Toâng huaán haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc
Christus Vivit - Ñöùc Kitoâ ñang soáng
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
göûi ngöôøi treû vaø toaøn theå daân Chuùa
(Baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Vuõ Vaên An)
Chöông 3
Caùc baïn laø "luùc baây giôø" cuûa Chuùa
64. Sau khi ngaén goïn xem xeùt lôøi Chuùa, chuùng ta khoâng theå chæ noùi raèng ngöôøi treû laø töông lai cuûa theá giôùi chuùng ta. Hoï laø hieän taïi cuûa noù; ngay caû baây giôø, hoï ñang giuùp laøm giaøu noù. Ngöôøi treû khoâng coøn laø treû con. Hoï ñang ôû thôøi ñieåm cuûa cuoäc soáng luùc hoï baét ñaàu ñaûm nhaän moät soá traùch nhieäm, tham döï cuøng vôùi ngöôøi lôùn vaøo söï phaùt trieån gia ñình, xaõ hoäi vaø Giaùo hoäi. Tuy nhieân, thôøi theá ñang thay ñoåi, khieán chuùng ta phaûi ñaët caâu hoûi: Ngöôøi treû ngaøy nay thöïc söï laø theá naøo? Ñieàu gì ñang dieãn ra trong cuoäc soáng cuûa hoï?
Trong caùc ñieàu tích cöïc
65. Thöôïng hoäi ñoàng nhìn nhaän raèng caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi khoâng phaûi luùc naøo cuõng tieáp nhaän caùch tieáp caän cuûa Chuùa Gieâsu. Thay vì laéng nghe caùc ngöôøi treû moät caùch chaêm chuù, thì quaù thöôøng xuyeân, coù xu höôùng cung caáp caùc caâu traû lôøi ñoùng goùi saün vaø caùc giaûi phaùp laøm saün, maø khoâng cho pheùp caùc caâu hoûi thöïc söï cuûa hoï ñöôïc neâu ra vaø ñoái ñaàu vôùi caùc thaùch thöùc maø hoï ñaët ra. [24] Tuy nhieân, moät khi Giaùo hoäi gaït boû caùc ñònh kieán heïp hoøi vaø laéng nghe giôùi treû moät caùch caån thaän, söï ñoàng caûm (empathy) naøy laøm phong phuù theâm cho Giaùo hoäi, vì "noù cho pheùp ngöôøi treû ñoùng goùp cho coäng ñoàng, giuùp hoï ñaùnh giaù cao caùc nhaïy caûm môùi vaø xem xeùt caùc caâu hoûi môùi" [25 ].
66. Ngöôøi lôùn chuùng ta thöôøng bò caùm doã muoán lieät keâ moïi nan ñeà vaø sai soùt cuûa ngöôøi treû ngaøy nay. Coù leõ moät soá ngöôøi coøn thaáy ñaùng khen khi chuùng ta döôøng nhö raát coù chuyeân moân trong vieäc bieän phaân caùc khoù khaên vaø nguy hieåm. Nhöng keát quaû cuûa moät thaùi ñoä nhö vaäy laø chi? Khoaûng caùch lôùn hôn, ít gaàn guõi hôn, ít hoã trôï laãn nhau hôn.
67. Baát cöù ai ñöôïc keâu goïi laøm cha, muïc töû vaø ngöôøi höôùng daãn tuoåi treû phaûi coù taàm nhìn xa ñeå ñaùnh giaù cao ngoïn löûa nho nhoû tieáp tuïc buøng chaùy, caây saäy moûng manh bò luùc laéc nhöng khoâng bò ñaäp gaãy (xem Is 42:3). Khaû naêng bieän phaân ñöôïc ñöôøng ñi ôû choã caùc ngöôøi khaùc chæ nhìn thaáy caùc böùc töôøng, nhaän ra tieàm naêng ôû choã caùc ngöôøi khaùc chæ nhìn thaáy hieåm hoïa. Ñoù laø caùch Thieân Chuùa Cha nhìn söï vaät; Ngöôøi bieát caùch traân troïng vaø nuoâi döôõng caùc haït gioáng cuûa loøng toát gieo trong loøng ngöôøi treû. Do ñoù, coõi loøng moãi ngöôøi treû neân ñöôïc coi laø "maûnh ñaát thaùnh thieâng, mang haït gioáng söï soáng thaàn thieâng, maø tröôùc noù, chuùng ta phaûi côûi giaøy cuûa mình ra môùi coù theå ñeán gaàn vaø böôùc vaøo Maàu Nhieäm saâu hôn.
Nhieàu caùch ñeå treû trung
68. Chuùng ta daùm coá gaéng veõ ra moät böùc tranh cuûa ngöôøi treû ngaøy nay, nhöng tröôùc tieân, toâi muoán nhaéc laïi lôøi caùc nghò phuï; caùc ngaøi töøng löu yù raèng "thaønh phaàn Thöôïng Hoäi Ñoàng mang laïi söï hieän dieän vaø ñoùng goùp cuûa nhieàu khu vöïc khaùc nhau treân theá giôùi, vaø laøm noåi baät veû ñeïp cuûa vieäc chuùng ta laø moät Giaùo hoäi hoaøn vuõ. Trong boái caûnh hoaøn caàu hoùa ngaøy caøng gia taêng, caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng muoán thaáy nhieàu söï khaùc bieät veà boái caûnh vaø vaên hoùa, caû trong caùc quoác gia caù theå, ñöôïc nhaán maïnh moät caùch thích ñaùng. Caùc theá giôùi 'tuoåi treû' ngaøy nay nhieàu ñeán noãi ôû moät soá quoác gia, ngöôøi ta coù xu höôùng noùi ñeán 'caùc ngöôøi treû' ôû soá nhieàu. Nhoùm tuoåi (16-29 tuoåi) ñöôïc Thöôïng hoäi ñoàng xem xeùt khoâng ñaïi dieän cho moät theå loaïi ñoàng nhaát, nhöng bao goàm caùc nhoùm khaùc bieät, moãi nhoùm coù traûi nghieäm cuoäc soáng rieâng cuûa mình [26].
69. Laïi nöõa, do quan ñieåm nhaân khaåu hoïc, moät soá quoác gia coù nhieàu ngöôøi treû tuoåi, trong khi caùc nöôùc khaùc coù tyû leä sinh raát thaáp. Moät nhaân toá dò bieät hoùa nöõa coù tính lòch söû: coù caùc quoác gia vaø luïc ñòa thuoäc truyeàn thoáng Kitoâ giaùo coå xöa, vôùi moät neàn vaên hoùa ñöôïc ñaùnh daáu heát söùc saâu ñaäm bôûi moät kyù öùc khoâng deã daøng bò gaït boû, trong khi caùc quoác gia vaø luïc ñòa khaùc ñöôïc ñaëc tröng bôûi caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc, trong ñoù Kitoâ giaùo chæ laø moät hieän dieän thieåu soá - vaø ñoâi khi môùi coù ñaây. Laïi ôû caùc nôi khaùc, caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø caùc ngöôøi treû thuoäc caùc coäng ñoàng naøy, ñang kinh qua cuoäc baùch haïi [27]. Cuõng caàn phaûi phaân bieät caùc ngöôøi treû "ñöôïc tieáp caän vôùi caùc cô hoäi ngaøy caøng taêng do hoaøn caàu hoùa mang laïi vôùi caùc ngöôøi treû soáng ôû rìa xaõ hoäi hoaëc ôû caùc khu vöïc noâng thoân, vaø thaáy mình bò loaïi tröø hoaëc bò vöùt boû" [28].
70. Coù nhieàu söï khaùc bieät hôn nöõa, caùc khaùc bieät khoù khaûo saùt ôû ñaây. Duø sao, toâi thaáy khoâng caàn phaûi phaân tích chi tieát veà ngöôøi treû ngaøy nay, cuoäc soáng vaø kinh nghieäm cuûa hoï. Ñoàng thôøi, vì toâi khoâng muoán boû qua thöïc taïi ñoù, toâi seõ toùm taét ngaén goïn moät soá ñoùng goùp nhaän ñöôïc tröôùc Thöôïng hoäi ñoàng vaø caùc nôi khaùc toâi ñaõ nghe ñöôïc trong dieãn trình hoäi hoïp.
