Töï Saéc 'Vos Estis Lux Mundi'
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
ban haønh caùc quy taéc
choáng laïm duïng vaø che ñaäy
Töï Saéc 'Vos Estis Lux Mundi' cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ban haønh caùc quy taéc choáng laïm duïng vaø che ñaäy.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 10-05-2019) - Theo tin Zenit, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ kyù töï saéc 'Vos Estis Lux Mundi', ñaùnh daáu böôùc quan troïng thöù hai sau Hoäi Nghò Thöôïng Ñænh thaùng Hai taïi Vatican veà vieäc baûo veä caùc vò thaønh nieân.
Hoäi nghò treân ñaõ qui tuï chuû tòch caùc hoäi ñoàng giaùm muïc theá giôùi vaø ñaõ döï truø ba böôùc haønh ñoäng töùc khaéc: (1) coâng boá moät töï saéc veà vieäc baûo veä caùc vò thaønh nieân trong thò quoác Vatican (vieäc naøy ñaõ ñöôïc thöïc hieän moät thaùng sau Hoäi Nghò), (2) moät 'caåm nang' (vademecum) choáng laïm duïng cho Giaùo Hoäi hoaøn vuõ ñeå giaûi thích roõ raøng cho caùc giaùm muïc phaûi xöû lyù caùc vuï laïm duïng ra sao, vaø (3) thieát laäp "caùc toaùn ñaëc nhieäm" (task forces) giuùp caùc giaùo phaän naøo treân theá giôùi caàn giuùp ñôõ trong vieäc thi haønh caùc bieän phaùp thích ñaùng ñeå baûo veä caùc vò thaønh nieân.
Böôùc thöù nhaát, thöïc hieän sau Hoäi Nghò moät thaùng, bao goàm vieäc coâng boá caùc luaät leä lieân quan tôùi thò quoác Vatican. Ba vaên kieän: caùc luaät leä veà vieäc baûo veä caùc vò thaønh nieân trong thò quoác Vatican, töï saéc aùp duïng caùc quy taéc cho Giaùo Trieàu Roâma, vaø Caùc Höôùng Daãn cho Giaùo phaän Roâma (Vicariate of Vatican City), ñeàu laø nhöõng qui ñònh nhaèm "taêng cöôøng vieäc baûo veä caùc vò thaønh nieân baèng caùch taêng cöôøng khuoân khoå quy taéc".
Vaên kieän hoâm nay thieát laäp caùc thuû tuïc môùi trong vieäc baùo caùo laïm duïng vaø baïo löïc, buoäc caùc giaùm muïc vaø caùc beà treân doøng chòu traùch nhieäm ñoái vôùi caùc haønh ñoäng cuûa caùc vò, vaø bao goàm nghóa vuï caùc giaùo só vaø tu só phaûi baùo caùo vieäc laïm duïng.
Noù ra leänh moãi giaùo phaän phaûi thieát laäp moät heä thoáng ñeå coâng chuùng ñeä naïp caùc baùo caùo laïm duïng moät caùch deã daøng.
Döôùi ñaây laø tuyeân boá cuûa Toøa Thaùnh veà töï saéc, tieáp theo laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên töï saéc do Toøa Thaùnh cung caáp.
Tuyeân Boá:
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ban haønh Toâng Thö döôùi hình thöùc Töï Saéc "Vos estis lux mundi" (caùc con laø aùnh saùng theá gian) lieân quan tôùi caùc bieän phaùp môùi caàn ñöôïc aùp duïng ñeå ngaên chaën vaø choáng laïm duïng tình duïc choáng caùc vò thaønh nieân, nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông hoaëc caùc laïm duïng thöïc hieän baèng baïo löïc, ñe doïa hoaëc laïm quyeàn.
Töï saéc naøy, saûn phaåm cuûa suy nghó vaø hôïp taùc trong vaø sau cuoäc hoïp cuûa caùc Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø Beà treân caû caùc Vieän tu trì chính, ñöôïc toå chöùc vaøo thaùng 2 vöøa qua, noùi leân cam keát hôn nöõa cuûa Giaùo hoäi trong lónh vöïc naøy.
"Vos estis lux mundi" chöùa ñöïng moät soá yeáu toá ñoåi môùi nhaèm caûi thieän vieäc phoái hôïp giöõa caùc giaùo phaän vaø Toøa thaùnh. Ñaëc bieät, trong voøng moät naêm, taát caû caùc giaùo phaän phaûi thieát laäp caùc heä thoáng oån ñònh vaø coâng chuùng coù theå lui tôùi ñeå baùo caùo caùc tröôøng hôïp laïm duïng tình duïc vaø che ñaäy chuùng.
Hôn nöõa, Töï saéc naøy baét buoäc taát caû caùc giaùo só, cuõng nhö tu só nam nöõ, phaûi baùo caùo vôùi caùc cô quan giaùo hoäi coù naêng quyeàn caùc vuï laïm duïng maø hoï bieát ñöôïc. Caùc tröôøng hôïp ñöôïc baùo caùo sau ñoù phaûi ñöôïc thaåm tra nhanh choùng vaø xöû lyù phuø hôïp vôùi giaùo luaät. Ñoái vôùi caùc baùo caùo lieân quan ñeán caùc Giaùm muïc, Töï saéc ñöa ra caùc bieän phaùp coù tính thuû tuïc; nhö 1 quy luaät, caùc bieän phaùp naøy trao traùch nhieäm cho caùc vò Toång Giaùm Muïc cuûa giaùo tænh lieân heä phaûi thaåm tra nhöõng gì ñöôïc baùo caùo. Laàn ñaàu tieân cuõng thieát laäp caùc giôùi haïn veà thôøi gian trong ñoù caùc cuoäc ñieàu tra phaûi ñöôïc tieán haønh, cuõng nhö caùc thuû tuïc phaûi tuaân theo bôûi vò Toång Giaùm Muïc; vò naøy coù theå söû duïng caùc ñoùng goùp chuyeân moân chuyeân bieät cuûa giaùo daân.
