Nhìn laïi 7 naêm
trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ
Nhìn laïi 7 naêm trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Vaên Vieät
Vatican (WHÑ 11-03-2020) - Sau khi Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI töø chöùc vaøo ngaøy 28 thaùng 2 naêm 2013, Maät nghò goàm 115 Hoàng y ñaõ baàu Ñöùc Hoàng Y Bergoglio laøm ngöôøi keá vò vaøo ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2013. Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ laø vò Giaùo hoaøng mang hình aûnh cuûa nhieàu ngöôøi: moät nhaø laõnh ñaïo nhö Pheâroâ, moät toâng ñoà daân ngoaïi nhö Phaoloâ, moät tu só khoù ngheøo nhö Phanxicoâ Assisi, moät nhaø truyeàn giaùo nhö Phanxicoâ Xavier vaø moät nhaø caûi caùch nhö Inhaxioâ Loyola.
Vaøo ngaøy ñaàu tieân cuûa Trieàu ñaïi Giaùo hoaøng, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ theå hieän moät khieáu haøi höôùc khi ngaøi noùi ñuøa vôùi caùc Hoàng y ñaõ baàu ngaøi raèng: "Xin Chuùa tha thöù cho anh em vì vieäc maø anh em vöøa laøm". Ñöùc Phanxicoâ coù moät phong caùch laõnh ñaïo môùi meû trong loái soáng vaø hoaït ñoäng taïi Vatican. Ñaây laø ñieàu maø chuùng ta goïi laø phong caùch laõnh ñaïo phuïc vuï (servant leadership), ñöôïc keát hôïp bôûi söï khieâm toán vaø loái soáng ñôn sô. "Anh em goïi Thaày laø 'Thaày', laø 'Chuùa', ñieàu ñoù phaûi laém,... Vaäy, neáu Thaày laø Chuùa, laø Thaày, maø coøn röûa chaân cho anh em, thì anh em cuõng phaûi röûa chaân cho nhau. Thaày ñaõ neâu göông cho anh em, ñeå anh em cuõng laøm nhö Thaày ñaõ laøm cho anh em." (Ga 13:13-16)
Sinh vaøo ngaøy 17 thaùng 12 naêm 1936 taïi Argentina vaø ñöôïc röûa toäi vôùi teân laø Jorge Mario Bergoglio, Ñöùc Phanxicoâ laø tu só Doøng Teân ñaàu tieân ñöôïc baàu laøm Giaùo hoaøng, laø Giaùo hoaøng ñaàu tieân laáy danh hieäu laø teân cuûa Thaùnh Phanxicoâ Assisi - vò thaùnh rao giaûng vaø soáng nhaân ñöùc khoù ngheøo. Ñöùc Phanxicoâ laø vò Giaùo hoaøng ñaàu tieân ñeán töø chaâu Myõ, ngöôøi ñaàu tieân töø Nam baùn caàu vaø laø Giaùo hoaøng ñaàu tieân beân ngoaøi chaâu AÂu keå töø thôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Gregory III ngöôøi Syria vaøo theá kyû thöù taùm. Chuûng sinh Bergoglio ñaõ ñöôïc phong chöùc linh muïc vaøo ngaøy 13 thaùng 12 naêm 1969, thuoäc tænh Doøng Teân Argentina töø naêm 1973 ñeán naêm 1979. Ngaøi ñöôïc boå nhieäm laøm toång giaùm muïc cuûa Buenos Aires vaøo naêm 1998 vaø ñöôïc Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II boå nhieäm laøm Hoàng y vaøo naêm 2001.
Trong voøng chöa ñaày moät giôø söû duïng chieác xe Limousine daønh rieâng cho mình, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ rôøi boû noù vaø leân xe buyùt nhö ngaøi vaãn thöôøng ñi ôû Argentina, vaø ngaøi laø vò Giaùo hoaøng ñaàu tieân nhaän haønh lyù vaø thanh toaùn hoùa ñôn khaùch saïn taïi Vatican sau cuoäc baàu cöû. Trong suoát 7 naêm laøm Giaùo hoaøng, Ñöùc Phanxicoâ ñöôïc nhaän bieát vôùi hình aûnh moät vò muïc töû khieâm nhöôøng, ñôn sô, quan taâm ñeán loøng thöông xoùt vaø söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa, quan taâm ñeán ngöôøi ngheøo vaø nhieät taâm ñoái thoaïi lieân toân. Ngaøi ñöôïc hoan ngheânh vaø tín nhieäm vì caùch giao tieáp gaàn guõi, ví duï, ngaøi choïn cö truù taïi nhaø khaùch Marta chöù khoâng phaûi trong Cung ñieän Giaùo hoaøng ñöôïc söû duïng bôûi caùc Giaùo hoaøng tröôùc ñaây. Ngaøi tin raèng Giaùo hoäi caàn minh baïch, ñôn giaûn vaø môû roäng ñoùn tieáp hôn.
Trong quan heä quoác teá, ngaøi ñaõ giuùp phuïc hoài hoaøn toaøn quan heä ngoaïi giao giöõa Hoa Kyø vaø Cuba. Ngaøi uûng hoä ngöôøi tò naïn trong caùc cuoäc khuûng hoaûng di cö ôû chaâu AÂu vaø Trung Myõ. Ngaøi ñaõ can thieäp ñeå thuùc ñaåy hoøa bình ôû Nam Sudan vaø Colombia.
