265 trieäu ngöôøi coù nguy cô cheát ñoùi
vì söï giaùn ñoaïn kinh teá do covid-19 gaây ra
265 trieäu ngöôøi coù nguy cô cheát ñoùi vì söï giaùn ñoaïn kinh teá do covid-19 gaây ra.
John Burger
Traàn Huøng dòch töø Aleteia
(WGPSG 02-05-2020) / Aleteia -- Caùc cô quan nhaân ñaïo ñang tìm kieám vieän trôï nöôùc ngoaøi ñeå giuùp ngaên chaën naïn ñoùi.
Söï giaùn ñoaïn lôùn trong hoaït ñoäng kinh teá do ñaïi dòch covid-19 ñang daãn ñeán nguy cô gaây ra naïn ñoùi cho haøng trieäu ngöôøi treân theá giôùi.
ÔÛ moät soá quoác gia, tình traïng daân söï baát oån vaø caùc hieän töôïng thieân nhieân ñang laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng troàng troït vaø thu hoaïch thöïc phaåm cuûa ngöôøi daân. Ñaïi dòch vaø söï phong toûa caàn thieát ñeå keàm cheá noù ñang khieán tình hình trôû neân toài teä hôn.
Sean Callahan - chuû tòch kieâm giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa Dòch vuï Cöùu trôï Coâng giaùo, laø cô quan vieän trôï vaø phaùt trieån nöôùc ngoaøi ñöôïc caùc giaùm muïc Hoa Kyø baûo trôï - noùi:
"Ñaïi dòch laø khuûng hoaûng haøng ñaàu ôû moät soá vuøng taïi Chaâu Phi, Chaâu Myõ Latinh vaø Chaâu AÙ. Nhöõng nguy cô nghieâm troïng veà söùc khoûe chæ laø moät phaàn cuûa ñaïi dòch corona. Tình traïng phong toûa gaây ra nhieàu vaán ñeà khaùc nhö caûn trôû vieäc troàng troït vaø thu hoaïch muøa maøng, caûn trôû coâng vieäc cuûa nhöõng ngöôøi laøm coâng nhaät vaø baùn saûn phaåm. Ñieàu ñoù coù nghóa laø nhöõng ngöôøi ñoùi khoå seõ khoâng coù ñuû thu nhaäp ñeå mua thöùc aên, ñang khi thöïc phaåm coù saün thì ít vaø giaù baùn laïi cao hôn."
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cuõng nhaéc ñeán vaán ñeà naøy trong Thaùnh leã saùng thöù Naêm 21 thaùng 4 naêm 2020:
"ÔÛ nhieàu nôi, moät trong nhöõng haäu quaû cuûa ñaïi dòch naøy laø nhieàu gia ñình phaûi tuùng thieáu vaø hoï ñang ñoùi. Nhieàu gia ñình khoâng laøm vieäc ñöôïc vaø khoâng coù thöùc aên ñeå ñaët treân baøn cho con caùi".
Arif Husain - chuyeân vieân kinh teá cuûa Chöông trình Löông thöïc Theá giôùi, moät cô quan cuûa Lieân Hôïp Quoác - noùi vôùi tôø New York Times: Hôn caû 135 trieäu ngöôøi ñang phaûi ñoái maët vôùi tình traïng thieáu löông thöïc caáp thôøi, coøn coù 130 trieäu ngöôøi khaùc coù theå bò ñoùi trong suoát naêm 2020. Ñieàu ñoù coù nghóa laø, öôùc tính 265 trieäu ngöôøi coù theå bò ñaåy ñeán bôø vöïc cheát ñoùi vaøo cuoái naêm nay.
