã bò cuoán ñi. Nhieàu trang web gaây thuø haän trong khoâng gian maïng, chuyeân duøng ñeå phæ baùng vaø taán coâng caùc nhoùm toân giaùo vaø saéc toäc.[17] Baïo löïc treân caùc trang web gaây haán laø "söï phaûn chieáu maët toái trong baûn tính töï nhieân cuûa con ngöôøi, khi noù bò toäi loãi taøn phaù". Chuùng ta coù theå chaáp nhaän nhöõng lôøi noùi gaây haán ôû möùc ñoä naøo ñoù, chaáp nhaän söï töï ñieàu chænh mình, nhöng khi caàn thieát thì cuõng caàn coù söï can thieäp cuûa chính quyeàn. Chính vì theá, trong khi toân troïng töï do ngoân luaän, chuùng ta cuõng neân thieát laäp vaø thöïc thi caùc giôùi haïn hôïp lyù ñoái vôùi nhöõng gì ñöôïc pheùp noùi.
Moät thaùch ñoá lôùn khaùc, ñaëc bieät nôi ngöôøi treû, laø vaán ñeà khieâu daâm trong khoâng gian maïng. Thoáng keâ cho thaáy: 30% noäi dung treân Internet laø khieâu daâm, trong ñoù 88% noäi dung coù chöùa baïo löïc choáng laïi phuï nöõ; töø naêm 2005 ñeán 2013, löôït tìm kieám vôùi töø khoùa "teen porn" taêng gaáp 3 laàn leân coù soá 500,000 löôït moãi ngaøy.[18] Theo Giaùo Hoäi, khieâu daâm treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng bò coi laø haønh ñoäng baïo löïc ñoái vôùi quyeàn rieâng tö thaân theå con ngöôøi trong baûn tính nam vaø nöõ, ñoù laø moät haønh ñoäng baïo löïc laøm giaûm nhaân vò vaø cô theå con ngöôøi xuoáng thaønh moät ñoái töôïng aån danh bò laïm duïng cho muïc ñích thoûa maõn nhuïc duïc.[19]
Nhöõng ngöôøi söû duïng Internet raát deã rôi vaøo baãy coi noäi dung khieâu daâm, vì noäi dung khieâu daâm raát deã tieáp caän, luoân saün coù, vaø cho ngöôøi ta löïa choïn voâ cuøng. Haønh trình thoaùt khoûi caùm doã khieâu daâm trong moät con ngöôøi laø haønh trình ñi töø söï thieáu hieåu bieát ñeán hieåu bieát, töø traùnh neù ñeán haønh ñoäng cuï theå, töø doái traù ñeán trung thöïc, töø xaáu hoå ñeán lieâm chính, vaø töø söï töï ñeà cao mình ñeán vieäc yeâu thöông ngöôøi khaùc vaø ñöôïc ngöôøi khaùc yeâu thöông.[20]
Trong tình huoáng naøy, ngöôøi coù traùch nhieäm ñaøo taïo, ñaëc bieät laø caùc baäc cha meï, phaûi taêng gaáp ñoâi noã löïc ñeå cung caáp nhaän thöùc vaø ñaøo taïo luaân lyù ñaày ñuû cho con treû vaø thanh thieáu nieân. Ñieàu naøy bao goàm thaùi ñoä laønh maïnh veà hoaït ñoäng tính duïc cuûa con ngöôøi, ñöôïc döïa treân: söï toân troïng phaåm giaù moãi ngöôøi nhö laø con caùi Thieân Chuùa, treân nhaân ñöùc trong saïch, vaø treân vieäc thöïc haønh töï chuû.
Nôi caùc giaùo xöù, Internet giuùp noái keát moïi ngöôøi, nhöng ñeå caùc moái töông quan ñöôïc maät thieát hôn thì caàn coù söï noái keát mang tính caù nhaân nhö qua email caù nhaân, vaø gaëp gôõ dieän ñoái dieän.[21] Ngöôøi ta duøng quaù nhieàu thôøi gian treân Internet, neân ñaõ queân nhieàu thöù quan troïng khaùc trong cuoäc soáng nhö: ñôøi soáng xaõ hoäi, ñôøi soáng caàu nguyeän, thoùi quen hoaït ñoäng trí oùc, vaø ñôøi soáng gia ñình.
Toäi phaïm vaø baïo löïc trong khoâng gian maïng -ñaëc bieät laø treân caùc boä phim vaø troø chôi tröïc tuyeán - caàn phaûi ñöôïc giaûi quyeát thích ñaùng. Nhöõng loaïi toäi phaïm maïng khaùc cuõng thöôøng huûy hoaïi phaåm giaù con ngöôøi, cuõng nhö gaây ra baát oån taøi chính vaø thaäm chí laø maát maùt tieàn baïc.
Ñaëc tröng cuûa vieäc söû duïng Internet laø ñeà cao hoaït ñoäng mang tính caù nhaân, laø ñieàu thöôøng gaây haïi cho tính coäng ñoàng, vaø daãn ñeán keát quaû laø laøm xaùo troän caùc moái töông quan cuûa con ngöôøi. Vì vaäy, nhöõng vaán ñeà ñaïo ñöùc noùi treân cuõng chính laø nhöõng vaán ñeà muïc vuï, caàn ñöôïc quan taâm thích ñaùng vaø tìm ra giaûi phaùp.
4. Nhöõng Thaùch Ñoá Veà Phuïng Vuï
Toân giaùo laø chuû ñeà ñöôïc tìm kieám thöôøng xuyeân treân caùc trang web. Vaø nhieàu ngöôøi, khi tìm kieám caùc ñeà muïc toân giaùo treân internet, coù khuynh höôùng chuyeån töø thöïc haønh toân giaùo sang thöïc haønh taâm linh. Ñaëc tröng cuûa chieàu kích naøy laø ñöùc tin mang tính chaát caù nhaân, ít tính giaùo ñieàu, ñöôïc môû ra cho nhöõng yù töôûng vaø voâ soá nhöõng taùc ñoäng môùi, neân noù mang tính ña daïng hôn laø tính giaùo ñieàu cuûa nhöõng toân giaùo lôùn.
