Lôøi taâm huyeát Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
daønh cho ngöôøi treû Coâng giaùo Vieät Nam
"Haõy veà nhaø": Lôøi taâm huyeát Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ daønh cho ngöôøi treû Coâng giaùo Vieät Nam.
Gia An, SJ - CTV
Vatican News (Vatican News 20-11-2019) - Trong lôøi chaøo cuoái cuøng, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ coá gaéng noùi baèng Tieáng Vieät, duø Ngaøi bò huït hôi vaøo phuùt cuoái. Daãu vaäy, vieäc ñöôïc nghe moät caâu chaøo baèng tieáng meï ñeû cuûa mình töø mieäng Ñöùc Giaùo Hoaøng haún ñaõ laøm aám loøng raát ngöôøi Vieät Nam.
Chöa coù moät Ñöùc Giaùo Hoaøng naøo vieáng thaêm Vieät Nam, nhöng taám loøng cuûa caùc Ñöùc Giaùo Hoaøng daønh cho Giaùo Hoäi vôùi nhieàu thaêng traàm baùch haïi naøy laø ñieàu khoâng theå nghi ngôø. Naêm 1984, trong chuyeán toâng du Thaùi Lan, Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaolo II ñaõ gôûi moät thoâng ñieäp qua Radio cho Giaùo Hoäi Vieät Nam. Ba möôi laêm naêm sau, treân ñöôøng ñeán Thaùi Lan, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ laïi öu aùi gôûi cho giôùi treû Vieät Nam moät thoâng ñieäp baèng Video. Laàn naøy, thoâng ñieäp gôûi ñi khoâng chæ ñöôïc nghe qua aâm thanh, maø coøn ñöôïc thaáy qua hình aûnh vaø cung caùch noùi chuyeän soáng ñoäng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ gôûi ñi laàn naøy nhaân dòp Ñaïi Hoäi Giôùi Treû Giaùo Tænh Mieàn Baéc ñöôïc toå chöùc taïi Giaùo Phaän Buøi Chu vôùi chuû ñeà: "Haõy veà vôùi thaân nhaân", moät caâu trong Tin Möøng Maùccoâ (5,19). Ñöùc Giaùo Hoaøng coù leõ ñaõ döïa vaøo nguyeân baûn Hy-laïp cuûa caâu Kinh Thaùnh, vaø dòch laïi caâu chuû ñeà: "Haõy veà nhaø, vôùi thaân nhaân". Toaøn vaên thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöôïc quaûng dieãn xoay quanh moät chöõ "nhaø".
Coù theå keå ra naêm ñieåm chính trong noäi dung vaø hai chi tieát quan troïng ñöôïc goùi gheùm trong thoâng ñieäp.
1. Ñaøo saâu di saûn truyeàn thoáng vaø vaên hoaù
Trong phaàn khôûi ñaàu cuûa thoâng ñieäp, chöõ "nhaø" ñöôïc phaân tích caùch ñoäc ñaùo döïa treân taâm thöùc vaø vaên hoaù cuûa ngöôøi Vieät. Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaän ra raèng "nhaø" laø töø ñeïp nhaát trong kho taøng vaên hoaù Vieät Nam, vì "goùi gheùm" troïn veïn nhöõng gì laø thaân thöông nhaát trong traùi tim cuûa moät con ngöôøi, bao haøm caû gia ñình, hoï haøng vaø queâ höông xöù sôû. Ngaøi chæ ra raèng nhöõng neùt ñeïp ñaëc tröng trong vaên hoaù cuûa Ngöôøi Vieät nhö truyeàn thoáng gia ñình, vieäc thaûo kính cha meï, toân troïng ngöôøi giaø# ñeàu ñöôïc sinh ra töø chöõ "nhaø". Töø ñoù, Ngaøi ñoïc caâu chuû ñeà cuûa ngaøy Ñaïi Hoäi Giôùi Treû nhö moät caâu chaâm ngoân thoâi thuùc caùc baïn treû trôû veà ñaøo saâu vaø khaùm phaù di saûn vaên hoaù quyù giaù cuûa truyeàn thoáng vaø vaên hoaù daân toäc mình. Ngaøi nhaán gioïng: "Nhöõng di saûn aáy laø nhöõng kho taøng quyù giaù cuûa caùc con. Ñöøng bao giôø ñeå maát kho taøng aáy."
