Vaên kieän môùi cuûa Toøa Thaùnh
veà caùc vaán ñeà kinh teá taøi chaùnh
Vaên kieän môùi cuûa Toøa Thaùnh veà caùc vaán ñeà kinh teá taøi chaùnh.
Vatican (Rei 17-05-2018) - Vaên kieän môùi cuûa Boä giaùo lyù ñöùc tin vaø Boä Phaùt trieån nhaân baûn toaøn dieän ñaõ ñöôïc coâng boá saùng ngaøy 17 thaùng 5 naêm 2018 vôùi töïa ñeà "Caùc vaán ñeà kinh teá vaø taøi chaùnh" (Oeconomicae et pecuniariae quaestinones).
Vaên kieän trình baøy nhöõng nhaän xeùt giuùp thöïc hieän moät söï phaân ñònh luaân lyù ñaïo ñöùc veà moät soá khía caïnh cuûa heä thoáng kinh teá taøi chaùnh hieän nay treân theá giôùi.
Hieän dieän vaø leân tieáng treân baøn chuû toïa cuoäc hoïp baùo taïi phoøng baùo chí Toøa Thaùnh coù Ñöùc Hoàng Y Peter Turkson, Boä tröôûng Boä Phaùt trieån nhaân baûn toaøn dieän, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Luis Ladaria, Toång tröôûng Boä giaùo lyù ñöùc tin, hai giaùo sö Leonardo Becchetti thuoäc ñaïi hoïc Tor Vergata, ôû Roma vaø Lorenzo Caprio, thuoäc ñaïi hoïc Coâng Giaùo ôû Milano.
Vaên kieän daøi 16 trang chöõ nhoû, chia laøm 34 ñoaïn, mang chöõ kyù ngaøy 6 thaùng 1 naêm 2018 cuûa 2 vò Boä tröôûng vaø hai vò Toång Thö kyù, ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ pheâ chuaån vaø truyeàn coâng boá.
Sau phaàn nhaäp ñeà (I) Vaên kieän trình baøy nhöõng nhaän xeùt cô baûn veà vaán ñeà (II), moät soá ñieåm noåi baät trong boái caûnh hieän nay (III) vaø sau cuøng laø phaàn keát luaän (IV).
Trong soá nhöõng yù töôûng noåi baät, Vaên kieän keâu goïi ñaët con ngöôøi vaø coâng ích, chöù khoâng phaûi "lôïi nhuaän thuaàn tuùy" ôû trung taâm nhöõng trao ñoåi kinh teá vaø taøi chaùnh treân theá giôùi.
AÛnh höôûng ngaøy caøng gia taêng cuûa thò tröôøng treân an sinh vaät chaát cuûa phaàn lôùn nhaân loaïi, ñoù thaät laø ñieàu ñaùng traùch: trong haäu baùn theá kyû 20, thieän ích kinh teá gia taêng ñaùng keå, nhöng nhöõng cheânh leäch trong xaõ hoäi cuõng gia taêng theo.
Nhaän xeùt nghieâm khaéc veà söï hoaøn caàu hoùa
Vaên kieän ñöa ra nhöõng nhaän xeùt tieâu cöïc veà heä thoáng kinh teá ñang thònh haønh treân theá giôùi, trong ñoù noåi baät laø söï ích kyû muø quaùng. "Cuoäc khuûng hoaûng taøi chaùnh gaàn ñaây leõ ra phaûi laø moät baøi hoïc, nhöng ngöôøi ta ñaõ boû lôõ cô hoäi naøy. Söï khai thaùc vaø ñaàu cô gaây haïi cho nhöõng ngöôøi yeáu theá vaãn luoân laø moät thöïc taïi ngaøy nay."
Vaên kieän cuõng leân aùn vieäc röûa tieàn, söï thieáu minh baïch trong caùc hoaït ñoäng kinh teá, naïn tham nhöõng vaø naïn göûi tieàn ôû caùc "thieân ñaøng taøi chaùnh ôû nöôùc ngoaøi" (Offshore) ñeå troán thueá.
Lieân minh giöõa kieán thöùc chuyeân moân vaø söï khoân ngoan cuûa nhaân loaïi
Giaûi phaùp ñaàu tieân ñöôïc vaên kieän ñeà nghò laø qui luaät hoùa thò tröôøng. Ñeå baûo veä coâng ích vaø laøm cho moïi phaàn töû cuûa xaõ hoäi ñöôïc can döï vaøo söï sung tuùc vaø phaùt trieån, caàn coù söï canh taân lieân minh giöõa caùc nhaân toá kinh teá vaø chính trò, haàu thöïc hieän moät söï kieåm soaùt höõu hieäu hôn nhöõng hoaït ñoäng kinh teá, ñeå traùnh tình traïng moïi hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi trôû neân sa ñoïa.
Giaûi phaùp thöù hai: thieát ñònh moät ñöôøng höôùng luaân lyù ñaïo ñöùc trong moïi laõnh vöïc, duø laø kinh teá, ngaân haøng hoaëc tieàn teä. Muïc ñích toái haäu laø giaûm bôùt nhöõng cheânh leäch vaø ngheøo ñoùi treân theá giôùi. "Tieàn baïc phaûi phuïc vuï chöù khoâng thoáng trò, cai quaûn!" ÔÛ ñaây vaên kieän Toøa Thaùnh nhaán maïnh ñeán thieän ích cuûa nhaân loaïi, laø caên coäi cuûa tình lieân ñôùi, coâng baèng vaø nhaân söï, vaø ñieàu quan troïng hôn nhieàu so vôùi "toång saûn löôïng".
Caàn coù söï töï pheâ bình kieåm thaûo cuûa giôùi chuû xí nghieäp
Vaên kieän Toøa Thaùnh coå voõ nhöõng lôùp trong caùc tröôøng thöông maïi veà "neàn kinh teá vaø taøi chaùnh döôùi aùnh saùng con ngöôøi". Trong boái caûnh naøy, Toøa Thaùnh keâu goïi giôùi chuû nhaân töï pheâ bình kieåm thaûo. Hoï caàn khôûi ñaàu haønh trình tieán veà moät neàn vaên hoùa kinh doanh vaø taøi chaùnh ñaët naëng coâng ích vaø traùch nhieäm xaõ hoäi. Caùc ngaân haøng phaûi caûi tieán söï minh baïch trong caùc hoaït ñoäng tieàn teä, cho vay möôïn, vaø tieát kieäm. Nhöõng hoaït ñoäng naøy phaûi ñöôïc xaùc ñònh roõ hôn, nhaát laø vaán ñeà ñaàu tö. Caùc khaùch haøng phaûi coù theå bieát tieàn voán cuûa hoï ñöôïc söû duïng vaøo muïc tieâu naøo, coù bò duøng vaøo vieäc ñaàu cô hay khoâng. Caùc UÛy ban luaân lyù ñaïo ñöùc phaûi ñöôïc thieát laäp trong caùc Hoäi ñoàng quaûn trò. Trong boái caûnh naøy, neân thieát laäp moân hoïc veà luaân lyù ñaïo ñöùc trong caùc tröôøng thöông maïi. (Rei 17-5-2018)
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Vatican News)