Kinh nghieäm taâm linh caù nhaân thöôøng ñeán töø loøng moä ñaïo cuûa moät ngöôøi. Noù giuùp taêng nieàm tin toân giaùo, nhöng laïi giaûm thieåu söï tham gia vaøo sinh hoaït cuûa caùc toå chöùc toân giaùo; ñieàu naøy thöôøng ñöôïc theå hieän qua haønh ñoäng khoâng tham döï vaøo caùc cöû haønh thöïc teá. Caûm thöùc taét maïng (offline) ñeå soáng cuøng coäng ñoaøn ñang maát daàn trong cuoäc soáng con ngöôøi ngaøy nay.
Nhieàu ngöôøi tham gia caàu nguyeän aûo treân caùc trang maïng; thaäm chí laø tham döï cöû haønh Thaùnh Theå tröïc tuyeán treân Internet. Vaán ñeà laø vieäc tham döï tröïc tuyeán ñoù coù ñuû chöa? Theo Giaùo Hoäi, thöïc teá aûo khoâng theå thay theá cho söï hieän dieän ñích thaät cuûa Chuùa Kitoâ trong bí tích Thaùnh Theå. Khoâng coù bí tích treân Internet; vaø thaäm chí laø kinh nghieäm toân giaùo bôûi hoàng aân cuûa Chuùa coù theå nhaän ñöôïc treân Internet cuõng khoâng ñuû, neáu khoâng coù söï töông taùc thöïc söï ngoaøi ñôøi vôùi ngöôøi khaùc trong ñöùc tin.[22]
Theá giôùi aûo coù theå höôùng chuùng ta veà ñôøi thöïc, nhöng khoâng theå thay theá ñôøi thöïc. Nhöng khi con ngöôøi ngaøy nay, ñaëc bieät laø ngöôøi treû, ñaém mình trong khoâng gian aûo, thì hoï laïi thöôøng vaéng maët trong caùc cöû haønh bí tích, ñaëc bieät laø bí tích Thaùnh Theå.
5. Nhöõng Thaùch Ñoá Veà Kitoâ Hoïc
Moät lónh vöïc khaùc caàn quan taâm laø söï lan roäng caùc boä phim gaây tranh caõi trong khoâng gian maïng. Vôùi coâng ngheä cuûa khoâng gian maïng, caùc boä phim nhö Maät maõ Da Vinci, Côn caùm doã cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ ñöôïc phoå bieán nhanh choùng. Chuùng coù theå deã daøng ñöôïc taûi xuoáng vaø ñöôïc thaûo luaän roäng raõi treân nhieàu dieãn ñaøn ñeå kích ñoäng nhieàu ngöôøi. Nhöõng ngöôøi yeáu ñöùc tin vaø thích chæ trích thöôøng bò taùc ñoäng vaø cuoán huùt vaøo caùc hoaït ñoäng naøy.
Khi iPhone ñöôïc löu haønh, noù ñaõ töøng ñöôïc ñaët teân laø Ñieän Thoaïi Gieâsu, taïo neân moät nhieät tình toân giaùo vaø nhöõng hình thöùc thôø töï lieân quan, ví duï tin nhaén: "Ñieän thoaïi Gieâsu ñaây! Lôøi caàu nguyeän cuûa baïn ñaõ ñöôïc nhaäm lôøi!" Vieäc Chuùa Gieâsu taùi laâm töøng ñöôïc ñoàng hoùa vôùi vieäc phaùt haønh theá heä Iphone thöù hai (Iphone 3G). Thaäm chí coøn coù trang blog mang teân iPhoneSavior.com (Iphone Ñaáng Cöùu Theá). Chieác Iphone 3G nhanh choùng leân keä ñeå baùn treân toaøn luïc ñòa Myõ, vaø ngöôøi ta quaûng caùo: "Ngaøy Iphone ñeán laø ngaøy ngöôøi caâm noùi ñöôïc, ngöôøi ñieác ñöôïc nghe, vaø ngöôøi queø ñi ñöôïc. Seõ coù ngaøy Giaùng Sinh vaøo thaùng Saùu, Naêm Môùi toå chöùc vaøo muøa Heø, vaø cuøng vôùi ngaøy Leã Tình Yeâu, taát caû seõ goäp laïi thaønh moät ngaøy, ñoù laø ngaøy ra maét Iphone. Iphone laø moät "baùnh thaùnh" cuûa nieàm vui. Caàn moät vò cöùu tinh khoâng? Caàn, vaø vò muïc töû Steve Jobs seõ gôûi ñeán Ñieän Thoaïi Gieâsu! Ngöôøi ta ñöa tin raèng ñaõ coù moät soá ngöôøi baùn noäi taïng ñeå coù tieàn mua Iphone. Phaûi chaêng Iphone coù theå thay theá Gieâsu - Ngoâi Lôøi nhaäp theå?" [23]
6. Nhöõng Thaùch Ñoá Veà Giaùo Hoäi Hoïc
Khi con ngöôøi di chuyeån leân khoâng gian maïng, hoï cuõng mang caû ñöùc tin cuûa hoï leân ñoù. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, vieäc ñaêng nhaäp treân Internet laø moät haønh ñoäng gaây bieán ñoåi. Trong maét hoï, trang web khoâng chæ laø moät böùc tranh veà theá giôùi treo treân maøn hình maùy tính. Noù laø moät thaùnh ñöôøng roäng lôùn cuûa taâm hoàn, moät nôi maø nhöõng yù töôûng veà Thieân Chuùa vaø toân giaùo coù theå coäng höôûng; nôi maø ñöùc tin coù theå ñöôïc moät tinh thaàn taäp theå naøo ñoù hình thaønh vaø xaùc ñònh.