Moät soá kinh nghieäm cuûa ngöôøi treû
71. Tuoåi treû khoâng phaûi laø moät ñieàu ñeå phaân tích moät caùch tröøu töôïng. Thaät vaäy, 'tuoåi treû' khoâng hieän höõu: chæ hieän höõu caùc ngöôøi treû tuoåi, moãi ngöôøi vôùi thöïc taïi cuoäc soáng cuûa chính hoï. Trong theá giôùi thay ñoåi nhanh choùng ngaøy nay, nhieàu cuoäc ñôøi naøy phaûi giaùp maët vôùi ñau khoå vaø thao tuùng.
Soáng trong moät theá giôùi khuûng hoaûng
72. Caùc nghò phuï Thöôïng hoäi ñoàng thöøa nhaän vôùi noãi buoàn raèng nhieàu ngöôøi treû ngaøy nay ñang soáng trong caùc vuøng chieán tranh vaø kinh qua baïo löïc döôùi man vaøn hình thöùc khaùc nhau: baét coùc, toáng tieàn, toäi phaïm coù toå chöùc, buoân baùn ngöôøi, noâ leä vaø boùc loät tình duïc, hieáp daâm thôøi chieán, v.v. Caùc ngöôøi treû khaùc, vì ñöùc tin cuûa hoï, ñang phaûi ñaáu tranh ñeå tìm ñöôïc choã ñöùng trong xaõ hoäi vaø chòu ñöïng nhieàu loaïi baùch haïi, thaäm chí bò gieát. Nhieàu ngöôøi treû, baát keå baèng vuõ löïc hay vì thieáu caùc phöông thöùc thay theá, ñang soáng baèng caùch phaïm toäi aùc vaø caùc haønh vi baïo löïc: lính treû em, baêng ñaûng toäi phaïm coù vuõ trang, buoân baùn ma tuùy, khuûng boá, vaân vaân. Baïo löïc naøy phaù huûy nhieàu cuoäc soáng treû. Laïm duïng vaø nghieän ngaäp, cuøng vôùi baïo löïc vaø haønh vi sai traùi, laø moät soá lyù do khieán ngöôøi treû vaøo tuø, vôùi tyû leä maéc beänh cao hôn ôû moät soá nhoùm saéc toäc vaø xaõ hoäi nhaát ñònh [29].
73. Nhieàu ngöôøi treû tuoåi bò cuoán theo yù thöùc heä, ñöôïc söû duïng vaø khai thaùc laøm bia ñôõ ñaïn hoaëc löïc löôïng xung kích nhaèm tieâu dieät, khuûng boá hoaëc cheá gieãu ngöôøi khaùc. Teä hôn nöõa, nhieàu ngöôøi trong soá hoï keát cuïc thaønh caùc ngöôøi theo chuû nghóa caù nhaân, thuø ñòch vaø khoâng tin töôûng vaøo ngöôøi khaùc; baèng caùch naøy, hoï trôû thaønh moät muïc tieâu deã daøng cho caùc chieán löôïc taøn baïo vaø phaù hoaïi cuûa caùc nhoùm chính trò hoaëc caùc theá löïc kinh teá.
74. "Laïi coøn nhieàu ngöôøi hôn nöõa treân theá giôùi laø caùc ngöôøi treû chòu caùc hình thöùc bò ñaåy ra beân leà vaø loaïi tröø veà phöông dieän xaõ hoäi, vì caùc lyù do toân giaùo, saéc toäc hoaëc kinh teá. Ta haõy nhôù ñeán hoaøn caûnh khoù khaên cuûa caùc thieáu nöõ vaø thieáu phuï mang thai, ñaïi hoïa phaù thai, cuõng nhö söï laây lan cuûa HIV, caùc hình thöùc nghieän ngaäp khaùc nhau (ma tuùy, troø chôi may ruûi, vaên hoùa khieâu daâm, v.v.) vaø tình traïng caùc treû em vaø thanh thieáu nieân ñöôøng phoá khoâng nhaø, khoâng gia ñình, khoâng taøi nguyeân kinh teá" [30]. Trong tröôøng hôïp phuï nöõ, caùc tình huoáng naøy caøng ñau ñôùn vaø khoù khaên gaáp ñoâi.
75. Laø moät Giaùo hoäi, öôùc chi chuùng ta ñöøng bao giôø khoâng khoùc tröôùc caùc bi kòch naøy cuûa tuoåi treû. Öôùc chi chuùng ta khoâng bao giôø trôû neân voâ caûm (inured) ñoái vôùi chuùng, vì baát cöù ai khoâng coù khaû naêng rôi nöôùc maét ñeàu khoâng theå laøm meï. Chuùng ta muoán khoùc ñeå xaõ hoäi coù theå trôû thaønh moät ngöôøi meï, ñeå thay vì saùt haïi, noù coù theå hoïc caùch sinh con, trôû thaønh moät lôøi höùa ban söï soáng. Chuùng ta khoùc khi nghó ñeán taát caû caùc ngöôøi treû ñaõ maát maïng vì ngheøo ñoùi vaø baïo löïc, vaø chuùng ta yeâu caàu xaõ hoäi hoïc caùch trôû thaønh moät ngöôøi meï bieát chaêm soùc. Khoâng noãi ñau naøo naøy bieán maát; noù ôû laïi vôùi chuùng ta, vì thöïc taïi khaéc nghieät khoâng coøn coù theå ñöôïc che giaáu maõi nöõa. Ñieàu toài teä nhaát chuùng ta coù theå laøm laø tieáp nhaän tinh thaàn theá gian maø giaûi phaùp ñôn giaûn laø gaây meâ cho caùc ngöôøi treû baèng caùc thoâng ñieäp khaùc, caùc tieâu khieån khaùc, caùc möu caàu taàm thöôøng.
76. Coù leõ "nhieàu ngöôøi trong chuùng ta coù moät cuoäc soáng khaù thoaûi maùi neân khoâng bieát caùch khoùc. Moät soá thöïc taïi trong cuoäc soáng chæ ñöôïc nhìn thaáy baèng ñoâi maét ñöôïc röûa saïch baèng nöôùc maét. Toâi muoán moãi baïn töï hoûi mình caâu hoûi naøy: Toâi coù theå khoùc khoâng? Toâi coù theå khoùc khi nhìn thaáy moät ñöùa treû ñoùi laû, duøng ma tuùy hoaëc ôû ñöôøng phoá, voâ gia cö, bò boû rôi, bò ngöôïc ñaõi hoaëc bò boùc loät nhö moät noâ leä cuûa xaõ hoäi khoâng? Hay laø caùi khoùc cuûa toâi chæ laø caùi khoùc reân ræ vò kyû cuûa caùc ngöôøi khoùc vì hoï muoán moät ñieàu gì khaùc?"[31]. Caùc baïn haõy coá gaéng hoïc caùch khoùc cho taát caû ngöôøi treû keùm may maén hôn caùc baïn. Khoùc cuõng laø moät bieåu hieäu cuûa loøng thöông xoùt vaø caûm thöông. Neáu nöôùc maét khoâng ñeán, caùc baïn haõy caàu xin Chuùa ban cho caùc baïn ôn coù theå khoùc cho caùc ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc. Moät khi caùc baïn coù theå khoùc, thì caùc baïn seõ coù theå giuùp ñôõ ngöôøi khaùc töø taän ñaùy loøng.
77. Ñoâi khi, noãi ñau cuûa moät soá baïn treû coù tính xeù loøng, moät noãi ñau quaù saâu vöôït quaù lôøi noùi. Hoï chæ coù theå noùi vôùi Thieân Chuùa hoï ñau khoå ñeán möùc naøo, vaø ñi tieáp laø ñieàu khoù khaên xieát bao ñoái vôùi hoï, vì hoï khoâng coøn tin vaøo baát cöù ai nöõa. Tuy nhieân, trong lôøi caàu than thôû ñau buoàn ñoù, lôøi leõ cuûa Chuùa Gieâsu vang leân roõ reät: "Phuùc thay caùc ngöôøi than khoùc, vì hoï seõ ñöôïc an uûi" (Mt 5: 4). Moät soá ngöôøi treû nam nöõ ñaõ coù theå tieán veà phía tröôùc vì hoï nghe thaáy lôøi höùa thaàn thieâng naøy. Öôùc chi moïi ngöôøi treû naøo ñang ñau khoå caûm thaáy söï gaàn guõi cuûa moät coäng ñoàng Kitoâ giaùo coù theå phaûn aùnh caùc lôøi noùi ñoù baèng haønh ñoäng, baèng oâm aáp vaø giuùp ñôõ cuï theå cuûa hoï.