Cuoái cuøng, Töï saéc nhaán maïnh ñeán vieäc chaêm soùc nhöõng ngöôøi bò thieät haïi vaø taàm quan troïng phaûi chaøo ñoùn hoï, laéng nghe hoï vaø ñoàng haønh cuøng hoï, cung caáp cho hoï söï hoã trôï veà tinh thaàn vaø y teá maø hoï caàn.
Mong muoán saâu saéc cuûa chuùng ta laø Töï saéc môùi naøy, ñöôïc keøm theo baèng lôøi caàu nguyeän vaø ñöôïc thuùc ñaåy baèng vieäc hoaùn caûi, seõ goùp phaàn xoùa boû tai hoïa laïm duïng tình duïc treû vò thaønh nieân vaø ngöôøi yeáu theá.
Toâng Thö Döôùi Hình Thöùc Töï Saéc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: "Vos estis lux mundi"
"Caùc con laø aùnh saùng theá gian. Moät thaønh phoá naèm treân ñoài khoâng theå bò che khuaát" (Mt 5:14). Chuùa Gieâsu Kitoâ cuûa chuùng ta keâu goïi moïi tín höõu trôû thaønh moät taám göông saùng ngôøi veà nhaân ñöùc, chính tröïc vaø thaùnh thieän. Thaät vaäy, taát caû chuùng ta ñöôïc keâu goïi laøm chöùng cuï theå cho nieàm tin vaøo Chuùa Kitoâ trong ñôøi soáng cuûa chuùng ta vaø ñaëc bieät, trong moái lieân heä cuûa chuùng ta vôùi nhöõng ngöôøi khaùc.
Caùc toäi aùc laïm duïng tình duïc xuùc phaïm ñeán Chuùa cuûa chuùng ta, gaây thieät haïi veà theå chaát, taâm lyù vaø tinh thaàn cho caùc naïn nhaân vaø gaây toån haïi cho coäng ñoàng tín höõu. Ñeå nhöõng hieän töôïng naøy, döôùi moïi hình thöùc, khoâng bao giôø xaûy ra nöõa, caàn phaûi lieân tuïc vaø saâu saéc hoaùn caûi taâm hoàn, chöùng thöïc baèng caùc haønh ñoäng cuï theå vaø höõu hieäu lieân quan ñeán moïi ngöôøi trong Giaùo hoäi, ñeå söï thaùnh thieän baûn thaân vaø cam keát luaân lyù coù theå goùp phaàn phaùt huy tính khaû tín troïn veïn cuûa söù ñieäp Tin Möøng vaø tính höõu hieäu cuûa söù meänh Giaùo hoäi. Ñieàu naøy chæ trôû neân khaû höõu vôùi ôn Chuùa Thaùnh Thaàn tuoân ñoå vaøo loøng chuùng ta, vì chuùng ta phaûi luoân ghi nhôù caùc lôøi leõ cuûa Chuùa Gieâsu: " Ngoaøi Thaày ra, caùc con khoâng theå laøm gì ñöôïc" (Ga 15: 5). Ngay caû khi ñaõ hoaøn thaønh ñöôïc raát nhieàu, chuùng ta vaãn phaûi tieáp tuïc hoïc hoûi töø caùc baøi hoïc cay ñaéng cuûa quaù khöù, nhìn tôùi töông lai moät caùch ñaày hy voïng.
Tröôùc heát, traùch nhieäm naøy thuoäc veà nhöõng ngöôøi keá vò caùc Toâng ñoà, ñöôïc Thieân Chuùa choïn laøm nhöõng nhaø laõnh ñaïo muïc vuï cuûa Daân Ngöôøi, vaø ñoøi hoûi nôi hoï moät cam keát theo saùt con ñöôøng cuûa Thaày Chí Thaùnh. Thöïc theá, vì thöøa taùc vuï cuûa hoï, caùc Giaùm muïc, "nhö caùc ñaïi dieän vaø ñaëc söù cuûa Chuùa Kitoâ, cai quaûn caùc giaùo hoäi ñaëc thuø ñöôïc uûy thaùc cho hoï baèng lôøi chæ baûo, khuyeân daïy, göông saùng, vaø caû baèng theá giaù vaø quyeàn haønh thaùnh thieâng cuûa hoï nöõa, nhöõng theá giaù vaø quyeàn haønh maø hoï chæ thöïc söï söû duïng ñeå xaây döïng ñoaøn chieân cuûa hoï trong söï thaät vaø söï thaùnh thieän, luoân ghi nhôù raèng ngöôøi lôùn hôn phaûi trôû thaønh beù hôn vaø ngöôøi ñöùng ñaàu phaûi trôû thaønh ngöôøi toâi tôù (Coâng ñoàng Vatican thöù hai, Hieán cheá tín lyù Lumen Gentium, 27). Ñieàu lieân heä maät thieát vôùi caùc ngöôøi keá vò caùc Toâng ñoà cuõng lieân heä tôùi taát caû nhöõng ai, theo nhieàu caùch khaùc nhau, ñaûm nhaän caùc thöøa taùc vuï trong Giaùo hoäi, hoaëc tuyeân xöng nhöõng lôøi chæ baûo cuûa Tin Möøng, hoaëc ñöôïc keâu goïi phuïc vuï Daân Kitoâ giaùo. Do ñoù, ñieàu toát laønh laø caùc thuû tuïc phaûi ñöôïc aùp duïng phoå quaùt ñeå ngaên chaën vaø choáng laïi caùc toäi aùc voán phaûn boäi loøng tin cuûa tín höõu naøy.