ÔÛ ñaây, vaán ñeà truyeàn thoáng vaø tính phaåm traät ñöôïc ñaët ra khi Internet cho pheùp moïi ngöôøi coù quyeàn truyeàn baù noäi dung ñöùc tin maø khoâng heà coù söï kieåm duyeät thích ñaùng vaø ñoàng yù cuûa Giaùo Hoäi. Nhö ñaõ ñeà caäp tröôùc ñoù, tính thaønh söï cuûa caùc bí tích khoâng theå coù ñöôïc khi noù thöïc hieän trong khoâng gian maïng. Töông töï nhö vaäy, caùc cöû haønh toân giaùo trong khoâng gian maïng thöôøng bò töø choái vì chuùng laø nhöõng hoaït ñoäng khoâng coù tính phaåm traät.
Giaùo Hoäi nhaán maïnh ñeán coäng ñoaøn tham döï vaø quyeàn cöû haønh cuûa caùc linh muïc vaø thöøa taùc vieân. Söï toàn taïi cuûa caáu truùc phaåm traät vaø quyeàn thöøa taùc (quyeàn ñöôïc ñaïi dieän Thieân Chuùa) raát quan troïng. Coù voâ soá nhöõng daãn giaûi vaø xaùc tín coù theå daãn ñöa nhöõng ngöôøi truy caäp internet ñeán choã hôø höõng vôùi toaøn theå nieàm tin Kitoâ giaùo vaø nghi ngôø toaøn boä truyeàn thoáng soáng ñöùc tin ñoù cuûa Kitoâ giaùo.[24] Taát caû nhöõng ñieàu naøy taïo ra moät thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi vai troø vaø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi.
7. Nhöõng Thaùch Ñoá Veà Cöùu Ñoä Hoïc
Söï cöùu roãi qua maïng cuõng laø moät thöïc taïi aûo cuûa ngaøy nay. "Toâi ñaõ tìm thaáy Thieân Chuùa qua maïng internet" laø moät caâu noùi thöôøng ñöôïc nghe nhieàu treân maïng vaø ñang trôû thaønh moät phong traøo phaùt trieån nhanh choùng treân Internet. God.com laø moät ví duï. Phuùc aâm hoùa treân maïng ñang dieãn ra treân toaøn caàu. Coâng ngheä môùi ñang truyeàn cho caùc tín höõu nhieàu khaû naêng ñeå chia seû söï khoân ngoan, veû ñeïp vaø vaên hoùa taâm linh.[25]
Tröôùc ñaây ngöôøi ta thöôøng ngoài xem TV hoaëc ra ngoaøi uoáng röôïu vôùi baïn beø, thì baây giôø laïi thöôøng ngoài löôùt web. Coù nhieàu ngöôøi chöa bao giôø ñeán nhaø thôø, ñeàn thôø, hoäi ñöôøng Do Thaùi, hay nhaø thôø Hoài giaùo. Nhöng hoï laïi laân la ñeán caùc nhaø thôø treân maïng, troø chuyeän taâm linh vaø caàu nguyeän tröïc tuyeán, tìm kieám thoâng tin toân giaùo vaø baïn ñoàng haønh taâm linh treân caùc trang web. Moïi truyeàn thoáng ñöùc tin toân giaùo ñeàu muoán chia seû tröïc tuyeán caùch hieåu cuûa hoï veà Phuùc aâm. Ai cuõng tin vaøo moät ñieàu gì ñoù, vaø tin raèng ñieàu hoï tin cuõng ñang coù treân maïng web toaøn caàu.
Nhöõng ngöôøi 'haønh höông qua maïng' ñoïc vaø taûi xuoáng caùc baøi suy nieäm vaø taøi lieäu taâm linh baèng tieáng Taây Ban Nha, Phaùp, Boà Ñaøo Nha, Nga vaø Anh do nhieàu taùc giaû quoác teá vieát. Moät soá ngöôøi coøn in ra vaø chia seû chuùng vôùi baïn beø vaø ngöôøi thaân ñang ngoaïi tuyeán. Coù ngöôøi coøn chia seû chuùng cho caùc beänh nhaân ñang ôû trong beänh vieän, hay caùc tuø nhaân. Nhieàu ngöôøi chuyeån chuùng qua thö ñieän töû, chia seû treân maïng xaõ hoäi, vaø vì theá chuùng lan traøn treân theá giôùi, kích thích caùc cuoäc troø chuyeän thaùnh thieän treân maïng. Söï tìm kieám giaûi ñaùp caùc khaùt voïng taâm linh vaø söï cöùu ñoä trong khoâng gian maïng nhö theá laø moät thaùch ñoá khaùc cho Giaùo Hoäi.
8. Thaàn Hoïc Maïng (CYBER THEOLOGY)
Thaàn hoïc Maïng xuaát hieän khi caùc nhaø thaàn hoïc khaûo saùt caùc khía caïnh khaùc nhau cuûa Thaàn hoïc Truyeàn Thoâng, vì khoâng gian maïng laø moät phaàn coát yeáu cuûa truyeàn thoâng. Khi ta nhìn khoâng gian maïng nhö laø moät moùn quaø cuûa Chuùa, noù seõ cung caáp cho ta nhöõng 'cô hoäi cuûa Chuùa quan phoøng', ñoù laø: tieáp caän ñöôïc vôùi moïi ngöôøi ôû moïi nôi, vöôït qua nhöõng giôùi haïn cuûa khoâng gian, thôøi gian vaø ngoân ngöõ, ñeå trình baøy noäi dung ñöùc tin vôùi nhieàu caùch thöùc khaùc nhau, vaø cung caáp cho moïi ngöôøi khaû naêng ñi vaøo cuoäc ñoái thoaïi vôùi Thieân Chuùa, ñöôïc maïc khaûi troïn veïn trong Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Moät Thaàn hoïc Maïng cuõng phaùt sinh khi chuùng ta xaây döïng nhöõng coäng ñoaøn hay nhöõng nhoùm tröïc tuyeán ñeå taêng tieán, giöõ gìn tình yeâu vaø söï soáng, phoå bieán caùc giaù trò Nöôùc Trôøi nhö beânh vöïc ngöôøi bò baùch haïi, toân troïng nhaân phaåm, toân troïng phuï nöõ, naâng cao taàm quan troïng cuûa nhöõng ngöôøi beù nhoû. Giuùp cho taát caû nhöõng ai hieän dieän trong khoâng gian maïng giaûi quyeát nhöõng thaùch ñoá naøy, ñaáy chính laø phaàn vieäc cuûa Thaàn hoïc Maïng.
