Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ gaëp
caùc nhaø ngoaïi giao caïnh Toaø Thaùnh:
Hy Voïng
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ gaëp caùc nhaø ngoaïi giao caïnh Toaø Thaùnh: Hy Voïng.
Vaên Yeân, SJ
Vatican (Vatican News 9-01-2020) - Luùc 10h30 ngaøy 09 thaùng 01 naêm 2020 taïi Vatican, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tieáp ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toaø Thaùnh. Ñaây laø moät trong nhöõng cuoäc gaëp quan troïng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong chöông trình laøm vieäc haøng naêm cuûa ngaøi. Hieän taïi coù 183 nöôùc ñang duy trì quan heä ngoaïi giao vôùi Toaø Thaùnh. Caùc nhaø ngoaïi giao Ñöùc Thaùnh Cha gaëp hoâm nay laø ñaïi söù vaø nhaân vieân ngoaïi giao cuûa caùc nöôùc ñang laøm vieäc veà ngoaïi giao vôùi Toaø Thaùnh.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coù moät baøi dieãn vaên daøi 21 trang tröôùc caùc nhaø ngoaïi giao trong cuoäc gaëp quan troïng naøy.
"Hy voïng" laø töø khoaù Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh vaø muoán gôûi ñeán caùc nhaø ngoaïi giao trong Naêm môùi naøy.
Khôûi ñaàu baøi dieãn vaên, Ñöùc Thaùnh Cha ñeà caäp ñeán nhöõng thöông tích trong naêm vöøa qua gaây ra bôûi chieán tranh vaø taøn phaù. Nhöõng haäu quaû gaây ra taùc ñoäng maïnh nhaát ñeán nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát vaø yeáu theá nhaát. Cuõng thaät ñaùng tieác raèng khôûi ñaàu naêm môùi vaãn chöa coù daáu hieäu caûi thieän toát hôn, ngöôïc laïi coøn toû ra caêng thaúng vaø baïo löïc hôn.
Tuy nhieân, duø theá naøo, "chuùng ta khoâng theå ñeå maát hy voïng. Hy voïng ñoøi hoûi söï can ñaûm, ñoøi hoûi vieäc yù thöùc raèng söï döõ, ñau khoå vaø söï cheát khoâng theå thaéng theá, ngöôïc laïi nhöõng vaán ñeà nan giaûi nhaát cuõng coù theå ñöôïc ñoái dieän vaø giaûi quyeát."
Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh vôùi caùc ñaïi söù cuûa Toaø Thaùnh: "hoaø bình vaø phaùt trieån toaøn dieän con ngöôøi laø muïc tieâu caên baûn cuûa Toaø Thaùnh trong laõnh vöïc daán thaân ngoaïi giao. Nhöõng noã löïc cuûa Phuû Quoác vuï khanh vaø caùc Thaùnh Boä ñeàu höôùng ñeán muïc tieâu naøy. Ñaây cuõng laø ñieàu caùc vò Ñaïi dieän Giaùo hoaøng phaûi nhaém ñeán."
Vôùi nguyeân taéc treân, Ñöùc Thaùnh Cha neâu ra moät soá thoaû thuaän ñaõ ñöôïc kyù trong naêm vöøa qua giöõa Toaø Thaùnh vôùi caùc nöôùc. Ví duï, thoaû thuaän nhöõng ñieàu khoaûn chung vôùi nöôùc Coäng hoaø Congo, Coäng hoaø Trung Phi, Burkina Faso vaø Angola; hoaëc thoaû thuaän vôùi Coäng hoaø YÙ veà vieäc coâng nhaän taïi khu vöïc Chaâu AÂu caùc vaên baèng ñöôïc caáp bôûi caùc tröôøng cuûa Giaùo hoäi.
