Baøi giaûng cuûa cha Raniero Cantalamess
trong ngaøy Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh 2020
taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ
Baøi giaûng cuûa cha Raniero Cantalamess trong ngaøy Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh 2020 taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Vatican (VietCatholic News 10-04-2020) - Luùc 6g chieàu Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh 10 thaùng Tö naêm 2020 taïi baøn thôø Ngai Toøa beân trong Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chuû söï caùc nghi thöùc töôûng nieäm cuoäc khoå naïn cuûa Chuùa Gieâsu.
Sau baøi thöông khoù, cha Raniero Cantalamessa, doøng Phanxicoâ Capuchin, giaûng thuyeát vieân phuû Giaùo Hoaøng ñaõ trình baøy baøi giaûng sau ñaây.
Döôùi ñaây laø baûn dòch sang Vieät ngöõ.
"Ta coù keá hoaïch cho phuùc lôïi cuûa con chöù khoâng phaûi cho nhöõng tai öông"
Baøi thuyeát giaûng Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh 2020 taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ
Raniero Cantalamessa
Baûn dòch Vieät ngöõ: J.B. Ñaëng Minh An
Thaùnh Greâgoârioâ Caû noùi raèng Kinh Thaùnh "phaùt trieån cuøng vôùi caùc ñoäc giaû cuûa mình" cum legentibus crescit. [1] Kinh Thaùnh ñöa ra nhöõng yù nghóa luoân luoân môùi tuøy theo nhöõng caâu hoûi maø moïi ngöôøi coù trong loøng khi ñoïc Kinh Thaùnh. Vaø naêm nay, chuùng ta ñaõ ñoïc trình thuaät Cuoäc Thöông Khoù vôùi moät caâu hoûi - ñuùng hôn laø vôùi moät tieáng khoùc - trong traùi tim chuùng ta ñang noåi leân treân toaøn traùi ñaát. Chuùng ta caàn tìm kieám caâu traû lôøi maø Lôøi Chuùa ñöa ra.
Baøi Tin Möøng chuùng ta vöøa nghe laø lôøi töôøng thuaät veà moät toäi aùc, khaùch quan maø noùi, laø theâ thaûm nhaát ñaõ phaïm phaûi treân traùi ñaát naøy. Chuùng ta coù theå nhìn noù töø hai goùc ñoä khaùc nhau: töø phía tröôùc hoaëc töø phía sau, nghóa laø, töø nguyeân nhaân cuûa noù hoaëc töø taùc ñoäng cuûa noù. Neáu chuùng ta chæ döøng laïi ôû nhöõng nguyeân nhaân lòch söû daãn ñeán caùi cheát cuûa Chuùa Kitoâ, chuùng ta bò nhaàm laãn vaø moïi ngöôøi seõ bò caùm doã ñeå noùi, nhö Philatoâ ñaõ laøm, "Ta voâ can trong vuï ñoå maùu ngöôøi naøy" (Mt 27:24). Thaäp töï giaù ñöôïc hieåu roõ hôn khi chuùng ta chuù yù ñeán taùc ñoäng cuûa noù hôn laø nguyeân nhaân cuûa noù. Haõy töï hoûi nhöõng heä luïy töø caùi cheát cuûa Chuùa Kitoâ laø gì? Bôûi vì khi ñaõ ñöôïc neân coâng chính nhôø ñöùc tin, ñöôïc laøm laønh vaø bình an vôùi Thieân Chuùa, chuùng ta seõ ñaày loøng caäy troâng ñöôïc höôûng söï soáng ñôøi ñôøi. (xem Rom 5: 1-5).
Coù moät hieäu öùng maø tình hình hieän taïi coù theå giuùp chuùng ta naém baét caùch ñaëc bieät. Thaäp giaù cuûa Chuùa Kitoâ ñaõ thay ñoåi yù nghóa cuûa ñau ñôùn vaø söï khoå ñau cuûa con ngöôøi ñoái vôùi moïi loaïi ñau khoå, theå xaùc vaø ñaïo ñöùc. Ñau khoå khoâng coøn laø hình phaït, hay moät lôøi nguyeàn. Noù ñaõ ñöôïc cöùu chuoäc taän goác khi Con Thieân Chuùa töï mình gaùnh laáy khoå ñau. Ñaâu laø baèng chöùng chaéc chaén nhaát cho thaáy thöùc uoáng maø ai ñoù ñöa cho baïn khoâng coù thuoác ñoäc trong ñoù? Thöa: ñoù laø khi ngöôøi aáy uoáng cuøng moät ly tröôùc khi baïn uoáng. Ñaây laø nhöõng gì Thieân Chuùa ñaõ laøm: treân thaäp giaù, Ngaøi ñaõ uoáng, tröôùc toaøn theá giôùi, cheùn ñau ñôùn ñeán taän cuøng caën baõ cuûa noù. Ñaây laø caùch Ngaøi cho chuùng ta thaáy noù khoâng coù ñoäc, nhöng coù moät vieân ngoïc ôû döôùi cuøng cuûa noù.
