Ngaém hang ñaù,
chuùng ta öu tieân ñeå yù ñeán ñieàu gì?
Ngaém hang ñaù, chuùng ta öu tieân ñeå yù ñeán ñieàu gì?
Khaéc Baù, SJ - CTV
Vatican (Vatican News 28-12-2019) - Moät hoaït ñoäng haàu nhö khoâng theå thieáu cuûa dòp Leã Giaùng Sinh laø ñi ngaém hang ñaù. Hang ñaù hieän dieän ôû raát nhieàu nôi, töø trong nhaø thôø, ngoaøi quaûng tröôøng, cho ñeán taän caùc trung taâm thöông maïi. Coù nhöõng hang ñaù ñöôïc laøm töø caùc vaät duïng ñôn giaûn nhö giaáy, bìa caùc-toâng; vaø cuõng coù nhöõng hang ñaù ñöôïc 'sôn son theáp vaøng'. Coù hang ñaù chæ nhoû baèng baøn tay, vaø cuõng coù hang ñaù lôùn baèng moät toaø nhaø. Vì theá, töø noâng thoân cho tôùi thò thaønh, ngöôøi ngöôøi naùo nöùc ñi chieâm ngaém hang ñaù. Ñieàu naøy mang laïi moät baàu khoâng khí thaät vui töôi vaø roän raøng cho caû coäng ñoàng. Ñoù cuõng laø moät neùt raát ñeïp cuûa Leã Noel.
Nhöng chuùng ta thöû phaûn tænh cuøng nhau xem mình hay öu tieân ñeå yù ñieàu gì khi ñi ngaém hang ñaù? Neáu nghó kyõ moät chuùt, ta deã daøng nhaän ra raèng mình thöôøng chuù yù nhieàu ñeán nhöõng ñieåm trang hoaøng cuûa hang ñaù: nhöng ngoâi nhaø beù xinh ñöôïc laøm caùch kheùo leùo, nhöõng hoøn non boä thaät hoaëc giaû ñöôïc taïo hình ñeïp ñeõ, nhöõng caây thoâng ñöôïc trang trí loäng laãy, vv. Chuùng ta cuõng hay ñeå yù ñeán phoái caûnh toång theå cuûa hang ñaù, vaø caùc vò trí huùt maét maø mình coù theå laáy ñöôïc nhöõng khung hình ñeïp.
Ñoù laø moät hieän töôïng taâm lyù raát bình thöôøng cuûa con ngöôøi. Taâm trí chuùng ta thöôøng bò thu huùt bôûi nhöõng gì gaây toø moø caùch tröïc quan. Nhöõng boùng ñeøn nhaáp nhaùy, nhöõng maøu saéc baét maét seõ keùo söï chuù taâm cuûa mình tröôùc heát, vaø nhieàu khi noù maïnh tôùi möùc khieán mình chæ döøng laïi ôû chuùng maø thoâi. Coøn moät böùc töôïng haøi nhi beù nhoû, neáu khoâng ñöôïc ñaët trong moät caùi maùng coû loäng laãy, thì chaúng deã gì keùo ñöôïc aùnh nhìn cuûa chuùng ta. Hoaëc giaû nhö ta coù chuù yù ñeán hình töôïng ñoù, thì cuõng thöôøng laø nhìn löôùt qua vaøo nhöõng thôøi khaéc cuoái cuøng, sau khi ñaõ ngaém kyõ heát caùc trang trí ñeïp ñeõ beân ngoaøi roài.
