Toâng thö Daáu Chæ Laï Luøng
(Admirabile signum)
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
veà Hang Ñaù Maùng Coû
Toâng thö Daáu Chæ Laï Luøng (Admirabile signum) cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ veà Hang Ñaù Maùng Coû.
Giuse Traàn Ñöùc Anh, O.P. chuyeån yù
Greccio (Vatican News 02-12-2019) - Toâng thö Daáu Chæ Laï Luøng (Admirabile signum) cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ veà Hang Ñaù Maùng Coû:
Toâng Thö
Admirabile signum
(Daáu chæ laï luøng)
Cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Veà YÙ Nghóa Vaø Giaù Trò Cuûa Hang Ñaù Maùng Coû
1. Daáu chæ laï luøng cuûa hang ñaù maùng coû, raát ñöôïc caùc tín höõu Kitoâ quyù chuoäng, luoân gôïi leân söï ngöôõng moä vaø ngaïc nhieân. Dieãn taû bieán coá Chuùa Gieâsu giaùng sinh cuõng coù nghóa laø loan baùo maàu nhieäm Nhaäp Theå cuûa Con Thieân Chuùa moät caùch ñôn sô vaø vui möøng. Thöïc vaäy, hang ñaù maùng coû, gioáng nhö moät Tin Möøng soáng ñoäng, traøo ra töø nhöõng trang Kinh Thaùnh. Trong khi chuùng ta chieâm ngaém caûnh töôïng Giaùng Sinh, chuùng ta ñöôïc môøi goïi leân ñöôøng trong taâm trí, bò thu huùt vì loøng khieâm toán cuûa Ñaáng ñaõ nhaäp theå laøm ngöôøi ñeå gaëp gôõ moãi ngöôøi. Vaø chuùng ta khaùm phaù thaáy Chuùa yeâu thöông chuùng ta ñeán ñoä keát hieäp vôùi chuùng ta ñeå chuùng ta cuõng coù theå keát hieäp vôùi Chuùa.
"Qua thö naøy toâi muoán hoã trôï truyeàn thoáng ñeïp ñeõ cuûa caùc gia ñình chuùng ta, trong nhöõng ngaøy tröôùc leã Giaùng Sinh, chuaån bò hang ñaù maùng coû, cuõng nhö thoùi quen döïng hang ñaù taïi nhöõng nôi laøm vieäc, trong caùc tröôøng hoïc, nhaø thöông, nhaø tuø vaø caùc quaûng tröôøng... Ñaây thöïc laø moät vieäc thöïc haønh trí saùng taïo, duøng nhöõng vaät lieäu khaùc bieät nhaát ñeå taïo neân nhöõng kieät taùc nhoû beù ñeïp ñeõ. Nhieàu ngöôøi hoïc thoùi quen naøy töø nhoû, khi cha meï cuøng vôùi caùc oâng baø noäi ngoaïi thoâng truyeàn taäp quaùn vui töôi naøy, goùi gheùm moät linh ñaïo bình daân phong phuù. Toâi caàu mong thoùi quen naøy khoâng bao giôø bò mai moät, traùi laïi, toâi hy voïng taïi nôi naøo ngöôøi ta boû qua, taäp quaùn toát ñeïp naøy coù theå ñöôïc taùi khaùm phaù vaø hoài sinh".
2. Chuùng ta thaáy nguoàn goác hang ñaù maùng coû ñaëc bieät trong moät soá chi tieát cuûa Tin Möøng veà söï giaùng sinh cuûa Chuùa Gieâsu ôû Bethlehem. Thaùnh söû Luca chæ noùi raèng Ñöùc Maria "sinh haï con trai ñaàu loøng, boïc trong taõ vaø ñaët vaøo moät maùng coû, vì khoâng coù choã cho hoï nôi nhaø troï" (2,7). Chuùa Gieâsu ñöôïc ñaët trong maùng coû, tieáng La tinh laø praesepium, töø ñoù coù töø presepe (Hang ñaù maùng coû).
Khi ñi vaøo traàn theá naøy, Con Thieân Chuùa tìm thaáy choã ôû, nôi maø caùc suùc vaät ñeán aên. Coû trôû thaønh neäm ñaàu tieân cho Ñaáng seõ toû ra laø "baùnh töø trôøi xuoáng" (Ga 6,41). Moät bieåu töôïng maø thaùnh Augustino cuøng vôùi caùc Giaùo Phuï khaùc, ñaõ ñoùn nhaän khi Ngöôøi vieát: "Ñaáng naèm trong moät maùng coû ñaõ trôû thaønh löông thöïc cuûa chuùng ta" (Serm. 189,4). Trong thöïc teá, hang ñaù maùng coû chöùa ñöïng nhieàu maàu nhieäm khaùc nhau veà cuoäc ñôøi cuûa Chuùa Gieâsu vaø laøm cho nhöõng maàu nhieäm aáy gaàn guõi vôùi ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa chuùng ta.