9. Linh Ñaïo Maïng
Linh ñaïo laø moät thuaät ngöõ, maëc duø ñöôïc söû duïng thöôøng xuyeân, nhöng raát khoù ñöa ra moät mieâu taû hoaëc ñònh nghóa laøm haøi loøng taát caû moïi ngöôøi. Linh ñaïo lieân quan ñeán raát nhieàu lónh vöïc cuûa cuoäc soáng, vaø caên baûn, noù laø moät loái soáng. Linh ñaïo cuûa moät ngöôøi laø caùch maø ngöôøi ñoù soáng phuø hôïp vôùi nhöõng giaù trò caên baûn; vaø caùch soáng ñoù coù tính chaát laâu daøi vaø lieân tuïc. Linh ñaïo cuõng cho thaáy caùch ngöôøi ñoù thöïc hieän moái töông quan nhö theá naøo vôùi chính mình, vôùi ngöôøi khaùc, vôùi thieân nhieân vaø cuoái cuøng laø vôùi Thieân Chuùa.
Ñôøi soáng thieâng lieâng laø toång theå nhöõng phaûn öùng cuûa moät ngöôøi tröôùc tieáng goïi hoï nhaän ñöôïc trong taâm hoàn; vaø khi hoï quyeát ñònh laøm cho tieáng goïi ñoù trôû thaønh trung taâm cuûa moïi hoaït ñoäng vaø choïn löïa, thì coù theå noùi hoï ñang thöïc hieän moät linh ñaïo.[26] Trong yù nghóa naøy, chuùng ta coù theå dieãn giaûi khaùi nieäm Linh ñaïo Maïng theo hai chieàu höôùng: moät laø, Linh ñaïo Maïng ñöôïc hoã trôï bôûi caùc phöông tieän cuûa khoâng gian maïng; vaø hai laø, Linh ñaïo Maïng raát caàn thieát cho söï hieän dieän ñích thöïc trong khoâng gian maïng.
Truyeàn thoâng trong khoâng gian maïng taïo neân moät yù thöùc taäp theå vaø laøm cho muïc ñích toái haäu cuûa linh ñaïo ñi ñeán söï hôïp nhaát vôùi moïi ngöôøi. Söï hôïp nhaát naøy laø ñieàu maø Teilhard de Chardin ñaõ noùi ñeán trong thuaät ngöõ "noosphere - trí quyeån", dieãn taû moät sieâu yù thöùc coù tính toaøn caàu xuaát hieän, ñöôïc moïi ngöôøi nhaän bieát vaø caûm nghieäm[27].
Khoâng gian maïng, vôùi kho thoâng tin khoång loà vaø moïi maët cuûa kieán thöùc trong caùc thö vieän aûo, cung caáp nhieàu nguoàn vaø phöông phaùp traûi nghieäm taâm linh khaùc nhau, raát ích lôïi cho vieäc nghieân cöùu linh ñaïo nhö moät khoa hoïc thuaät coù tính ñaïi keát (Huaán thò Aetatis Novae, soá 10) vaø ñoái thoaïi lieân toân. Vaø khoâng gian maïng, vôùi voâ soá baûn vaên thaùnh - töø taát caû caùc toân giaùo vaø töø caùc baäc thaày linh ñaïo khaùc nhau - giuùp ngöôøi ñang tìm kieám coù theå löïa choïn nguoàn höùng khôûi thieâng lieâng thích hôïp vôùi nhu caàu cuûa mình.
Khoâng gian maïng ñöôïc coi laø moät dieãn ñaøn truyeàn thoâng laønh maïnh vaø ñoái thoaïi hieäu quaû ñeå trao ñoåi kinh nghieäm taâm linh vôùi ngöôøi khaùc. Tieáp caän caùc di saûn, truyeàn thoáng, vaø kyõ thuaät taâm linh cuûa caùc toân giaùo khaùc qua maïng Internet coù theå giuùp xaây döïng moät tinh thaàn bao dung hoøa hôïp, taïo neân moät coäng ñoaøn baùm reã saâu trong hoøa bình vaø tình huynh ñeä.[28]
Linh ñaïo coù theå laøm cho khoâng gian maïng thaät söï trôû thaønh nôi tìm kieám Thieân Chuùa, moät nôi cho hieäp thoâng vaø lieân ñôùi. Khoâng gian maïng kieán taïo vaø nuoâi döôõng söï hieäp thoâng vaø lieân ñôùi giöõa caùc thaønh vieân cuûa noù. Ngaøy nay, khi theá giôùi bò xeù maûnh theo giai caáp, ngoân ngöõ, toân giaùo, quoác gia, vaên hoùa... thì khoâng gian maïng seõ laø nôi raát höõu ích neáu chuùng ta muoán noái lieàn caùc khoaûng caùch phaân chia ñoù. Khoâng gian maïng coù khaû naêng lôùn ñeå xaây döïng coäng ñoaøn, vôùi nhieàu phöông tieän nhö blogs, emails, maïng xaõ hoäi. ñeå hoã trôï ngöôøi ngheøo, ngöôøi bò aùp böùc, beänh taät vaø ñau khoå.