Trong ñôøi soáng cuõng vaäy, tröôùc moãi bieán coá, moãi söï kieän, taâm trí chuùng ta deã bò chi phoái bôûi nhöõng gì thuoäc veà boái caûnh hôn laø ñaët troïng taâm vaøo con ngöôøi. Ñieàu naøy coù theå dieãn ra töø nhöõng vieäc haøng ngaøy trong gia ñình cho tôùi nhöõng ñieàu lôùn lao ngoaøi xaõ hoäi. Ví duï, neáu con mình hoïc haønh keùm coûi, thay vì chuù yù ñeán nhöõng noãi thaát voïng vaø khoù khaên cuûa ñöùa treû, ta laïi baên khoaên veà vieäc haøng xoùm laùng gieàng seõ cöôøi cheâ khi con mình hoïc keùm. Trong moät giaûi ñaáu theå thao, ngöôøi ta cuõng chæ chuù troïng vaø tung hoâ nhöõng ngöôøi chieán thaéng ñeå mang laïi thaønh tích cho nöôùc nhaø, chöù chaúng ai nhaéc ñeán nhöõng ngöôøi khoâng ñaït ñöôïc thaønh tích, duø hoï cuõng ñaõ noã löïc heát mình, vôùi bao taäp luyeän ñaày moà hoâi nöôùc maét; vaø thaäm chí, khi hoï bò chaán thöông thì cuõng chaúng maáy ai ñoäng vieân vaø lo laéng cho hoï. Hay khi ñi du lòch hay thaêm thuù moät nôi naøo ñoù, ngöôøi ta thöôøng chæ chuù taâm vaøo caùc coâng trình kieán truùc, caùc ñieåm di tích, hay caùc moùn aên ñaëc tröng, maø ít ai chuù yù ñeán con ngöôøi ôû ñoù. Coù moät nhaø vaên ngoaïi quoác ñaõ vieát raèng: "con ngöôøi sinh ra ñeå ñöôïc yeâu meán, coøn ñoà vaät sinh ra ñeå ñöôïc söû duïng. Ñieàu laãn loän cuûa theá giôùi hieän nay laø con ngöôøi ñang bò söû duïng, coøn ñoà vaät thì ñöôïc yeâu meán." Vaâng, khi chuùng ta laáy phöông tieän laøm muïc ñích, vaø ngöôïc laïi, thì moïi thöù baét ñaàu maát traät töï, vaø söï döõ cuõng theo ñoù maø leo thang!
Vì theá, chieâm ngaém hang ñaù cuõng laø moät baøi kieåm tra nho nho cho ta nhìn laïi ñöùc tin vaø ñaïo ñöùc nhaân baûn cuûa chính mình. Cöù söï thöôøng, neáu laøm hang ñaù theo ñuùng tinh thaàn nhaäp theå cuûa Ngoâi Lôøi, Haøi nhi Gieâ-su nôi maùng coû seõ khoâng mang ñaëc neùt gì 'hoaøng traùng', khoâng coù gì laø noåi troäi, vì Ngaøi haï sinh caùch aâm thaàm vaø khieâm haï trong thaân phaän ngheøo heøn. Caùi neùt nhoû beù ñoù khieán cho taâm lyù töï nhieân cuûa chuùng ta deã boû qua, khoâng ñeå yù tôùi. Töông töï nhö vaäy, trong ñôøi soáng thöôøng nhaät, nhöõng gì bò cho laø thaáp keùm, laø nhoû nhaët, hay nhöõng thaân phaän beân leà, seõ khoù maø loâi keùo ñöôïc söï chuù taâm cuûa ta. Ñoái vôùi ta, söï hieän dieän cuûa hoï cuõng nhö khoâng, vì taâm trí ta hieám khi naøo höôùng veà hoï. Chaúng maáy ai noùi veà nhöõng em hoïc sinh yeáu keùm vaø cuõng chaúng ai baøn thaûo veà nhöõng vaän ñoäng vieân trung bình, ñôn giaûn vì ñieàu khieán ngöôøi ta chuù taâm laø thaønh tích vaø keát quaû, chöù khoâng phaûi laø con ngöôøi.