78. Ñuùng laø caùc ngöôøi naém quyeàn coù cung caáp moät soá trôï giuùp, nhöng thöôøng thì söï trôï giuùp naøy phaûi traû giaù cao. ÔÛ nhieàu nöôùc ngheøo, vieän trôï kinh teá do moät soá nöôùc giaøu hôn hoaëc caùc cô quan quoác teá cung caáp thöôøng gaén lieàn vôùi vieäc phaûi chaáp nhaän caùc quan ñieåm cuûa phöông Taây veà tình duïc, hoân nhaân, söï soáng hoaëc coâng baèng xaõ hoäi. Chính saùch thöïc daân yù thöùc heä naøy ñaëc bieät coù haïi cho ngöôøi treû. Chuùng ta cuõng thaáy moät loaïi quaûng caùo naøo ñoù ñang daïy cho ngöôøi treû vónh vieãn khoâng haøi loøng vaø ñoùng goùp vaøo neàn vaên hoùa vöùt boû, trong ñoù chính caùc ngöôøi treû keát cuïc bò loaïi boû.
79. Neàn vaên hoùa ngaøy nay cuûa chuùng ta khai thaùc hình aûnh ngöôøi treû. Veû ñeïp ñöôïc lieân keát vôùi veû treû trung beà ngoaøi, phöông phaùp ñieàu trò thaåm myõ che giaáu caùc veát nhaên thôøi gian. Caùc thaân theå treû lieân tuïc ñöôïc quaûng caùo nhö phöông tieän baùn saûn phaåm. Lyù töôûng cuûa caùi ñeïp laø tuoåi treû, nhöng chuùng ta caàn hieåu ra raèng ñieàu naøy coù raát ít lieân quan ñeán caùc ngöôøi treû. Noù chæ coù nghóa laø ngöôøi lôùn muoán cöôùp tuoåi treû cho chính hoï, chöù hoï khoâng toân troïng, yeâu thöông vaø chaêm soùc ngöôøi treû.
80. Moät soá ngöôøi treû "thaáy caùc truyeàn thoáng gia ñình coù tính aùp böùc vaø hoï chaïy troán chuùng döôùi söï thuùc ñaåy cuûa moät neàn vaên hoùa hoaøn caàu hoùa maø ñoâi khi khieán hoï khoâng coøn ñieåm tham chieáu naøo. ÔÛ caùc nôi khaùc treân theá giôùi, thaäm chí coøn hôn caû xung ñoät theá heä giöõa ngöôøi treû vaø ngöôøi tröôûng thaønh, coù söï gheû laïnh laãn nhau. Ñoâi khi ngöôøi lôùn queân, hoaëc thaäm chí khoâng coá gaéng, trao laïi caùc giaù trò caên baûn cuûa cuoäc soáng hoaëc hoï coá gaéng baét chöôùc ngöôøi treû, do ñoù ñaûo ngöôïc moái lieân heä giöõa caùc theá heä. Do ñoù, moái lieân heä giöõa ngöôøi treû vaø ngöôøi tröôûng thaønh coù nguy cô naèm laïi ôû bình dieän xuùc caûm, khieán caùc khía caïnh giaùo duïc vaø vaên hoùa cuûa noù khoâng ñöôïc baøn luaän" [32]. Ñieàu naøy gaây haïi cho ngöôøi treû, maëc duø moät soá khoâng löu yù ñeán noù! Chính caùc ngöôøi treû ñaõ nhaän xeùt raèng ñieàu naøy khieán vieäc truyeàn taûi ñöùc tin trôû neân voâ cuøng khoù khaên nhö theá naøo "taïi moät soá quoác gia khoâng coù töï do ngoân luaän, nôi ngöôøi treû bò ngaên chaën, khoâng ñöôïc tham döï Giaùo Hoäi" [33].
Theøm muoán, meách loøng vaø hoaøi mong
81. Ngöôøi treû yù thöùc ñöôïc raèng cô theå vaø tính duïc coù moät taàm quan troïng thieát yeáu ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa hoï vaø cho dieãn trình taêng tröôûng baûn saéc cuûa hoï. Tuy nhieân, trong moät theá giôùi lieân tuïc ñeà cao tính duïc, vieäc duy trì moái lieân heä laønh maïnh vôùi cô theå moät ngöôøi vaø moät cuoäc soáng xuùc caûm thanh thaûn laø ñieàu khoâng deã daøng. Vì lyù do naøy vaø caùc lyù do khaùc, luaân lyù tính duïc thöôøng coù xu höôùng trôû thaønh nguoàn goác cuûa "vieäc khoâng hieåu vaø xa laùnh Giaùo hoäi, bao laâu Giaùo hoäi bò coi nhö moät nôi phaùn xeùt vaø leân aùn". Tuy nhieân, ngöôøi treû cuõng baøy toû "mong muoán minh nhieân ñöôïc thaûo luaän caùc caâu hoûi lieân quan ñeán söï khaùc bieät giöõa baûn saéc nam vaø nöõ, tính töông hoã giöõa nam vaø nöõ vaø ñoàng tính luyeán aùi"[34].
82. Trong thôøi ñaïi chuùng ta, "caùc tieán boä trong khoa hoïc vaø trong caùc kyõ thuaät y sinh ñaõ aûnh höôûng maïnh meõ ñeán tri nhaän veà cô theå, daãn tôùi yù töôûng cho raèng noù boû ngoû cho vieäc söûa ñoåi khoâng giôùi haïn. Khaû naêng can thieäp vaøo DNA, khaû naêng cheøn caùc yeáu toá nhaân taïo vaøo caùc sinh vaät (cyborg) vaø vieäc phaùt trieån cuûa khoa hoïc thaàn kinh ñaïi dieän cho moät nguoàn taøi nguyeân lôùn lao, nhöng ñoàng thôøi chuùng cuõng ñaët ra caùc caâu hoûi nghieâm troïng veà nhaân hoïc vaø ñaïo ñöùc [35]. Chuùng coù theå khieán chuùng ta queân raèng söï soáng laø moät quaø phuùc vaø chuùng ta laø caùc sinh vaät coù giôùi haïn baåm sinh, thöôøng bò khai thaùc bôûi caùc ngöôøi naém giöõ söùc maïnh kyõ thuaät [36]. Hôn nöõa, trong moät soá giôùi treû, nieàm ñam meâ ngaøy caøng gia taêng ñoái vôùi haønh vi maïo hieåm nhö moät phöông tieän ñeå töï khaùm phaù, tìm kieám caùc caûm xuùc maïnh meõ vaø thu huùt chuù yù... Caùc thöïc taïi maø tuoåi treû thöôøng phaûi giaùp maët naøy, laø caùc trôû ngaïi ñoái vôùi söï taêng tröôûng thanh thaûn ñeå tröôûng thaønh" [37].
83. Ngöôøi treû cuõng ñang kinh qua nhieàu ñình ñoán, thaát voïng vaø caùc kyù öùc ñau ñôùn saâu xa. Thöôøng thì hoï caûm thaáy "caùc toån thöông cuûa thaát baïi quaù khöù, caùc ham muoán khoâng ñöôïc thoûa maõn, caùc traûi nghieäm kyø thò vaø baát coâng, caûm thaáy khoâng ñöôïc yeâu thöông vaø khoâng ñöôïc chaáp nhaän". Roài, coù quaù nhieàu "caùc veát thöông luaân lyù, gaùnh naëng cuûa caùc sai laàm trong quaù khöù, caûm giaùc toäi loãi vì ñaõ phaïm sai laàm" [38]. Chuùa Gieâsu laøm cho söï hieän dieän cuûa Ngöôøi ñöôïc caûm nhaän giöõa caùc caây thaùnh giaù ñöôïc caùc ngöôøi treû vaùc; Ngöôøi ban cho hoï tình baïn, söï an uûi vaø tình ñoàng haønh ñaày chöõa laønh cuûa Ngöôøi. Giaùo hoäi muoán trôû thaønh coâng cuï cuûa Ngöôøi treân neûo ñöôøng daãn tôùi chöõa laønh vaø bình an noäi taâm naøy.