Linh ñaïo Maïng giuùp caùc tín höõu coá gaéng nhaäp theå vaøo caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñeå thaáy, nghe, vaø noái keát nhöõng gì ñang xaûy ra treân theá giôùi - moät theá giôùi ñang phaûn aùnh vaø ñang laø chính noù trong caùch thöùc môùi. Internet laø moät phöông tieän daãn ñeán söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa, chöù khoâng phaûi laø thay theá cho söï hieän dieän mang tính bí tích cuûa Ngaøi. Chuùng ta caàn ñònh nghóa vaø xaùc ñònh roõ raøng söï hieän dieän thöïc vaø aûo cuûa Thieân Chuùa trong Internet. Tuy nhieân, duø chuùng ta khoâng soáng baèng söï hieän dieän aûo, söï hieäp thoâng vaø hieän dieän thöïc söï cuûa Thieân Chuùa ñaày tình yeâu vaø thöông xoùt ñang hình thaønh trong vaø qua Internet. Chính vieäc môû ra ñoùn nhaän söï hieän dieän ñoù phaùt sinh moät linh ñaïo veà khaû naêng ñoùn nhaän Trieàu Ñaïi Thieân Chuùa ñang hình thaønh giöõa "thaønh phoá môùi cuûa con ngöôøi" laø Internet.[29]
10. Nhöõng Thaùch Ñoá Cho Caùnh Chung Hoïc
Chuùng ta ñaõ thaáy moät suy tö beàn vöõng vaø nghieâm tuùc veà kinh nghieäm con ngöôøi trong aùnh saùng ñöùc tin ñöôïc goïi laø Thaàn hoïc. Vaø ta seõ coù Caùnh chung hoïc khi thaàn hoïc naøy nghieân cöùu veà ngaøy taän theá - caû veà thôøi ñieåm taän theá laãn muïc ñích cuûa thôøi gian maø chuùng ta ñang soáng baây giôø.[30] Vaäy, khi 'nhaân loaïi trong khoâng gian maïng cuûa thôøi ñaïi kyõ thuaät soá' cuûa chuùng ta ñang khao khaùt tìm ñöôïc moät yù nghóa troïn veïn cho thôøi ñaïi cuûa mình, khao khaùt söï cöùu ñoä, söï giaûi thoaùt vaø chöõa laønh, khao khaùt söï bieán ñoåi thieâng lieâng khi löôùt web, thì nghóa laø ñaõ coù moät trieån voïng ñeå xaây döïng moät Caùnh chung hoïc veà Maïng (Cyber Eschatology)
Chuùng ta haõy xem xeùt moät thöïc teá laø, ñaõ coù raát sôùm nhöõng boä phim hö caáu - moâ taû maùy tính coù söùc maïnh ñieàu khieån khuûng khieáp. Boä phim "A Space Odyssey - Chuyeán Du Haønh Khoâng Gian" (naêm 1968) laø moät ví duï. Nhieàu chuû ñeà veà vieäc maùy tính vaø robot coù khaû naêng ñieàu khieån trong phim cho thaáy: chæ caàn moät loãi laäp trình maùy tính hay moât taùc ñoäng cuûa trí tueä nhaân taïo, thì maùy tính coù khaû naêng ñieàu khieån robot ñeå chieám quyeàn thoáng trò treân con ngöôøi vaø huûy dieät toaøn boä loaøi ngöôøi. Cho duø nhöõng ñieàu ñoù chæ laø hö caáu, nhöng chuùng cuõng gôûi ñeán chuùng ta moät thoâng ñieäp veà ngaøy taän theá. Ñieàu ñoù khieán chuùng ta phaûi suy nghó: Maùy tính vaø khoâng gian maïng coù theå ñaït tôùi ñöôïc nhöõng ñieàu gì trong vieäc giuùp ñôõ con ngöôøi, maø khoâng khieán con ngöôøi trôû thaønh noâ leä hoaëc huûy dieät con ngöôøi?
Trong moät theá giôùi bò phaân cöïc, maùy tính kieåm soaùt taát caû caùc kho vuõ khí haït nhaân ôû caùc nöôùc. Moät loãi laäp trình hay thaäm chí laø moät loãi truyeàn thoâng trong khoâng gian maïng cuõng coù theå gaây ra chieán tranh, hay söï töï huûy dieät cuûa nhieàu nöôùc. Vaán ñeà cuûa maùy tính laø chuùng sôû höõu raát nhieàu khaû naêng, nhöng chuùng khoâng coù khaû naêng ñöa ra quyeát ñònh ñeå phaûn öùng cho ñuùng vôùi nhöõng tình huoáng thöïc teá. Chuùng ñöôïc ñieàu khieån bôûi caùc nhaø laäp trình, nhöõng ngöôøi ñöa ra nhöõng chöông trình cho chuùng thöïc hieän. Vì vaäy, vieäc caån thaän khi laäp trình cho maùy tính laø raát quan troïng. Maùy tính ñöôïc cho laø coù khaû naêng phaân phoái, baûo veä vaø coù caû khaû naêng tieâu dieät nöõa, vaø nhö vaäy xem ra chuùng ñaõ coù dung maïo cuûa moät Ñaáng Thieân Sai. Tieàm naêng naøy cuûa maùy tính cho thaáy moät yeáu toá caùnh chung.
