Giaûi Nobel Hoøa bình naêm 2018
ñöôïc trao cho Denis Mukwege vaø Nadia Murad
Giaûi Nobel Hoøa bình naêm 2018 ñöôïc trao cho Denis Mukwege vaø Nadia Murad.
Minh Ñöùc
Oslo (WHÑ 6-10-2018) - Giaûi Nobel Hoøa bình naêm 2018 ñöôïc trao cho Denis Mukwege vaø Nadia Murad.
Ngaøy 5 thaùng 10 naêm 2018, Uyû ban Giaûi Nobel cuûa Na Uy ñaõ thoâng baùo Giaûi thöôûng Nobel Hoøa bình naêm 2018 ñöôïc trao cho baùc só Denis Mukwege (63 tuoåi) vaø coâ Nadia Murad (25 tuoåi) "vì nhöõng noã löïc nhaèm chaám döùt vieäc söû duïng baïo löïc tình duïc laøm vuõ khí chieán tranh", theo baø Berit Reiss-Andersen, Chuû tòch UÛy ban Nobel.
Denis Mukwege - baùc só phuï khoa ngöôøi Congo vaø coâ Nadia Murad, ngöôøi Irak saéc toäc Yazidi, ñeàu ñaõ traûi qua nhöõng noãi kinh hoaøng cuûa chieán tranh. "Denis Mukwege laø ngöôøi ñaõ coáng hieán ñôøi mình ñeå baûo veä caùc naïn nhaân cuûa baïo löïc tình duïc trong thôøi chieán. Nadia Murad laø nhaân chöùng thuaät laïi nhöõng haønh vi ngöôïc ñaõi ñoái vôùi coâ vaø nhieàu ngöôøi khaùc", baø Reiss-Andersen nhaán maïnh.
Nadia Murad: toâi seõ laø ngöôøi cuoái cuøng
Cuõng nhö haøng ngaøn beù gaùi vaø phuï nöõ trong coäng ñoàng cuûa mình, coâ gaùi treû Nadia Murad bò nhoùm thaùnh chieán töï xöng laø Nhaø nöôùc Hoài giaùo (IS) baét laøm noâ leä tình duïc vaøo naêm 2014: ngaøy 03 thaùng Taùm naêm 2014, coâ bò baét ñi khoûi laøng Kocho cuûa mình, ôû mieàn Baéc Irak. Bò ñöa ñi cuøng vôùi hai ngöôøi chò em cuûa mình ñeán Mosul, coâ laø naïn nhaân cuûa moïi thöù laïm duïng, cho ñeán khi bò baùn laøm noâ leä nhieàu laàn. Ba thaùng sau, coâ troán thoaùt, nhöng voâ cuøng ñau khoå khi bieát ñöôïc saùu ngöôøi anh em vaø meï cuûa coâ ñaõ bò IS gieát cheát.
Töø khi troán thoaùt, Nadia Murad ñaõ duõng caûm leân aùn nhöõng haønh ñoäng taøn baïo ñoái vôùi phuï nöõ. Naêm 2016, coâ trôû thaønh ñaïi söù cuûa Lieân Hieäp Quoác vì nhaân phaåm cuûa caùc naïn nhaân cuûa naïn buoân ngöôøi, vaän ñoäng ñeå caùc cuoäc ñaøn aùp choáng ngöôøi Yazidi phaûi coi laø toäi dieät chuûng. Nhieäm vuï môùi naøy cho coâ coù cô hoäi gaëp Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ vaøo thaùng Naêm naêm 2017, trong moät buoåi tieáp kieán chung.
Sau buoåi gaëp gôõ aáy, coâ vieát laïi:
"Toâi may maén ñöôïc ñeán moät trong nhöõng nôi yeân bình nhaát laø Toaø Thaùnh; ôû ñaây toâi gaëp Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ vaøo buoåi tieáp kieán chung thöù Tö haèng tuaàn, ngaøy 3 thaùng Naêm naêm 2017. Toâi caûm nhaän söï bình an, hy voïng, loøng khoan dung vaø thöông xoùt cuûa Ñöùc giaùo hoaøng khi ñöôïc ngaøi tieáp ñoùn thònh tình. Ñieàu laøm toâi ngaïc nhieân laø Ñöùc giaùo hoaøng bieát toâi vaø vieäc toâi laøm! Ñieàu ñoù khieán toâi tin raèng ngaøi ñaõ chuùc laønh cho söù maïng cuûa toâi.
Toâi cuõng ñaõ gaëp Ñöùc Toång Giaùm muïc Gallagher - Boä tröôûng Ngoaïi giao Toaø Thaùnh vaø Baø Sally Axworthy - Ñaïi söù Anh taïi Toøa Thaùnh,. Trong caùc cuoäc gaëp gôõ naøy, toâi xin hoï giuùp ñôõ ngöôøi Yazidi - vaãn coøn bò quaân IS vaây haõm. Toâi nhìn nhaän Vatican luoân trôï giuùp ngöôøi thieåu soá, vaø ñaõ baøn veà moät khu töï trò cho caùc daân toäc thieåu soá ôû Irak, nhaán maïnh tình hình hieän nay vaø nhöõng thaùch ñoá ñoái vôùi caùc daân toäc thieåu soá ôû Irak vaø Syria, nhaát laø caùc naïn nhaân vaø nhöõng ngöôøi taûn cö ôû trong nöôùc cuõng nhö ngöôøi di daân. Toâi cuõng ñaõ noùi veà chieán dòch quoác teá cuûa mình nhaèm ñöa nhoùm IS ra tröôùc coâng lyù cuõng nhö veà taàm quan troïng cuûa söï hôïp taùc giöõa caùc daân toäc thieåu soá vaø veà töông lai cuûa hoï".