Toâi mong muoán cam keát naøy ñöôïc thi haønh moät caùch hoaøn toaøn theo tinh thaàn giaùo hoäi, ñeå noù noùi leân söï hieäp thoâng voán giöõ cho chuùng ta hôïp nhaát, trong vieäc laéng nghe nhau vaø côûi môû ñoái vôùi nhöõng ñoùng goùp cuûa nhöõng ngöôøi bieát quan taâm saâu saéc ñeán dieãn trình hoaùn caûi naøy.
Do ñoù, toâi ban saéc leänh:
Tieâu Ñeà I: Caùc Ñieàu Khoaûn Toång Quaùt
Ñieàu 1 - Phaïm vi aùp duïng
~1. Caùc qui ñònh naøy aùp duïng cho caùc baùo caùo lieân heä ñeán caùc giaùo só hoaëc thaønh vieân cuûa Vieän Ñôøi soáng thaùnh hieán hoaëc caùc Hoäi ñôøi soáng toâng ñoà vaø lieân quan tôùi:
a) caùc toäi phaïm ñieàu raên thöù saùu trong Möôøi Ñieàu raên bao goàm:
i. EÙp buoäc ai ñoù, baèng baïo löïc hoaëc ñe doïa hoaëc qua vieäc laïm quyeàn, ñeå thöïc hieän hoaëc baét thöïc hieän caùc haønh vi tình duïc;
ii. thöïc haønh caùc haønh vi tình duïc vôùi moät vò thaønh nieân hoaëc ngöôøi deã bò toån thöông;
iii. saûn xuaát, tröng baày, sôû höõu hoaëc phaân phoái vaên hoùa khieâu daâm treû em, baèng caû caùc phöông tieän ñieän töû, cuõng nhö tuyeån duïng hoaëc xuùi giuïc moät vò thaønh nieân hoaëc ngöôøi deã bò toån thöông tham gia tröng baày khieâu daâm;
b) taùc phong thi haønh bôûi caùc ñoái töôïng ñöôïc ñeà caäp trong ñieàu 6, bao goàm caùc haønh ñoäng hoaëc thieáu soùt nhaèm can thieäp vaøo hoaëc traùnh neù caùc cuoäc ñieàu tra daân söï hoaëc ñieàu tra giaùo luaät, baát keå coù tính haønh chính hay hình söï, choáng laïi moät giaùo só hoaëc moät tu só lieân quan ñeán caùc toäi phaïm ñöôïc ñeà caäp trong tieåu muïc a) cuûa ñieàu naøy.
~2. Ñoái vôùi muïc ñích cuûa caùc quy taéc naøy,
a) "vò thaønh nieân" coù nghóa laø: baát cöù ngöôøi naøo döôùi möôøi taùm tuoåi, hoaëc ñöôïc phaùp luaät coi laø töông ñöông vôùi moät vò thaønh nieân;
b) "Ngöôøi deã bò toån thöông", coù nghóa laø: baát cöù ngöôøi naøo trong tình traïng oám yeáu, khieám khuyeát veà theå chaát hoaëc tinh thaàn, hoaëc thieáu töï do baûn thaân, moät ñieàu, treân thöïc teá, thaäm chí ñoâi khi, haïn cheá khaû naêng hieåu hoaëc muoán hoaëc choáng laïi haønh vi phaïm toäi;
c) "vaên hoùa khieâu daâm treû em" coù nghóa laø: baát cöù vieäc trình baày naøo veà moät vò thaønh nieân, baát chaáp caùc phöông tieän ñöôïc söû duïng, lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng tình duïc roõ raøng, duø laø thaät hay giaû, vaø baát cöù vieäc trình baày naøo veà caùc cô quan tình duïc cuûa caùc vò thaønh nieân chuû yeáu nhaèm muïc ñích tình duïc.
Ñieàu 2 - Tieáp nhaän caùc baùo caùo vaø baûo veä döõ kieän
~1. Baèng caùch löu yù ñeán caùc ñieàu khoaûn coù theå ñöôïc tieáp nhaän bôûi caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc lieân heä, bôûi caùc Thöôïng hoäi ñoàng caùc Giaùm muïc cuûa caùc Giaùo hoäi Thöôïng phuï vaø caùc Giaùo hoäi Toång Giaùm muïc, hoaëc bôûi caùc Coâng ñoàng cuûa Caùc Giaùo phaåm (hierarchs) Giaùo hoäi Giaùo ñoâ töï trò, caùc Giaùo phaän hay caùc Giaùo phaän Ñoâng phöông, töøng caù theå hoaëc cuøng vôùi nhau, phaûi thieát laäp trong voøng moät naêm keå töø khi caùc quy taéc naøy coù hieäu löïc, moät hoaëc nhieàu heä thoáng coâng khai, oån ñònh vaø deã tieáp caän ñeå ñeä naïp baùo caùo, thaäm chí qua vieäc laäp ra moät vaên phoøng giaùo hoäi chuyeân bieät. Caùc Giaùo phaän vaø caùc Giaùo phaän Ñoâng phöông seõ thoâng baùo cho Vò Ñaïi dieän Giaùo hoaøng veà vieäc thieát laäp caùc heä thoáng ñöôïc ñeà caäp trong ñieàu naøy.