Nhöng chuùng ta haõy ñi ngay vaøo nguoàn goác cuûa hang ñaù maùng coû nhö ngaøy nay chuùng ta thaáy. Chuùng ta haõy ñöa taâm trí ñeán Greccio ôû thung luõng Reatina, nôi Thaùnh Phanxicoâ döøng laïi, coù leõ khi ngaøi ñeán töø Roma, nôi maø ngaøy 29 thaùng 11 naêm 1223, thaùnh nhaân nhaän ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Honorio III vieäc pheâ chuaån luaät Doøng. Sau chuyeán ñi Thaùnh Ñòa, nhöõng hang ñaù taïi ñoù ñaõ ñaëc bieät nhaéc nhôù cho thaùnh nhaân quang caûnh Bethlehem. Vaø coù theå laø thaùnh Phanxicoâ bò aán töôïng maïnh, taïi Roma, nôi Vöông cung thaùnh ñöôøng Ñöùc Baø Caû, töø nhöõng tranh khaûm dieãn taû cuoäc giaùng sinh cuûa Chuùa Gieâsu, chính taïi nôi giöõ nhöõng maûnh goã cuûa maùng coû, theo moät truyeàn thoáng coå kính.
Saùch "Fonti Francescane" (Nhöõng nguoàn maïch doøng Phanxicoâ) keå laïi chi tieát nhöõng gì xaûy ra taïi Greccio. 15 ngaøy tröôùc leã Giaùng Sinh, thaùnh Phanxicoâ goïi moät ngöôøi taïi ñòa phöông, teân laø Giovanni vaø xin oâng giuùp ngaøi thöïc hieän moät öôùc muoán: "Toâi muoán trình baøy Chuùa Haøi Ñoàng sinh taïi Bethlehem, vaø laøm sao ñeå khi nhìn thaáy taän maét nhöõng cô cöïc Chuùa chòu vì thieáu thoán nhöõng gì caàn thieát cho moät haøi nhi sô sinh, khi naèm trong moät chieác noâi vaø naèm treân ñoáng coû giöõa boø vaø löøa".[1] Vöøa nghe ñieàu aáy, ngöôøi giaùo daân baïn cuûa thaùnh Phanxicoâ lieàn ñi chuaån bò moïi söï caàn thieát taïi nôi ñaõ ñöôïc chæ ñònh, theo öôùc muoán cuûa thaùnh nhaân. Ngaøy 25 thaùng 12 coù nhieàu tu só töø caùc nôi ñeán Greccio vaø caû nhöõng ngöôøi nam nöõ töø nhöõng noâng traïi trong vuøng. Hoï mang theo hoa vaø ñeøn ñuoác ñeå soi saùng trong ñeâm thaùnh aáy. Khi thaùnh Phanxicoâ ñeán, ngaøi thaáy moät chieác noâi vôùi coû, con boø vaø con löøa. Ñöùng tröôùc caûnh töôïng giaùng sinh, daân chuùng baøy toû moät nieàm vui khoân taû, chöa bao giôø ñöôïc neám höôûng tröôùc ñoù. Roài vò linh muïc, long troïng cöû haønh thaùnh leã tröôùc maùng coû, chöùng toû moái lieân heä giöõa söï Nhaäp Theå cuûa Con Thieân Chuùa vaø Thaùnh Theå. Trong hoaøn caûnh aáy, taïi Greccio, khoâng coù caùc pho töôïng: hang ñaù maùng coû ñöôïc nhöõng ngöôøi hieän dieän thöïc hieän vaø caûm nghieäm.[2]
Theá laø naûy sinh truyeàn thoáng cuûa chuùng ta; taát caû quaây quaàn quanh hang ñaù maùng coû vaø ñaày vui möøng, khoâng coù khoaûng caùch naøo giöõa bieán coá ñang dieãn ra vaø nhöõng ngöôøi tham döï maàu nhieäm.