84. ÔÛ moät soá ngöôøi treû, chuùng ta coù theå thaáy moät nieàm khao khaùt veà Thieân Chuùa, maëc duø vaãn coøn mô hoà vaø coøn caùch xa kieán thöùc veà Thieân Chuùa cuûa maëc khaûi. ÔÛ caùc ngöôøi khaùc, chuùng ta coù theå thoaùng thaáy moät lyù töôûng veà tình huynh ñeä nhaân baûn, voán laø ñieàu khoâng nhoû. Nhieàu ngöôøi coù moät nguyeän öôùc chaân chính muoán phaùt trieån caùc taøi naêng cuûa hoï ñeå cung öùng moät ñieàu gì ñoù cho theá giôùi cuûa chuùng ta. ÔÛ moät soá ngöôøi khaùc, chuùng ta thaáy moät söï nhaïy caûm ngheä thuaät ñaëc bieät, hoaëc khao khaùt ñöôïc hoøa hôïp vôùi thieân nhieân. ÔÛ caùc ngöôøi khaùc, coù leõ, moät nhu caàu lôùn muoán thoâng ñaït. Nôi nhieàu ngöôøi trong soá hoï, chuùng ta gaëp moät mong öôùc saâu saéc muoán soáng moät cuoäc soáng khaùc bieät. Trong taát caû caùc ñieàu naøy, chuùng ta coù theå tìm thaáy caùc khôûi ñieåm thöïc söï, nguoàn löïc beân trong saün saøng ñoùn nhaän moät lôøi kích thích, khoân ngoan vaø khuyeán khích.
85. Thöôïng hoäi ñoàng ñaõ xöû lyù caùch rieâng ba lónh vöïc cöïc kyø quan troïng. ÔÛ ñaây, toâi muoán trích daãn caùc keát luaän cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, ñoàng thôøi nhìn nhaän raèng chuùng keâu goïi moät cuoäc phaân tích lôùn hôn vaø phaùt trieån khaû naêng ñaùp öùng thoûa ñaùng vaø höõu hieäu hôn.
Moâi tröôøng kyõ thuaät soá
86. "Theá giôùi kyõ thuaät soá laø ñaëc ñieåm cuûa theá giôùi ñöông thôøi. Nhieàu thaønh phaàn roäng lôùn cuûa nhaân loaïi ñaém chìm trong ñoù moät caùch bình thöôøng vaø lieân tuïc. Ñaây khoâng chæ laø vaán ñeà 'söû duïng' caùc phöông tieän truyeàn thoâng, maø laø soáng trong moät neàn vaên hoùa phaàn lôùn ñöôïc kyõ thuaät soá hoùa, moät neàn vaên hoùa aûnh höôûng saâu saéc ñeán caùc yù nieäm thôøi gian vaø khoâng gian, nhaän thöùc baûn thaân, ngöôøi khaùc vaø theá giôùi, caùch theá truyeàn thoâng, hoïc hoûi, töï thoâng tri vaø böôùc vaøo töông quan vôùi ngöôøi khaùc. Caùch tieáp caän thöïc taïi coù xu höôùng daønh öu tieân cho hình aûnh hôn laø vieäc nghe vaø ñoïc coù taùc ñoäng ñeán caùch hoïc vaø phaùt trieån yù thöùc pheâ phaùn" [39].
87. Lieân Maïng vaø caùc maïng löôùi xaõ hoäi ñaõ taïo ra moät caùch truyeàn ñaït vaø keát noái môùi. Chuùng laø "caùc quaûng tröôøng coâng coäng nôi ngöôøi treû soáng nhieàu thì giôø vaø gaëp nhau deã daøng, cho duø moïi ngöôøi khoâng ñöôïc truy caäp nhö nhau, ñaëc bieät ôû moät soá nôi treân theá giôùi. Chuùng cung caáp moät cô hoäi phi thöôøng ñeå ñoái thoaïi, gaëp gôõ vaø trao ñoåi giöõa nhieàu ngöôøi vaø cung caáp söï truy caäp thoâng tin vaø kieán thöùc. Ngoaøi ra, theá giôùi kyõ thuaät soá laø theá giôùi ñeå tham gia chính trò xaõ hoäi vaø quyeàn coâng daân tích cöïc vaø noù coù theå taïo ñieàu kieän cho vieäc löu haønh luoàng thoâng tin ñoäc laäp coù khaû naêng baûo veä höõu hieäu nhaát caùc ngöôøi deã bò toån thöông nhaát baèng caùch tieát loä giöõa thanh thieân baïch nhaät caùc vi phaïm quyeàn lôïi cuûa hoï. ÔÛ nhieàu quoác gia, lieân maïng vaø caùc maïng xaõ hoäi coøn ñaïi dieän cho moät dieãn ñaøn vöõng vaøng ñeå vöôn tôùi vaø laøm cho giôùi treû tham gia, ñaëc bieät laø vaøo caùc saùng kieán vaø hoaït ñoäng muïc vuï" [40].
88. Tuy nhieân, ñeå hieåu toaøn boä hieän töôïng naøy, chuùng ta caàn nhaän ra raèng, gioáng nhö moïi thöïc taïi cuûa con ngöôøi, noù coù moät soá haïn cheá vaø thieáu soùt. Seõ khoâng coù lôïi khi nhaàm laãn giöõa truyeàn thoâng vaø caùc tieáp xuùc aûo. Thaät vaäy "Theá giôùi kyõ thuaät soá cuõng laø nôi coâ ñôn, thao tuùng, boùc loät vaø baïo löïc, ñeán choã cöïc ñoan laø 'caùc maïng ñen toái' (dark web). Phöông tieän truyeàn thoâng kyõ thuaät soá coù theå daãn ngöôøi ta ñeán choã nguy cô nghieän ngaäp, coâ laäp vaø daàn daàn maát giao tieáp vôùi thöïc taïi cuï theå, caûn trôû vieäc phaùt trieån caùc moái lieân heä lieân ngaõ chaân thöïc. Caùc hình thöùc baïo löïc môùi ñang lan traøn qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi, chaúng haïn baét naït tröïc tuyeán (cyber-byllying). Lieân maïng cuõng laø moät maùng phaân phoái vaên hoùa khieâu daâm vaø khai thaùc con ngöôøi cho caùc muïc ñích tình duïc hoaëc qua côø baïc" [41].
89. Khoâng neân queân raèng "caùc quyeàn lôïi kinh teá to lôùn cuõng ñang hoaït ñoäng trong theá giôùi kyõ thuaät soá, vôùi khaû naêng thöïc haønh caùc hình thöùc kieåm soaùt vöøa tinh vi vöøa xaâm laán, taïo ra caùc cô cheá ñeå thao tuùng löông taâm vaø caùc dieãn trình daân chuû. Vieäc vaän haønh cuûa nhieàu heä ñieàu haønh thöôøng keát thuùc baèng vieäc khuyeán khích söï gaëp gôõ giöõa caùc ngöôøi coù suy nghó nhö nhau, ngaên chaën hoï tranh luaän. Caùc maïch kheùp kín naøy taïo ñieàu kieän cho vieäc phoå bieán thoâng tin sai leäch vaø tin töùc sai leäch, xuùi giuïc ñònh kieán vaø thuø haän. Vieäc phoå bieán caùc tin töùc giaû noùi leân moät neàn vaên hoùa ñaõ ñaùnh maát yù thöùc veà söï thaät vaø baét caùc söï kieän leä thuoäc caùc quyeàn lôïi rieâng. Danh tieáng cuûa ngöôøi ta bò ñe doïa bôûi caùc baûn toùm löôïc vuï kieän treân tröïc tuyeán. Giaùo hoäi vaø caùc muïc töû cuûa Giaùo Hoäi cuõng khoâng ñöôïc mieãn tröø hieän töôïng naøy" [42].
