Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
trong buoåi haùt Kinh Chieàu Taï Ôn Te Deum
Giao Thöøa 2018 taïi Vatican
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong buoåi haùt Kinh Chieàu Taï Ôn Te Deum Giao Thöøa 2018 taïi Vatican.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Vatican (VietCatholic News 31-12-2018) - Vaøo luùc 5g chieàu thöù Hai 31 thaùng 12 naêm 2018, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chuû söï buoåi haùt kinh chieàu taï ôn Te Deum beân trong Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ cuøng vôùi taát caû caùc vò trong giaùo trieàu Roâma trong ñoù coù 36 Hoàng Y, ñaëc bieät laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Angelo De Donatis, Giaùm Quaûn Roâma, 7 Giaùm Muïc Phuï Taù vaø 40 Giaùm Muïc khaùc, 150 linh muïc vaø khoaûng 8 ngaøn tín höõu. Hieän dieän trong buoåi leã cuõng coù ñoâng ñaûo caùc vò trong Ngoaïi Giao Ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh.
Ñaây laø moät truyeàn thoáng ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ thöù 16 giaûi thích nhö sau: "Giaùo Hoäi gôïi yù raèng chuùng ta khoâng neân keát thuùc naêm cuõ maø khoâng baøy toû lôøi caùm taï Chuùa, vì nhöõng ôn laønh Ngaøi ban cho chuùng ta".
Phuïng Vuï ngaøy hoâm nay nhaéc nhôù chuùng ta nhöõng lôøi cuûa Thaùnh Gioan Toâng ñoà: "Hôõi caùc con, giôø ñaõ taän" (1 Ga 2:18), vaø lôøi cuûa Thaùnh Phaoloâ veà "söï vieân maõn cuûa thôøi gian" (Gl 4: 4). Vaø taát caû ñieàu naøy khieán chuùng ta suy tö veà söï keát thuùc cuûa cuoäc haønh trình döông theá, söï keát thuùc cuoäc löõ haønh cuûa chuùng ta. Ñaõ coù baét ñaàu taát seõ coù hoài keát thuùc, "moät thôøi ñeå ñöôïc sinh ra vaø moät thôøi ñeå cheát ñi" (Quoleth 3: 2). Söï thaät naøy raát ñôn giaûn vaø cô baûn nhöng laïi thöôøng bò lôø ñi vaø laõng queân, Meï Thaùnh Giaùo Hoäi daïy chuùng ta keát thuùc moät naêm vaø moãi ngaøy trong ñôøi chuùng ta vôùi moät söï töï vaán löông taâm, trong ñoù chuùng ta nhìn laïi nhöõng gì ñaõ xaûy ra: chuùng ta caûm ôn Chuùa vì moïi ñieàu thieän haûo chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc hay ñaõ coù theå laøm ñöôïc, ñoàng thôøi chuùng ta cuõng suy nghó veà nhöõng thaát baïi vaø toäi loãi cuûa chuùng ta - ñeå bieát ôn Chuùa vaø caàu xin söï tha thöù cuûa Ngaøi.
Ñoù cuõng laø nhöõng gì chuùng ta laøm hoâm nay vaøo ngaøy cuoái naêm naøy. Chuùng ta ca ngôïi Chuùa vôùi Thaùnh Thi Te Deum vaø ñoàng thôøi chuùng ta caàu xin Ngaøi tha thöù. Thaùi ñoä taï ôn cuûa chuùng ta daãn chuùng ta ñeán taám loøng khieâm cung, ñeå nhaän bieát vaø ñoùn nhaän aân suûng cuûa Thieân Chuùa.
Trong baøi giaûng Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Vaøo ngaøy cuoái naêm, Lôøi Chuùa ñoàng haønh cuøng chuùng ta vôùi hai caâu cuûa Thaùnh Phaoloâ (x. Gal 4: 4-5). Hai caâu naøy laø nhöõng caùch dieãn ñaït chính xaùc vaø haøm xuùc, laø moät baûn toùm löôïc cuûa Taân Öôùc, ñem laïi yù nghóa cho moät thôøi ñieåm "quan troïng", nhö söï chuyeån ñoåi töø naêm cuõ sang naêm môùi naøy.