Söû gia ñaàu tieân veà cuoäc ñôøi thaùnh Phanxicoâ, Tommaso da Celano, ghi laïi raèng ñeâm hoâm ñoù, tröôùc caûnh töôïng ñôn sô vaø ñaùnh ñoäng aáy, cuõng coù theâm moät ôn thò kieán tuyeät vôøi: moät ngöôøi hieän dieän thaáy chính Chuùa Gieâsu Haøi Ñoàng naèm trong maùng coû. Töø hang ñaù maùng coû aáy trong leã Giaùng Sinh naêm 1223, "moãi ngöôøi trôû veà nhaø traøn ñaày nieàm vui khoân taû".[3]
3. Thaùnh Phanxicoâ ñaõ thöïc hieän moät coâng trình lôùn loan baùo Tin Möøng qua daáu hieäu ñôn sô aáy. Giaùo huaán cuûa thaùnh nhaân ñaõ ñi saâu vaøo taâm hoàn caùc tín höõu Kitoâ vaø keùo daøi cho ñeán ngaøy nay, nhö moät hình thöùc chaân thöïc ñeå taùi ñeà nghò moät caùch ñôn sô veû ñeïp ñöùc tin cuûa chuùng ta. Ñaøng khaùc, chính nôi dieãn ra hang ñaù ñaàu tieân cuõng bieåu loä vaø gôïi leân nhöõng taâm tình aáy. Greccio trôû thaønh moät nôi nöông naùu cho taâm hoàn, aån treân nuùi ñaù, ñeå cho thinh laëng bao truøm.
Taïi sao hang ñaù maùng coû laïi gôïi leân bao nhieâu kinh ngaïc vaø laøm cho chuùng ta caûm ñoäng nhö vaäy? Tröôùc tieân vì noù bieåu loä söï dòu daøng cuûa Thieân Chuùa. Ngaøi voán laø Ñaáng taïo neân vuõ truï, maø laïi haï mình xuoáng thaân phaän beù nhoû cuûa chuùng ta. Hoàng aân söï soáng, voán ñaõ laø maàu nhieäm ñoái vôùi chuùng ta, nay caøng coù söùc thu huùt hôn nöõa khi thaáy Ñaáng sinh ra töø Meï Maria chính laø nguoàn maïch vaø laø söï naâng ñôõ moãi cuoäc soáng. Trong Chuùa Gieâsu, Chuùa Cha ban cho chuùng ta moät ngöôøi anh ñeán tìm chuùng ta khi chuùng ta hoang mang vaø laïc höôùng; trong Ngöôøi, Chuùa Cha ban cho chuùng ta moät ngöôøi baïn trung tín luoân ôû keà beân; moät ngöôøi Con cuûa Ngaøi tha thöù vaø naâng chuùng ta troãi daäy töø toäi loãi.
Laøm hang ñaù maùng coû trong caùc gia cö giuùp chuùng ta soáng laïi lòch söû ñaõ dieãn ra taïi Bethlehem. Dó nhieân, caùc saùch Tin Möøng vaãn luoân laø nguoàn maïch giuùp nhaän bieát vaø suy nieäm veà Bieán Coá aáy; nhöng söï dieãn taû Bieán Coá naøy trong hang ñaù giuùp hình dung caûnh töôïng, kích thích loøng quyù meán, môøi goïi caûm thaáy mình can döï vaøo lòch söû cöùu ñoä, caûm thaáy mình laø nhöõng ngöôøi ñoàng thôøi vôùi bieán coá vaãn sinh ñoäng vaø thôøi söï trong caùc boái caûnh khaùc nhau veà lòch söû vaø vaên hoùa.
Ñaëc bieät, ngay töø thôøi kyø ñaàu cuûa doøng Phanxicoâ, hang ñaù maùng coû laø moät lôøi môøi goïi haõy "caûm thaáy", "ñoäng chaïm" ñeán söï ngheøo khoù maø Con Thieân Chuùa ñaõ choïn cho mình trong cuoäc Nhaäp Theå. Vaø nhö theá, maëc nhieân ñoù laø moät lôøi môøi goïi haõy theo Chuùa treân con ñöôøng khieâm nhöôøng, thanh baàn, côûi boû, töø maùng coû ôû Bethlehem daãn ñeán Thaäp Giaù. Ñoù laø moät lôøi môøi goïi haõy gaëp gôõ, phuïc vuï Chuùa vôùi loøng töø bi nôi nhöõng ngöôøi anh chò em tuùng thieáu (Xc. Mt 25,31-46).