~2. Caùc thoâng tin ñöôïc ñeà caäp trong ñieàu naøy ñöôïc baûo veä vaø xöû lyù moät caùch coù theå ñaûm baûo söï an toaøn, toaøn veïn vaø baûo maät cuûa noù theo caùc ñieàu 471, 2 Boä Giaùo luaät vaø 244 ~2, 2 Boä Giaùo luaät Giaùo hoäi Ñoâng phöông.
~3. Ngoaïi tröø nhö döï lieäu trong ñieàu 3 ~3, vò Baûn quyeàn naøo tieáp nhaän baùo caùo seõ mau choùng chuyeån noù ñeán vò Baûn quyeàn cuûa nôi ñöôïc cho laø ñaõ xaûy ra caùc bieán coá, cuõng nhö vò Baûn quyeàn cuûa ngöôøi bò baùo caùo; caùc vò naøy seõ tieán haønh theo theo luaät leä ñaõ döï lieäu cho tröôøng hôïp chuyeân bieät.
~4. Ñoái vôùi muïc ñích cuûa tieâu ñeà naøy, giaùo phaän Ñoâng phöông (Eparchies) ñöôïc ngang haøng vôùi caùc Giaùo phaän vaø Giaùo phaåm (hierarch) ñöôïc ngang haøng vôùi vò Baûn quyeàn.
Ñieàu 3 - Baùo caùo
~1. Ngoaïi tröø nhö ñöôïc döï lieäu bôûi caùc ñieàu 1548 ~2 Boä Giaùo luaät vaø 1229 ~2 Boä Giaùo luaät Giaùo hoäi Ñoâng phöông, baát cöù khi naøo moät giaùo só hoaëc moät thaønh vieân cuûa Vieän Ñôøi soáng thaùnh hieán hoaëc cuûa Hieäp hoäi ñôøi soáng toâng ñoà thaáy hoaëc coù ñoäng cô coù cô ñeå tin raèng, moät trong caùc söï kieän ñöôïc ñeà caäp ôû ñieàu 1 ñaõ bò vi phaïm, ngöôøi ñoù coù nghóa vuï phaûi baùo caùo nhanh choùng söï kieän aáy cho vò Baûn quyeàn ñòa phöông nôi caùc bieán coá ñöôïc cho laø ñaõ xaûy ra hoaëc cho moät vò Baûn quyeàn khaùc trong soá nhöõng vò ñöôïc ñeà caäp trong caùc ñieàu 134 Boä Giaùo luaät vaø 984 Boä Giaùo luaät Giaùo hoäi Ñoâng phöông, ngoaïi tröø nhöõng gì ñöôïc aán ñònh bôûi ~3 cuûa ñieàu naøy.
~2. Baát cöù ngöôøi naøo cuõng coù theå göûi baùo caùo lieân quan ñeán haønh vi ñöôïc ñeà caäp ôû ñieàu 1, söû duïng caùc phöông phaùp ñöôïc ñeà caäp trong ñieàu tröôùc ñoù hoaëc baèng baát cöù phöông tieän thích hôïp naøo khaùc.
~3. Khi baùo caùo lieân quan ñeán moät trong nhöõng ngöôøi ñöôïc neâu ôû ñieàu 6, noù seõ ñöôïc göûi ñeán Thaåm quyeàn ñöôïc xaùc ñònh döïa treân caùc ñieàu 8 vaø 9. Baùo caùo luoân coù theå ñöôïc göûi tröïc tieáp ñeán Toøa thaùnh hoaëc qua vò Ñaïi dieän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng.
~4. Baùo caùo seõ bao goàm caøng nhieàu ñieåm ñaëc thuø caøng toát, chaúng haïn nhö caùc moác veà thôøi gian vaø ñòa ñieåm xaãy ra caùc söï kieän, veà nhöõng ngöôøi lieân quan hoaëc ñöôïc thoâng baùo, cuõng nhö baát cöù hoaøn caûnh naøo khaùc coù theå höõu ích ñeå ñaûm baûo vieäc ñaùnh giaù chính xaùc caùc söï kieän.
~5. Thoâng tin cuõng coù theå ñöôïc thu löôïm moät caùch maëc nhieân (ex officio).
Ñieàu 4 - Baûo veä ngöôøi noäp baùo caùo
~1. Laäp baùo caùo theo ñieàu 3 seõ khoâng caáu thaønh vi phaïm naøo ñoái vôùi tính baûo maät cuûa chöùc vuï.
~2. Ngoaïi tröø nhö ñöôïc döï lieäu bôûi caùc ñieàu 1390 Boä Giaùo luaät vaø 1452 vaø 1454 Boä Giaùo luaät Giaùo hoäi Ñoâng phöông, thaønh kieán, traû thuø hoaëc kyø thò nhö haäu quaû cuûa vieäc noäp baùo caùo ñeàu bò caám vaø coù theå caáu thaønh taùc phong ñöôïc neâu trong ñieàu 1 ~1, tieåu muïc b).
~3. Moät nghóa vuï giöõ im laëng coù theå khoâng bò aùp ñaët leân baát cöù ngöôøi naøo lieân quan ñeán noäi dung baùo caùo cuûa ngöôøi ñoù.