Vaø khoâng chæ noãi ñau cuûa nhöõng ngöôøi coù nieàm tin, maø laø noãi ñau cuûa moãi con ngöôøi. Chuùa Gieâsu ñaõ cheát cho taát caû moïi ngöôøi. Ngaøi noùi: "moät khi ñöôïc giöông cao leân khoûi maët ñaát, toâi seõ keùo moïi ngöôøi leân vôùi toâi" (Ga 12:32). Ngaøi keùo leân taát caû moïi ngöôøi, chöù khoâng chæ moät soá! Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ vieát töø giöôøng beänh cuûa mình, sau vuï möu aùm saùt ngaøi, raèng "Chòu ñau khoå coù nghóa laø trôû neân ñaëc bieät nhaïy caûm, ñaëc bieät môû ra cho hoaït ñoäng quyeàn naêng cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc ban cho nhaân loaïi trong Chuùa Kitoâ." [2] Nhôø thaäp giaù Chuùa Kitoâ, ñau khoå, theo caùch rieâng cuûa noù, cuõng ñaõ trôû thaønh moät loaïi 'bí tích phoå quaùt cuûa ôn cöùu ñoä' cho loaøi ngöôøi.
Taát caû nhöõng ñieàu naøy chieáu doõi aùnh saùng naøo treân tình huoáng bi thaûm maø nhaân loaïi ñang traûi qua vaøo luùc naøy? ÔÛ ñaây cuõng vaäy, chuùng ta caàn xem xeùt caùc taùc ñoäng nhieàu hôn laø nguyeân nhaân, vaø khoâng chæ nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc maø chuùng ta nghe thaáy haøng ngaøy trong caùc baùo caùo ñau loøng maø coøn caû nhöõng taùc ñoäng tích cöïc, maø phaûi coù söï quan saùt caån thaän hôn, chuùng ta môùi naém baét ñöôïc.
Ñaïi dòch coronavirus ñaõ baát thình lình ñöa chuùng ta ra khoûi moái nguy lôùn nhaát maø caùc caù nhaân vaø caû loaøi ngöôøi luoân deã bò rôi vaøo: ñoù laø aûo töôûng veà söï toaøn naêng cuûa mình. Moät giaùo só Do Thaùi ñaõ vieát raèng chuùng ta coù cô hoäi ñeå möøng leã vöôït qua raát ñaëc bieät trong naêm nay, ñoù laø cuoäc vöôït qua "töø tình traïng löu vong cuûa yù thöùc" [3]. Moät loaïi virus, ñôn thuaàn laø thaønh phaàn nhoû nhaát vaø voâ hình nhaát trong töï nhieân, ñaõ ñuû ñeå nhaéc nhôû chuùng ta raèng chuùng ta chæ laø phaøm nhaân, raèng söùc maïnh vaø coâng ngheä quaân söï khoâng ñuû ñeå cöùu chuùng ta. Nhö moät Thaùnh vònh trong Kinh Thaùnh noùi: "Duø soáng trong danh voïng, con ngöôøi cuõng khoâng hieåu bieát gì; thaät noù chaúng khaùc chi con vaät moät ngaøy kia phaûi cheát." (Tv 49:21). Ñieàu ñoù thaät chí lyù döôøng naøo!
Trong khi ñang veõ nhöõng böùc bích hoïa trong Nhaø thôø Thaùnh Phaoloâ ôû Luaân ñoân, moät luùc naøo ñoù, danh hoïa James Thornhill ñaõ raát phaán khích veà böùc bích hoïa cuûa mình ñeán noãi anh ta luøi laïi ñeå nhìn cho roõ hôn vaø khoâng bieát raèng anh ta saép rôi xuoáng khoûi meùp giaøn giaùo. Moät ngöôøi trôï lyù kinh hoaøng nhaän ra raèng gaøo leân vôùi anh ta trong luùc naøy chæ laø ñaåy nhanh theâm thaûm hoïa. Khoâng suy nghó ñeán laàn thöù hai, anh nhuùng moät caây coï vaøo sôn vaø neùm noù vaøo giöõa böùc bích hoïa. Ngöôøi hoïa sö, kinh hoaøng, lao veà phía tröôùc. Coâng vieäc cuûa anh ta bò huûy hoaïi, nhöng anh ñaõ ñöôïc cöùu.