4. Giôø ñaây toâi muoán duyeät qua nhöõng daáu chæ khaùc nhau cuûa hang ñaù maùng coû ñeå ñoùn nhaän yù nghóa cuûa chuùng. Tröôùc tieân, chuùng ta dieãn taû hang ñaù trong moät khung caûnh baàu trôøi coù sao trong ñeâm ñen thinh laëng. Khoâng phaûi chæ vì trung thaønh vôùi caùc trình thuaät Tin Möøng maø chuùng ta laøm nhö vaäy, nhöng coøn vì yù nghóa cuûa noù nöõa. Bao nhieâu laàn chuùng ta nghó ñeán ñeâm ñen bao truøm cuoäc soáng chuùng ta. Caû trong nhöõng luùc aáy, Thieân Chuùa khoâng bao giôø boû maëc chuùng ta coâ ñoäc, traùi laïi Chuùa hieän dieän ñeå ñaùp laïi nhöõng caâu hoûi quyeát ñònh lieân quan ñeán yù nghóa cuoäc soáng cuûa chuùng ta: toâi laø ai? Töø ñaâu toâi tôùi? Taïi sao toâi sinh ra trong thôøi ñaïi naøy? Taïi sao toâi yeâu thöông? Taïi sao toâi ñau khoå? Taïi sao toâi seõ cheát? Ñeå mang laïi moät caâu traû lôøi cho nhöõng caâu hoûi ñoù, Thieân Chuùa ñaõ laøm ngöôøi. Söï gaàn guõi cuûa Ngaøi mang laïi aùnh saùng cho nôi coù toái taêm vaø chieáu saùng nhöõng ngöôøi ñang tieán qua ñen toái cuûa ñau khoå (Xc. Lc 1,79).
Cuõng neân noùi ñeán caû quang caûnh cuûa hang ñaù maùng coû, quang caûnh naøy thöôøng ñöôïc dieãn taû vôùi nhöõng caên nhaø ñoå naùt vaø nhöõng dinh thöï cuõ, nhieàu khi ñöôïc duøng ñeå thay theá hang ñaù ôû Bethlehem vaø trôû thaønh nôi truù nguï cuûa Thaùnh Gia thaát. Nhöõng ñoå vôõ ñieâu taøn aáy döôøng nhö laáy höùng töø cuoán "Legenda Aurea" cuûa cha Jacopo da Varazze, doøng Ña Minh (theá kyû 13), trong ñoù coù keå laïi moät ñieàu daân ngoaïi vaãn tin, cho raèng ñeàn thôø Hoøa Bình ôû Roma seõ suïp ñoå khi moät Trinh Nöõ sinh con. Ñaëc bieät nhöõng caûnh ñieâu taøn aáy laø daáu chæ cho thaáy roõ nhaân loaïi sa ñoïa, bieåu töôïng taát caû nhöõng gì taøn luïi, hö hoûng vaø buoàn thöông. Quang caûnh aáy noùi raèng Chuùa Gieâsu laø söï môùi meû giöõa moät theá giôùi cuõ kyõ vaø Chuùa ñeán ñeå chöõa laønh vaø taùi thieát, ñöa cuoäc soáng cuûa chuùng ta vaø theá giôùi trôû laïi tình traïng huy hoaøng thôøi nguyeân thuûy.
5. Chuùng ta phaûi caûm ñoäng döôøng naøo khi ñaët nuùi non, caùc doøng suoái, nhöõng con chieân vaø nhöõng ngöôøi chaên daét chuùng vaøo trong boái caûnh hang ñaù maùng coû! Nhö caùc ngoân söù ñaõ loan baùo, qua caùch thöùc aáy chuùng ta nhaéc nhôù raèng toaøn theå thuï taïo tham gia vaøo ñaïi leã Ñaáng Thieân Sai giaùng laâm. Caùc thieân thaàn vaø ngoâi sao choåi laø daáu hieäu cho thaáy caû chuùng ta cuõng ñöôïc môøi goïi leân ñöôøng ñeå ñeán hang ñaù vaø thôø laïy Chuùa.
"Chuùng ta haõy tôùi taän Bethlehem ñeå xem bieán coá maø Chuùa cho chuùng ta ñöôïc bieát" (Lc 2,15): nhöõng ngöôøi chaên suùc vaät ñaõ noùi nhö theá sau khi ñöôïc caùc thieân thaàn baùo tin. Ñoù laø moät giaùo huaán raát ñeïp ñöôïc göûi ñeán chuùng ta qua moâ taû ñôn sô. Khaùc vôùi bao nhieâu ngöôøi ñang quan taâm laøm haøng ngaøn coâng vieäc, caùc muïc töû trôû thaønh nhöõng chöùng nhaân ñaàu tieân veà ñieàu thieát yeáu, nghóa laø ôn cöùu ñoä ñöôïc Chuùa ban. Chính nhöõng ngöôøi khieâm haï vaø ngheøo nhaát bieát ñoùn nhaän bieán coá Nhaäp Theå. Caùc muïc töû ñaùp laïi Thieân Chuùa ñeán gaëp chuùng ta nôi Haøi Nhi Gieâsu baèng caùch leân ñöôøng ñi gaëp Ngaøi, moät cuoäc gaëp gôõ thöông yeâu vaø kinh ngaïc bieát ôn. Chính cuoäc gaëp gôõ giöõa Thieân Chuùa vaø caùc con caùi Ngaøi, nhôø Chuùa Gieâsu, ñaõ taïo neân ñaïo cuûa chuùng ta, taïo neân veû ñeïp ñaëc thuø cuûa ñaïo, ñöôïc dieãn taû moät caùch ñaëc bieät qua hang ñaù maùng coû.