90. Moät taøi lieäu ñöôïc chuaån bò vaøo tröôùc ngaøy Thöôïng hoäi ñoàng bôûi ba traêm ngöôøi treû treân toaøn theá giôùi ñaõ chæ ra raèng "caùc moái lieân heä tröïc tuyeán coù theå trôû thaønh voâ nhaân ñaïo". Caùc khoâng gian kyõ thuaät soá laøm chuùng ta ñui muø tröôùc söï deã bò toån thöông cuûa moät con ngöôøi nhaân baûn khaùc vaø ngaên chuùng ta töï phaûn tænh. Caùc vaán ñeà nhö vaên hoùa khieâu daâm laøm meùo moù tri nhaän cuûa ngöôøi treû veà tính duïc cuûa con ngöôøi. Kyõ thuaät ñöôïc söû duïng theo caùch naøy taïo ra moät thöïc taïi aûo töôûng song song maø boû qua phaåm giaù con ngöôøi. [43] Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, vieäc chìm ñaém trong theá giôùi aûo ñaõ taïo ñieàu kieän cho moät loaïi "di cö kyõ thuaät soá", lieân quan ñeán vieäc ruùt khoûi gia ñình cuûa hoï vaø caùc giaù trò vaên hoùa vaø toân giaùo cuûa hoï, vaø böôùc vaøo moät theá giôùi coâ ñôn vaø töï phaùt minh, vôùi keát quaû laø hoï caûm thaáy maát goác ngay trong khi vaãn coøn ôû moät nôi veà phöông dieän theå lyù. Cuoäc soáng töôi môùi vaø vui veû cuûa nhöõng ngöôøi treû muoán khaúng ñònh nhaân caùch cuûa hoï ngaøy nay ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi moät thaùch thöùc môùi: ñoù laø thaùch thöùc töông taùc vôùi moät theá giôùi thöïc vaø aûo maø hoï böôùc vaøo moät mình, nhö theå ñaët chaân leân moät luïc ñòa hoaøn caàu chöa ñöôïc khaùm phaù. Giôùi treû ngaøy nay laø caùc ngöôøi ñaàu tieân phaûi thöïc hieän vieäc toång hôïp naøy giöõa ñieàu gì laø baûn thaân, ñieàu gì laø khaùc bieät vôùi neàn vaên hoùa lieân heä cuûa hoï vaø ñieàu gì coù tính hoaøn caàu. Vieäc naøy coù nghóa laø hoï phaûi tìm ra caùch vöôït töø moät tieáp xuùc aûo qua moät truyeàn thoâng toát ñeïp vaø laønh maïnh.
Di daân nhö ñieån hình thôøi ta
91. Laøm theá naøo chuùng ta coù theå khoâng nghó ñeán taát caû nhöõng ngöôøi treû ñang bò aûnh höôûng bôûi caùc phong traøo di cö? "Xeùt veà bình dieän hoaøn caàu, di daân laø moät hieän töôïng coù tính cô caáu chöù khoâng phaûi moät tröôøng hôïp khaån caáp coù tính taïm thôøi. Noù coù theå xaûy ra trong moät quoác gia hoaëc giöõa caùc quoác gia khaùc nhau. Moái quan taâm cuûa Giaùo hoäi ñaëc bieät lieân quan tôùi caùc ngöôøi chaïy troán chieán tranh, baïo löïc, baùch haïi chính trò hoaëc toân giaùo, caùc thieân tai do bieán ñoåi khí haäu vaø ngheøo ñoùi cuøng cöïc. Nhieàu ngöôøi trong soá hoï laø ngöôøi treû. Noùi chung, hoï ñang tìm kieám cô hoäi cho baûn thaân vaø cho gia ñình hoï. Hoï mô öôùc moät töông lai toát ñeïp hôn vaø muoán taïo ñieàu kieän ñeå ñaït ñöôïc noù" (44). Di daân "nhaéc nhôû chuùng ta khía caïnh neàn taûng cuûa ñöùc tin, töùc vieâc chuùng ta laø "khaùch laï vaø khaùch du treân traùi ñaát" (Dt 11:13) (45).
92. Caùc di daân khaùc bò "thu huùt bôûi neàn vaên hoùa phöông Taây, ñoâi khi nuoâi döôõng caùc kyø voïng khoâng thöïc teá khieán hoï thaát voïng naëng neà. Caùc tay buoân ngöôøi voâ löông taâm, thöôøng noái keát vôùi caùc baêng ñaûng ma tuùy vaø vuõ khí, khai thaùc ñieåm yeáu cuûa caùc di daân, caùc ngöôøi, trong suoát haønh trình cuûa hoï, thöôøng xuyeân phaûi chòu thöông toån vì baïo löïc, vì naïn buoân ngöôøi, vì bò laïm duïng taâm lyù vaø thaäm chí caû theå lyù nöõa, vaø caùc ñau khoå khoâng keå xieát. Cuõng khoâng theå boû qua tính deã bò toån thöông ñaëc bieät cuûa caùc di daân khoâng coù ngöôøi ñi cuøng vaø tình huoáng cuûa caùc ngöôøi bò buoäc phaûi soáng nhieàu naêm trong caùc traïi tò naïn hoaëc ñaõ bò nhoát moät thôøi gian daøi taïi caùc quoác gia quaù caûnh, maø khoâng theå tieáp tuïc theo ñuoåi vieäc hoïc, hoaëc söû duïng taøi naêng cuûa hoï. ÔÛ moät soá quoác gia tieáp ñoùn, hieän töôïng di daân laøm phaùt sinh sôï haõi vaø baùo ñoäng, thöôøng ñöôïc xuùi giuïc vaø khai thaùc cho caùc muïc tieâu chính trò. Vieäc naøy coù theå daãn ñeán naõo traïng baøi ngoaïi, vì ngöôøi ta töï kheùp kín vaøo chính mình vaø chuùng ta phaûi kieân quyeát giaûi quyeát ñieàu naøy" (46).
93. "Ngöôøi di daân treû caûm nghieäm caûnh caùch ly vôùi nôi nguyeân quaùn cuûa hoï vaø thöôøng caû vieäc maát goác veà vaên hoùa vaø toân giaùo. Söï phaân maûnh cuõng ñöôïc caûm nhaän nôi caùc coäng ñoàng hoï boû laïi sau löng; caùc coäng ñoàng naøy maát ñi caùc thaønh phaàn maïnh meõ vaø naêng noå nhaát cuûa hoï, vaø nôi caùc gia ñình, ñaëc bieät khi moät trong hai cha meï di cö, hoaëc caû hai, ñeå con caùi hoï ôû laïi queâ nhaø. Giaùo hoäi coù vai troø quan troïng laøm ñieåm tham chieáu cho caùc ngöôøi treû cuûa caùc gia ñình tan vôõ naøy. Nhöng caùc caâu chuyeän veà di daân cuõng laø caùc caâu chuyeän veà gaëp gôõ giöõa caùc con ngöôøi vaø neàn vaên hoùa: ñoái vôùi coäng ñoàng vaø caùc xaõ hoäi chuû nhaø, hoï töôïng tröng moät cô hoäi laøm phong phuù vaø phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän cho moïi ngöôøi. Caùc saùng kieán tieáp ñoùn coù lieân heä vôùi Giaùo hoäi coù moät vai troø quan troïng trong quan ñieåm naøy vaø coù theå mang laïi söùc soáng môùi ñeå caùc coäng ñoàng naøy coù naêng löïc ñaûm nhieäm chuùng" (47).
