Ngoaïi giao Toøa Thaùnh
trong naêm 2017
Ngoaïi giao Toøa Thaùnh trong naêm 2017.
Vatican (ACI 06-01-2018; Vat. 8-01-2018) - Saùng ngaøy 08 thaùng 01 naêm 2018, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán ñoaøn ngoaïi giao caïnh Toøa thaùnh cuûa caùc quoác gia. Chöông trình nghò söï caên baûn cuûa ngoaïi giao Toøa Thaùnh chính laø ích lôïi chung. Sau ñaây laø moät soá hoaït ñoäng ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh trong naêm 2017 vöøa qua.
Taïi cô quan Lieân Hieäp quoác (LHQ) ôû New York
Töø naêm 1964, Toøa Thaùnh ñaõ trôû thaønh Quan saùt vieân Thöôøng tröïc caïnh Lieân Hieäp Quoác. Duø nhieàu laàn ñöôïc yeâu caàu trôû thaønh thaønh vieân chính thöùc cuûa Lieân Hieäp Quoác, nhöng Toøa Thaùnh vaãn chæ giöõ vò theá laø quan saùt vieân thöôøng tröïc vaø nhö theá coù theå duy trì söï töï do cuûa mình, traùnh phaûi boû phieáu (hay khoâng boû phieáu) veà nhöõng tuyeân boá chieán tranh vaø töï do ñoái vôùi caùc laäp tröôøng chính trò.
Naêm 2017, phaùi boä Quan saùt vieân Thöôøng tröïc caïnh Lieân Hieäp Quoác ñaõ coù 82 baøi tham luaän; trong ñoù 68 baøi ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm muïc Auza, Quan saùt vieân Thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh caïnh Lieân Hieäp Quoác, hoaëc caùc coäng söï vieân cuûa ngaøi phaùt bieåu taïi cô quan Lieân Hieäp Quoác ôû New York; 10 baøi ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm muïc paul Richar Gallagher, Ngoaïi tröôûng Toøa Thaùnh phaùt bieåu taïi New York vaøo thaùng 9 trong tuaàn leã Lieân Hieäp Quoác; vaø 4 baøi ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Peter Turkson, toång tröôûng Boä Phaùt trieån Nhaân baûn Toaøn dieän phaùt bieåu.
Toøa Thaùnh ñaõ tham döï tích cöïc vaøo caùc cuoäc ñaøm phaùn cuûa Hieäp öôùc caám vuõ khí haït nhaân. Ngaøy 20 thaùng 09 naêm 2018, Ñöùc Toång Giaùm muïc Paul Richard Gallagher ñaõ ñaïi dieän Toøa Thaùnh kyù hieäp öôùc. Ñaây laø laàn ñaàu tieân Toøa Thaùnh tham döï vaøo caùc cuoäc ñaøm phaùn vôùi tö caùch moät quoác gia thaønh vieân. Toøa Thaùnh naèm trong soá 40 quoác gia kyù hieäp öôùc.
Taïi cô quan Lieân Hieäp quoác (LHQ) ôû Geneve
Phaùi boä cuûa Toøa Thaùnh caïnh cô quan Lieân Hieäp Quoác ôû Geneve vaø caùc toå chöùc quoác teá ñaõ coù 48 tham luaän trong naêm qua. Chuû ñeà veà di daân laø chuû ñeà noùng boûng. Cha Michael Czerny, phoù Toång Thö kyù UÛy ban Di daân vaø Tò naïn cuûa Boä Phuïc vuï vaø Phaùt trieån Toaøn dieän, ñaõ tham döï moät soá cuoäc thaûo luaän ñöôïc toå chöùc taïi Geneva veà Hieäp öôùc Toaøn caàu cuûa Lieân hôïp quoác veà di daân. Toøa Thaùnh luoân xem vaán ñeà di daân vaø tò naïn laø ñieàu quan troïng trong ñöôøng loái ngoaïi giao cuûa mình.