6. Trong caùc hang ñaù maùng coû cuûa chuùng ta thöôøng ñaët nhieàu töôïng nhoû bieåu töôïng. Tröôùc tieân laø nhöõng töôïng ngöôøi haønh khaát vaø nhöõng ngöôøi khoâng heà bieát söï giaøu sang naøo ngoaøi giaøu sang cuûa taâm hoàn. Caû hoï cuõng ñöùng gaàn Chuùa Haøi Ñoàng Gieâsu vôùi ñaày ñuû danh nghóa, vaø khoâng ai coù theå truïc xuaát hoï hoaëc ñaåy hoï ra xa khoûi moät chieác noâi ñöôïc thöïc hieän ñoät xuaát nhö theá, nhöõng ngöôøi ngheøo quaây quaàn quanh noâi maø khoâng caûm thaáy xa laï. Ñuùng hôn, nhöõng ngöôøi ngheøo laø nhöõng ngöôøi ñöôïc ñaëc aân veà maàu nhieäm naøy, vaø nhieàu khi hoï laø nhöõng ngöôøi thaønh coâng hôn trong vieäc nhaän ra söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa giöõa chuùng ta.
Nhöõng ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi ñôn sô trong hang ñaù maùng coû nhaéc nhôù raèng Thieân Chuùa laøm ngöôøi cho nhöõng ngöôøi caûm thaáy caàn tình thöông cuûa Chuùa hôn vaø caàu xin söï gaàn guõi cuûa Chuùa. Chuùa Gieâsu, "hieàn laønh vaø khieâm nhöôøng trong loøng" (Mt 11,29), sinh ra trong khoù ngheøo, ñaõ soáng moät cuoäc ñôøi ñôn sô ñeå daïy chuùng ta ñoùn nhaän ñieàu thieát yeáu vaø soáng cho ñieàu aáy. Töø hang ñaù maùng coû troåi leân söù ñieäp roõ raøng, theo ñoù chuùng ta khoâng theå ñeå cho mình bò giaøu sang vaø bao nhieâu ñeà nghò haïnh phuùc phuø du löøa ñaûo. Dinh thöï cuûa vua Heâroâñeâ ôû xa xa trong boái caûnh, kheùp kín, khoâng nghe thaáy lôøi loan baùo vui möøng. Khi sinh ra trong hang ñaù maùng coû, chính Thieân Chuùa baét ñaàu moät cuoäc caùch maïng chaân thöïc duy nhaát mang laïi hy voïng vaø phaåm giaù cho nhöõng ngöôøi xaáu soá, nhöõng ngöôøi bò gaït ra ngoaøi leà: ñoù laø cuoäc caùch maïng tình thöông, cuoäc caùch maïng dòu daøng. Töø hang ñaù maùng coû, vôùi quyeàn naêng dòu hieàn, Chuùa Gieâsu coâng boá lôøi môøi goïi chia seû vôùi nhöõng ngöôøi roát cuøng con ñöôøng daãn ñeán moät theá giôùi nhaân baûn vaø huynh ñeä hôn, nôi maø khoâng moät ai bò loaïi tröø vaø gaït ra ngoaøi leà.
Nhieàu khi caùc treû em - vaø caû ngöôøi lôùn - thích theâm vaøo hang ñaù caùc pho töôïng khaùc döôøng nhö khoâng coù lieân heä gì tôùi caùc trình thuaät Tin Möøng. Nhöng söï töôûng töôïng aáy muoán noùi leân raèng trong theá giôùi môùi ñöôïc Chuùa Gieâsu khai maïc, coù choã cho taát caû nhöõng gì laø nhaân baûn vaø cho moïi loaøi thuï taïo. Töø ngöôøi chaên suùc vaät ñeán ngöôøi thôï reøn, töø ngöôøi laøm baùnh cho ñeán caùc nhaïc só, töø caùc phuï nöõ vaùc nhöõng voø nöôùc cho ñeán caùc treû em ñang chôi ñuøa... Taát caû nhöõng ñieàu aáy dieãn taû söï thaùnh thieän thöôøng nhaät, nieàm vui thöïc hieän moät caùch ngoaïi thöôøng nhöõng ñieàu thöôøng nhaät, khi Chuùa Gieâsu chia seû vôùi chuùng ta söï soáng thaàn thieâng cuûa Ngaøi.