Thaønh ngöõ ñaàu tieân gôïi söï chuù yù cuûa chuùng ta laø "söï vieân maõn cuûa thôøi gian". Trong nhöõng giôø khaéc cuoái cuøng cuûa naêm döông lòch naøy, khi chuùng ta caûm thaáy caàn nhieàu hôn nöõa moät ñieàu gì ñoù noùi leân yù nghóa cho söï qua ñi cuûa thôøi gian, moät thaønh ngöõ nhö theá coù moät aâm vang ñaëc bieät.
Moät ñieàu gì ñoù, hay roõ hôn nöõa laø moät ai ñoù - vaø "ai ñoù naøy ñaõ ñeán, Thieân Chuùa ñaõ sai Ngaøi ñeán: ñoù laø Con cuûa Ngaøi", Chuùa Gieâsu.
Chuùng ta vöøa cöû möøng ngaøy sinh cuûa Ngaøi: Ngaøi ñöôïc sinh ra bôûi moät ngöôøi phuï nöõ, laø Ñöùc Trinh Nöõ Maria; Ngaøi ñöôïc sinh ra döôùi Leà Luaät, moät caäu beù Do Thaùi, tuaân theo Luaät cuûa Chuùa. Nhöng, chuyeän aáy laøm sao coù theå ñöôïc? Laøm theá naøo ñaây coù theå laø daáu chæ cuûa "söï vieân maõn cuûa thôøi gian"? Ñuùng laø vaøo thôøi ñieåm ñoù Chuùa Gieâsu gaàn nhö voâ danh tieåu toát, nhöng chæ trong voøng hôn ba möôi naêm sau, Ngaøi seõ tung ra moät löïc löôïng chöa töøng coù, moät löïc löôïng ñeán nay vaãn coøn vaø seõ toàn taïi maõi trong suoát lòch söû. Löïc löôïng naøy ñöôïc goïi laø Tình yeâu. Tình yeâu mang laïi söï phong phuù cho moïi thöù, keå caû thôøi gian vaø Chuùa Gieâsu laø Ñaáng treân ñoù taát caû tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñöôïc "coâ ñaëc" trong moät con ngöôøi traàn theá.
Thaùnh Phaoloâ noùi roõ raøng lyù do taïi sao Con Thieân Chuùa ñöôïc sinh ra ñuùng luùc, vaø söù meänh maø Thieân Chuùa ñaõ trao phoù cho Ngaøi laø gì: Ngaøi ñöôïc sinh ra ñeå "giaûi thoaùt". Ñoù laø töø ngöõ thöù hai khôi gôïi söï chuù yù cuûa chuùng ta: giaûi thoaùt nghóa laø ñöa chuùng ta ra khoûi tình traïng noâ leä vaø ñem trôû laïi cho chuùng ta töï do vaø phaåm giaù xöùng hôïp vôùi tö caùch cuûa nhöõng con caùi Chuùa. Tình traïng noâ leä maø Thaùnh Toâng Ñoà ñeà caäp ñeán laø söï noâ leä "Leà Luaät", ñöôïc hieåu nhö moät taäp hôïp nhöõng giôùi raên phaûi tuaân theo, Leà Luaät chaéc chaén giaùo duïc con ngöôøi, vaø coù tính sö phaïm, nhöng khoâng giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi tình traïng toäi loãi, nhöng moät caùch naøo ñoù, "ñaåy" anh ta vaøo tình traïng naøy, caûn trôû con ngöôøi vöôn ñeán töï do cuûa moät ngöôøi con. Chuùa Cha ñaõ sai Ngöôøi Con Duy Nhaát cuûa Ngöôøi ñeán trong theá gian ñeå xoùa boû khoûi taâm hoàn con ngöôøi tình traïng noâ leä toäi loãi cuõ vaø do ñoù phuïc hoài phaåm giaù cuûa con ngöôøi. Thaät vaäy, nhö Chuùa Gieâsu phaùn trong Tin Möøng (Mc 7: 21-23) töø beân trong, töø loøng ngöôøi, phaùt xuaát nhöõng yù ñònh ñoài truïy, xaáu xa laøm xaáu ñi ñôøi soáng vaø caùc moái quan heä. Vaø chuùng ta phaûi ngöng laïi ôû ñaây, ngöng laïi ñeå suy ngaãm vôùi noãi buoàn vaø loøng aên naên hoái loãi, bôûi vì trong naêm saép keát thuùc naøy, nhieàu ngöôøi nam nöõ ñaõ töøng soáng vaø tieáp tuïc soáng trong nhöõng ñieàu kieän noâ leä, khoâng xöùng ñaùng vôùi phaåm giaù con ngöôøi.
