Lòch söû Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ
Lòch söû Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ.
Roma (Vat. 19-06-2018) - Phoûng vaán muïc sö Martin Robra, ñaëc traùch lieân laïc giöõa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Ki toâ vaø Giaùo Hoäi coâng giaùo:
Ngaøy 21 thaùng 6 naêm 2018 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ vieáng thaêm Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ coù truï sôû taïi Geneøve beân Thuïy Só. Ñaây laø toå chöùc quy tuï 348 Giaùo Hoäi Kitoâ goàm chính thoáng, anh giaùo vaø tin laønh cuõng nhö moät soá caùc Giaùo Hoäi Pentecostal vaø caùc Giaùo Hoäi Phi chaâu ñoäc laäp.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò noäi dung phaàn ñaàu baøi phoûng vaán muïc sö Martin Robra veà bieán coá naøy, do Linh Muïc Antonio Spadaro doøng Teân thöïc hieän. Muïc sö Robra ñaëc traùch caùc lieân laïc giöõa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ vaø Giaùo Hoäi coâng giaùo. Baøi phoûng vaán cuõng ñöôïc ñaêng treân trang maïng cuûa Hoäi Ñoàng baèng ba thöù tieáng Anh, Ñöùc vaø YÙ.
Muïc sö Robra ghi nhaän taàm quan troïng ñaëc bieät Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ daønh cho Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ. Chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi raát khaùc bieät caùc chuyeán vieáng thaêm Geneøve cuûa caùc vò tieàn nhieäm laø Ñöùc Phaolo VI vaø Ñöùc Gioan Phaolo II. Hai vò tieàn nhieäm ñaõ vieáng thaêm Thuïy Só vaø toå chöùc Lieân Hieäp Quoác trong tö caùch laø quoác tröôûng cuûa quoác gia thaønh phoá Vaticaêng. Trong khi Ñöùc Phanxicoâ vieáng thaêm Geneøve tröôùc heát nhö laø thuû laõnh Giaùo Hoäi coâng giaùo, Giaùm Muïc Roma vaø laø Ngöôøi keá vò Thaùnh Pheâroâ. Muïc sö cuõng cho bieát hieän nay coù söï coäng taùc raát toát ñeïp giöõa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát vaø caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh, vaø moät nhoùm cuûa Hoäi Ñoàng ñaõ nghieân cöùu hoïc hoûi caùc Toâng huaán "Evangelii gaudium" vaø "Amoris laetitia" cuõng nhö Thoâng ñieäp "Laudato si" cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, bôûi vì chuùng laø caùc taøi lieäu ñaâm reã saâu nôi giaùo lyù cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo vaø raát ñoàng thanh vôùi coâng vieäc hieäp nhaát cuûa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ. Vì theá caùc taøi lieäu naøy cuõng ñaõ trôû thaønh caùc ñieåm tham chieáu thöôøng xuyeân cuûa Hoäi Ñoàng.
Hoûi: Thöa muïc sö Martin Robra, Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Ki toâ laø gì? Xin muïc sö cho bieát lòch söû ban ñaàu vaø yù nghóa cuûa noù?
Ñaùp: Naêm 1921 Ñöùc Thöôïng Phuï ñaïi keát Costantinopoli ñaõ vieát moät böùc thö cho caùc Giaùo Hoäi Kitoâ khaùc vaø ñeà nghò thaønh laäp moät toå chöùc phuïc vuï caùc Giaùo Hoäi, moät lieân minh hay hieäp thoâng caùc Giaùo Hoäi trong vieäc naâng ñôõ nhau vaø taïo thuaän tieän cho chöùng taù chung tröôùc theá giôùi. Noù seõ laø moät duïng cuï thaêng tieán söï hieäp nhaát giöõa caùc tín höõu kitoâ. Tuy nhieân, Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ khoâng ñöôïc coi nhö moät toå chöùc taäp trung vôùi truï sôû taïi Geneøve hay nhö moät coá gaéng taïo döïng moät "Giaùo Hoäi quoác teá". Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi laø moät coäng ñoaøn huynh ñeä cuûa 348 Giaùo Hoäi, ña soá ñeán töø caùc truyeàn thoáng chính thoáng, anh giaùo vaø tin laønh vaø cuõng bao goàm moät soá caùc Giaùo Hoäi Pentecostal vaø caùc Giaùo Hoäi Phi chaâu ñoäc laäp nöõa. Ñoái vôùi caùc Giaùo Hoäi thaønh vieân Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát coù nghóa laø cuøng nhau böôùc ñi vôùi söï tin töôûng nôi nhau. Trong phaàn môû ñaàu cuûa Hieán chöông coù khaúng ñònh raèng noù laø moät "coäng ñoaøn huynh ñeä cuûa caùc Giaùo Hoäi tuyeân xöng Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Thieân Chuùa vaø laø Ñaáng Cöùu Ñoä theo Thaùnh Kinh, vaø noã löïc cuøng nhau ñaùp traû laïi ôn goïi chung cho vinh quang cuûa moät Thieân Chuùa duy nhaát laø Cha, Con vaø Thaùnh Thaàn". Truï sôû taïi Geneøve chæ coù Vaên phoøng thö kyù phuïc vuï coäng ñoaøn caùc Giaùo Hoäi thaønh vieân vaø caùc thaønh phaàn ñaïi keát. Ngaøy muøng 2 thaùng 3 naêm nay nhaân cuoäc hoïp baùo chung taïi Vaticaêng muïc sö Olav Fykse Tveit, Toång thö kyù Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ, ñaõ tuyeân boá nhö sau: "Tin Ñöùc Giaùo Hoaøng ñeán thaêm Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát vaø thaønh phoá Geneøve laø moät daáu chæ caùc Giaùo Hoäi Kitoâ coù theå ra sao. Hieän nay muïc sö toång thö kyù cuõng ñaëc traùch vieäc ñaøo taïo thöôøng xuyeân, vieäc phuïc vuï ñaïi keát vaø thaêng tieán chöông trình chính cuûa Hoäi Ñoàng, theo sau hoäi nghò nhoùm taïi Busan beân Nam Haøn hoài naêm 2014 veà ñeà taøi "Haønh höông cuûa coâng lyù vaø hoøa bình". Muïc sö Tveit cuõng ñaõ giöõ nhieàu chöùc vuï trong laõnh vöïc lieân laïc vôùi caùc Giaùo Hoäi thaønh vieân cuûa Hoäi Ñoàng, vôùi Toå chöùc hieäp thoâng kitoâ theá giôùi, vôùi Dieãn ñaøn kitoâ toaøn caàu vaø caùc thaønh vieân khaùc. Sau ñoù muïc sö cuõng ñaõ laø thaønh vieân cuûa Phaân khoa Hoïc vieän thaàn hoïc Bossey, chuyeân veà luaân lyù ñaïo ñöùc xaõ hoäi. Muïc sö laø ñoàng saùng laäp ñòa chæ treân maïng Globethics.net taïi Geneve vaø cuûa Hoïc vieän nghieân cöùu lieân toân vaø lieân vaên hoùa Liechtenstein.
Hoûi: Toâi cuõng ñaõ ñoïc thaáy raèng coù moät yù thöùc söù meänh rieâng laøm neàn cho Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ ngay töø ngaøy thaønh laäp, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng ñuùng theá. Moät thuùc ñaåy quan troïng cho vieäc thaønh laäp Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát ñeán töø vieäc caàn coäng taùc trong söù meänh truyeàn giaùo. Ngöôøi ta thöôøng quy chieáu Hoäi nghò truyeàn giaùo quoác teá naêm 1910 nhö ñieåm khôûi haønh cuûa phong traøo ñaïi keát taân tieán, maëc duø Lieân hieäp sinh vieân kitoâ vaø caùc toå chöùc khaùc cuûa giôùi treû daõ soaïn thaûo yù töôûng ñaïi keát naøy töø tröôùc.
Cuoäc khuûng hoaûng cuûa ñeä nhaát theá chieán ñaõ ñaõ cuûng coá yù chí cuûa caùc vò laõnh ñaïo caùc Giaùo Hoäi Kitoâ taïo ra caùc phong traøo khoâng chæ höôùng tôùi vieäc truyeàn giaùo nhöng cuõng höôùng tôùi söï hieäp nhaát vaø thaêng tieán coâng lyù vaø hoøa bình treân theá giôùi. Ñoù laø phong traøo "Ñôøi soáng vaø vieäc laøm" thaønh laäp taïi Stockholm 1925, vaø phong traøo "Ñöùc tin vaø Traät töï" thaønh laäp taïi Lausanne naêm 1927. Chính hai phong traøo naøy naêm 1936 ñaõ khôûi ñoäng tieán trình thaønh laäp Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ, bò ngöng laïi vì ñeä nhò theá chieán. Sau cuøng Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ ñaõ ñöôïc thaønh laäp naêm 1948 vôùi hoäi nghò ñaàu tieân nhoùm taïi Amsterdam beân Hoøa Lan. Vaø ñoù laø lyù do taïi sao naêm 2018 naøy chuùng toâi möøng kyû nieäm 70 naêm thaønh laäp. Hoäi Ñoàng ñaõ trôû thaønh moät toå chöùc toaøn caàu trong hoäi nghò trieäu taäp taïi New Dehli naêm 1961 vôùi vieäc gia nhaäp cuûa Hoäi ñoàng truyeàn giaùo quoác teá IMC vaø cuûa caùc Giaùo Hoäi chính thoáng Trung vaø Ñoâng AÂu. Hieán chöông cuûa Hoäi Ñoàng dieãn taû caùc muïc ñích moät caùch roõ raøng: "Muïc ñích cuûa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ laø tieán böôùc tôùi söï hieäp nhaát höõu hình trong moät nieàm tin duy nhaát vaø moät coäng ñoaøn thaùnh theå duy nhaát, ñöôïc ñieãn taû ra trong phuïng töï vaø cuoäc soáng chung trong Chuùa Kitoâ qua chöùng taù vaø vieäc phuïc vuï theá giôùi vaø tieán tôùi söï hieäp nhaát ñeå cho theá giôùi tin".
Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Phanxicoâ seõ laø moät dòp giuùp minh nhieân caùc ñích ñieåm quan troïng ñaõ ñaït ñöôïc, vaø giuùp ñöông ñaàu vôùi caùc thaùch ñoá töông lai cuûa phong traøo ñaïi keát. Nhö quyù vò thaáy hieän nay. Cho tôùi ít naêm gaàn ñaây chuùng ta ñaõ quen noùi tôùi "muøa ñoâng ñaïi keát". Nhöng vò Toång thö kyù cuûa chuùng toâi, muïc sö Olav Fykse Tveit, ngöôøi Na Uy, ñaõ thích noùi raèng khoâng coù gì sai caû: chæ caàn coù gaêng tay vaø aùo aám thoâi. Tuy nhieân, ñoái vôùi toâi xem ra laø vôùi Ñöùc Phanxicoâ vaø caùc saùng kieán cuûa ngaøi moät muøa xuaân môùi ñaõ tôùi. Söï kieän ngaøi tham döï vaøo buoåi caàu nguyeän vaø cöû haønh 500 naêm Caûi Caùch taïi Lund ñaõ khích leä toâi raát nhieàu. Hoài ñoù khaåu hieäu cuûa caùc cöû haønh ñaõ laø "Töø xung ñoät tôùi hieäp thoâng" vaø ñieàu naøy ñaõ trôû thaønh söï soáng. Nhöng khoâng phaûi chæ ñaõ xaûy ra taïi Lund: caùc Giaùo Hoäi toaøn theá giôùi ñaõ cuøng nhau cöû haønh vieäc chöõa laønh kyù öùc caùc veát thöông cuûa cuoäc Caûi Caùch. Chuùng ta ñöøng queân bieát bao nhieâu chieán tranh ñaõ ñöôïc nuoâi döôõng töø ñoù. Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng taïi Lund ñoái vôùi toâi xem ra ñaõ laø moät thôøi ñieåm quan troïng.
Hoûi: Ñieàu gì ñaõ ñaùnh ñoäng muïc sö nhaát trong caùc bieán coá xaûy ra taïi Lund?
Ñaùp: Toâi ñaõ bò ñaùnh ñoäng bôûi söï kieän caùc dieãn vaên ñaõ taäp trung nôi caùc thaùch ñoá cuûa hieän taïi vaø töông lai, treân con ñöôøng phaûi ñi. Lund ñaõ trôû thaønh thôøi ñieåm cuûa söï hieäp nhaát doïc loä trình. Chuùng ta coøn troâng thaáy ñieàu naøy moät caùch roõ raøng hôn nöõa, khi nhôù raèng treân con ñöôøng daãn tôùi Lund caùc tín höõu Luther vaø coâng giaùo ñaõ gaëp gôõ nhau laàn ñaàu tieân hoài naêm 1999 taïi Augsburg ñeå kyù Tuyeân ngoân chung giaùo lyù veà söï coâng chính hoùa. Toâi thaáy hai coät moác naøy haáp daãn, vì chuùng trôû thaønh caùc ñieåm tham chieáu giuùp chuùng ta troâng thaáy con ñöôøng daøi töø ñoù chuùng ta tôùi vaø laøm sao cuøng nhau böôùc ñi trong töông lai. Tuyeân ngoân chung nhaéc cho chuùng ta nhôù tôùi saùng kieán cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi ôn cöùu roãi cuûa theá giôùi, saùng kieán ñeán tröôùc taát caû. Thieân Chuùa ñang ñeán vôùi chuùng ta qua ôn thaùnh. Tuyeân ngoân taïi Lund chöùng minh raèng bieán coá taïi Augsburg hoài naêm 1999 vaø cuoäc du haønh chung ñaõ daãn ñöa chuùng ta tôùi ñoù thaät söï ñaõ bieán ñoåi nhieàu ngöôøi trong chuùng ta. Trôû laïi ñoù chuùng ta ñaõ nhaän ra taàm quan troïng cuûa caùc kyû nieäm quaù khöù, bò ghi daáu bôûi caùc veát thöông vaø bò thuø haän ñaàu ñoäc. Haàu nhö noù laø moät luùc giaûi thoaùt, taùi khaùm phaù... Chuùng ta ñaõ caûm thaáy mình töï do, khoâng laäp laïi caùc kieåu noùi thuoäc loøng ñaõ ñaøo saâu söï chia reõ caùc Giaùo Hoäi vaø caùc coäng ñoaøn, vaø ñöa tôùi baïo löïc vaø caû chieán tranh trong caùc theá kyû tieáp theo cuoäc Caûi Caùch. Traùi laïi chuùng ta ñaõ khaùm phaù ra moät gia taøi chung to lôùn. Trong caùch thöùc naøy chuùng ta ñaõ trôû thaønh cuøng nhau coù traùch nhieäm ñoái vôùi quaù khöù cuõng nhö ñoái vôùi töông lai, vaø khoâng coøn coâ ñôn vaø taùch rôøi nhau nöõa. Thay vì xa caùch nhau, chuùng ta coù theå cuøng ñi vaø chia seû vôùi nhöõng ngöôøi khaùc caùc lòch söû cuûa chuùng ta, caùc nieàm hy voïng vaø caùc chôø mong cuûa chuùng ta ñoái vôùi töông lai cuûa caùc Giaùo Hoäi vaø cuûa theá giôùi.