Ñieàu 5 - Chaêm soùc con ngöôøi
~1. Caùc thaåm quyeàn Giaùo hoäi seõ cam keát baûo ñaûm raèng nhöõng ngöôøi tuyeân boá hoï bò toån haïi, cuøng vôùi gia ñình hoï, phaûi ñöôïc ñoái xöû caùch xöùng ñaùng vaø toân troïng, vaø ñaëc bieät, phaûi ñöôïc:
a) chaøo ñoùn, laéng nghe vaø naâng ñôõ, bao goàm caû vieäc cung caáp caùc dòch vuï chuyeân bieät;
b) cung öùng söï hoã trôï thieâng lieâng;
c) cung öùng söï hoã trôï y teá, bao goàm hoã trôï ñieàu trò vaø taâm lyù, theo yeâu caàu cuûa töøng tröôøng hôïp chuyeân bieät.
~2. Tieáng toát vaø quyeàn rieâng tö cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan, cuõng nhö vieäc baûo maät caùc döõ kieän baûn thaân cuûa hoï, phaûi ñöôïc baûo veä.
Tieâu Ñeà II: Caùc Quy Ñònh Lieân Quan Ñeán Caùc Giaùm Muïc Vaø Caùc Vò Töông Ñöông Vôùi Hoï
Ñieàu 6 - Phaïm vi chuû theå cuûa aùp duïng
Caùc quy taéc coù tính thuû tuïc ñöôïc ñeà caäp trong tieâu ñeà naøy lieân quan ñeán taùc phong ñöôïc ñeà caäp trong ñieàu 1, ñöôïc thöïc haønh bôûi:
a) caùc Hoàng Y, thöôïng phuï, giaùm muïc vaø ñaïi dieän (legates) cuûa Giaùm Muïc Roâma;
b) caùc giaùo só naøo laø, hoaëc ñaõ töøng laø, ngöôøi ñöùng ñaàu veà muïc vuï cuûa moät Giaùo hoäi ñaëc thuø hoaëc cuûa moät thöïc theå keát nhaäp vaøo noù, theo nghi leã Latinh hoaëc theo nghi leã Ñoâng phöông, bao goàm caùc Toøa Baûn Quyeàn Toøng Nhaân (Personal Ordinariates), coù caùc haønh ñoäng vi phaïm durante munere (trong khi thi haønh nhieäm vuï);
c) caùc giaùo só laø hoaëc ñaõ töøng laø nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo tröôùc ñaây cuûa moät Toaø Phuû Doaõn Toøng Nhaân (Personal Prelature), coù caùc haønh ñoäng vi phaïm durante munere (trong khi thi haønh nhieäm vuï);
d) nhöõng ngöôøi laø hoaëc ñaõ töøng laø ngöôøi ñieàu haønh toái cao cuûa caùc Vieän Ñôøi soáng thaùnh hieán hoaëc cuûa caùc Hoäi ñôøi soáng toâng ñoà thuoäc quyeàn giaùo hoaøng, cuõng nhö caùc ñan vieän sui iuris (töï trò), coù lieân quan vôùi caùc haønh ñoäng vi phaïm durante munere (trong khi thi haønh nhieäm vuï).
Ñieàu 7 - Boä coù naêng quyeàn
~1. Ñoái vôùi muïc ñích cuûa tieâu ñeà naøy, "boä coù naêng quyeàn" ("competent Dicastery"), coù nghóa laø Boä Giaùo lyù Ñöùc tin, lieân quan ñeán caùc toäi phaïm daønh cho noù bôûi caùc quy ñònh hieän haønh, cuõng nhö trong moïi tröôøng hôïp khaùc vaø caên cöù vaøo quyeàn taøi phaùn lieân heä cuûa hoï, döïa treân luaät leä rieâng cuûa Giaùo trieàu Roâma:
- Boä caùc Giaùo hoäi phöông Ñoâng;
- Boä Giaùm muïc;
- Boä Truyeàn giaûng Tin Möøng cho caùc Daân toäc;
- Boä Giaùo só;
- Boä caùc Vieän Ñôøi soáng Thaùnh hieán vaø caùc Hoäi Ñôøi soáng Toâng ñoà.
~2. Ñeå baûo ñaûm söï phoái hôïp toát nhaát, Boä coù naêng quyeàn thoâng baùo cho Phuû Quoác Vuï Khanh, vaø caùc Boä khaùc coù lieân quan tröïc tieáp, veà baùo caùo vaø keát quaû ñieàu tra.
~3. Caùc vieäc truyeàn thoâng ñöôïc ñeà caäp trong tieâu ñeà naøy giöõa caùc toøa giaùo tænh vaø Toøa Thaùnh dieãn ra qua vò Ñaïi dieän Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Ñieàu 8 - Thuû tuïc aùp duïng trong bieán coá baùo caùo lieân quan ñeán moät Giaùm muïc cuûa Giaùo hoäi Latinh
~1. Thaåm quyeàn nhaän ñöôïc baûn baùo caùo seõ chuyeån noù ñeán caû Toøa thaùnh laãn Toøa Giaùo Tænh nôi ngöôøi bò baùo caùo cö truù.
~2. Neáu baùo caùo lieân quan ñeán Toøa Giaùo Tænh hoaëc Toøa Giaùo Tænh troáng toøa, noù seõ ñöôïc chuyeån ñeán Toøa thaùnh, cuõng nhö ñeán Giaùm muïc thuoäc haït (suffragant) thaâm nieân nhôø thaêng thöôûng, neáu ñoù laø tröôøng hôïp, thì caùc ñieàu khoaûn sau ñaây lieân quan ñeán Toøa giaùo tænh aùp duïng cho vò naøy.