ÔÛ thaønh phoá Roâma cuûa chuùng ta cuõng vaäy, coù nhöõng anh chò em, vì nhöõng lyù do khaùc nhau, thaáy mình trong tình huoáng naøy. Toâi ñang nghó caùch rieâng ñeán laø nhieàu ngöôøi voâ gia cö. Hôn 10,000 ngöôøi nhö vaäy. Tình caûnh cuûa hoï ñaëc bieät khoù khaên trong nhöõng thaùng muøa ñoâng. Taát caû ñeàu laø con caùi nam nöõ cuûa Thieân Chuùa, nhöng caùc hình thaùi noâ leä ña daïng, ñoâi khi raát phöùc taïp, khieán hoï phaûi soáng beân leà phaåm giaù con ngöôøi. Chuùa Gieâsu cuõng ñaõ chaøo ñôøi trong moät hoaøn caûnh töông töï, nhöng khoâng phaûi vì tình côø hay vì gaëp chuyeän chaúng may: Ngaøi muoán ñöôïc sinh ra nhö theá ñeå toû loä tình yeâu Thieân Chuùa daønh cho nhöõng ngöôøi beù moïn vaø ngöôøi ngheøo, vaø qua ñoù gieo raéc haït gioáng Nöôùc Trôøi treân theá giôùi. Vöông quoác Coâng lyù, tình yeâu vaø hoøa bình, nôi khoâng ai laø noâ leä, nhöng taát caû ñeàu laø anh chò em laø con cuûa cuøng moät Cha.
Giaùo hoäi taïi Roâma khoâng muoán trôû neân thôø ô vôùi nhöõng hình thaùi noâ leä trong thôøi ñaïi chuùng ta, cuõng khoâng muoán chæ ñôn thuaàn laø baøng quang ghi nhaän vaø giuùp ñôõ hoï, nhöng Giaùo Hoäi muoán gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi ñoù vaø vôùi nhöõng tình huoáng ñoù.
Khi toân vinh tình maãu töû chí thaùnh cuûa Ñöùc Trinh Nöõ Maria, toâi muoán khích leä daïng thöùc maãu töû ñoù cuûa Giaùo hoäi. Khi suy ngaãm veà maàu nhieäm naøy, chuùng ta nhaän ra raèng Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc "sinh ra bôûi ngöôøi phuï nöõ " ñeå chuùng ta coù theå nhaän ñöôïc söï vieân maõn nhaân baûn cuûa chuùng ta, laø ñöôïc ôn laøm "nghóa töû." Nhôø söï haï mình cuûa Ngaøi, chuùng ta ñöôïc naâng leân. Söï cao troïng cuûa chuùng ta ñaõ ñeán töø söï nhoû beù cuûa Ngaøi, söùc maïnh cuûa chuùng ta ñeán töø söï mong manh cuûa Ngaøi, vaø töï do cuûa chuùng ta ñeán töø vieäc Ngaøi töï hieán mình thaønh moät ngöôøi noâ leä.