Hoûi: Tuyeân ngoân chung ñaõ cho thaáy raèng caùc Giaùo Hoäi Luther vaø Giaùo Hoäi coâng giaùo giôø ñaây coù theå loan baùo moät söï hieåu bieát chung veà söï coâng chính hoùa do ôn thaùnh Chuùa laøm ra qua nieàm tin nôi Chuùa Kitoâ, coù phaûi vaäy khoâng thöa muïc sö?
Ñaùp: Dó nhieân laø coøn coù raát nhieàu thaùch ñoá quan troïng... Chaéc chaén roài, vaø khoâng phaûi laø cuoái cuøng caùc caêng thaúng lieân quan tôùi caùc vaán ñeà luaân lyù ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi vaø cuûa tính duïc. Nhöng cuøng nhau chuùng ta coù khaû theå chöùng minh cho theá giôùi thaáy nhöõng gì keát hieäp chuùng ta thì nhieàu hôn laø nhöõng gì chia reõ chuùng ta. Tröôùc maët chuùng ta coù con ñöôøng khoâng deã daøng ñöa moïi tín höõu kitoâ tôùi moät cuoäc ñoái thoaïi vaø moät söï coäng taùc chaët cheõ hôn vaø cuøng nhau daán thaân trong cuoäc ñoái thoaïi lieân toân vaø trong vieäc coäng taùc cho thieän ích cuûa hoøa bình vaø söï trieån nôû cuoäc soáng. Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Ki toâ caàn xaây döïng caùc caây caàu beân ngoaøi con soá caùc thaønh vieân cuûa mình, ñaïi dieän cho 560 trieäu kitoâ höõu soáng taïi 110 quoác gia treân toaøn theá giôùi. Giaùo Hoäi coâng giaùo khoâng phaûi laø thaønh vieân cuûa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi, nhöng tham döï trong tính caùch "quan saùt vieân" vaø coäng taùc vaøo nhieàu laõnh vöïc töø naêm 1965 laø naêm Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng keát thuùc - moät caùch ñaëc bieät trong "UÛy ban ñöùc tin vaø hieán cheá" vaø trong UÛy ban "Truyeàn giaùo vaø loan baùo Tin Möøng".
Töông quan giöõa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Gíao Hoäi Kitoâ vaø Giaùo Hoäi coâng giaùo
Ngaøy 21 thaùng 6 naêm 2018 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ coù truï sôû taïi Geneøve Thuïy Só. Ñaây laø toå chöùc quy tuï 348 Giaùo Hoäi Ki toâ goàm chính thoáng, anh giaùo vaø tin laønh cuõng nhö moät soá caùc Giaùo Hoäi Pentecostal vaø caùc Giaùo Hoäi Phi chaâu ñoäc laäp.
Sau ñaây laø noäi dung phaàn hai baøi phoûng vaán muïc sö Martin Robra veà bieán coá naøy, do linh muïc Antonio Spadaro doøng Teân thöïc hieän. Muïc sö Robra ñaëc traùch caùc lieân laïc giöõa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ vaø Giaùo Hoäi coâng giaùo. Baøi phoûng vaán cuõng ñöôïc ñaêng treân trang maïng cuûa Hoäi Ñoàng baèng ba thöù tieáng Anh, Ñöùc vaø YÙ.
Hoûi: Thöa muïc sö Robra, döïa treân lòch söû cuûa caùc töông quan ñaõ coù vaø treân caùc töông quan hieän nay vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Ki toâ coù caùc lieân laïc naøo vôùi Giaùo Hoäi coâng giaùo?