Ñoâi khi Chuùa laøm ñieàu naøy vôùi chuùng ta: Ngaøi phaù vôõ caùc döï aùn cuûa chuùng ta vaø söï bình thaûn cuûa chuùng ta ñeå cöùu chuùng ta khoûi vöïc thaúm maø chuùng ta khoâng thaáy. Nhöng chuùng ta caàn caån thaän ñeå khoâng bò löøa doái. Thieân Chuùa khoâng phaûi laø ngöôøi neùm caây coï vaøo böùc bích hoïa laáp laùnh cuûa xaõ hoäi coâng ngheä chuùng ta. Thieân Chuùa laø ñoàng minh cuûa chuùng ta, khoâng phaûi laø ñoàng minh cuûa virus! Chính Ngöôøi ñaõ noùi trong Kinh Thaùnh, "Ta coù keá hoaïch cho phuùc lôïi cuûa con chöù khoâng phaûi cho nhöõng tai öông" (Ger 29:11). Neáu nhöõng tai hoïa naøy laø söï tröøng phaït cuûa Thieân Chuùa, thì seõ khoâng theå giaûi thích ñöôïc taïi sao caû ngöôøi toát laãn keû xaáu ñeàu bò taán coâng nhö nhau, vaø taïi sao ngöôøi ngheøo thöôøng laïi phaûi gaùnh chòu nhöõng haäu quaû toài teä nhaát. Phaûi chaêng hoï toäi loãi nhieàu hôn nhöõng ngöôøi khaùc?
Ñaáng ñaõ töøng khoùc tröôùc caùi cheát cuûa Ladaroâ, ngaøy hoâm nay cuõng khoùc vì tai hoïa ñaõ giaùng xuoáng nhaân loaïi. Vaâng, Thieân Chuùa "ñau khoå", nhö moïi ngöôøi cha vaø moïi ngöôøi meï. Khi chuùng ta phaùt hieän ra ñieàu naøy vaøo moät ngaøy naøo ñoù, chuùng ta seõ xaáu hoå veà taát caû nhöõng lôøi buoäc toäi chuùng ta ñaõ gaùn cho Ngaøi trong cuoäc soáng. Thieân Chuùa tham gia vaøo noãi ñau cuûa chuùng ta ñeå vöôït qua noù. Thaùnh Augustinoâ ñaõ vieát "Thieân Chuùa nhaân laønh toät ñænh seõ khoâng cho pheùp baát kyø ñieàu aùc naøo xaûy ra trong caùc kyø coâng cuûa Ngaøi, tröø khi trong söï toaøn naêng vaø toát laønh cuûa Ngöôøi, Thieân Chuùa coù theå ñöa ra ñieàu toát laønh töø caùi aùc." [4]
Phaûi chaêng Chuùa Cha coù leõ ñaõ mong muoán caùi cheát cuûa Con Ngaøi ñeå ruùt ra ñieàu toát ñeïp töø ñoù? Khoâng, khoâng phaûi nhö theá, Ngaøi chæ ñôn thuaàn laø cho pheùp töï do cuûa con ngöôøi dieãn ra, tuy nhieân, Ngaøi laøm cho noù phuïc vuï nhöõng muïc ñích cuûa mình chöù khoâng phaûi nhöõng möu ñoà cuûa con ngöôøi. Ñaây cuõng laø tröôøng hôïp ñoái vôùi caùc thaûm hoïa töï nhieân nhö ñoäng ñaát vaø dòch beänh. Ngaøi khoâng mang chuùng ñeán. Ngaøi ñaõ cho thieân nhieân moät loaïi töï do, taát nhieân khaùc veà phaåm chaát so vôùi töï do cuûa con ngöôøi, nhöng vaãn laø moät daïng töï do. Töï do phaùt trieån theo nhöõng quy luaät phaùt trieån rieâng cuûa noù. Thieân Chuùa ñaõ khoâng taïo ra moät theá giôùi nhö moät chieác ñoàng hoà ñöôïc laäp trình, trong ñoù moïi chuyeån ñoäng nhoû nhaát coù theå döï ñoaùn ñöôïc. Moät soá ngöôøi goïi töï do trong thieân nhieân laø "tình côø" nhöng Kinh Thaùnh goïi laø "söï khoân ngoan cuûa Thieân Chuùa".