Ñaëc bieät, muïc tieâu treân cuûa Toaø Thaùnh ñöôïc theå hieän roõ neùt qua vieäc quan taâm ñeán giôùi treû vaø qua caùc chuyeán toâng du cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
Quan taâm ñeán ngöôøi treû
Tröôùc heát, veà giôùi treû, Ñöùc Thaùnh Cha chia seû söï phaán khôûi khi ngaøi gaëp nhöõng ngöôøi treû taïi Ñaïi hoäi Giôùi treû Theá giôùi taïi Panama vaøo ñaàu naêm ngoaùi. Ngaøi noùi raèng, hoï laø töông lai vaø hy voïng cuûa xaõ hoäi chuùng ta.
Ñieàu ñaùng buoàn laø nhieàu ngöôøi lôùn, trong ñoù coù caû haøng giaùo só, phaïm nhöõng loãi nghieâm troïng choáng laïi phaåm giaù cuûa ngöôøi treû, treû em vaø treû vò thaønh nieân. Ñaây laø nhöõng toäi xuùc phaïm ñeán Thieân Chuùa, gaây neân nhöõng toån thöông theå lyù, taâm lyù, thieâng lieâng cho nhöõng naïn nhaân vaø laøm aûnh höôûng xaáu ñeán ñôøi soáng cuûa caû coäng ñoaøn. Do ñoù, vaøo thaùng Hai naêm ngoaùi, Toaø Thaùnh ñaõ trieäu taäp moät cuoäc hoïp ñaëc bieät ñeå baøn veà vieäc baûo veä treû em vaø hieän thöïc hoaù thoâng qua caùc khoaûn luaät cuõng nhö coäng taùc vôùi caùc chính quyeàn daân söï ôû caùc caáp ñòa phöông laãn quoác teá.
Tuy nhieân, tröôùc nhöõng toån thöông nghieâm troïng nhö theá, ñieàu coøn caáp baùch hôn nöõa laø ngöôøi lôùn khoâng töø boû traùch nhieäm giaùo duïc cuûa mình. Ngöôïc laïi, hoï ñaûm nhaän traùch nhieäm naøy vôùi loøng nhieät thaønh hôn ñeå höôùng daãn nhöõng ngöôøi treû tieán ñeán söï tröôûng thaønh veà thieâng lieâng, nhaân baûn vaø xaõ hoäi.
Daán thaân veà giaùo duïc
Vôùi ñònh höôùng giaùo duïc naøy, vaøo ngaøy 14 thaùng 5 naêm 2020, moät söï kieän quoác teá seõ ñöôïc toå chöùc vôùi chuû ñeà: Taùi xaây döïng hieäp öôùc giaùo duïc toaøn caàu. Ñaây laø hoäi nghò laøm soáng laïi söï daán thaân cho vaø vôùi caùc theá heä treû, laøm môùi laïi nhieät huyeát veà moät neàn giaùo duïc côûi môû vaø toaøn dieän hôn, coù khaû naêng laéng nghe kieân nhaãn, ñoái thoaïi mang tính xaây döïng vaø hieåu bieát laãn nhau.
Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh raèng: "moïi thay ñoåi, nhö chuùng ta ñang traûi qua trong thôøi ñaïi naøy, ñoøi hoûi moät haønh trình giaùo duïc, thieát laäp moät laøng giaùo duïc, nhaèm taïo ra moät maïng löôùi caùc moái quan heä con ngöôøi vaø côûi môû. Ngoâi laøng naøy phaûi ñaët con ngöôøi laøm trung taâm, khuyeán khích söï saùng taïo vaø traùch nhieäm laäp keá hoaïch daøi haïn, ñoàng thôøi ñaøo taïo nhöõng ngöôøi saün saøng phuïc vuï coäng ñoàng.