2. Ñaøo saâu di saûn ñöùc tin
Trong phaàn thöù hai, nghóa cuûa chöõ "nhaø" ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaân roäng leân. Ngaøi khaúng ñònh vôùi caùc baïn treû: "Giaùo Hoäi laø moät ngoâi nhaø. Laø ngoâi nhaø cuûa caùc con." Nhìn laïi doøng lòch söû, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ ñaùnh giaù raát cao ñaëc tính anh huøng vaø giaøu göông soáng ñaïo cuûa Giaùo Hoäi Vieät Nam. Ngoaøi vieäc nhaéc ñeán göông caùc Thaùnh Töû Ñaïo Vieät Nam, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaëc bieät môøi goïi caùc baïn treû nhìn laïi chính cuoäc ñôøi cuûa oâng baø vaø cha meï mình, nhöõng ngöôøi ñaõ phaûi soáng qua ñau khoå cuûa chieán tranh loaïn laïc, nhöng kieân quyeát giöõ vöõng ñöùc tin nhö giöõ moät kho taøng quyù giaù nhaát vaø truyeàn laïi cho con chaùu.
Trong phaàn naøy, thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng cuõng nhaén nhuû caùc baïn treû veà loøng bieát ôn. Ngaøi nhaéc ñeán coâng khoù cuûa nhöõng nhaø truyeàn giaùo ñaàu tieân mang Tin Möøng ñeán Ñaát Vieät. Ñoàng thôøi, Ngaøi nhaéc laïi söï ñoùn nhaän ñaày nhieät taâm vaø caùch soáng ñaïo ñaày chöùng taù cuûa nhöõng Kitoâ höõu Vieät Nam ñaàu tieân, nhö ñöôïc dieãn taû qua töôøng thuaät cuûa nhaø truyeàn giaùo Alexandre de Rhodes [Ñaéc Loä], "Ñaïo Coâng Giaùo laø Ñaïo cuûa Tình Yeâu." Ngaøi môøi goïi caùc baïn treû töïa vaøo di saûn ñöùc tin phong phuù aáy ñeå laøm ñoäng löïc thoâi thuùc mình ñi veà phía tröôùc trong haønh trình truyeàn giaùo.
3. Chöùng taù Tin Möøng
Trong phaàn thöù ba, Ñöùc Giaùo Hoaøng môøi ngöôøi treû Vieät Nam gôõ mình khoûi vaên hoaù kheùp kín vaø cuïc boä, ñeå môû ra vaø höôùng ñeán ngöôøi khaùc. Ngaøi nhaéc nhôû caùc baïn treû Coâng Giaùo höôùng maét nhìn ra ñeå thaáy raèng ngöôøi Coâng Giaùo vaãn coøn laø moät thieåu soá giöõa loøng daân toäc mình. Ngaøi môøi goïi caùc baïn treû Coâng Giaùo ñaûm nhaän vai troø truyeàn giaùo, baèng chính ñôøi soáng chöùng taù cuûa mình, chöù khoâng phaûi baèng söï khuyeán duï hay loâi keùo.
Trong lôøi keâu goïi naøy, coù theå ñoïc ra söï tin töôûng vaø kyø voïng maø Ñöùc Giaùo Hoaøng daønh cho caùc baïn treû. Gioáng nhö vò tieàn nhieäm cuûa mình, Ñöùc Phanxicoâ nhìn nhaän raèng giôùi treû khoâng phaûi chæ laø töông lai, nhöng nhö laø hieän taïi cuûa Giaùo Hoäi. Chính söï nhaäp cuoäc ñaày saùng taïo vaø vui töôi cuûa ngöôøi treû laøm neân söùc soáng vaø boä maët cuûa Giaùo Hoäi. Ngaøi môøi goïi caùc baïn treû ñaûm nhaän traùch nhieäm cuûa mình trong ngoâi nhaø Giaùo Hoäi. AÁy laø nôi nhaân caùch vaø phaåm giaù cuûa hoï ñöôïc ñaøo luyeän vaø lôùn leân.
4. Nhaân caùch cuûa moät ngöôøi treû Coâng Giaùo
Trong phaàn cuoái cuûa thoâng ñieäp, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöa ra moät lôøi khuyeân daïy cuï theå, nhö caùch cuûa moät ngöôøi Cha daønh cho con caùi cuûa mình. Tröôùc thöïc teá xaõ hoäi Vieät Nam, Ñöùc Giaùo Hoaøng khuyeân caùc baïn treû ñöøng sôï soáng ñeïp vaø ñöøng ngaïi ñeå cho caùi ñeïp trong nhaân caùch cuûa moät ngöôøi Coâng Giaùo ñöôïc toû baøy tröôùc maët moïi ngöôøi. Ba ñöùc tính quan troïng ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng keå ra, laø söï trung thöïc, tinh thaàn traùch nhieäm vaø tính laïc quan, cuõng nhö söï caàn kíp cuûa vieäc bieát phaân ñònh. Ngaøi khaúng ñònh ñoù khoâng chæ laø nhöõng giaù trò laøm neân xaõ hoäi maø coøn laø nhöõng giaù trò maø caû Giaùo Hoäi Vieät Nam ñang caàn.