Ngoâi Lôøi nhaäp theå ñeå trôû neân gaàn guõi, ñeå chung chia thaân phaän kieáp ngöôøi vôùi chuùng ta, ñeå cho ta ñöôïc döï phaàn vaøo ñôøi soáng vónh cöûu, vì töø nay nhaân tính vaø thieân tính ñaõ vónh vieãn keát hôïp vôùi nhau. Ngaøi chaúng quan taâm vaøo danh voïng, quyeàn löïc hay ñieàu kieän vaät chaát ñeå choïn laáy moät ñòa vò khi chaøo ñôøi, ñôn giaûn vì ñieàu maø Ngaøi ñaët troïng taâm chính laø con ngöôøi, laø nhaân loaïi, vôùi ñuû moïi thöù thaân phaän trong ñoù. Ñieàu Ngaøi quan taâm laø laøm theá naøo ñeå moïi ngöôøi coù theå ñoùn nhaän ñöôïc Ngaøi nhö ngöôøi baïn cuûa mình, khoâng ai bò loaïi tröø; vaø vì theá, Ngaøi trôû thaønh con ngöôøi ngheøo heøn nhaát giöõa moïi ngöôøi, ñeán möùc ñöôïc haï sinh trong moät hang löøa!
Maàu nhieäm Nhaäp Theå chöùa ñöïng moät lôøi môøi goïi hoaùn caûi ñoái vôùi con ngöôøi. Chuùng ta caàn hoaùn caûi caùi nhìn vaø taâm trí cuûa mình, ñeå bieát chuù taâm vaøo nhöõng ñieàu beù nhoû, vaø ñaëc bieät laø bieát ñaët troïng taâm vaøo con ngöôøi, nhö caùi nhìn cuûa Thieân Chuùa daønh cho ta vaäy. Neáu Ngoâi Lôøi ñaõ xoaù boû moïi khoaûng caùch, ñaõ ñeán oâm aáp moïi ngöôøi, moïi thaân phaän thaáp heøn vaø toäi loãi, thì ñeán löôït mình, chuùng ta cuõng ñöôïc môøi goïi chuù yù vaøo töøng con ngöôøi, nhaát laø nhöõng ai thaáp coå beù mieäng, nhöõng ngöôøi khoâng theå caát leân tieáng noùi cuûa mình, nhöõng thaân phaän bò gaït beân leà xaõ hoäi.
Öôùc mong raèng, duø trong baàu khí roän raøng vaø nhoän nhòp cuûa moät cuoäc ngaém hang ñaù, chuùng ta vaãn coù cô hoäi nhìn laïi noäi taâm cuûa mình, vaø laéng nghe ñöôïc lôøi môøi goïi aâm thaàm maø Thieân Chuùa ñang göûi ñeán. Ngaém hang ñaù, chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå chieâm ngaém moät Haøi Nhi hieän dieän caùch ñôn sô vaø thinh laëng trong moät nôi ngheøo heøn. Treû thô naøy chöa bieát noùi, chöa laøm ñöôïc gì. Nhöng nôi em beù naøy laø söï hieän dieän cuûa 'thaùnh thieän troïn haûo'; vaø cuõng chính nôi em beù naøy, ta coù theå nghieäm thaáy cuøng ñích cuûa chính mình vaø cuûa tha nhaân. Söï chieâm ngaém ñoù giuùp ta bieát nhìn, bieát soáng vaø öùng xöû ñuùng ñaén vaø thích hôïp vôùi moïi bieán coá dieãn ra trong cuoäc soáng mình. Ñænh cao cuûa söï hieåu bieát ñoù laø nhaän ra raèng, taát caû chuùng ta coù ôn goïi hieäp thoâng vôùi nhau trong tình thöông cuûa Thieân Chuùa, vì söï hieän dieän cuûa treû thô Gieâ-su laø ñeå môøi moïi ngöôøi cuøng ñeán, cuøng thôø laïy, cuøng troø chuyeän vaø yeâu meán nhau. Loái nhìn nhö theá cuõng laø caùch chuùng ta ñeå cho aùnh saùng cuûa maàu nhieäm Giaùng Sinh ñöôïc toû loä, vì, nhö lôøi cuûa thaùnh phuï I-reâ-neâ, "Vinh quang cuûa Thieân Chuùa laø con ngöôøi soáng doài daøo."