Thaønh quaû tích cöïc khaùc cuûa cuoäc khuûng hoaûng söùc khoûe hieän nay laø caûm giaùc lieân ñôùi. Trong kyù öùc cuûa nhaân loaïi, coù khi naøo ngöôøi daân cuûa taát caû caùc quoác gia laïi caûm thaáy mình raát ñoaøn keát, raát bình ñaúng, ít xung ñoät hôn vaøo thôøi ñieåm ñau ñôùn naøy khoâng? Chöa bao giôø, nhö baây giôø, chuùng ta caûm nhaän ñöôïc nhöõng söï thaät trong nhöõng lôøi naøy cuûa moät trong nhöõng nhaø thô vó ñaïi cuûa chuùng ta: "Haõy laøm hoøa vôùi nhau, hôõi caùc daân toäc! Traùi ñaát ñang phuû phuïc tröôùc moät maàu nhieäm quaù saâu xa". [5] Chuùng ta ñaõ queân ñi vieäc xaây döïng caùc böùc töôøng. Virus khoâng bieát bieân giôùi laø gì. Ngay laäp töùc, noù ñaõ phaù vôõ moïi raøo caûn vaø söï phaân bieät chuûng toäc, quoác gia, toân giaùo, söï giaøu coù vaø quyeàn löïc. Khi thôøi ñieåm naøy qua ñi, chuùng ta khoâng neân trôû laïi thôøi ñieåm tröôùc ñoù. Nhö Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khuyeân baûo, chuùng ta khoâng neân laõng phí cô hoäi naøy. Chuùng ta ñöøng cho pheùp quaù nhieàu ñau ñôùn, raát nhieàu caùi cheát, vaø raát nhieàu söï tham gia anh huøng töø phía caùc nhaân vieân y teá trôû neân voâ ích. Quay trôû laïi vôùi caùch thöùc moïi thöù ñaõ dieãn ra trong quaù khöù laø moät söï "suy thoaùi" maø chuùng ta neân aâu lo nhaát.
Hoï seõ ñuùc göôm ñao thaønh cuoác thaønh caøy,
reøn giaùo maùc neân lieàm neân haùi.
Daân naøy nöôùc noï seõ khoâng coøn vung kieám ñaùnh nhau,
vaø thieân haï thoâi hoïc ngheà chinh chieán. (Is 2: 4)
Ñaây laø thôøi ñieåm ñeå ñöa vaøo thöïc haønh nhöõng lôøi cuûa tieân tri Isaia maø nhaân loaïi ñaõ troâng mong töø laâu söï öùng nghieäm cuûa nhöõng lôøi naøy. Chuùng ta haõy noùi "Ñuû roài!" ñoái vôùi cuoäc chaïy ñua vuõ trang bi thaûm. Haõy noùi ñieàu ñoù vôùi taát caû khaû naêng cuûa caùc baïn, nhöõng ngöôøi treû tuoåi, bôûi vì treân heát, soá phaän cuûa caùc baïn ñang bò ñe doïa. Chuùng ta haõy daønh nhöõng nguoàn löïc ñang ñöôïc chi ra moät caùch voâ giôùi haïn cho vuõ khí vaøo caùc muïc tieâu maø chuùng ta thaáy laø caàn thieát vaø caáp baùch nhaát: ñoù laø söùc khoûe, veä sinh, thöïc phaåm, cuoäc chieán choáng ñoùi ngheøo, chaêm soùc thieân nhieân. Chuùng ta haõy ñeå laïi cho theá heä tieáp theo moät theá giôùi ngheøo hôn veà haøng hoùa vaø tieàn baïc, neáu caàn, nhöng giaøu hôn veà nhaân tính.
Lôøi Chuùa noùi vôùi chuùng ta ñieàu ñaàu tieân chuùng ta neân laøm vaøo nhöõng luùc nhö theá naøy laø keâu leân vôùi Chuùa. Chính Chuùa laø Ñaáng ñaõ ñaët treân moâi mieäng cuûa moïi ngöôøi nhöõng lôøi keâu leân cuøng Ngöôøi, vaøo nhöõng thôøi ñieåm vang leân nhöõng lôøi than thôû cay ñaéng ñeán möùc haàu nhö laø buoäc toäi: "Tænh thöùc mau! Taïi sao laïi nguû, Chuùa ôi? Daäy ñi! Ñöøng khöôùc töø chuùng con maõi maõi! Haõy ñöùng daäy, giuùp chuùng con! Haõy cöùu chuùng con vì loøng thöông xoùt Chuùa" (Tv 44, 24, 27). "Thaày ôi, chuùng ta cheát ñeán nôi roài, Thaày chaúng lo gì sao? " (Mc 4:38).