~3. Trong bieán coá baùo caùo lieân quan ñeán moät Ñaïi dieän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, noù seõ ñöôïc chuyeån tröïc tieáp ñeán Phuû Quoác Vuï Khanh.
Ñieàu 9 - Thuû tuïc aùp duïng cho caùc Giaùm muïc cuûa caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông
~1. Caùc baùo caùo lieân quan ñeán moät Giaùm muïc cuûa moät Giaùo hoäi Thöôïng phuï, Toång Giaùm muïc chính hoaëc Giaùo tænh sui iuris (töï trò) seõ ñöôïc chuyeån ñeán caùc Thöôïng phuï, caùc Toång Giaùm muïc chính hoaëc caùc Toång Giaùo Tænh cuûa Giaùo hoäi sui iuris (töï trò).
~2. Neáu baùo caùo lieân quan ñeán 1 Toång Giaùm muïc giaùo tænh cuûa moät Giaùo hoäi Thöôïng phuï hoaëc Toång Giaùm muïc chính, voán thi haønh chöùc vuï cuûa mình trong laõnh thoå cuûa caùc Giaùo hoäi naøy, noù seõ ñöôïc chuyeån ñeán Thöôïng phuï hoaëc Toång Giaùm muïc chính lieân heä.
~3. Trong caùc tröôøng hôïp treân ñaây, thaåm quyeàn nhaän ñöôïc baùo caùo cuõng seõ chuyeån noù ñeán Toøa thaùnh.
~4. Neáu ngöôøi bò baùo caùo laø Giaùm muïc hoaëc Toång Giaùm Muïc giaùo tænh beân ngoaøi laõnh thoå cuûa Giaùo hoäi thöôïng phuï, Toång Giaùm muïc chính hoaëc Toång Giaùm Muïc giaùo tænh sui iuris (töï trò), baùo caùo seõ ñöôïc chuyeån ñeán Toøa thaùnh.
~5. Trong tröôøng hôïp baùo caùo lieân quan ñeán moät Thöôïng phuï, Toång Giaùm muïc chính, Toång Giaùm Muïc giaùo tænh sui iuris hoaëc moät Giaùm muïc cuûa caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông sui iuris khaùc, noù seõ ñöôïc chuyeån ñeán Toøa thaùnh.
~6. Caùc quy ñònh sau ñaây lieân quan ñeán Toång Giaùm Muïc giaùo tænh aùp duïng cho thaåm quyeàn Giaùo hoäi maø baùo caùo ñöôïc chuyeån tôùi döïa treân ñieàu naøy.
Ñieàu 10 - Nhieäm vuï ban ñaàu cuûa Toång Giaùm Muïc giaùo tænh
~1. Tröø khi baùo caùo roõ raøng khoâng coù cô sôû, Toång Giaùm Muïc giaùo tænh ngay laäp töùc yeâu caàu Boä coù naêng quyeàn ñeå mình ñöôïc chæ ñònh baét ñaàu cuoäc ñieàu tra. Neáu Toång giaùm muïc giaùo tænh coi baùo caùo roõ raøng laø khoâng coù cô sôû, vò naøy seõ thoâng baùo cho Ñaïi dieän Ñöùc Giaùo Hoaøng.
~2. Boä seõ tieán haønh khoâng chaäm treã, vaø trong moïi tröôøng hôïp trong voøng ba möôi ngaøy keå töø khi nhaän ñöôïc baùo caùo ñaàu tieân cuûa Ñaïi dieän Ñöùc Giaùo Hoaøng hoaëc lôøi yeâu caàu ñöôïc chæ ñònh cuûa Toång giaùm muïc giaùo tænh, baèng caùch cung caáp caùc höôùng daãn phaûi tieán haønh ra sao trong tröôøng hôïp chuyeân bieät.
Ñieàu 11 - Giao phoù cuoäc ñieàu tra cho moät ngöôøi khoâng phaûi laø Toång giaùm muïc giaùo tænh
~1. Neáu Boä coù naêng quyeàn cho laø thích ñaùng vieäc giao phoù cuoäc ñieàu tra cho moät ngöôøi khoâng phaûi laø Toång giaùm muïc giaùo tænh, thì Toång giaùm muïc giaùo tænh ñöôïc thoâng baùo nhö vaäy. Toång giaùm muïc giaùo tænh cung caáp taát caû caùc thoâng tin vaø taøi lieäu lieân quan cho ngöôøi ñöôïc Boä chæ ñònh.
~2. Trong tröôøng hôïp ñöôïc ñeà caäp trong ñoaïn tröôùc, caùc quy ñònh sau ñaây lieân quan ñeán Toång giaùm muïc giaùo tænh aùp duïng cho ngöôøi ñöôïc trao nhieäm vuï tieán haønh cuoäc ñieàu tra.
Ñieàu 12 - Tieán haønh cuoäc ñieàu tra
~1. Khi ñöôïc boå nhieäm bôûi Boä coù naêng quyeàn vaø haønh ñoäng phuø hôïp vôùi caùc höôùng daãn nhaän ñöôïc, Toång giaùm muïc giaùo tænh, hoaëc ñích thaân hoaëc qua moät hoaëc nhieàu ngöôøi thích hôïp:
a) thu thaäp thoâng tin lieân quan ñeán caùc söï kieän;
b) truy caäp thoâng tin vaø taøi lieäu caàn thieát cho muïc ñích ñieàu tra löu trong vaên khoá cuûa caùc vaên phoøng giaùo hoäi;
c) tieáp nhaän söï hôïp taùc cuûa caùc vò baûn quyeàn hoaëc giaùo phaåm ñoâng phöông (hierarch) khaùc baát cöù khi naøo caàn thieát;
d) yeâu caàu thoâng tin töø caùc caù nhaân vaø ñònh cheá, bao goàm caùc ñònh cheá daân söï, coù khaû naêng cung caáp caùc yeáu toá höõu ích cho cuoäc ñieàu tra.