Ñieàu naøy coøn coù theå goïi laø gì khaùc hôn laø tình yeâu? Tình yeâu cuûa Chuùa Cha vaø Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, laø nhöõng Ñaáng maø chieàu nay Meï Giaùo Hoäi Thaùnh Thieän, treân khaép theá giôùi, daâng leân lôøi tuïng ca vaø taï ôn.
Cuoái kinh chieàu, coù nghi thöùc ñaët Mình Thaùnh Chuùa vaø haùt kinh Te Deum taï ôn Thieân Chuùa. Thaùnh thi Te Deum, nghóa laø Laïy Thieân Chuùa, chuùng con xin ca ngôïi haùt möøng, tuyeân xöng Ngaøi laø Ñöùc Chuùa, laø moät baøi thaùnh thi Latinh coå xöa baèng vaên xuoâi coù nhòp ñieäu töông töï nhö nhòp ñieäu cuûa baøi Gloria in Excelsis Deo, töùc laø Kinh Vinh Danh: Vinh danh Thieân Chuùa treân caùc taàng trôøi.
Noäi dung thaùnh thi Te Deum nhö sau:
Laïy Thieân Chuùa, / Chuùng con xin ca ngôïi haùt möøng, / Tuyeân xöng Ngaøi laø Ñöùc Chuùa. / Chuùa laø Cha, Ñaáng tröôøng toàn vaïn ñaïi, / Hoaøn vuõ naøy kính caån suy toân. / Tröôùc nhan Chuùa, caùc toång thaàn phuû phuïc, / Moïi thieân thaàn vaø ñaïo binh thieân quoác, / Ñeàu caûm taï vaø cung chuùc toân thôø, / Chaúng khi ngöøng vang daäy tieáng tung hoâ: / Thaùnh! Thaùnh! Chí Thaùnh! / Chuùa teå caøn khoân laø Ñaáng Thaùnh! / Trôøi ñaát raïng ngôøi vinh quang Chuùa uy linh. / Baäc Toâng Ñoà ñoàng thanh ca ngôïi Chuùa, / Bao vò ngoân söù taùn tuïng Ngaøi. / Ñoaøn töû ñaïo quang huy huøng duõng, / Maùu ñaøo ñoå ra minh chöùng veà Ngaøi, / Vaø traûi roäng khaép nôi traàn theá, / Hoäi Thaùnh Ngaøi hoan hyû tuyeân xöng: / Chuùa laø Cha laãm lieät uy huøng, / Vaø Con Moät Ngaøi chí toân chí aùi, / Cuøng Thaùnh Thaàn, Ñaáng an uûi yeâu thöông.
"Laïy Ñöùc Kitoâ, Con Chuùa Trôøi haèng soáng, / Ngaøi laø Chuùa hieån vinh / Ñaõ chaúng neà maëc laáy xaùc phaøm / Nôi cung loøng Trinh Nöõ / Haàu giaûi phoùng nhaân loaïi laàm than. / Ngaøi ñaõ ra tay chieán thaéng töû thaàn, / Môû cöûa trôøi cho nhöõng ai tin töôûng. / Ngaøi hieån trò beân höõu Chuùa Cha, / Ngaøy cuoái cuøng seõ giaùng laâm thaåm phaùn. / Cuùi laïy Chuùa, xin phuø hoä beà toâi / Ngaøi cöùu chuoäc baèng böûu huyeát tuoân traøn. / Xin ñöôïc hôïp ñoaøn cuøng muoân thaàn thaùnh, / Phuùc mieân tröôøng vui höôûng aùnh vinh quang."
Sau khi keát thuùc caùc nghi leã, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ra quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ ñeå kính vieáng Hang Ñaù Giaùng Sinh.
(Source: -Copyright Libreria Editrice Vaticana PRIMI VESPRI DELLA SOLENNITAØ DI MARIA SS.MA MADRE DI DIO E TE DEUM DI RINGRAZIAMENTO PER L'ANNO TRASCORSO OMELIA DEL SANTO PADRE FRANCESCO Basilica Vaticana Lunedì, 31 dicembre 2018)