94. "Vì caùc boái caûnh ña daïng cuûa caùc nghò phuï Thöôïng hoäi ñoàng, cuoäc thaûo luaän veà ngöôøi di cö ñöôïc höôûng lôïi töø nhieàu caùch tieáp caän khaùc nhau, ñaëc bieät laø töø caùc quoác gia ñi vaø caùc quoác gia ñeán. Quan taâm nghieâm troïng cuõng ñaõ ñöôïc phaùt bieåu bôûi caùc Giaùo hoäi maø caùc thaønh vieân caûm thaáy buoäc phaûi troán thoaùt khoûi chieán tranh vaø baùch haïi vaø bôûi caùc ngöôøi khaùc, nhöõng ngöôøi thaáy mình bò ñe doaï maïng soáng neân buoäc phaûi di daân. Chính söï kieän Giaùo hoäi coù theå chaáp nhaän taát caû caùc quan ñieåm ña daïng naøy cho pheùp Giaùo hoäi ñoùng vai troø tieân tri trong xaõ hoäi lieân quan ñeán vaán ñeà di daân". [48] Moät caùch ñaëc bieät, toâi keâu goïi ngöôøi treû ñöøng rôi vaøo tay caùc ngöôøi nhaém ñaët hoï choáng laïi ngöôøi treû khaùc, nhöõng ngöôøi môùi ñeán ñaát nöôùc cuûa hoï, vaø laø caùc ngöôøi khuyeán khích hoï coi lôùp ngöôøi sau nhö moät moái ñe doïa vaø khoâng sôû ñaéc cuøng moät phaåm giaù baát khaû xaâm phaïm gioáng nhö moïi con ngöôøi nhaân baûn khaùc.
Chaám döùt moïi hình thöùc laïm duïng
95. Gaàn ñaây, caùc lôøi keâu goïi khaån caáp ñaõ ñöôïc ñöa ra ñeå chuùng ta nghe tieáng khoùc cuûa caùc naïn nhaân thuoäc caùc loaïi laïm duïng khaùc nhau do moät soá giaùm muïc, linh muïc, tu só vaø giaùo daân vi phaïm. Caùc toäi loãi naøy khieán naïn nhaân cuûa hoï "ñau khoå coù theå keùo daøi suoát ñôøi vaø khoâng coù söï aên naên naøo coù theå chöõa laønh. Hieän töôïng naøy phoå bieán trong xaõ hoäi vaø noù cuõng aûnh höôûng ñeán Giaùo hoäi vaø ñaïi dieän cho moät trôû ngaïi nghieâm troïng ñoái vôùi söù meänh cuûa Giaùo hoäi" [49].
96. Ñuùng laø, "ñaïi hoïa laïm duïng tình duïc treû vò thaønh nieân laø, vaø trong lòch söû ñaõ laø, moät hieän töôïng phoå bieán trong moïi neàn vaên hoùa vaø xaõ hoäi", ñaëc bieät laø trong caùc gia ñình vaø trong caùc ñònh cheá khaùc nhau; phaïm vi cuûa noù ñaõ trôû neân noåi tieáng chuû yeáu "nhôø vaøo caùc thay ñoåi trong coâng luaän". Duø theá, vaán ñeà naøy, trong khi coù tính phoå quaùt vaø "aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán xaõ hoäi cuûa chuùng ta nhö moät toaøn boä... vaãn khoâng coù gì keùm gheâ gôùm hôn khi noù dieãn ra trong Giaùo hoäi". Thaät vaäy, "trong söï giaän döõ chính ñaùng cuûa ngöôøi ta, Giaùo hoäi thaáy söï phaûn chieáu côn thònh noä cuûa Thieân Chuùa, bò phaûn boäi vaø xuùc phaïm" [50].
97. "Thöôïng Hoäi ñoàng taùi khaúng ñònh cam keát ñöa ra ñoái vôùi vieäc vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp phoøng ngöøa nghieâm ngaët nhaèm traùnh taùi dieãn [caùc toäi aùc naøy], baét ñaàu vôùi vieäc löïa choïn vaø ñaøo taïo caùc ngöôøi ñöôïc giao phoù caùc boån phaän coù traùch nhieäm vaø giaùo duïc [51]. Ñoàng thôøi, caàn nhaéc laïi quyeát taâm aùp duïng caùc "haønh ñoäng vaø cheá taøi raát caàn thieát" [52]. Vaø taát caû caùc ñieàu naøy vôùi ôn thaùnh cuûa Chuùa Kitoâ. Khoâng theå coù ñöôøng trôû lui.
98. Laïm duïng coù theå hieän höõu döôùi nhieàu hình thöùc: laïm duïng quyeàn löïc, laïm duïng löông taâm, laïm duïng tình duïc vaø taøi chính. Roõ raøng, phaûi xoùa boû caùc caùch thöùc thöïc thi thaåm quyeàn khieán taát caû caùc ñieàu naøy coù theå dieãn ra, vaø phaûi thaùch thöùc vieäc thieáu traùch nhieäm vaø thieáu minh baïch ñaõ dieãn ra trong raát nhieàu tröôøng hôïp xöû lyù. Mong muoán thoáng trò, thieáu ñoái thoaïi vaø minh baïch, caùc hình thöùc soáng hai maët, söï troáng roãng thieâng lieâng, cuõng nhö caùc ñieåm yeáu veà taâm lyù, laø maûnh ñaát ñeå thoái naùt phaùt trieån maïnh meõ [53]. Chuû nghóa giaùo só trò laø moät caùm doã lieân tuïc veà phía caùc linh muïc, nhöõng ngöôøi coi "thöøa taùc vuï maø hoï ñaõ nhaän ñöôïc nhö moät quyeàn löïc phaûi thi haønh, thay vì moät phuïc vuï töï do vaø quaûng ñaïi phaûi cung öùng. Noù khieán chuùng ta nghó raèng chuùng ta thuoäc veà moät nhoùm ngöôøi coù moïi caâu traû lôøi vaø khoâng caàn phaûi laéng nghe hoaëc coù baát cöù ñieàu gì phaûi hoïc hoûi [54]. Khoâng nghi ngôø gì, chuû nghóa giaùo só trò nhö vaäy coù theå laøm cho caùc ngöôøi thaùnh hieán maát ñi loøng kính troïng ñoái vôùi giaù trò thaùnh thieâng vaø baát khaû nhöôïng cuûa moãi con ngöôøi vaø quyeàn töï do cuûa hoï.
99. Cuøng vôùi caùc nghò phuï Thöôïng hoäi ñoàng, toâi muoán caûm ôn, vôùi loøng bieát ôn vaø aâu yeám, "nhöõng ngöôøi coù can ñaûm baùo caùo söï aùc maø hoï ñaõ phaûi kinh qua: hoï giuùp Giaùo hoäi thöøa nhaän ñieàu ñaõ xaûy ra vaø caàn giaûi ñaùp döùt khoaùt" [55]. Loøng bieát ôn ñaëc bieät cuõng phaûi ngoû cuøng "cam keát quaûng ñaïi cuûa voâ soá giaùo daân, linh muïc, caùc ngöôøi thaùnh hieán nam nöõ, vaø caùc giaùm muïc, nhöõng ngöôøi haøng ngaøy coáng hieán heát mình vaø taän tuïy phuïc vuï giôùi treû. Caùc noã löïc cuûa hoï gioáng nhö moät khu röøng lôùn ñang laëng leõ phaùt trieån. Nhieàu ngöôøi treû coù maët taïi Thöôïng hoäi ñoàng cuõng baøy toû loøng bieát ôn ñeán nhöõng ai ñaõ ñoàng haønh cuøng hoï vaø hoï nhaán maïnh nhu caàu lôùn caàn coù nhöõng ngöôøi tröôûng thaønh coù theå ñoùng vai troø laøm ñieåm tham chieáu" [56].