~2. Neáu caàn phaûi nghe töø moät vò thaønh nieân hoaëc moät ngöôøi deã bò toån thöông, Toång giaùm muïc giaùo tænh seõ aùp duïng caùc thuû tuïc thích hôïp, coù tính ñeán ñòa vò (status) cuûa hoï.
~3. Trong tröôøng hôïp coù caùc ñoäng cô coù caên cöù ñeå keát luaän raèng thoâng tin hoaëc taøi lieäu lieân quan ñeán cuoäc ñieàu tra coù nguy cô bò laáy ñi hoaëc phaù huûy, Toång giaùm muïc giaùo tænh seõ thöïc hieän caùc bieän phaùp caàn thieát ñeå baûo quaûn chuùng.
~4. Ngay caû khi söû duïng caùc ngöôøi khaùc, Toång giaùm muïc giaùo tænh vaãn chòu traùch nhieäm veà phöông höôùng vaø vieäc tieán haønh cuoäc ñieàu tra, cuõng nhö thöïc hieän kòp thôøi caùc chæ daãn ñaõ ñöôïc neâu trong ñieàu 10 ~2.
~5. Toång giaùm muïc giaùo tænh seõ ñöôïc trôï giuùp bôûi moät coâng chöùng vieân ñöôïc chæ ñònh töï do theo caùc ñieàu 483 ~2 Boä Giaùo luaät vaø 253 ~2 Boä Giaùo luaät Giaùo hoäi Ñoâng phöông.
~6. Toång giaùm muïc giaùo tænh ñöôïc yeâu caàu phaûi haønh ñoäng moät caùch voâ tö vaø khoâng coù xung ñoät veà quyeàn lôïi. Neáu ngaøi cho raèng mình ñang coù maâu thuaãn quyeàn lôïi hoaëc khoâng theå duy trì söï voâ tö caàn thieát ñeå baûo ñaûm tính toaøn veïn cuûa cuoäc ñieàu tra, ngaøi coù nghóa vuï phaûi töï caùo tî (recuse) vaø baùo caùo tình huoáng cho Boä coù naêng quyeàn.
~7. Ngöôøi bò ñieàu tra ñöôïc höôûng söï suy ñoaùn voâ toäi.
~8. Toång giaùm muïc giaùo tænh, neáu ñöôïc Boä coù naêng quyeàn yeâu caàu, thoâng baùo cho ngöôøi bò ñieàu tra lieân quan ñeán anh ta / coâ ta, nghe trình thuaät cuûa anh ta / coâ ta veà caùc söï kieän vaø môøi anh ta / coâ ta trình baøy baûn toùm taét ñeå baøo chöõa. Trong nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy, ngöôøi bò ñieàu tra coù theå ñöôïc hoã trôï bôûi luaät sö phaùp lyù.
~9. Cöù sau ba möôi ngaøy, Toång giaùm muïc giaùo tænh seõ göûi moät baùo caùo veà tình traïng cuûa cuoäc ñieàu tra ñeán Boä coù naêng quyeàn.
Ñieàu 13 - Söï tham gia cuûa nhöõng ngöôøi coù ñuû ñieàu kieän
~1. Phuø hôïp vôùi baát cöù chæ thò cuoái cuøng naøo cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc, cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc hoaëc Hoäi ñoàng Giaùo phaåm lieân quan ñeán vieäc phaûi hoã trôï Toång giaùm muïc giaùo tænh tieán haønh cuoäc ñieàu tra ra sao, caùc Giaùm muïc cuûa caùc Giaùo tænh lieân heä, töøng vò hay cuøng nhau, coù theå laäp danh saùch nhöõng ngöôøi ñuû ñieàu kieän ñeå Toång giaùm muïc giaùo tænh coù theå choïn nhöõng ngöôøi phuø hôïp nhaát cho vieäc hoã trôï ñieàu tra, theo nhu caàu cuûa töøng tröôøng hôïp caù theå vaø, ñaëc bieät, coù löu yù ñeán söï hôïp taùc coù theå ñöôïc cung caáp bôûi tín höõu giaùo daân theo caùc ñieàu 228 Boä Giaùo luaät vaø 408 Boä Giaùo luaät Giaùo hoäi Ñoâng phöông.
~2. Tuy nhieân,Toång giaùm muïc giaùo tænh ñöôïc töï do choïn caùc ngöôøi khaùc cuõng coù ñuû ñieàu kieän khoâng keùm.
~3. Baát cöù ngöôøi naøo hoã trôï Toång giaùm muïc giaùo tænh trong cuoäc ñieàu tra ñeàu ñöôïc yeâu caàu phaûi haønh ñoäng moät caùch voâ tö vaø khoâng ñöôïc coù xung ñoät quyeàn lôïi. Neáu hoï cho raèng mình ñang coù maâu thuaãn quyeàn lôïi hoaëc khoâng theå duy trì söï voâ tö caàn thieát ñeå baûo ñaûm tính toaøn veïn cuûa cuoäc ñieàu tra, hoï coù nghóa vuï phaûi töï caùo tî vaø baùo caùo tình huoáng naøy cho Toång giaùm muïc giaùo tænh.