Ñaùp: Söï coäng taùc cuûa chuùng toâi vôùi caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh ñaõ toát hôn nhieàu. Ñaëc bieät laø vôùi Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh thaêng tieán hieäp nhaát giöõa caùc tín höõu kitoâ, ñoái thoaïi lieân toân, cuõng nhö vôùi Boä môùi phuïc vuï söï phaùt trieån con ngöôøi toaøn veïn. Khoâng phaûi tröôùc ñaây caùc lieân laïc ñaõ xaáu, nhöng hieän nay coù nhieàu khoâng gian vaø söï saün saøng hôn cho moät söï coäng taùc yù nghóa vöôït ngoaøi vieäc ñoái thoaïi thaàn hoïc giöõa caùc Giaùo Hoäi, laø nhieäm vuï cuûa Hoäi ñoàng hieäp nhaát caùc kitoâ höõu. Cuõng coù lyù do ñeå möøng caùc chinh phuïc khaùc nöõa cuûa söï coâng taùc nhö söï ñoàng quy lieân quan tôùi caùc vaên baûn veà Ñöùc tin vaø traät töï, vaø tuyeân ngoân veà vieäc truyeàn giaùo môùi cuûa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Ki toâ "Cuøng nhau ñoái vôùi ñöùc tin" hay vieäc coäng taùc toát hôn nhieàu cho ngöôøi di cö vaø tî naïn. Coäng theâm vôùi Tuaàn caàu nguyeän cho hieäp nhaát caùc ki toâ höõu, vaø taïi nhieàu nôi treân theá giôùi cuõng ñaõ ñöôïc duy trì vaø cöû haønh Ngaøy quoác teá caàu nguyeän cho vieäc saên soùc thuï taïo. Taïi moät vaøi nôi vieäc cöû haønh naøy cuõng coù söï tham döï cuûa tín höõu caùc toân giaùo khaùc. Chuùng toâi caàu mong raèng chuyeán vieáng thaêm cuûa ÑTC Phanxicoâ taïi Geneøve göûi ñi moät tín hieäu maïnh meõ ñeå moïi kitoâ höõu chia seû daán thaân ñaøo saâu söï hieäp nhaát cuûa caùc Giaùo Hoäi ñang tieán böôùc, vaø cuøng nhau tham döï vaøo söù meänh baûo veä söï soáng, coâng lyù vaø hoøa bình treân theá giôùi.
Hoûi: Thoâng ñieäp "Laudato si" ñaõ coù tieáng vang naøo beân trong Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Ki toâ? Vaø caùc toâng huaán "Evangelii gaudium" vaø "Amoris laetitia" ñaõ ñöôïc Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát ñoùn nhaän nhö theá naøo, thöa muïc sö?
Ñaùp: Caùc toâng huaán "Evangelii gaudium" vaø "Amoris laetitia" cuõng nhö thoâng ñieäp "Laudato si" ñaõ ñöôïc hoïc hoûi bôûi nhoùm hoaït ñoäng cuûa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát, vì chuùng coù moät leân quan chaët cheõ vôùi coâng vieäc cuûa chuùng toâi. Chuùng toâi ñaõ toå chöùc caùc khoùa hoäi thaûo cho caùc coäng söï vieân ñeå tìm hieåu caùc taøi lieäu naøy. Chuùng toâi chöa laøm vôùi taøi lieäu "Gaudete et exultate". Taát caû chuùng ñeàu laø caùc taøi lieäu ñaâm reã saâu trong giaùo lyù cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo, nhöng ñoàng thanh vôùi coâng vieäc hieäp nhaát cuûa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khoâng phaûi laø vò Giaùo Hoaøng ñaàu tieân ñöôïc tieáp ñoùn taïi Geneøve. Tröôùc ngaøi ñaõ coù caùc chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Phaoloâ VI thaùng 6 naêm 1969, vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II thaùng 6 naêm 1984.
Hoûi: Ñaâu laø yù nghóa chuyeán vieáng thaêm saép tôùi naøy cuûa Ñöùc Phanxicoâ? Thaät ñaùng gaây ngaïc nhieân söï kieän Ñöùc Phanxicoâ laïi chuù yù ñeán Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ nhö vaäy trong chuyeán vieáng thaêm Geneøve.
Ñaùp: Ñaây laø moät söï kieän raát khaùc bieät ñoái vôùi hai chuyeán vieáng thaêm tröôùc ñaây cuûa Ñöùc Phaoloâ VI vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Hai chuyeán vieáng thaêm hoài ñoù laø daønh cho Thuïy Só vaø caùc baøn giaáy cuûa Lieân Hieäp Quoác vaø trong tö caùch laø quoác tröôûng nöôùc thaønh phoá Vaticaêng. Trong khi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeán tröôùc heát nhö laø thuû laõnh cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo, Giaùm Muïc Roma vaø laø Ngöôøi keá vò Thaùnh Pheâroâ. Ngaøi töø Roma sang Geneøve. Chuùng toâi hy voïng raèng cuøng nhau chuùng ta tieáp tuïc "cuoäc haønh höông cuûa coâng baèng vaø hoøa bình" höôùng tôùi nhöõng ngöôøi soáng ngoaøi leà xaõ hoäi, nhöõng ngöôøi khaùt khao coâng lyù vaø hoøa bình trong moät theá giôùi bò baïo löïc ñaùnh phaù, vôùi caùc töông quan chính trò vaø kinh teá baát coâng. Thaät laø moät thieän ích söï kieän Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeán thaêm ít laâu sau khi UÛy ban trung öông cuûa chuùng toâi keát thuùc coâng vieäc. Trung taâm ñaïi keát Geneøve seõ ñoâng ñaëc caùc thaønh vieân cuûa caùc Giaùo Hoäi thaønh vieân vaø caùc anh em ñaïi keát ñaïi dieän cho moïi chieàu kích cuûa phong traøo. Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Phanxicoâ chöùng minh tính caùch hieäp nhaát cuûa phong traøo ñaïi keát, maø Giaùo Hoäi coâng giaùo coù lieân laïc maät thieát, baèng caùch coâng boá saéc leänh veà ñaïi keát "Unitatis redintegratio". Theá giôùi troâng thaáy nôi Ñöùc Thaùnh Cha moät tieáng noùi ñònh ñoaït cuûa Kitoâ giaùo quoác teá, cuøng vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï ñaïi keát Bartolomaios vaø ít vò laõnh ñaïo giaùo hoäi khaùc. Seõ thaät laø moät böôùc tieán tôùi lôùn lao, neáu roõ raøng laø Ñöùc Thaùnh Cha khoâng chæ noùi trong thieän ích cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo Roma, maø cuõng trình baày tröôùc Giaùo Hoäi duy nhaát thaùnh thieän coâng giaùo vaø toâng truyeàn vôùi nhöõng anh em cho tôùi naøy coøn taùch rôøi. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ hay noùi veà Giaùo Hoäi ñi ra, höôùng tôùi nhöõng ai ôû ngoaïi bieân.. Vaø ngaøi cuõng khaúng ñònh raèng söï hieäp nhaát ñöôïc ñaøo saâu, khi cuøng nhau böôùc ñi. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ hay noùi veà söï hieäp nhaát caùc Giaùo Hoäi nhö laø söï hieäp nhaát treân ñöôøng ñi. Sau hoäi nghò tai Busan naêm 2013 Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ saép xeáp toaøn coâng vieäc cuûa mình trong khung caûnh cuûa cuoäc haønh höông tieán veà coâng lyù vaø hoøa bình: chuùng ta ñang cuøng nhau böôùc ñi nhö caùc moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ. Chuùng ta seõ coù theå böôùc ñi moät caùch taùch rôøi trong moät ít thôøi gian, nhöng cuõng coù nhöõng luùc trong ñoù chuùng ta hieäp nhaát. Khi chuùng ta cuøng nhau nhôù laïi ñieàu gì xaûy ra treân ñöôøng, chuùng ta canh taân daán thaân cho cuoäc haønh höông chung, vaø chuùng ta tieáp tuïc haønh trình vôùi moät yù thöùc chia seû höôùng ñi vaø muïc ñích. Vaâng, vaø khi böôùc ñi coù theå cuøng nhau phaân ñònh caùc caûnh qua ñoù loä trình tieán tôùi moät caùch roõ raøng... Chuùng ta naâng ñôõ nhau trong chöùng taù chung. Cuøng nhau chuùng ta ñang laøm ñöôïc raát nhieàu, nhöng chuùng ta coù theå laøm nhieàu hôn nöõa, vaø cho thaáy roõ hôn nöõa chuùng ta ñang cuøng böôùc ñi beân caïnh nhau. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ tôùi thaêm Lesbo cuøng vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomaios, vaø taïi Cuba ngaøi ñaõ gaëp gôõ Ñöùc Thöôïng Phuï Matscôva laàn ñaàu tieân. Ngaøi ñaõ tôùi Lund ñeå töôûng nieäm 500 naêm Caûi Caùch. Ngaøi ñaõ thaêm coäng ñoaøn Luther vaø coäng ñoaøn Anh giaùo taïi Roma vaø cuõng thaêm coäng ñoaøn tin laønh Valdese taïi Torino... Söù ñieäp cuûa ngaøi khoâng nhaán maïnh treân vieäc tieáp tuïc cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc nhöng treân vieäc cuøng nhau laøm vaøi ñieàu "nhö theå" chuùng ta ñaõ laø moät, baèng caùch taäp trung vaøo vieâc rao truyeàn Tin Möøng vaø laøm chöùng taù chung maø theá giôùi ñoøi hoûi, chaúng haïn nhö vaán ñeà cuûa nhöõng ngöôøi di cö.
Hoûi: Muïc sö coù yù kieán gì lieân quan tôùi vaán ñeà naøy? Coù theå nghó tôùi moät böôùc tieán môùi döïa treân tö töôûng "nhö theå chuùng ta ñaõ laø moät" hay khoâng?
Ñaùp: Coù. Chuùng ta ñaõ thaáy raèng Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ haønh ñoäng nhö "ngöôøi xaây caùc caây caàu". Toâi raát bieát ôn quyù vò veà caâu hoûi naøy vaø kieåu quyù vò hoûi. Chaéc quyù vò nhaän ra moãi khi toâi noùi tôùi "Cuoäc haønh höông cuûa coâng lyù vaø hoøa bình" vaø tôùi söï hieäp nhaát caàn ñaøo saâu trong khi böôùc ñi, toâi nuoâi moät nieàm hy voïng thöïc tieãn nôi töông quan giöõa caùc Giaùo Hoäi "nhö theå" chuùng ñaõ laø moät duy nhaát. Trong caùc naêm ñaàu tieân cuûa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Ki toâ UÛy ban trung öông ñaõ khaúng ñònh "nguyeân taéc Lund" ñöa ra caâu hoûi naøy: "caùc Giaùo Hoäi cuûa chuùng ta laïi khoâng phaûi cuøng nhau haønh ñoäng trong taát caû moïi vaán ñeà, ngoaïi tröø caùc vaán ñeà trong ñoù coù caùc xaùc tín khaùc bieät baét buoäc phaûi haønh ñoäng rieâng reõ hay sao?". Caùc Giaùo Hoäi Kitoâ coù theå cuøng nhau laøm nhieàu hôn trong vieäc loan baùo Tin Möøng, trong hoaït ñoäng treân bình dieän coâng coäng, trong vieäc phuïc vuï vaø muïc vuï cuõng nhö trong chöùng taù chung cho Thieân Chuùa Ba Ngoâi nhöng duy nhaát, laø Ñaáng ñaõ döïng neân chuùng ta trong söï khaùc bieät, ñaõ hoøa giaûi chuùng ta trong Chuùa Kitoâ vaø khieán cho chuùng ta neân moât trong Chuùa Thaùnh Thaàn.