7. Töø töø ñi vaøo giöõa loøng hang ñaù maùng coû, chuùng ta thaáy töôïng Ñöùc Meï Maria vaø thaùnh Giuse. Ñöùc Maria laø moät ngöôøi meï ñang chieâm ngaém haøi nhi cuûa Meï vaø toû haøi nhi cho nhöõng ngöôøi ñeán thaêm. Pho töôïng beù nhoû cuûa Meï laøm ta nghó ñeán maàu nhieäm cao caû bao truøm laáy thieáu nöõ naøy khi Thieân Chuùa goõ cöûa taâm hoàn thanh khieát cuûa Ngöôøi. Khi söù thaàn Chuùa baùo tin vaø xin Ngöôøi trôû thaønh Meï Thieân Chuùa, Ñöùc Maria traû lôøi xin vaâng hoaøn toaøn. Nhöõng lôøi cuûa Meï: "Naøy toâi laø toâi tôù Chuùa: xin xaûy ra cho toâi theo lôøi Söù Thaàn" (Lc 1,38), nhöõng lôøi aáy ñoái vôùi taát caû chuùng ta laø baèng chöùng Meï ñaõ phoù thaùc cho thaùnh yù Chuùa trong ñöùc tin. Vôùi lôøi thöa "Xin vaâng" aáy, Maria trôû thaønh meï cuûa Con Thieân Chuùa maø khoâng maát söï ñoàng trinh, hay ñuùng hôn laø thaùnh hoùa söï ñoàng trinh aáy, nhôø Chuùa. Chuùng ta thaáy Meï Thieân Chuùa khoâng giöõ Con cho baûn thaân mình, nhöng Meï môøi goïi taát caû haõy vaâng theo lôøi Chuùa vaø mang ra thöïc haønh (Xc. Ga 2,5).
Caïnh Meï Maria, coù thaùnh Giuse trong thaùi ñoä baûo veä Haøi Nhi vaø Meï Ngöôøi. Ngöôøi ta thöôøng dieãn taû thaùnh nhaân tay ñang caàm gaäy vaø nhieàu khi Ngöôøi cuõng ñang caàm ñeøn. Thaùnh Giuse giöõ moät vai troø raát quan troïng trong ñôøi soáng Chuùa Gieâsu vaø Meï Maria. Thaùnh nhaân laø ngöôøi canh giöõ khoâng bao giôø meät moûi trong vieäc baûo veä gia ñình Ngöôøi. Khi Thieân Chuùa baùo tin cho Ngöôøi veà söï ñe doïa cuûa Heâroâñeâ, Ngöôøi khoâng do döï leân ñöôøng vaø di taûn sang Ai Caäp (Xc. Mt 2,13-15). Vaø sau khi nguy hieåm qua ñi, Ngöôøi mang gia ñình veà Nazareth, taïi ñaây Ngöôøi seõ laø nhaø giaùo duïc ñaàu tieân ñoái vôùi Chuùa Gieâsu nhö thieáu nhi vaø thieáu nieân. Thaùnh Giuse mang trong taâm hoàn maàu nhieäm cao caû veà Chuùa Gieâsu vaø Meï Maria hieàn theâ cuûa Ngöôøi, vaø trong tö caùch laø ngöôøi coâng chính, thaùnh nhaân luoân phoù thaùc cho thaùnh yù Chuùa vaø mang ra thöïc haønh.
8. Con tim cuûa hang ñaù maùng coû baét ñaàu ñaäp maïnh khi chuùng ta ñaët töôïng Chuùa Haøi Ñoàng Gieâsu trong ñoù vaøo leã giaùng Sinh. Thieân Chuùa xuaát hieän nhö theá, trong moät haøi nhi, ñeå chuùng ta boàng beá Ngaøi. Trong söï yeáu ñuoái mong manh aáy coù tieàm aån quyeàn naêng saùng taïo vaø bieán ñoåi moïi söï cuûa Ngaøi. Döôøng nhö ñoù laø ñieàu khoâng theå xaûy ra ñöôïc, nhöng thöïc teá laø nhö vaäy: nôi Chuùa Gieâsu, Thieân Chuùa laø moät haøi nhi vaø trong thaân phaän aáy, Chuùa muoán bieåu loä tình thöông cao caû cuûa Ngaøi, ñöôïc dieãn taû loä qua moät nuï cöôøi, qua söï giô ñoâi tay Ngaøi vôùi baát kyø ai.