Quan troïng hôn nöõa, Ñöùc Giaùo Hoaøng khaúng ñònh raèng chính vieäc laøm moät ngöôøi Coâng Giaùo toát seõ giuùp cho caùc baïn treû trôû neân nhöõng ngöôøi yeâu nöôùc nhieàu hôn, vaø trôû thaønh ngöôøi Vieät Nam thaät hôn. Moät ngöôøi Coâng Giaùo toát laø moät ngöôøi coù traùi tim gaén lieàn vôùi queâ höông ñaát nöôùc vaø daân toäc mình. Theo loái nhìn naøy, coù theå thaáy ñöùc tin Coâng Giaùo ñoùng moät vai troø then choát trong vieäc hình thaønh nhaân caùch vaø phaåm giaù cuûa moät con ngöôøi. Moät ngöôøi treû lôùn leân trong loøng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo laø moät ngöôøi xöùng ñaùng ñöôïc mang nôi mình nhöõng neùt ñeïp caû töø di saûn truyeàn thoáng vaên hoaù laãn di saûn ñöùc tin.
5. Con coù moät Toå Quoác
Thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng coù nhaéc ñeán maãu göông cuûa Ñöùc Coá Hoàng Y Nguyeãn Vaên Thuaän nhö moät chöùng nhaân cuûa hy voïng. Coù moät söï ñoàng ñieäu roõ neùt giöõa nhöõng lôøi nhaén nhuû cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø nhöõng taâm tình cuûa Ñöùc Coá Hoàng Y. Trong baøi thô "Con Coù Moät Toå Quoác", Ñöùc Coá Hoàng Y ñaõ vieát:
"Con coù moät Toå Quoác Vieät Nam
Queâ höông yeâu quyù ngaøn ñôøi [#]
Laø ngöôøi Coâng Giaùo Vieät Nam
Con phaûi yeâu Toå Quoác gaáp boäi.
Chuùa daïy con, Hoäi Thaùnh baûo con.
Cha mong gioøng maùu aùi quoác
Soâi traøo trong huyeát quaûn con"
Cuõng vaäy, queâ höông vaø toå quoác ñöôïc nhaán maïnh raát nhieàu laàn trong thoâng ñieäp ngaén nguûi naøy. Trong thoâng ñieäp video, haàu heát nhöõng laàn Ñöùc Giaùo Hoaøng döøng laïi, ñieåm nhaán maïnh ñeàu taäp trung vaøo vieäc höôùng caùc baïn treû nhìn veà caên tính daân toäc cuûa mình. Ngaøi môøi goïi caùc baïn treû haõy daønh moät tình yeâu thaät lôùn, moät söï trung thaønh thaät lôùn cho queâ höông ñaát nöôùc cuûa mình. Ngaøi nhaén nhuû: "Caùc con haõy yeâu nhaø cuûa caùc con: Ngoâi nhaø gia ñình vaø ngoâi nhaø toå quoác. Caùc con haõy yeâu daân toäc Vieät Nam, yeâu ñaát nöôùc cuûa caùc con! Caùc con haõy laø nhöõng ngöôøi Vieät Nam ñích thöïc, vôùi tình yeâu Toå quoác."
Coù theå noùi raèng ñeå coù ñöôïc nhöõng lôøi nhaén nhuû nhö theá, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ haún ñaõ mang nhieàu öu aùi vaø thao thöùc daønh cho Giaùo Hoäi Vieät Nam. Trong caùch thöùc maø thoâng ñieäp video ñöôïc gôûi ñi, coù hai ñieåm raát ñaùng löu yù, theå hieän taám loøng muïc töû vaø söï quan taâm thaân thuoäc daønh cho Giaùo Hoäi Vieät Nam, ñaëc bieät laø caùc baïn treû Vieät nam.
i) Taám loøng muïc töû
Quaû ñuùng nhö lôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng khaúng ñònh ngay töø ñaàu thoâng ñieäp: "Cha hieän dieän vôùi caùc con baèng taát caû traùi tim".