Do ñoù, caàn ñònh hình moät khaùi nieäm veà giaùo duïc bao goàm nhieàu traûi nghieäm cuoäc soáng vaø caùc tieán trình hoïc hoûi; töø ñoù, cho pheùp ngöôøi treû, vôùi caû tö caùch caù nhaân laãn taäp theå, phaùt trieån nhaân caùch cuûa hoï. Giaùo duïc khoâng ñoùng khung trong caùc lôùp hoïc cuûa nhaø tröôøng, nhöng nhaát thieát phaûi ñaûm baûo, baèng söï toân troïng vaø cuûng coá, quyeàn giaùo duïc tröôùc tieân cuûa gia ñình, quyeàn cuûa Giaùo hoäi vaø caùc toå chöùc xaõ hoäi, ñeå hoã trôï gia ñình vaø coäng taùc vôùi hoï trong vieäc giaùo duïc con caùi.
Giaùo duïc ñoøi hoûi phaûi ñi vaøo moät cuoäc ñoái thoaïi khoâng ngöøng vôùi nhöõng ngöôøi treû. Treân heát, hoï laø nhöõng ngöôøi keâu goïi chuùng ta chuù yù ñeán tính caáp baùch cuûa tình lieân ñôùi giöõa caùc theá heä, ñieàu khoâng may ñaõ bò thieáu trong nhöõng naêm gaàn ñaây.
Ñoùng goùp cuûa ngöôøi treû
Neáu moät maët chuùng ta khoâng ñöôïc queân raèng nhöõng ngöôøi treû ñang chôø ñôïi lôøi noùi vaø göông saùng cuûa ngöôøi lôùn, thì ñoàng thôøi chuùng ta phaûi nhôù raèng nhöõng ngöôøi treû coù raát nhieàu thöù ñeå coáng hieán, baèng nhieät huyeát, daán thaân vaø khao khaùt söï thaät cuûa hoï. Qua ñoù hoï lieân tuïc nhaéc nhôû chuùng ta raèng hy voïng khoâng phaûi laø ñieàu khoâng töôûng vaø hoøa bình luoân luoân coù theå.
Chuùng ta ñaõ nhìn thaáy ñieàu ñoù qua vieäc nhieàu ngöôøi treû ñang daán thaân laøm cho caùc nhaø laõnh ñaïo chính trò phaûi quan taâm veà vaán ñeà bieán ñoåi khí haäu. Vieäc chaêm soùc ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta phaûi laø moái quan taâm cuûa moïi ngöôøi, vöôït leân treân nhöõng ñoái laäp yù thöùc heä hay khoaûng caùch theá heä.
Vaán ñeà sinh thaùi
Vieäc gìn giöõ khoâng gian ñöôïc Taïo Hoaù ban taëng ñeå soáng khoâng theå bò xem nheï hoaëc giaûm thieåu thaønh moät vaán ñeà choïn loïc. Ngöôøi treû noùi vôùi chuùng ta raèng: khoâng theå nhö theá ñöôïc, vì ñieàu naøy laø moät thaùch ñoá caáp baùch ôû taát caû moïi caáp ñoä ñeå ñaûm baûo moät söï phaùt trieån beàn vöõng vaø toaøn dieän. Vì theá, caàn thaáy nhu caàu caáp thieát cuûa vieäc hoaùn caûi sinh thaùi, "ñöôïc hieåu theo caùch thöùc toaøn dieän, nhö moät söï thay ñoåi caùc moái quan heä giöõa con ngöôøi vôùi nhau, giöõa con ngöôøi vôùi nhöõng sinh vaät khaùc, vôùi söï ña daïng cuûa taïo thaønh, vaø vôùi Ñaáng Taïo Hoaù laø nguoàn goác cuûa moïi söï soáng".
Raát tieác laø vaán ñeà sinh thaùi chöa ñaït ñöôïc söï quan taâm ñuùng möùc ôû möùc ñoä chính trò quoác teá. Vieäc phaûn öùng tröôùc bieån ñoái khí haäu coøn quaù yeáu ôùt. Coäng ñoàng quoác teá caàn yù thöùc maïnh hôn nöõa tröôùc hieän töôïng noùng leân toaøn caàu, ñoøi hoûi söï ñaùp traû mang tính taäp theå vaø toaøn caàu.
Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc veà Amazon ñaõ ñöôïc toå chöùc ñeå laéng nghe nhöõng hy voïng vaø thaùch thöùc cuûa Giaùo hoäi taïi Amazon, môû ra nhöõng con ñöôøng môùi ñeå loan baùo Tin Möøng cho Daân Chuùa, ñaëc bieät cho ngöôøi baûn ñòa. Ñoàng thôøi, Thöôïng hoäi ñoàng cuõng khoâng theå khoâng chaïm ñeán caùc vaán ñeà veà sinh thaùi toaøn dieän, coù taùc ñoäng khoâng chæ ñoái vôùi vuøng Amazon maø coøn aûnh höôûng leân toaøn theá giôùi.
Xung ñoät chính trò
Beân caïnh vaán ñeà sinh thaùi, nhöõng xung ñoät chính trò, keùo theo nhöõng haäu quaû veà khuûng hoaûng kinh teá xaõ hoäi vaø nhaân ñaïo, cuõng laø nhöõng thaùch ñoá lôùn hieän nay. Ñöùc Thaùnh Cha ñeà caäp ñaëc bieät ñeán tình hình cuûa Venezuela vaø moät soá nöôùc Nam Myõ, maø nguyeân nhaân goác reã naèm ôû söï baát coâng vaø tham nhuõng, taïo ra nhieàu hình thöùc ñoùi ngheøo, xuùc phaïm ñeán nhaân phaåm con ngöôøi.
Tröôùc nhöõng xung ñoät caû veà chính trò laãn toân giaùo, trong chuyeán toâng du thöù hai cuûa naêm 2019 ñeán Caùc tieåu vöông quoác Araäp Thoáng nhaát, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ cuøng vôùi Ñaïi Imam cuûa Al-Azhar, Ahmad al-Tayyib, kyù moät Taøi lieäu veà Tình huynh ñeä nhaân loaïi vì hoaø bình theá giôùi vaø cuøng chung soáng. Ñaây laø moät taøi lieäu quan troïng ñöôïc ñaùnh giaù cao vaø hoïc hoûi roäng raõi trong caû moâi tröôøng Kitoâ giaùo laãn Hoài giaùo. Taøi lieäu bao goàm nhöõng ñieàu khoaûn veà vieäc toân troïng töï do toân giaùo vaø noã löïc loaïi boû phaân bieät ñoái xöû ñoái vôùi caùc nhoùm thieåu soá, laø maàm moáng gaây neân söï coâ laäp, môû ñöôøng cho thuø ñòch vaø baát hoøa, ñoàng thôøi coá gaéng xoaù boû söï phaân bieät ñoái xöû coâng daân döïa treân toân giaùo maø hoï thuoäc veà.
Caùc chuyeán toâng du
Vôùi caùc nhaø ngoaïi giao cuûa Toaø Thaùnh, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi moät soá chuyeán toâng du cuûa ngaøi trong naêm qua vôùi nhöõng lyù do khaùc nhau. Ví duï lyù do hoaø bình vaø hy voïng laø troïng taâm chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi ñeán Marocco. Vôùi chuyeán vieáng thaêm naøy, söù ñieäp veà hoaø bình vaø hy voïng cuõng ñöôïc gôûi ñeán caùc nöôùc hieän ñang trong nhöõng xung ñoät trieàn mieân nhö Siria, Yemen, v.v# taïo neân nhöõng baát oån khieán ngöôøi daân phaûi chaïy troán, vaø vuøng bieån Ñòa Trung Haûi trôû thaønh nghóa trang choân nhöõng ngöôøi tìm caùch vöôït bieån ñeán Chaâu AÂu.