Neáu ñaõ töøng laø moät laäp trình vieân maùy tính, chuùng ta seõ quen vôùi caûm giaùc thaáy mình gioáng nhö moät vò thaàn vôùi nhöõng quyeàn naêng coù ñöôïc töø maùy tính. Trong vieäc laäp trình maùy tính, chuùng ta saùng taïo nhöõng theá giôùi cho rieâng mình. Chuùng ta chæ caàn goõ caâu leänh thì noù lieàn ñöôïc thöïc hieän. Chuùng ta saùng taïo nhöõng theá giôùi môùi töø hö khoâng. Chuùng ta ra leänh, vaø maùy tính vaâng leänh. Tuy nhieân, nhöõng meänh leänh cuûa chuùng ta caàn ñöôïc höôùng daãn bôûi nhöõng nguyeân taéc ñaïo ñöùc haàu sinh ích cho nhieàu ngöôøi. Nhöõng meänh leänh ñoù cuõng cho chuùng ta quyeàn naêng ñeå saùng taïo ra hình aûnh Thieân Chuùa cho rieâng mình vaø cho ngöôøi khaùc trong khoâng gian maïng. Vì vaäy, vieäc tìm kieám Thieân Chuùa cuûa chuùng ta trong khoâng gian maïng hieän nay bò aûnh höôûng bôûi yù töôûng cuûa chuùng ta veà caùnh chung trong khoâng gian maïng. Söï phaùt trieån cuûa khoâng gian maïng cuõng coù theå ñöôïc hieåu laø söï phaùt trieån trong quaù trình tieán hoùa cuûa chuùng ta. Vaø nhö theá, 'caùnh chung hoïc veà maïng' dieãn taû nhöõng ñieàu maø Teilhard de Chardin ñaõ noùi veà Omega - cuøng ñích toái haäu cuûa tieán hoùa.[31]
Vôùi söï phaùt trieån mang tính hieän töôïng cuûa noù, maùy tính ñaõ trôû thaønh moät maùy taïo khaû naêng. Vôùi söï trôï giuùp cuûa maùy tính, nhieàu ñieàu khoâng theå ñaõ trôû neân coù theå. Noù coù moät khaû naêng cöïc lôùn ñeå ñi vaøo gaàn nhö moïi lónh vöïc trong cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa chuùng ta. Tuy nhieân, khaû naêng vaø tieàm naêng cuûa maùy tính ñöôïc höôùng daãn bôûi nhöõng ñieàu chuùng ta cung caáp cho noù, ñoù laø: thoâng tin ñaàu vaøo, quaù trình xöû lyù, vaø yù ñònh cho ñaàu ra. Quaù trình xöû lyù seõ quyeát ñònh ñieàu maùy tính neân laøm vôùi nhöõng thoâng tin coù ñöôïc töø ñaàu vaøo. Khaû naêng xöû lyù cuûa maùy tính seõ ñaùp öùng nhöõng ñoøi hoûi cuûa chuùng ta. ÔÛ ñaây, laäp trình vieân saùng taïo ra nhöõng theá giôùi aûo cho ngöôøi khaùc, töï naâng mình leân haøng taïo vaät nhö trong trình thuaät saùng taïo, chæ coù moät ñieàu khaùc bieät laø noù dieãn ra trong thöïc taïi aûo cuûa khoâng gian maïng. Vaø baây giôø, caâu hoûi mang tính caùnh chung ñöôïc ñaët ra laø: söï saùng taïo cuûa caùc laäp trình vieân coù ñöa tôùi söï giaûi thoaùt vaø cöùu ñoä cho nhöõng ngöôøi tìm kieám Thieân Chuùa trong khoâng gian maïng khoâng?
Neáu cöùu ñoä coù nghóa laø thöïc hieän yù nghóa toái haäu cuûa cuoäc soáng con ngöôøi, vöôït qua ñöôïc söï tha hoùa vaø quyeàn löïc söï cheát, thì phaûi noùi raèng, coâng ngheä kyõ thuaät soá vaø khoâng gian maïng khoâng höùa heïn cho chuùng ta ôn cöùu ñoä. Coâng ngheä kyõ thuaät soá coù theå cung caáp cho chuùng ta nhöõng khaû naêng môùi veà toác ñoä xöû lyù vaø ñoä chính xaùc trong coâng vieäc. Noù coù theå giuùp con ngöôøi vöôït qua nhöõng giôùi haïn veà khoâng gian vaø thôøi gian trong vieäc truyeàn ñaït. Nhöng nhöõng caûm xuùc laãn loän yeâu gheùt trong tim con ngöôøi seõ khoâng bò loaïi boû bôûi nhöõng phöông tieän truyeàn thoâng môùi.[32] Khoâng gian maïng chæ coù theå cung caáp cho chuùng ta nhöõng phöông tieän hoã trôï cho ôn cöùu ñoä, nhöng khoâng thay theá noù.
Vì vaäy, ñeå tìm kieám Thieân Chuùa trong khoâng gian maïng, 'caùnh chung hoïc veà maïng' ñeà xuaát nhöõng ñieàu caàn thöïc hieän sau ñaây:
- Coå voõ hoaëc trình baøy nhöõng caâu chuyeän veà nieàm hy voïng vaø veà tieán trình chieán thaéng cuûa söï laønh treân söï döõ.
- Minh chöùng söï chieán thaéng cuoái cuøng cuûa coâng lyù vaø hoøa bình treân baát coâng vaø baïo löïc.
- Ñaùp öùng vieäc tìm kieám yù nghóa trong khoâng gian maïng ñoái vôùi nhöõng ai ñang coá tìm noù.
- Thuùc ñaåy nhöõng moái quan heä ñoái thoaïi ñöùc tin, lieân toân, vaø vaên hoùa.
- Moät söï kieåm soaùt mang tính phaåm traät laø caàn thieát cho vieäc giaùm saùt nhöõng chöùc naêng cuûa khoâng gian maïng.
- Haïn cheá söï töï do ngoân luaän vì ích chung cuûa toaøn coäng ñoaøn.
- Baûo veä nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông vaø uûng hoä tình yeâu vaø söï soáng.
Chuùng ta neân chuù yù ñeán nhöõng daáu veát kyõ thuaät soá cuûa chuùng ta (nhöõng hoaït ñoäng cuûa moät ngöôøi treân maïng seõ toàn taïi vaø löu giöõ laïi raát laâu nhö moät thoâng tin treân Internet). Chuùng ta caàn coù ngaøy sabbath ñieän töû (kieâng söû duïng) nhö laø moät söï giaûi ñoäc kyõ thuaät soá vaäy. Nhöõng vieäc aáy seõ ñaûm baûo moät di saûn tích cöïc vaø phong phuù trong khoâng gian maïng, bôûi vì noäi dung chuùng ta chia seû trong khoâng gian maïng seõ phaûn aùnh chính chuùng ta.