Phaûi chaêng Thieân Chuùa muoán ñöôïc caàu xin roài môùi ban phaùt caùc ôn ích cuûa Ngaøi cho chuùng ta? Phaûi chaêng lôøi caàu nguyeän cuûa chuùng ta coù theå laøm cho Thieân Chuùa thay ñoåi keá hoaïch cuûa Ngöôøi? Khoâng, khoâng phaûi theá ñaâu, nhöng coù nhöõng ñieàu maø Thieân Chuùa ñaõ quyeát ñònh ban cho chuùng ta nhö hoa traùi töø aân suûng cuûa Ngaøi, vaø caû töø lôøi caàu nguyeän cuûa chuùng ta, gaàn nhö laø Ngaøi muoán chia seû coâng nghieäp vôùi caùc taïo vaät cuûa mình ñoái vôùi caùc ôn ích nhaän ñöôïc. [6] Thieân Chuùa laø Ñaáng nhaéc nhôû chuùng ta phaûi laøm ñieàu ñoù. Chuùa Gieâsu noùi "Anh em cöù xin thì seõ ñöôïc, cöù tìm thì seõ thaáy, cöù goõ cöûa thì seõ môû ra cho" (Mt 7: 7).
Khi daân Do Thaùi bò raén ñoäc caén trong sa maïc, Thieân Chuùa truyeàn cho oâng Moâiseâ treo moät con raén baèng ñoàng leân moät caây coät, vaø baát cöù ai nhìn vaøo noù seõ khoâng cheát. Chuùa Gieâsu aùp duïng bieåu töôïng naøy leân chính Ngöôøi khi Ngöôøi noùi vôùi oâng Nicoâñeâmoâ, "Nhö oâng Moâiseâ ñaõ giöông cao con raén trong sa maïc, Con Ngöôøi cuõng seõ phaûi ñöôïc giöông cao nhö vaäy, ñeå ai tin vaøo Ngöôøi thì ñöôïc soáng muoân ñôøi." (Ga 3:14 -15). Taïi thôøi ñieåm naøy, chuùng ta cuõng ñaõ vaø ñang bò moät con "raén" ñoäc voâ hình caén. Chuùng ta haõy daùn maét nhìn vaøo Ñaáng ñaõ ñöôïc 'naâng leân' cho chuùng ta treân thaäp töï giaù. Chuùng ta haõy toân thôø Ngaøi nhaân danh chính chuùng ta vaø caû loaøi ngöôøi. Nhöõng ai nhìn vaøo Ngöôøi vôùi ñöùc tin seõ khoâng cheát. Vaø daãu coù cheát ñi, ngöôøi aáy seõ ñi vaøo cuoäc soáng vónh cöûu.
Chuùa Gieâsu ñaõ tieân baùo "Sau ba ngaøy, Thaày seõ soáng laïi" (x Mt 27:63). Chuùng ta cuõng vaäy, sau nhöõng ngaøy naøy, nhöõng ngaøy maø chuùng ta hy voïng seõ choùng qua, seõ soáng laïi vaø ra khoûi ngoâi moä, laø nhaø chuùng ta. Tuy nhieân, khoâng phaûi ñeå trôû veà cuoäc soáng cuõ nhö Ladaroâ, maø laø moät cuoäc soáng môùi, nhö Chuùa Gieâsu. Moät cuoäc soáng huynh ñeä hôn, nhaân baûn hôn, vaø Kitoâ giaùo hôn!
- - - - - - -
[1] Moralia in Job, XX, 1.
[2] John Paul II, Salvifici doloris [On the Meaning of Human Suffering], n. 23.
[3] https://blogs.timesofisrael.com/coronavirus-a-spiritual-message-from-brooklyn (Yaakov Yitzhak Biderman).
[4] x St. Augustine, Enchiridion 11, 3; PL 40, 236.
[5] Giovanni Pascoli, "I due fanciulli" ["The Two Children"].
[6] See St. Thomas Aquinas, Summa Theologicae, II-IIae, q. 83, a. 2.