100. Taï ôn Chuùa, nhöõng ngöôøi gaây ra caùc toäi aùc khuûng khieáp naøy khoâng phaûi laø ña soá caùc linh muïc, laø nhöõng ngöôøi thi haønh thöøa taùc vuï cuûa hoï vôùi loøng trung thaønh vaø roäng löôïng. Toâi yeâu caàu caùc ngöôøi treû haõy ñeå mình ñöôïc gôïi höùng bôûi ñaïi ña soá naøy. Vaø neáu caùc baïn thaáy moät linh muïc gaëp nguy hieåm, vì ngaøi ñaõ maát nieàm vui trong thöøa taùc vuï cuûa mình, hoaëc tìm kieám söï ñeàn buø xuùc caûm, hoaëc ñang ñi sai ñöôøng, haõy nhaéc nhôû ngaøi nhôù ñeán cam keát cuûa mình vôùi Thieân Chuùa vaø daân cuûa Ngöôøi, nhaéc nhôû ngaøi nhôù Tin Möøng vaø thuùc giuïc ngaøi giöõ vöõng ñöôøng ñi cuûa mình. Nhôø caùch naøy, caùc baïn seõ ñoùng goùp raát lôùn lao vaøo moät ñieàu caên baûn: ngaên chaën caùc haønh ñoäng gaây hoïa naøy khoûi bò laëp laïi. Ñaùm maây ñen naøy cuõng thaùch thöùc moïi ngöôøi treû yeâu meán Chuùa Kitoâ vaø Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi: hoï coù theå laø moät nguoàn chöõa laønh lôùn lao neáu hoï söû duïng khaû naêng lôùn lao cuûa hoï ñeå mang laïi söï ñoåi môùi, thuùc giuïc vaø ñoøi hoûi chöùng taù nhaát quaùn, tieáp tuïc mô öôùc vaø ñöa ra caùc yù töôûng môùi meû.
101. Ñaây cuõng khoâng phaûi laø toäi loãi duy nhaát cuûa caùc thaønh vieân Giaùo hoäi; lòch söû laâu daøi cuûa Giaùo hoäi khoâng phaûi laø khoâng coù boùng raâm cuûa noù. Toäi loãi cuûa chuùng ta hieän ôû tröôùc maét moïi ngöôøi; chuùng xuaát hieän quaù roõ raøng treân caùc ñöôøng nhaên cuûa khuoân maët laâu ñôøi cuûa Giaùo hoäi, Meï vaø Thaày cuûa chuùng ta. Trong hai ngaøn naêm, Giaùo hoäi ñaõ tieán böôùc treân ñöôøng löõ haønh cuûa mình, chia seû caùc nieàm vui vaø hy voïng, noãi ñau vaø noãi thoáng khoå" [57] cuûa toaøn nhaân loaïi. Coù theá naøo, Giaùo hoäi thöïc haønh cuoäc haønh trình naøy nhö theá, khoâng caàn phaãu thuaät thaåm myõ döôùi baát cöù hình thöùc naøo. Giaùo hoäi khoâng ngaïi tieát loä toäi loãi cuûa caùc thaønh vieân cuûa mình, ñieàu maø moät soá ngöôøi coá gaéng che giaáu, tröôùc aùnh saùng röïc rôõ cuûa lôøi Tin Möøng, giuùp taåy röûa vaø thanh taåy. Giaùo hoäi cuõng khoâng ngöøng ñoïc moãi ngaøy, trong söï hoái haän: "Laïy Chuùa, xin thöông xoùt con trong loøng nhaân töø cuûa Chuùa... toäi loãi cuûa con luoân ôû tröôùc maët con" (Tv 51: 3.5). Tuy nhieân, chuùng ta ñöøng bao giôø queân raèng chuùng ta khoâng ñöôïc boû rôi Meï cuûa chuùng ta khi Meï bò thöông, nhöng haõy ñöùng beân caïnh Meï, ñeå Meï coù theå thu goùp moïi söùc maïnh vaø moïi khaû naêng cuûa mình ñeå baét ñaàu laïi.
102. Giöõa thaûm kòch naøy, thaûm kòch laøm chuùng ta ñau ñôùn moät caùch chính ñaùng, "Chuùa Gieâsu, Ñaáng khoâng bao giôø boû rôi Giaùo hoäi cuûa mình, mang ñeán cho Giaùo hoäi söùc maïnh vaø phöông theá ñeå böôùc leân moät neûo ñöôøng môùi" [58]. Khoaûnh khaéc ñen toái naøy, "vôùi söï giuùp ñôõ quyù giaù cuûa giôùi treû, thöïc söï coù theå laø cô hoäi cho moät cuoäc caûi caùch taïo thôøi ñaïi", [59] môû cöûa cho chuùng ta tieán vaøo moät Leã Nguõ Tuaàn môùi vaø khai môû moät giai ñoaïn thanh taåy vaø thay ñoåi môùi coù khaû naêng ñoåi môùi tuoåi treû cuûa Giaùo hoäi. Ngöôøi treû seõ caøng höõu ích hôn neáu hoï caûm thaáy hoaøn toaøn laø moät phaàn cuûa "Daân thaùnh thieän kieân nhaãn vaø trung thaønh cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn naâng ñôõ vaø laøm cho sinh ñoäng", vì "noù seõ chính laø Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa ñeå giaûi phoùng chuùng ta khoûi ñaïi dòch giaùo só trò, voán laø maûnh ñaát maøu môõ cho moïi söï thaát suûng naøy" [60].
Moät loái thoaùt
103. Trong chöông naøy, toâi ñaõ daønh giôø ñeå xem xeùt thöïc taïi cuûa ngöôøi treû trong theá giôùi ngaøy nay. Moät soá khía caïnh khaùc seõ ñöôïc baøn ñeán trong caùc chöông sau. Nhö toâi ñaõ noùi, toâi khoâng cho laø mình thaáu ñaùo trong cuoäc phaân tích naøy. Toâi khuyeán khích caùc coäng ñoàng khaûo saùt, moät caùch toân troïng vaø nghieâm tuùc, tình hình cuûa ngöôøi treû cuûa hoï, ñeå tìm ra caùc caùch thích ñaùng nhaát ñeå cung caáp cho hoï söï chaêm soùc muïc vuï. Ñoàng thôøi, toâi khoâng muoán keát thuùc chöông naøy maø khoâng ngoû vaøi lôøi cho moãi ngöôøi caùc baïn.
104. Toâi nhaéc caùc baïn nhôù tin möøng chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc nhö moät hoàng phuùc vaøo buoåi saùng phuïc sinh: raèng trong moïi tình huoáng ñen toái hoaëc ñau ñôùn maø chuùng ta ñaõ ñeà caäp, coù moät loái thoaùt. Ví duï, quaû thaät, theá giôùi kyõ thuaät soá coù theå khieán caùc baïn coù nguy cô quaù loay hoay vôùi chính mình, coâ laäp vaø khoaùi caûm troáng roãng. Nhöng ñöøng queân raèng coù caùc ngöôøi treû ngay ôû kia vaãn ñang bieåu loä oùc saùng taïo vaø thaäm chí thieân taøi. Ñoù laø tröôøng hôïp cuûa ngöôøi toâi tôù treû tuoåi cuûa Thieân Chuùa laø Carlo Acutis.
105. Carlo yù thöùc roõ raèng toaøn boä boä maùy truyeàn thoâng, quaûng caùo vaø keát maïng xaõ hoäi coù theå ñöôïc söû duïng ñeå ru nguû chuùng ta, khieán chuùng ta ghieàn chuû nghóa tieâu thuï vaø mua caùc thöù môùi nhaát treân thò tröôøng, bò aùm aûnh vôùi thôøi gian raûnh roãi, bò cuoán vaøo söï tieâu cöïc. Tuy nhieân, ngaøi bieát caùch söû duïng kyõ thuaät truyeàn thoâng môùi ñeå truyeàn taûi Tin Möøng, ñeå truyeàn ñaït caùc giaù trò vaø veû ñeïp.
106. Carlo khoâng rôi vaøo baãy. Ngaøi thaáy nhieàu ngöôøi treû, vì muoán trôû neân khaùc bieät, thöïc söï keát cuïc ñaõ neân gioáng nhö moïi ngöôøi khaùc, chaïy theo baát cöù thöù gì keû quyeàn theá ñaët tröôùc maët hoï baèng caùc cô cheá tieâu duøng vaø phaân taâm. Theo caùch naøy, hoï khoâng saûn sinh caùc naêng khieáu maø Chuùa ñaõ ban cho hoï; hoï khoâng coáng hieán cho theá giôùi caùc taøi naêng baûn thaân ñoäc ñaùo maø Chuùa ñaõ ban cho moãi chuùng ta. Keát quaû, Carlo cho bieát, "moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc sinh ra nhö moät nguyeân baûn, nhöng nhieàu ngöôøi keát cuïc ñaõ cheát nhö nhöõng baûn sao. Ñöøng ñeå ñieàu ñoù xaûy ra vôùi caùc baïn!"