~4. Nhöõng ngöôøi giuùp ñôõ Toång giaùm muïc giaùo tænh seõ tuyeân theä chu toaøn traùch nhieäm cuûa hoï caùch thích ñaùng.
Ñieàu 14 - Khoaûng thôøi gian ñieàu tra
~1. Vieäc ñieàu tra seõ ñöôïc hoaøn thaønh trong thôøi haïn chín möôi ngaøy hoaëc trong moät haïn kyø khaùc ñöôïc döï lieäu bôûi caùc chæ thò neâu trong ôû ñieàu 10 ~2.
~2. Nôi naøo coù lyù do chính ñaùng, Toång giaùm muïc giaùo tænh coù theå yeâu caàu Boä coù naêng quyeàn gia haïn.
Ñieàu 15 - Caùc bieän phaùp phoøng ngöøa
Neáu caùc söï kieän hoaëc hoaøn caûnh yeâu caàu, Toång giaùm muïc giaùo tænh seõ ñeà nghò vôùi Boä coù naêng quyeàn tieáp nhaän caùc ñieàu khoaûn hoaëc caùc bieän phaùp phoøng ngöøa thích ñaùng lieân quan ñeán ngöôøi ñang bò ñieàu tra.
Ñieàu 16 - Vieäc thaønh laäp quyõ
~1. Caùc Giaùo tænh, caùc Hoäi ñoàng giaùm muïc, caùc Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc vaø hoäi ñoàng Giaùo phaåm Ñoâng phöông coù theå laäp moät quyõ, ñöôïc thieát laäp theo caùc tieâu chuaån cuûa ñieàu 116 vaø 1303 ~1, 1 Boä Giaùo luaät vaø 1047 Boä Giaùo luaät Giaùo hoäi Ñoâng phöông vaø ñöôïc quaûn trò theo caùc quy taéc cuûa giaùo luaät voùi muïc ñích laø ñaøi thoï ñöôïc caùc chi phí cuûa cuoäc ñieàu tra.
~2. Theo yeâu caàu cuûa vò Toång giaùm muïc giaùo tænh ñöôïc chæ ñònh, caùc quyõ caàn thieát cho muïc ñích ñieàu tra ñöôïc cung caáp cho ngaøi bôûi quaûn trò vieân cuûa quyõ; Toång giaùm muïc giaùo tænh vaãn coù boån phaän trình traày moät giaûi trình cho quaûn trò vieân khi keát thuùc cuoäc ñieàu tra.
Ñieàu 17 - Chuyeån giao caùc taøi lieäu vaø phieáu baàu
~1. Sau khi hoaøn thaønh cuoäc ñieàu tra, Toång giaùm muïc giaùo tænh seõ chuyeån giao caùc vaên baûn cho Boä coù naêng quyeàn, cuøng vôùi phieáu baàu (votum) cuûa mình lieân quan ñeán keát quaû ñieàu tra vaø caâu traû lôøi cho baát cöù truy vaán naøo coù trong caùc chæ thò ñaõ ban haønh döôùi ñieàu 10 ~2.
~2. Tröø khi coù theâm chæ thò töø Boä coù naêng quyeàn, caùc quyeàn haïn cuûa Toång giaùm muïc giaùo tænh seõ chaám döùt sau khi cuoäc ñieàu tra hoaøn taát.
~3. Phuø hôïp vôùi caùc chæ thò cuûa Boä coù naêng quyeàn, Toång giaùm muïc giaùo tænh, theo yeâu caàu, seõ thoâng baùo cho ngöôøi bò caùo buoäc moät haønh vi phaïm toäi, hoaëc ngöôøi ñaïi dieän phaùp lyù cuûa hoï, veà keát quaû cuûa cuoäc ñieàu tra.
Ñieàu 18 - Caùc bieän phaùp tieáp theo
Tröø khi noù quyeát ñònh döï lieäu moät cuoäc ñieàu tra boå sung, Boä coù naêng quyeàn tieán haønh theo luaät phaùp döï lieäu cho tröôøng hôïp chuyeân bieät.
Ñieàu 19 - Tuaân thuû luaät phaùp nhaø nöôùc
Caùc quy taéc naøy ñöôïc aùp duïng khoâng phöông haïi ñeán caùc quyeàn vaø nghóa vuï ñöôïc thieát laäp ôû moãi nôi theo luaät nhaø nöôùc, ñaëc bieät laø caùc quy ñònh lieân quan ñeán baát cöù nghóa vuï baùo caùo naøo cho caùc cô quan daân söï coù naêng quyeàn.
Caùc quy taéc hieän taïi ñöôïc pheâ chuaån ad experimentum (thöû nghieäm) trong ba naêm.
Toâi quyeát ñònh raèng Toâng Thö hieän taïi döôùi daïng Töï Saéc phaûi ñöôïc coâng boá baèng phöông tieän in aán treân tôø Osservatore Romano, coù hieäu löïc vaøo ngaøy 1 thaùng 6 naêm 2019, vaø sau ñoù ñöôïc in aán trong Acta Apostolicae Sedis.
Ban haønh ôû Roâma, taïi Nhaø Thôø Thaùnh Pheâroâ, vaøo ngaøy 7 thaùng 5 naêm 2019, naêm thöù baûy Trieàu Giaùo hoaøng cuûa toâi.
PP FRANCISCUS.