Tôø baùo Times giaûi thích: "Caùc chuyeân gia cho raèng naïn ñoùi naøy seõ dieãn ra toaøn caàu bôûi voâ soá yeáu toá lieân quan ñeán ñaïi dòch covid-19 vaø söï giaùn ñoaïn traät töï kinh teá sau ñoù: söï maát thu nhaäp ñoät ngoät cuûa haøng trieäu ngöôøi soáng trong caûnh 'giaät gaáu vaù vai'; söï suït giaûm giaù daàu; tình traïng thieáu huït tieàn teä ôû nhieàu nôi do ngaønh du lòch bò ñieâu ñöùng; ngöôøi lao ñoäng nöôùc ngoaøi khoâng coù thu nhaäp ñeå göûi veà nhaø; vaø caùc vaán ñeà ñang dieãn ra nhö bieán ñoåi khí haäu, baïo löïc, söï dòch chuyeån daân soá vaø thaûm hoïa nhaân ñaïo,"
Caùi nhìn toång quan veà tình hình döôùi ñaây cho thaáy moät soá chieàu höôùng ñaùng lo ngaïi:
Ñoâng Phi: CRS baùo caùo raèng caùc baày chaâu chaáu sa maïc ñaõ buøng phaùt do möa lôùn vaø loác xoaùy coù khaû naêng lieân quan ñeán söï bieán ñoåi khí haäu. Thieät haïi veà caây troàng ñaõ lan roäng vaø soá löôïng chaâu chaáu coù theå taêng ít nhaát gaáp 20 laàn vaøo thaùng Saùu vaø lan sang nhieàu quoác gia. Coù tôùi 35 trieäu ngöôøi phaûi ñoái maët vôùi naïn ñoùi nghieâm troïng trong khu vöïc. Caùc vaán ñeà naøy dieãn ra cuøng vôùi haäu quaû cuûa ñaïi dòch virus corona. Vieäc haïn cheá chuyeán bay ñaõ trì hoaõn vieäc giao thuoác tröø saâu. Vôùi toác ñoä phun thuoác hieän nay, caùc caây troàng ôû Kenya seõ sôùm cheát heát.
Taïi Nairobi, toå chöùc Quoác teá Malteser - ñöôïc Order of Malta baûo trôï - ñang chuaån bò öùng phoù vôùi söï xaâm nhaäp döõ doäi cuûa loaøi chaâu chaáu. "Caùc ñaøn chaâu chaáu sa maïc khoång loà - moät soá trong ñoù bao phuû dieän tích gaàn 250 km2 - ñang nuoát chöûng caùc caây troàng ôû phía baéc Kenya", oâng Malteser noùi. "Theo Toå chöùc Löông thöïc vaø Noâng nghieäp Lieân Hôïp Quoác (FAO), cuoäc xaâm löôïc chaâu chaáu laàn naøy laø lôùn nhaát ôû Kenya trong hôn 70 naêm qua."
Martin Schomburg - Ñieàu phoái vieân quoác gia cuûa toå chöùc Quoác teá Malteser ôû Kenya - cho bieát: "Taùc ñoäng cuûa cuoäc xaâm löôïc chaâu chaáu ñoái vôùi an ninh löông thöïc vaø sinh keá cuûa ngöôøi daân noâng thoân trong khu vöïc laø moái baän taâm raát lôùn ñoái vôùi chuùng toâi. Chuùng toâi ñang laøm vieäc vôùi caùc coäng ñoàng taïi quaän Marsabit - laø vuøng bò aûnh höôûng tröïc tieáp, vaø öu tieân hieän taïi cuûa chuùng toâi laø buø ñaép cho nhöõng maát maùt cuûa hoï vaø giuùp hoï phuïc hoài sau cuoäc khuûng hoaûng naøy."
Taây Phi: Caùc tình traïng ñoâ thò hoùa oà aït, bieán ñoåi khí haäu, ngheøo ñoùi vaø xung ñoät ñang gaây neân söï maát an ninh löông thöïc treân dieän roäng. CRS cho bieát ñaây laø muøa khoù khaên khi thöïc phaåm töø vuï thu hoaïch haèng naêm ñaõ tieâu thuï heát. Ngay caû khi khoâng coù dòch virus corona, khoaûng 17 trieäu ngöôøi ôû Taây vaø Trung Phi ñöôïc döï ñoaùn seõ ôû trong tình traïng khuûng hoaûng veà thöïc phaåm vaøo thaùng Saùu vaø thaùng Taùm. Coronavirus coù theå gieát cheát hoaëc laøm suy yeáu theâm nhieàu ngöôøi trong soá hoï.