107. Caùc baïn ñöøng ñeå hoï cöôùp ñi hy voïng vaø nieàm vui cuûa caùc baïn, hoaëc chuoác ma tuùy ñeå caùc baïn trôû thaønh noâ leä cho lôïi ích cuûa hoï. Caùc baïn haõy daùm trôû thaønh nhieàu hôn, bôûi vì vieäc caùc baïn laø ai quan troïng hôn baát cöù sôû höõu naøo. Ñieàu gì toát, sôû höõu hay daùng veû beà ngoaøi? Caùc baïn coù theå trôû thaønh ñieàu Thieân Chuùa, Ñaáng Taïo Hoùa cuûa Caùc baïn bieát caùc baïn laø, chæ khi naøo caùc baïn nhaän ra raèng caùc baïn ñöôïc keâu goïi ñeán moät ñieàu lôùn hôn. Haõy caàu xin söï giuùp ñôõ cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vaø tin töôûng nhaém ñaït muïc tieâu cao caû laø söï thaùnh thieän. Baèng caùch naøy, caùc baïn seõ khoâng phaûi laø moät baûn sao. Caùc baïn seõ laø chính mình.
108. Muoán ñieàu treân xaûy ra, baïn caàn nhaän ra moät söï thaät caên baûn: treû trung khoâng chæ laø theo ñuoåi caùc thuù vui thoaùng qua vaø caùc thaønh töïu hôøi hôït. Neáu caùc naêm thaùng tuoåi treû cuûa caùc baïn laø ñeå phuïc vuï muïc ñích cuûa chuùng trong cuoäc soáng, thì chuùng phaûi laø moät thôøi gian cam keát quaûng ñaïi, coáng hieán heát loøng vaø hy sinh voán khoù khaên nhöng cuoái cuøng seõ sinh hoa traùi. Nhö moät nhaø thô vó ñaïi ñaõ vieát:
"Neáu ñeå laáy laïi ñieàu toâi ñaõ laáy laïi,
Tröôùc tieân toâi phaûi maát ñieàu toâi ñaõ maát;
Neáu ñeå ñaït ñöôïc ñieàu toâi ñaõ ñaït ñöôïc,
Toâi ñaõ phaûi chòu ñöïng ñieàu toâi chòu ñöïng;
Neáu ñöôïc yeâu baây giôø
Ñaàu tieân toâi phaûi chòu thöông toån,
Toâi xem xeùt ñieàu toâi ñaõ chòu ñöïng gioûi,
Toâi xem xeùt ñieàu toâi ñaõ khoùc cuõng nhö ñaõ khoùc cho.
Bôûi vì cuoái cuøng toâi ñaõ tieán tôùi choã thaáy
Raèng chuùng ta khoâng thöïc söï thöôûng ngoaïn ñieàu chuùng ta ñaõ thöôûng ngoaïn
Tröø khi chuùng ta ñaõ chòu ñau vì noù.
Vì cuoái cuøng toâi ñaõ nhaän ra
Raèng caùc boâng hoa nôû roä treân caây
Huùt söï soáng töø nhöõng gì naèm choân vuøi beân döôùi" [61].
109. Neáu caùc baïn voán treû trung laâu nay, nhöng caûm thaáy yeáu ñuoái, meät moûi hoaëc vôõ moäng, haõy xin Chuùa Gieâsu ñoåi môùi baïn. Vôùi Ngöôøi, hy voïng khoâng bao giôø thaát baïi. Caùc baïn cuõng coù theå laøm theá neáu caùc baïn caûm thaáy bò choaùng ngôïp bôûi teä naïn, thoùi quen xaáu, ích kyû hoaëc troø tieâu khieån khoâng laønh maïnh. Chuùa Gieâsu, traøn ñaày söùc soáng, muoán giuùp caùc baïn laøm cho tuoåi treû caùc baïn trôû neân ñaùng giaù. Baèng caùch naøy, caùc baïn seõ khoâng töôùc ñi khoûi theá giôùi söï ñoùng goùp maø chæ moät mình caùc baïn coù theå thöïc hieän, trong taát caû tính duy nhaát vaø ñoäc ñaùo cuûa caùc baïn.
110. Theá nhöng, haõy ñeå toâi cuõng nhaéc nhôû caùc baïn raèng "khi chuùng ta soáng xa caùch ngöôøi khaùc, seõ raát khoù chieán ñaáu choáng tö duïc, caïm baãy vaø caùm doã cuûa ma quûy, vaø tính ích kyû cuûa theá gian. Bò baén phaù nhö chuùng ta bôûi raát nhieàu duï doã, chuùng ta coù theå trôû neân quaù coâ laäp, maát caûm thöùc veà thöïc taïi vaø söï roõ raøng beân trong, vaø deã daøng sa ngaõ" [62]. Ñieàu naøy ñaëc bieät ñuùng vôùi caùc ngöôøi treû, vì baát cöù khi naøo caùc baïn ñoaøn keát, caùc baïn coù söùc maïnh kyø dieäu. Baát cöù khi naøo caùc baïn say meâ cuoäc soáng chung, caùc baïn coù khaû naêng hy sinh lôùn lao cho ngöôøi khaùc vaø cho coäng ñoàng. Maët khaùc, söï coâ laäp laøm suy yeáu söùc maïnh cuûa chuùng ta vaø phôi baøy chuùng ta cho caùc toäi aùc toài teä nhaát cuûa thôøi ñaïi chuùng ta.
- - - - - - -
[24] FD 8.
[25] Nt.
[26] Nt, 10.
[27] Nt, 11.
[28] Nt, 12.
[29] Nt, 41.
[30] Nt, 42.
[31] Noùi chuyeän vôùi giôùi treû ôû Manila (18-1-2015): L'Osservatore Romano, 19-20 thaùng 1- 2015, 7.
[32] FD 34.
[33] Taøi lieäu cuûa cuoäc Gaëp gôõ Tieàn Thöôïng hoäi ñoàng chuaån bò cho khoùa hoïp thöôøng leä laàn thöù 15 cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, Roâma (24-3-2018), I, 1.
[34] FD 39.
[35] Nt, 37.
[36] Xem thoâng ñieäp Laudato Si' (24-5-2015), 106: AAS 107 (2015), 889-890.
[37] FD 37.
[38] Nt, 67.
[39] Nt, 21.
[40] Nt, 22.
[41] Nt, 23.
[42] Nt, 24.
[43] Taøi lieäu cuûa cuoäc Gaëp gôõ Tieàn Thöôïng hoäi ñoàng chuaån bò cho khoùa hoïp thöôøng leä laàn thöù 15 cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, Roâma (4-3-2018), I, 4.
[44] FD 25.
[45] Nt.
[46] Nt, 26.
[47] Nt, 27.
[48] Nt, 28.
[49] Nt, 29.
[50] Dieãn vaên keát thuùc hoäi nghò baûo veä treû vò thaønh nieân trong Giaùo Hoäi (24-2-2019): L'Osservatore Romano, 25-26 thaùng 2-2019, 10.
[51] FD 29.
[52] Thö göûi daân Chuùa (20-8-2018), 2: L'Osservatore Romano, 21-21 thaùng 8-2018, 7.
[53] FD 30.
[54] Dieãn vaên khai maïc khoùa hoïp thöôøng leä laàn thöù 15 Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc (3-10-2018): L'Osservatore Romano, 5-10-2018, 8.
[55] FD 31.
[56] Nt.
[57] Coâng Ñoàng Chung Vatican II, Hieán cheá Muïc vuï veà Giaùo Hoäi trong theá giôùi ngaøy nay Gaudium et Spes, 1.
[58] FD 31.
[59] Nt.
[60] Dieãn vaên keát thuùc hoäi nghò baûo veä treû vò thaønh nieân trong Giaùo hoäi (24-2-2019):: L'Osservatore Romano, 25-26 thaùng 2-2019, 11.
[61] RANCISCO LUIS BERNARDEZ, "Soneto", trong Cielo de tierra, Buenos Aires, 1937.
[62] Toâng huaán Gaudete et Exsultate (19-3-2018), 140.