Theo nguoàn thoâng tin töø Vatican News, cô quan truyeàn thoâng chính thöùc cuûa Toaø Thaùnh vaø cuõng laø coäng taùc vieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñeå thöïc hieän thoâng ñieäp naøy, tuaàn vöøa qua laø moät khoaûng thôøi gian voâ cuøng baän roän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ. Ñaáy laø khoaûng thôøi gian cuoái ñeå chuaån bò cho chuyeán vieáng thaêm Thaùi Lan vaø Nhaät Baûn. Ngoaøi ra, moãi ngaøy Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûi tieáp 4-6 phaùi ñoaøn khaùc nhau. Ngaøi aên tröa vôùi ngöôøi ngheøo. Haàu nhö moãi ngaøy ngaøi chuaån bò cho moät thoâng ñieäp video quan troïng ñaõ ñöôïc leân keá hoaïch töø laâu. Video daønh cho giôùi treû Vieät Nam, duø môùi nhaän thö thænh nguyeän cuûa Ñöùc cha Toâma Vuõ Ñình Hieäu, giaùm muïc Gp. Buøi Chu, nôi ñaêng cai Ñaïi hoäi Giôùi Treû, Ñöùc Thaùnh Cha vaãn laøm trong nhöõng phuùt cuoái tröôùc khi ngaøi ñaët chaân leân maùy bay. Coù theå nhìn thaáy söï meät moûi treân khuoân maët vaø trong töøng nhòp thôû cuûa Ngaøi. Tuy nhieân, raát khaùc vôùi caùc thoâng ñieäp video trong tuaàn, thoâng ñieäp gôûi cho giôùi treû Vieät Nam ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng ñoïc vôùi moät cung gioïng höùng khôûi. Coù nhöõng khoaûnh khaéc Ngaøi buoâng giaáy ñeå quaûng dieãn vaø laëp laïi nhaèm nhaán maïnh nhöõng chi tieát quan troïng.
Trong lôøi chaøo cuoái cuøng, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ coá gaéng noùi baèng Tieáng Vieät, duø Ngaøi bò huït hôi vaøo phuùt cuoái. Daãu vaäy, vieäc ñöôïc nghe moät caâu chaøo baèng tieáng meï ñeû cuûa mình töø mieäng Ñöùc Giaùo Hoaøng haún ñaõ laøm aám loøng raát ngöôøi Vieät Nam.
ii) Söï quan taâm thaân thuoäc
Ngoaøi söï gaàn guõi, Ñöùc Giaùo Hoaøng coøn theå hieän moät söï quan taâm vaø thaân thuoäc ñaëc bieät vôùi vaên hoaù vaø con ngöôøi Vieät Nam. Qua nhöõng lôøi nhaén gôûi trong thoâng ñieäp cuûa mình, Ñöùc Giaùo Hoaøng cho thaáy moät söï am hieåu saâu xa veà hoaøn caûnh soáng thöïc teá cuûa ngöôøi treû trong xaõ hoäi Vieät Nam. Ngaøi nhaéc ñeán nhöõng thieät thoøi, söï phieàn phöùc vaø caû nhöõng hy sinh maø moät ngöôøi muoán soáng trung thaønh vôùi nieàm tin toân giaùo phaûi ñoái maët. Ñaëc bieät ôû cuoái thoâng ñieäp Ñöùc Giaùo Hoaøng coøn nhaéc ñeán bieán coá töû naïn cuûa 39 naïn nhaân treân ñöôøng ñi Anh Quoác trong thaùng 10 vöøa qua. Ngaøi goïi ñoù laø bieán coá voâ cuøng ñau loøng.
Coù theå noùi, chính nhöõng caäp nhaät kòp thôøi vaø nhöõng phaân tích xaùc thöïc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø yeáu toá quan troïng laøm cho noäi dung cuûa thoâng ñieäp trôû neân gaàn guõi vaø coù tính thieát thöïc.
Trong soá nhieàu ngöôøi laéng nghe thoâng ñieäp laàn naøy, coù theå vaãn coøn coù ngöôøi chöa thaáy thöïc söï thoaû loøng. Hình nhö vaãn coøn thieáu moät lôøi höùa, ñeå nhöõng ngöôøi con Vieät Nam coù ñöôïc cô hoäi chaøo ñoùn moät Ñöùc Giaùo Hoaøng baèng xöông baèng thòt. Duø sao ñi nöõa, chuùng ta tin raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng coù lyù do ñeå caân nhaéc khi ñöa ra moät lôøi höùa. Chính vieäc tröïc tieáp gôûi thoâng ñieäp qua video ñaõ laø moät öu aùi lôùn, noùi leân taám loøng cuûa moät vò muïc töû daønh cho Giaùo Hoäi Vieät Nam, nhaát laø daønh cho nhöõng baïn treû Coâng Giaùo Vieät Nam.
Chuùng ta vaãn hy voïng vaø caàu nguyeän.
Bieát ñaâu moät ngaøy khoâng xa...