Hoûi: Hoài thaùng 3 naêm nay (2018) Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ ñaõ nhoùm hoäi nghò truyeàn giaùo quoác teá 2018 taïi Arusha beân Tanzania. Hoäi nghò ñaõ quan nieäm truyeàn giaùo nhö moät sinh hoaït ña giaù trò bao goàm vieäc laøm chöùng taù qua lôøi noùi vieäc laøm cho con ngöôøi cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø Tin Möøng cuûa Chuùa, qua daán thaân hoaït ñoäng cho coâng lyù vaø hoøa bình vaø hoøa giaûi giöõa taát caû moïi daân toäc vaø beân trong toaøn thuï taïo. Ñaâu laø söù ñieäp ngoân söù ñöôïc dieãn taû ra trong hoäi nghò naøy thöa muïc sö?
Ñaùp: Hoäi nghò ñaõ loâi cuoán nhieàu thöøa sai coâng giaùo, tin laønh vaø pentecostist, taát caû khoaûng 1,000 tham döï vieân. Hoï ñaõ cuøng nhau soaïn thaûo "Lôøi keâu goïi soáng ñôøi moân ñeä Arusha ". Khi suy tö veà ñeà taøi "ñôøi moân ñeä bieán ñoåi" trong hoäi nghò, tuyeân ngoân naøy bao goàm moät pheâ bình ngoân söù heä thoáng taøi chaùnh vaø caùc cô caáu kinh teá hieän nay ñaõ ñöa tôùi caùc ñoä cao baát bình ñaúng gaây göông muø göông xaáu, loaïi tröø haøng trieäu ngöôøi. Noù raát ñoàng thanh vôùi toâng huaán Nieàm vui Phuùc AÂm vaø toâng hieán Laudato si. Tuyeân ngoân khaúng ñònh raèng soáng ñôøi moân ñeä laø moät ôn, nhöng cuõng laø moät keâu goïi trôû thaønh caùc coäng söï vieân tích cöïc cuûa Thieân Chuùa trong vieäc bieán ñoåi thöïc taïi. Ñieàu naøy coù nghóa laø phaûi lo laéng cho con ngöôøi cuõng nhö cho söï khoå ñau cuûa thuï taïo, baèng caùch kieám tìm coâng lyù vaø hoøa bình. Trong caùch theá naøy chuùng ta ñaùp traû lôøi môøi goïi cuûa Chuùa Gieâsu ñi theo Ngaøi ra caùc vuøng ngoaïi bieân cuûa theá giôùi. Taøi lieäu suy tö veà ñeà taøi chính cuûa Hoäi nghò, lieân quan tôùi vieäc soáng ôn goïi moân ñeä bieán ñoåi vaø veà quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, laø Ñaáng an uûi, beânh vöïc vaø naâng ñôõ. Xa hôn noù khaúng ñònh raèng chuùng ta ñöôïc keâu môøi laø nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo phuïc vuï vaø cho thaáy con ñöôøng cuûa Chuùa Kitoâ trong moät boái caûnh daønh öu tieân cho quyeàn löïc, giaàu sang vaø neàn vaên hoùa cuûa tieàn baïc. Trong soá caùc lôøi keâu goïi bieán ñoåi khaùc cuõng coù lôøi keâu goïi sau ñaây höôùng tôùi caùc Giaùo Hoäi: "Chuùng ta ñöôïc môøi goïi nhö laø caùc moân ñeä cuøng nhau thuoäc veà moät coäng ñoaøn coâng chính vaø bao goàm, trong vieäc kieám tìm söï hieäp nhaát vaø treân con ñöôøng ñaïi keát, trong moät theá giôùi döïa treân vieäc gaït boû ngoaøi leà vaø loaïi tröø". Vaên baûn keát thuùc vôùi moät lôøi caàu nguyeän trong ñoù nhaán maïnh raèng daán thaân cuûa caùc moân ñeä hieäp nhaát trong Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc thöïc hieän "trong khi cuøng nhau böôùc ñi, caàu nguyeän vaø laøm vieäc". Vaø ñoù chính laø khaåu hieäu chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ taïi Geneøve.
Hoûi: Hieän nay ñaâu laø thaùch ñoá chính cuûa phong traøo ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ?