Trong cuoán töï truyeän "Toâi seõ laø ngöôøi cuoái cuøng", Nadia Murad vieát: "Baïn chaúng bao giôø quen ñöôïc vôùi vieäc keå laïi caâu chuyeän cuûa mình. Moãi laàn keå laø baïn soáng laïi ñieàu aáy", nhöng "caâu chuyeän cuûa toâi, ñöôïc keå laïi caùch trung thöïc vaø giaûn dò, laø vuõ khí hieäu quaû nhaát maø toâi duøng ñeå chieán ñaáu choáng khuûng boá, vaø toâi coù yù ñònh söû duïng vuõ khí aáy cho ñeán khi nhöõng toäi aùc naøy ñöôïc ñöa ra coâng lyù", coâ quaû quyeát.
Denis Mukwege, con ngöôøi daán thaân vì hoøa bình ôû Coäng hoøa Daân chuû Congo
Baùc só Denis Mukwege, meänh danh laø "ngöôøi chöõa beänh cho caùc phuï nöõ", soáng taïi Bukavu, tænh lò cuûa Nam Kivu ôû phía ñoâng Congo vaøo naêm 1999. Chính taïi ñaây oâng ñaõ thaønh laäp Beänh vieän Panzi ñeå giuùp caùc phuï nöõ ñöôïc höôûng ñieàu kieän toát nhaát khi sinh con. Nhöng coâng vieäc cuûa oâng caøng phaùt trieån thì ñaát nöôùc caøng ngaäp chìm trong chieán tranh vaø beänh vieän nhanh choùng trôû thaønh nôi ñoùn nhaän haøng ngaøn phuï nöõ laø naïn nhaân cuûa caùc vuï haõm hieáp. Khi aáy, caùc vuï haõm hieáp haøng loaït ñöôïc söû duïng nhö moät loaïi vuõ khí chieán tranh. Kinh hoaøng vì tình traïng cuûa caùc phuï nöõ naøy - ñoâi khi hoï coøn raát treû, bò chaán thöông taâm lyù, coù ngöôøi bò chaët tay chaân-, vaø bò soác bôûi naïn hieáp daâm gia taêng, coù toå chöùc vaø heä thoáng, baùc só Mukwege quyeát taâm môû cuoäc ñaáu tranh vaän ñoäng. OÂng keâu goïi caùc nhaø chöùc traùch cuûa ñaát nöôùc oâng vaø caùc nhaø laõnh ñaïo treân khaép theá giôùi can thieäp ñöøng ñeå thaân xaùc cuûa phuï nöõ trôû thaønh chieán tröôøng. Vöøa thöông caûm veà nhöõng haäu quaû bi thaûm cuûa nhöõng vuï haõm hieáp ôû trong nöôùc - taøn phaù gia ñình, xaõ hoäi - oâng vöøa lao vaøo coâng vieäc chöõa laønh cho caùc phuï nöõ.
Ngaøy nay, cuoäc chieán ñaáu cuûa oâng khoâng nhöõng ñeå cöùu chöõa caùc phuï nöõ maø coøn ôû caáp chính trò ñeå khoâi phuïc hoøa bình cho Coäng hoaø Daân chuû Congo. OÂng noùi raèng moät baàu khí aùp böùc vaø nhieãu nhöông ñang bao truøm quoác gia vaø gaây ra söï khuûng hoaûng hieán phaùp. Thaùng Saùu vöøa qua, oâng keâu goïi ngöôøi daân Congo "ñaáu tranh hoøa bình" choáng laïi cheá ñoä cuûa Toång thoáng Kabila. Haønh ñoäng naøy khieán oâng gaëp nguy hieåm, vaø Denis Mukwege ñaõ thoaùt khoûi nhieàu vuï aùm saùt. Nhöng baát chaáp nhöõng moái ñe doïa, cuøng vôùi ngöôøi vôï vaø naêm ngöôøi con, oâng hoaøn toaøn khoâng coù yù ñònh töø boû nhieäm vuï cuûa mình. Giaûi thöôûng Nobel naøy, moät caùch naøo ñoù, nhaèm töôûng thöôûng loøng duõng caûm cuûa oâng. Baùc só Denis Mukwege töøng nhaän ñöôïc nhieàu giaûi thöôûng: Giaûi thöôûng Palme Olof vaø giaûi Nhaân quyeàn Lieân Hieäp Quoác vaøo naêm 2008, giaûi thöôûng Sakharov naêm 2014. Teân cuûa oâng thöôøng xuyeân ñöôïc ñeà cöû cho giaûi Nobel Hoøa bình.
OÂng Denis Mukwege vaø coâ Nadia Murad seõ chia seû giaûi Nobel bao goàm moät giaáy chöùng nhaän, moät huy chöông vaøng vaø moät ngaân phieáu trò giaù 9 trieäu curon Thuïy Ñieån (khoaûng 863,000 euro). Leã trao giaûi seõ dieãn ra taïi Oslo, Na Uy, vaøo ngaøy 10 thaùng Möôøi Hai naêm 2018.
(Theo Vatican News, 5/10/2018)