Trung Myõ: Gaàn moät trieäu noâng daân ñaõ phaûi chòu ñöïng nhöõng ñôït haïn haùn lieân tieáp phaù huûy muøa thu hoaïch ngoâ vaø ñaäu, hoï chæ coøn moät ít ñeå döï tröõ. CRS khaûo saùt hoài thaùng Ba cho bieát: Nhieàu noâng daân noùi, hoï chæ coù ñuû löông thöïc ñeå nuoâi soáng gia ñình trong voøng moät thaùng. Nhöõng haïn cheá bôûi ñaïi dòch corona laøm cho vaán ñeà toài teä hôn. Ñaây laø muøa gieo troàng, nhöng nhieàu noâng daân raát ngaïi gieo gioáng vì sôï bò nhieãm virus, hoaëc bò caûnh saùt baét giöõ. Giaûm löôïng gieo troàng seõ laø thaûm hoïa cho nguoàn thöïc phaåm ñaõ khoâng an toaøn trong khu vöïc.
OÂng Blain Cerney - ngöôøi ñöùng ñaàu chöông trình cuûa CRS ôû El Salvador - cho bieát: "Soá tieàn ít oûi caùc gia ñình coù theå daønh duïm, hoï haún seõ duøng ñeå mua thöùc aên thay vì mua haït gioáng vaø phaân boùn cho muøa gieo troàng saép tôùi, ñieàu naøy gaây ruûi ro cho vuï thu hoaïch tieáp theo."
Trong khi ñoù, giaù gaïo vaø luùa mì ñang taêng maïnh.
Ñoùng cöûa tröôøng hoïc treân toaøn theá giôùi cuõng ñang laøm gia taêng söï maát an ninh löông thöïc. Theo baùo caùo cuûa Toå chöùc Giaùo duïc, Khoa hoïc vaø Vaên hoùa Lieân Hôïp Quoác (UNESCO), khoaûng 1,5 tyû treû em hieän ñang nghæ hoïc treân toaøn caàu do virus corona. Nhöng haøng trieäu treû em ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån nhaän böõa aên duy nhaát trong ngaøy taïi tröôøng hoïc thoâng qua caùc chöông trình phaân phoái thöïc phaåm, nhö chöông trình McGovern-Dole cuûa chính phuû Hoa Kyø.
ÔÛ Ñoâng Phi, CRS ñang theo ñuoåi caùc nguoàn taøi trôï khaån caáp ñeå hoã trôï phun thuoác tröø saâu, giaùm saùt baày chaâu chaáu, phaân phoái haït gioáng môùi vaø thöùc aên chaên nuoâi cuøng caùc hoã trôï khaùc. Noã löïc naøy seõ tích hôïp caùc bieän phaùp giuùp moïi ngöôøi traùnh ñöôïc virus corona. CRS ñang laøm vieäc ñeå tieáp tuïc chöông trình böõa aên cho hoïc sinh ôû 9 quoác gia, baát chaáp söï giaùn ñoaïn kinh teá. Taïi Ethiopia, toå chöùc naøy vaø caùc ñoái taùc ñaõ coù theå tieáp tuïc cho 1,5 trieäu ngöôøi caùc khaåu phaàn khaån caáp, thöïc hieän caùc bieän phaùp phoøng ngöøa boå sung ñeå baûo veä nhaân vieân vaø ngöôøi daân ñòa phöông khoûi phôi nhieãm virus.
Nhöng cô quan naøy cho bieát: nguoàn taøi trôï cho bieän phaùp quan troïng naøy thì raát ít. FAO ñaõ baûo ñaûm khoaûng 114 trieäu ñoâ la ñeå choáng laïi naïn chaâu chaáu ôû Ñoâng Phi, nhöng vaãn ít hôn möùc caàn thieát 40 trieäu ñoâ la. CRS vaø caùc toå chöùc nhaân ñaïo khaùc ñang keâu goïi Quoác hoäi taêng nguoàn hoã trôï cho caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán virus corona ôû nöôùc ngoaøi vaø caùc taùc ñoäng cuûa ñaïi dòch. Moät döï luaät kích thích thöù tö - hieän ñang ñöôïc xem xeùt ôû Washington - seõ laø phöông tieän hoaøn haûo cho coâng vieäc vieän trôï naøy, CRS cho bieát.
(Nguoàn: WGPSG)