Ñaùp: Phong traøo ñaïi keát coù moät chieàu kích caùnh chung maïnh meõ, dieãn taû tröôùc Nöôùc cuûa Thieân Chuùa, laø Ñaáng ñaõ taïo döïng neân moïi söï soáng vaø moät gia ñình nhaân loaïi duy nhaát, laø Ñaáng ñaõ hoøa giaûi chuùng ta trong Chuùa Kitoâ vaø naâng ñôõ höôùng daãn chuùng ta treân loä trình qua quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñieàu naøy roäng môû chaân trôøi cuûa coâng lyù vaø hoøa bình cho taát caû moïi ngöôøi. Tuy nhieân, thöïc taïi vaãn coøn raát laø töøng maûnh vaø bò ghi daáu bôûi söï tranh ñua quyeàn bính vaø giaàu sang. Caùc caên tính ñoái nghòch nhau cho tôùi nay ñaõ ñöôïc yeåm trôï bôûi caùc neàn vaên hoùa vaø moät phaàn caû bôûi toân giaùo nöõa. Vaãn coøn coù moät con ñöôøng daøi phaûi ñi, tröôùc khi coù theå troâng thaáy moät maûnh ñaát chung toaøn caàu, trong ñoù caùc neàn vaên hoùa vaø caùc toân giaùo taùc ñoäng treân nhau moät caùch haøi hoøa: nghóa laø moät thöïc taïi khaùc vôùi lôùp voû raát tinh vi vaø hôøi hôït, maø neàn vaên hoùa tieâu thuï vaø caùc phöông tieän truyeàn thoâng toaøn caàu yeåm trôï chuùng ñeà nghò vôùi chuùng ta. Chuùng ta coøn coù moät con ñöôøng daøi phaûi ñi, tröôùc khi caên nhaø chung cuûa chuùng ta ñaâm reã saâu trong taâm trí con ngöôøi. Toâi coi caùc khoù khaên maø chuùng ta ñang phaûi ñöông ñaàu nhö laø "caùc ñau ñôùn cuûa vieäc sinh nôû" cuûa chieàu kích môùi cuûa caùc neàn vaên hoùa vaø caùc toân giaùo.
Hoûi: Thöa muïc sö, toâi coù caûm töôûng raèng trong caùc naêm qua coù nhieàu chöông trình cuûa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ vaø Toøa Thaùnh ñaõ xích laïi gaàn nhau vaø söï coäng taùc giöõa hai beân ñaõ gia taêng. Ñaâu laø chinh phuïc chính cuûa phong traøo ñaïi keát trong thôøi gian naøy?
Ñaùp: Caùc thaønh coâng chính cuûa phong traøo ñaïi keát theo toâi laø raát nhieàu tröôøng hôïp, trong ñoù phong traøo ñaõ goùp phaàn vaøo neàn hoøa bình vaø hoøa giaûi trong raát nhieàu caùch theá cuï theå. Caû lòch söû caù nhaân cuûa toâi cuõng laø moät phaûn aùnh cuûa noù. Meï toâi ñaõ soáng soùt sau caùi laïnh muøa ñoâng cuûa ñeä nhò theá chieán nhôø moät caøi loø söôûi, nhaän ñöôïc nhö quaø cuûa caùc vaên phoøng Phuïc vuï ñaïi keát trôï giuùp ngöôøi tî naïn do Giaùo Hoäi Thuïy Ñieån yeåm trôï. Toâi ñaõ troâng thaáy phong traøo ñaïi keát döôõng nuoâi cuoäc ñoái thoaïi giöõa Ñoâng Taây, goùp phaàn vaøo neàn hoøa bình, vaø sau cuøng vaøo söï suïp ñoå cuûa böùc töôøng Berlin vaø söï thoáng nhaát hoøa bình cuûa nöôùc Ñöùc. Toâi ñaõ ôû beân Colombia hoài thaùng hai vöøa qua vaø toâi ñaõ thaáy caùc Giaùo Hoäi cuøng nhau tham gia moät caùch yù nghóa vaøo tieán trình hoøa bình coøn mong manh nhö theá naøo. Toâi nghó raèng caùc Giaùo Hoäi cuõng coù moät vai troø quan troïng trong vieäc ñöông ñaàu vôùi thaùch ñoá cuûa söï thay ñoåi khí haäu nhö moät nhieäm vuï chung ñoái vôùi taát caû chuùng ta, nhöng nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ goùp phaàn nhieàu hôn vaøo vieäc thaûi thaùn khí khieán traùi ñaát bò haâm noùng. Theà roài Giaùo Hoäi ñang tieán böôùc laø moät daân ñöôïc ñònh nghóa bôûi moät nieàm hy voïng. Hy voïng thöôøng coù nghóa laø coù khaû naêng troâng thaáy xa hôn ñieàu ta troâng thaáy, vaø chôø ñôïi moät caùi gì hôn nöõa vaø khaùc... Chaéc chaén theá, vaø toâi coù theå coøn keå ra nhieàu tröôøng hôïp khaùc nöõa, trong ñoù söï coäng taùc ñaïi keát ñaõ laø moät nguoàn hy voïng cuï theå ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñang phaûi khoå ñau vì baát coâng vaø baïo löïc.
Linh Tieán Khaûi
(Vatican News)