Chuùng ta cuõng neân suy nghó veà ñieàu seõ xaûy ra cho nhöõng thöù goïi laø kyõ thuaät soá cuûa chuùng ta khi chuùng ta cheát. Nhöõng daáu veát kyõ thuaät soá maø chuùng ta ñeå laïi khi chuùng ta giaõ töø traàn theá seõ laø hoàn ma kyõ thuaät soá (digital ghost) cuûa chuùng ta.[33] Tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä chuùng ta tham gia trong khoâng gian maïng, hoàn ma kyõ thuaät soá cuûa chuùng ta seõ theå hieän moät baûn sao cheùp laïi thôøi gian hieän höõu cuûa chuùng ta cho nhieàu theá heä tieáp theo. Chính phuû coù döõ lieäu sinh traéc hoïc cuûa chuùng ta nhö döõ lieäu daáu vaân tay, hình baøn tay, hình khuoân maët, hình voõng maïc, tieáng noùi, ADN, vaø chöõ kyù. Facebook coù aûnh vaø nhöõng söï kieän quan troïng trong cuoäc ñôøi chuùng ta. Email, WhatsApp vaø nhöõng trang töông töï thu aâm vaø löu laïi caùc cuoäc ñaøm thoaïi cuûa chuùng ta. Moät caùch naøo ñoù, moät phaàn cuûa moãi ngöôøi chuùng ta vaãn coøn soáng nhö moät hoàn ma trong moät traïng thaùi vónh cöûu. Haõy nhôù, noäi dung baïn chia seû treân maïng phaûn chieáu con ngöôøi baïn, vaø noù cuõng laø di saûn baïn ñeå laïi.[34] Vôùi vieäc söû duïng Internet caùch thaän troïng, baïn seõ ñeå laïi cho theá heä sau moät di saûn toát.
Vì vaäy, Caùnh chung Maïng khuyeán khích chuùng ta coå voõ söï soáng vaø tình yeâu trong khoâng gian maïng. Noù keâu goïi chuùng ta haõy ngaên chaën taát caû caùc haønh vi laïm duïng khoâng gian maïng; vaø haõy laøm noù trôû thaønh moät nôi coù lôïi cho taát caû moïi ngöôøi, moãi ngöôøi haõy coá gaéng heát söùc vì haïnh phuùc cuûa chính mình vaø cuûa ngöôøi khaùc.
Keát Luaän
Kitoâ höõu caàn söû duïng khoâng gian maïng vaø kyõ thuaät maùy tính moät caùch coù hieäu quaû ñeå môû roäng truyeàn thoâng, xaây döïng caùc moái töông quan trong caùc coäng ñoaøn ngoaøi ñôøi thöïc, vaø rao truyeàn söù ñieäp cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ treân quy moâ toaøn caàu. Khoâng gian maïng ñöôïc söû duïng nhö moät phöông tieän naâng cao loøng moä ñaïo vaø söï thôø phöôïng. Noù khoâng ñöôïc söû duïng nhö laø moät söï thay theá cho ñôøi soáng bí tích cuûa Kitoâ höõu ngoaøi ñôøi thöïc. Vieäc söû duïng khoâng gian maïng caàn ñöôïc höôùng daãn bôûi moät baûn cam keát roõ raøng, xaùc ñònh nguyeân taéc cuøng nhau phuïc vuï vì ích chung cuûa moät nöôùc, vaø giöõa caùc nöôùc, thuùc ñaåy söï phaùt trieån toaøn dieän con ngöôøi, taïo ra moät theá giôùi ñöôïc vaän haønh bôûi coâng lyù, hoøa bình, vaø tình yeâu.[35]
Ñieàu quan troïng laø moïi ngöôøi thuoäc moïi thaønh phaàn trong Giaùo Hoäi phaûi söû duïng Internet moät caùch saùng taïo ñeå chu toaøn traùch nhieäm cuûa hoï vaø giuùp cho söù vuï cuûa Giaùo hoäi ñöôïc hoaøn thaønh. Nhôø khoâng gian maïng, Giaùo Hoäi coù theå deã daøng giôùi thieäu cho theá giôùi veà nieàm tin cuûa mình vaø giaûi thích nhöõng lyù do cho laäp tröôøng cuûa mình ñoái vôùi baát kyø vaán ñeà hay söï kieän naøo, ñoàng thôøi coù theå nghe roõ hôn tieáng noùi cuûa coâng chuùng, vaø tham gia lieân tuïc vaøo caùc cuoäc ñoái thoaïi hay thaûo luaän vôùi theá giôùi xung quanh, töø ñoù, Giaùo Hoäi can döï tröïc tieáp hôn trong vieäc cuøng tìm kieám caùc giaûi phaùp cho nhieàu vaán ñeà caáp baùch cuûa nhaân loaïi. (Huaán Thò Aetatis Novae, soá 8).
Sau ñaây laø moät soá ñieàu caàn daán thaân tích cöïc trong khoâng gian maïng:
- Taïo cô hoäi hoïc taäp giaùo duïc linh hoaït (veà thôøi gian, ñòa ñieåm, vaø toác ñoä);
- Phaùt trieån coâng vieäc giaùo duïc toân giaùo;
- Naâng cao kinh teá cho baûn thaân vaø cho ngöôøi khaùc, nhö caùc döï aùn khôûi nghieäp;
- Taêng söï hoøa nhaäp xaõ hoäi cho ngöôøi di cö, tò naïn...;
- Chæ cho ngöôøi ta thaáy coù nhöõng löïa choïn höõu ích khaùc: nhö caùc chöông trình truyeàn hình TED Talks, Motivational talks,. vaø caùc khoùa hoïc tröïc tuyeán;
- Giuùp nhieàu ngöôøi tham gia vaøo caùc cuoäc baøy toû quan ñieåm chính trò vì coâng lyù, hoøa bình, vaø moâi tröôøng;
- Taïo ra caùc chöông trình cuøng giuùp nhau hoïc hoûi ñeå huaán luyeän nhöõng ngöôøi thieáu ñieàu kieän hoïc hoûi;
- Taïo keânh GodTube - ñöôïc moâ taû nhö laø phieân baûn YouTube cuûa Kitoâ giaùo;
Moät caùch khaùc ñeå hieän dieän höõu hieäu trong khoâng gian maïng laø tham gia vaøo nhöõng sinh hoaït maïng mang tính taâm linh, giuùp bieán ñoåi cuoäc soáng[36]. Tuy nhieân, ñeå coù theå keát noái vaøo khoâng gian maïng theo phong caùch truyeàn thoâng cuûa Chuùa Gieâsu, chuùng ta caàn thöôøng xuyeân keát noái vôùi chính baûn thaân cuûa Chuùa Gieâsu, vaø vôùi Thaùnh Thaàn ban söï soáng cuûa Ngöôøi, qua nhöõng phöông tieän truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi.