Söï sinh ra cuûa moät haøi nhi gôïi leân vui möøng vaø kinh ngaïc, vì ñaët tröôùc moät maàu nhieäm cao caû cuûa söï soáng. Khi thaáy ñoâi maét raïng ngôøi cuûa ñoâi vôï choàng treû tröôùc ngöôøi con vöøa môùi sinh cuûa hoï, chuùng ta hieåu taâm tình cuûa Meï Maria vaø thaùnh Giuse, khi nhìn Chuùa Haøi Ñoàng Gieâsu hai vò caûm thaáy söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa trong cuoäc soáng cuûa mình.
"Söï soáng ñöôïc bieåu loä nhö theá" (1 Ga 1,2): thaùnh Gioan Toâng Ñoà ñaõ toùm taét Maàu nhieäm Nhaäp theå nhö vaäy. Hang ñaù maùng coû laøm cho chuùng ta nhìn thaáy, ñoäng chaïm ñeán bieán coá duy nhaát vaø ngoaïi thöôøng ñaõ thay ñoåi doøng lòch söû vaø töø ñoù ngöôøi ta cuõng aán ñònh caùch tính naêm, tröôùc vaø sau Chuùa Kitoâ giaùng sinh.
Caùch haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa haàu nhö gaây ngôõ ngaøng, vì vieäc Ngaøi töø boû vinh quang ñeå laøm ngöôøi nhö chuùng ta, ñoù laø ñieàu döôøng nhö khoâng theå ñöôïc. Thaät laø ngaïc nhieân khi thaáy Thieân Chuùa nhaän laáy caû nhöõng thaùi ñoä nhö chuùng ta: nguû, buù söõa meï, khoùc, chôi ñuøa nhö moïi treû em! Thieân Chuùa vaãn luoân gaây ngôõ ngaøng, khoâng löôøng tröôùc ñöôïc, tieáp tuïc ôû ngoaøi nhöõng khuoân khoå cuûa chuùng ta. Vì theá, hang ñaù maùng coû, - trong khi toû cho chuùng ta Thieân Chuùa nhö theá khi Ngaøi ñi vaøo traàn theá, - kích thích chuùng ta haõy nghó ñeán cuoäc soáng cuûa mình ñöôïc thaùp nhaäp vaøo trong cuoäc soáng cuûa Thieân Chuùa; hang ñaù môøi goïi trôû thaønh moân ñeä cuûa Chuùa neáu chuùng ta muoán ñaït tôùi yù nghóa toái haäu cuûa cuoäc ñôøi.
9. Khi leã Chuùa Hieån Linh ñeán gaàn, ngöôøi ta ñaët trong hang ñaù 3 töôïng nhoû töôïng tröng Ba Ñaïo Só. Khi quan saùt vì sao, caùc ñaïo só khoân ngoan vaø giaøu coù aáy töø phöông Ñoâng ñaõ leân ñöôøng tieán veà Bethlehem ñeå nhaän bieát Chuùa Gieâsu vaø daâng leân Ngaøi: vaøng, nhuõ höông vaø moäc döôïc. Caû nhöõng quaø taëng naøy cuõng coù moät yù nghóa töôïng tröng: vaøng toân kính vöông quyeàn cuûa Chuùa Gieâsu; nhuõ höông kính thieân tính cuûa Ngaøi vaø moäc döôïc toân kính nhaân tính thaùnh cuûa Ngaøi seõ chòu cheát vaø an taùng.
Khi nhìn caûnh töôïng naøy trong hang ñaù maùng coû, chuùng ta ñöôïc môøi goïi suy tö veà traùch nhieäm cuûa moãi Kitoâ höõu nhö ngöôøi loan baùo Tin Möøng. Moãi ngöôøi chuùng ta trôû thaønh ngöôøi mang Tin Möøng cho nhöõng ngöôøi maø ta gaëp, laøm chöùng veà nieàm vui ñaõ ñöôïc gaëp Chuùa Gieâsu vaø tình thöông cuûa Chuùa baèng nhöõng haønh ñoäng cuï theå veà loøng thöông xoùt.