Trong baûy naêm laøm Giaùo hoaøng cuûa mình, Ñöùc Phanxicoâ - Vò Giaùo hoaøng thöù 266 ñaõ laøm cho Giaùo trieàu Roâma hoaït ñoäng tích cöïc, cuï theå vaø gaàn guõi hôn vôùi hôn 1.3 tyû ngöôøi Coâng giaùo treân khaép theá giôùi. Vôùi söï hieän dieän ñaày söùc soáng cuûa mình treân theá giôùi, Ñöùc Phanxicoâ laø moät trong soá nhöõng nhaø laõnh ñaïo noåi tieáng nhaát theá giôùi. Ngaøi ñaõ thu huùt ñöôïc 18,2 trieäu ngöôøi theo doõi treân Twitter. Ngaøi theå hieän moät caùch tieáp caän muïc vuï, qua ñoù ngaøi coá gaéng ñaùp öùng nhu caàu cuûa moïi ngöôøi trong cuoäc soáng thöïc, chaên daét hoï trong nhöõng tình huoáng khoù khaên, chöù khoâng chæ ñöa ra cho hoï nhöõng quy taéc haønh xöû.
Ñöùc Phanxicoâ cuõng ñaõ mang laïi söï thay ñoåi trong caùc caáu truùc haønh chính cuûa Vatican vaø Giaùo hoäi. Caùc nhaø phaân tích noùi raèng vieäc chuyeån ñoåi caùc cuoäc hoïp cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc töø moät hình thöùc thuû tuïc nghieâm khaéc thaønh moät dieãn ñaøn cho caùc cuoäc tranh luaän soâi noåi coù theå ñöôïc coi laø thaønh töïu lôùn nhaát cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Vôùi tinh thaàn ñoái thoaïi giöõa caùc toân giaùo chaân chính vaø laønh maïnh, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ noã löïc thuùc ñaåy moái quan heä vôùi caùc toân giaùo khaùc. Ngaøi ñaõ ñi ñeán Caùc Tieåu vöông quoác AÛ Raäp Thoáng nhaát vaøo naêm 2019 vaø chuû trì moät Thaùnh leã mang tính lòch söû treân Baùn ñaûo AÛ Raäp.
Ngaøi tieáp caän giaûi quyeát caùc vaán ñeà then choát toaøn caàu nhö di cö vaø bieán ñoåi khí haäu. Ñöùc Phanxicoâ ñaõ leân tieáng chæ trích veà söï baát coâng kinh teá - caùch ngöôøi ngheøo bò ñoái xöû treân theá giôùi, caùch haønh tinh bò khai thaùc quaù möùc vaø caùch ngöôøi ngheøo phaûi höùng chòu tröôùc tieân vaø naëng neà vì cuoäc khuûng hoaûng sinh thaùi.
Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, ñaõ taùi hieän taàm aûnh höôûng cuûa mình vôùi tö caùch laø moät nhaø laõnh ñaïo moâi tröôøng toaøn caàu, khi ngaøi phaùt haønh Toâng Huaán daøy 94 trang vaøo thaùng 2 naêm 2020, mang teân Querida Amazonia (Amazon yeâu quyù) - lieân quan ñeán soá phaän cuûa vuøng sinh thaùi Amazon vaø ngöôøi daân baûn ñòa. Taøi lieäu naøy ñöôïc ñöa ra trong boái caûnh Amazon ñang phaûi ñoái maët vôùi naïn phaù röøng, khai thaùc moû, laäp trang traïi vaø kinh doanh noâng nghieäp baát hôïp phaùp vôùi möùc ñoä nguy hieåm traàm troïng ôû Peru, Bolivia, Colombia vaø Brazil. Ñöùc Phanxicoâ ñaõ thuùc giuïc ngöôøi Coâng giaùo caàn phaûi bieát "phaãn noä" (Soá 15) veà vieäc khai thaùc ngöôøi baûn ñòa vaø söï taøn phaù do khai thaùc moû vaø phaù röøng ôû Amazon.
Maëc duø trôû thaønh moät nhaø laõnh ñaïo toaøn caàu, tình yeâu queâ höông cuûa Ñöùc Phanxicoâ vaãn toàn taïi. Laø moät ngöôøi haâm moä troïn ñôøi caâu laïc boä boùng ñaù San Lorenzo de Almagro cuûa Buenos Aires, Ñöùc Phanxicoâ coù moät boä söu taäp lôùn caùc kyû vaät cuûa caâu laïc boä naøy, vaø hieän ñang ñöôïc tröng baøy trong Baûo taøng Vatican. Ngaøi cuõng yeâu thích nhaûy ñieäu Tango voán xuaát xöù töø queâ höông Buenos Aires cuûa ngaøi. Ngaøi thaät söï laø moät ngöôøi con cuûa queâ höông ngaøi.
Taùc giaû: Linh muïc J. Felix Raj, SJ, Phoù hieäu tröôûng Ñaïi hoïc St. Xavier, AÁn Ñoä.
Vaên Vieät löôïc dòch töø UNCA
(Nguoàn: Truyeàn thoâng HÑGMVN)