Chuyeán toâng du ñeán Bulgaria, Baéc Macedonia vaø Romania mang maøu saéc cuûa söï ñoái thoaïi giöõa nhöõng khaùc bieät veà daân toäc vaø toân giaùo taïi Chaâu AÂu. Ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha, ñoái thoaïi, chöù khoâng phaûi vuõ khí, laø khí cuï thieát yeáu ñeå giaûi quyeát caùc tranh chaáp. Trong moâi tröôøng Chaâu AÂu, muïc tieâu ñoái thoaïi vaø lieân ñôùi caàn ñöôïc tieáp tuïc ñeå ñaûm baûo cho söï phaùt trieån vaø vöôït qua nhöõng khoaûnh khaéc khoù khaên. Ví duï söï lieân ñôùi ñöôïc theå hieän trong vuï chaùy nhaø thôø Ñöùc Baø Paris; hay nhöõng daán thaân khoâng ngöøng ñeå haøn gaén sau 30 naêm böùc töôøng Berlin suïp ñoå.
Chuyeán vieáng thaêm ñeán chaâu Phi taïi Mozambique, Madagascar vaø ñaûo Maurice mang söù ñieäp cuûa hoaø bình vaø hoaø giaûi. Söù ñieäp naøy cuõng gôûi ñeán caùc nöôùc Burkina Faso, Mali, Niger vaø Nigeria, nôi nhöõng ngöôøi voâ toäi, trong ñoù coù nhieàu Kitoâ höõu, bò baùch haïi vaø bò gieát. Do ñoù, vieäc coå voõ moät tình huynh ñeä giöõa caùc neàn vaên hoaù, daân toäc vaø toân giaùo laø ñieàu thieát yeáu. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng dieãn taû mong öôùc neàn hoaø bình cho Sudan, vaø keâu goïi söï hoã trôï cuûa coäng ñoàng quoác teá ñeå giuùp ñaát nöôùc naøy vöôït qua khuûng hoaûng.
Ñeà caäp ñeán chuyeán toâng du cuoái cuøng trong naêm 2019, Ñöùc Thaùnh Cha ñeà cao keát quaû cuûa chuyeán vieáng thaêm taïi Thaùi Lan vaø Nhaät Baûn, vôùi söï toân troïng trong nhöõng khaùc bieät veà vaên hoaù vaø toân giaùo ôû Thaùi Lan, vaø söï quyù chuoäng hoaø bình vaø nieàm hy voïng trong vieäc chaêm soùc ngoâi nhaø chung taïi Nhaät Baûn. Lieân quan ñeán ngoâi nhaø chung, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng dieãn taû söï ñau buoàn vaø caàu nguyeän cho Australia trong vuï chaùy röøng lieân tuïc trong nhöõng thaùng vöøa qua. Ñoàng thôøi ngaøi cuõng theå hieän söï gaàn guõi cuûa ngaøi ñoái vôùi caùc naïn nhaân cuûa thaûm hoaï naøy.
Söù maïng naêm 2020
Ñeå keát thuùc dieãn vaên, Ñöùc Thaùnh Cha ñeà caäp ñeán dòp kyû nieäm 75 naêm Hieán Chöông Lieân Hieäp Quoác, trong ñoù caùc quoác gia cam keát coäng taùc ña phöông vaø toân troïng laãn nhau ñeå xaây döïng moät gia ñình nhaân loaïi toát ñeïp vaø haønh ñoäng vì lôïi ích chung, ñaûm baûo caùc quyeàn caên baûn ñöôïc toân troïng.
Ñoàng thôøi, hoaït ñoäng ngoaïi giao cuõng laø moät ngheä thuaät, laø moät lôøi môøi goïi taïo neân söï haøi hoaø giöõa caùc ñaëc thuø cuûa caùc daân toäc vaø caùc quoác gia khaùc nhau ñeå xaây döïng moät theá giôùi coâng lyù vaø hoøa bình.