Ñoâi khi chuùng ta ôû gaàn nhau nhöng vaãn caûm thaáy coâ ñôn, vaø ngöôïc laïi. Ñeå giuùp ta trôû neân ngöôøi laân caän thaät söï[37] - coù theå truyeàn thoâng tình yeâu vaø tình laùng gieàng, khoâng gian maïng cho chuùng ta moät phöông caùch môùi ñeå trôû neân laùng gieàng vôùi nhöõng ngöôøi ôû raát xa.
Nhö vaäy, noäi dung cuûa khoâng gian maïng coù theå mang nhöõng giaù trò cuûa Nöôùc Chuùa[38], vaø nguyeân taéc sö phaïm "laøm cho ngöôøi khaùc ñieàu baïn muoán ngöôøi ta laøm cho baïn" chính laø neàn taûng cho moät Theá giôùi Maïng phuø hôïp vôùi yù Chuùa.
(Trích Taäp san Hieäp Thoâng / HÑGM VN Soá 106 - thaùng 5 & 6, naêm 2018)
- - - - - - - - -
[1] Pontifical Council for Social Communications, The Church and Internet, 2002
[2] The Truth Behind Narendra Modi's Ressurection! taïi https://www.youthkiawaaz.com
[3] Carr, N. (2010). The shallows: How the internet is changing the way we think, read and remember Atlantic Books Ltd.
[4] Spadaro, A. (2014). Cybertheology: thinking Christianity in the era of the Internet. Oxford University Press
[5] Pontifical Council for Social Communications, The Church and Internet, 2002, No. 1
[6] Huaán Thò Aetatis Novae, soá 3
[7] Ibid
[8] Pontifical Council for Social Communications, Ethics in Internet, 2002, No. 6
[9] Pontifical Council for Social Communications, The Church and Internet, 2002, No. 5b
[10] Boä Giaùo duïc Coâng giaùo, Höôùng daãn huaán luyeän linh muïc töông lai
[11] Ibid
[12] Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho caùc ngöôøi tham döï hoäi nghò veà "Nhaân quyeàn cuûa treû em trong theá giôùi soá", Phoøng hoäi Clementine, Thöù Saùu, ngaøy 6/10/2017.
[13] Baase, S., & Sen, A. (2013). A gift of fire: Social, legal, and ethical issues for computing technology, Boston: Pearson, 49.
[14] Electronic Notes from Computer Ethics Institute
[15] Pontifical Council for Social Communications, Ethics in Internet, 2002
[16] Ñaây laø moät döï aùn ñöôïc hình thaønh bôûi söï coá gaéng cuûa Google trong vieäc scan vaø maõ hoùa caùc saùch trong thö vieän treân theá giôùi.
[17] Pontifical Council for Social Communications, The Church and Internet, 2002, No. 8
[18] Dueling Statistics: How Much of the Internet Is Porn? taïi http://www.psychologytoday.com truy caäp vaøo ngaøy 18/09/2017
[19] Pontifical Council for Social Communications, Pornography and Violence in the Communications Media: A Pastoral Response. No. 9, 1989
[20] Maltz, W.,& Maltz, L. (2009). The porn trap: The essential guide to overcoming problems caused by pornography. Harper Collins, 178
[21] John Srampikal, Opportunities and Challenges in Parish Communications in Information Age, Kristu Jyoti, Vol 22, No.2, June 2006, 118
[22] Pontifical Council for Social Communications, Ethics in Internet, 2002
[23] Campell, H. (2010). When religion meets new media, routledge
[24] Ineke Noomen, Soul Searching in Cyberspace, Kristu Jyoti, Vol 22, No.2, June 2006, 96
[25] www.kuuf.org
[26] Roy Lazar A., Spirituality Online, Wilfred Felix (Ed.), Jeevadhara, Vol 36, No. 211, January 2006, 90
[27] Ibid, 92
[28] Ibid, 96
[29] Stephan Van Erp-Eric Borgman, Which Message is the Medium, Kristu Jyoti, Vol 22, No. 2, June 2006, 91
[30] Kelly, Joseph T. 101 Questions and Answers on the Four Last Things. Mumbai: St Pauls, 2006, 17
[31] John R. Mabry, Cyberspace and the Dream of Teilhard de Chardin, taïi http://www.elabs.com
[32] Lochhead, David. Shifting Realities, Geneva: wcc Publications, 1997, 75
[33] Steinhart, E. (2014). Your digital afterlives: computational theories of life after death. Springer
[34] Carroll, E., & Romano, J. (2010), Your Digital afterlife: When Facebook, Flickr and Twitter are your estate, What's your legacy?
[35] Pontifical Council for Social Communications, Ethics in Internet, 2002, No. 5
[36] Campolo, T., & Darling, M. A. (2010), Connecting Like Jesus, John Wiley & Sons
[37] Truyeàn thoâng vaø Thöông xoùt: moät cuoäc gaëp gôõ sinh hoa traùi (Communication and Mercy: a fruitful encounter), Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho ngaøy quoác teá truyeàn thoâng laàn thöù 50, 2016
[38] John Edappilly, The Emerging Electronic Church, Bangalore: Asian Trading Corporation, 2003, 258