Caùc Ñaïo Só daïy raèng ngöôøi ta coù theå khôûi haønh töø raát xa ñeå ñeán gaëp Chuùa Kitoâ. Hoï laø nhöõng ngöôøi giaøu sang, laø ngöôøi ngoaïi quoác thoâng thaùi, khao khaùt söï voâ taän, hoï ñaõ khôûi haønh, traûi qua haønh trình daøi vaø nguy hieåm ñeå tôùi taän Bethlehem (Xc. Mt 2,1-12). Khi tôùi tröôùc vò Vua Haøi Ñoàng, hoï caûm thaáy moät nieàm vui lôùn lao traøn ñaày. Hoï khoâng ñeå mình bò vaáp phaïm vì khung caûnh ngheøo naøn; khoâng do döï quyø goái thôø laïy Chuùa Haøi Ñoàng. Ñöùng tröôùc Ngaøi, hoï hieåu raèng Thieân Chuùa, nhö ñaõ khoân ngoan ñieàu khieån haønh trình cuûa caùc vì sao, ñaõ höôùng daãn doøng lòch söû, haï beä nhöõng keû cöôøng quyeàn vaø naâng cao ngöôøi khieâm haï. Vaø chaéc chaén, khi trôû veà xöù sôû cuûa mình, hoï seõ thuaät laïi cuoäc gaëp gôõ laï luøng vôùi Ñaáng Thieân Sai, khai maïc haønh trình cuûa Tin Möøng giöõa caùc daân ngoaïi.
10. Ñöùng tröôùc hang ñaù maùng coù, töï nhieân chuùng ta öa nghó ñeán thôøi chuùng ta coøn nhoû vaø noùng loøng chôø ñôïi luùc baét ñaàu laøm hang ñaù. Nhöõng kyû nieäm naøy thöôøng daãn chuùng ta luoân yù thöùc veà hoàng aân lôùn lao ñöôïc ban cho chuùng ta khi thoâng truyeàn ñöùc tin; ñoàng thôøi nhöõng kyû nieäm aáy laøm cho chuùng ta caûm thaáy nghóa vuï vaø nieàm vui laøm cho con chaùu ñöôïc caûm nghieäm cuøng kinh nghieäm nhö vaäy. Boá trí hang ñaù maùng coû nhö theá naøo, ñoù khoâng phaûi laø ñieàu quan troïng, noù coù theå luoân gioáng nhau hoaëc thay ñoåi moãi naêm, ñieàu quan troïng laø hang ñaù maùng coû aáy noùi vôùi cuoäc soáng chuùng ta. Baát kyø ôû ñaâu vaø döôùi hình thöùc naøo, hang ñaù maùng coû ñeàu keå laïi tình thöông cuûa Thieân Chuùa, vò Thieân Chuùa ñaõ trôû neân haøi nhi ñeå noùi vôùi chuùng ta raèng Ngaøi gaàn guõi döôøng naøo vôùi moãi ngöôøi, duø hoï ôû trong hoaøn caûnh naøo ñi nöõa".
"Anh chò em thaân meán, hang ñaù laø thaønh phaàn cuûa tieán trình dòu daøng vaø nhieàu ñoøi hoûi trong vieäc thoâng truyeàn ñöùc tin. Töø thôøi thô aáu vaø trong moïi löùa tuoåi cuûa cuoäc soáng, hang ñaù giuùp chuùng ta chieâm ngöôõng Chuùa Gieâsu, caûm nghieäm tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi chuùng ta, caûm thaáy vaø tin raèng Thieân Chuùa ôû vôùi chuùng ta vaø chuùng ta ôû cuøng Chuùa, taát caû nhö con caùi vaø anh chò em, nhôø Chuùa Haøi Ñoàng Gieâsu, Con Thieân Chuùa vaø con cuûa Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Vaø chuùng ta thaáy haïnh phuùc heä taïi ñieàu ñoù. Nôi tröôøng cuûa thaùnh Phanxicoâ, chuùng ta môû taâm hoàn ñoùn nhaän aân thaùnh ñôn sô aáy, haõy ñeå cho, töø söï kinh ngaïc, naûy sinh moät kinh nguyeän khieâm toán: lôøi caùm ôn cuûa chuùng ta daâng leân Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ muoán chia seû moïi söï vôùi chuùng ta ñeå khoâng bao giôø ñeå chuùng ta coâ ñoäc".
Greccio, nôi Ñeàn Thaùnh Hang Ñaù maùng coû, ngaøy 01 thaùng 12 naêm 2019, naêm thöù baûy trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng,
Phanxicoâ
- - - - - -
[1] Tommaso da Celano, Vita Prima, 84: Fonti francescane (FF), n. 468.
[2] Cf. ibid., 85: FF, n. 469.
[3] Ibid., 86: FF, n. 470.