Taïi toå chöùc Coäng taùc vaø An ninh chaâu AÂu (OSCE) ôû Vieân, thuû ñoâ AÙo
Phaùi boä Toøa Thaùnh taïi Vieân laø vaên phoøng cuûa Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh caïnh toå chöùc Coäng taùc vaø An ninh chaâu AÂu (OSCE). Toøa Thaùnh ñaõ ñoùng goùp baèng caùch tham döï sinh ñoäng vaøo caùc cuoäc ñaøm phaùn veà Hieäp öôùc Helsinki naêm 1975 vaø ñang laøm vieäc ñeå bao goàm chuû ñeà töï do toân giaùo vaøo trong hieäp öôùc naøy.
Vaên phoøng cuûa Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh cuõng laø ñaïi dieän cuûa Toøa Thaùnh caïnh UÛy ban quoác teá veà naêng löôïng haït nhaân maø Toøa Thaùnh laø quoác gia saùng laäp. Moät söï kieän chöùng toû raèng Toøa Thaùnh khoâng choáng laïi vieäc söû duïng naêng löôïng haït nhaân caùch thieân kieán nhö ngöôøi ta muoán nghó. Hoaït ñoäng quyeát ñònh veà vieäc giaûi tröø vuõ khí haït nhaân, ñöôïc thöïc hieän trong moät hoäi thaûo quoác teá môùi ñaây ôû Vatican, laø moät phaàn söï daán thaân cuûa Toøa Thaùnh trong vieäc giaûi tröø hoaøn toaøn vuõ khí haït nhaân, nhöng ngöôïc laïi, noù khoâng aûnh höôûng ñeán quan ñieåm tích cöïc cuûa vieäc söû duïng kyõ thuaät haït nhaân, luoân ñöôïc söû duïng vôùi muïc ñích hoøa bình.
Taïi cô quan Löông Noâng quoác teá (FAO)
Hoâm 16 thaùng 10 naêm 2017, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ñeán thaêm Cô quan Löông Noâng quoác teá (FAO), coå voõ ñaëc tính yeâu thöông cuûa söï coäng taùc quoác teá. Ñoù laø söù vuï choáng laïi naïn ñoùi treân theá giôùi maø Giaùo hoäi luoân quan taâm. Tröôùc ñoù, hoài thaùng 6 naêm 2017, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ taëng moùn quaø töôïng tröng 25 ngaøn euro ñeå giuùp caùc daân toäc Ñoâng Phi ñoái dieän vôùi söï baát an veà löông thöïc vaø ñoùi keùm. Toøa Thaùnh daán thaân toái ña trong vieäc xoùa boû naïn ñoùi treân theá giôùi. Trong baøi tham luaän ngaøy 03/10/2017 taïi hoäi nghò quoác teá laàn VI veà bieán ñoåi khí haäu, Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh caïnh Cô quan Löông Noâng quoác teá (FAO), Ñöùc Toång Giaùm muïc Fernando Chica Arellano, ñaõ nhaân maïnh ñeán tình traïng cuûa caùc ngö phuû bò vi phaïm nhaân quyeàn traàm troïng, thöôøng laø naïn nhaân cuûa buoân ngöôøi vaø cöôõng böùc lao ñoäng. Toøa Thaùnh ñaõ toå chöùc moät hoäi nghò veà ñeà taøi naøy taïi Ñaøi loan töø ngaøy 01 ñeán 06 thaùng 10 naêm 2017.
Taïi Toå chöùc Giaùo duïc, Khoa hoïc vaø Vaên hoùa Lieân Hieäp Quoác (UNESCO)
Trong baøi tham luaän kyø thöù 39 cuûa phieân hoïp khoaùng ñaïi cuûa Unesco, Ñöùc Toång Giaùm muïc Francesco Follo ñaõ keâu môøi tìm laïi coäi reã quan troïng cuûa giaùo duïc, vaên hoùa vaø ñöùc tin ñeå ñaùnh baïi chuû nghóa khuûng boá vaø nhaán maïnh ñeán vai troø cuûa vaên hoùa trong vieäc hoäi nhaäp ngöôøi di daân.
Ñaëc bieät quan troïng laø vai troø ngoaïi giao trong vieäc nhìn nhaän quoác gia Palestin, ñaõ ñöôïc baét ñaàu vôùi vieäc nhìn nhaän quoác gia naøy ôû toå chöùc Unesco vaø ñöôïc ngoaïi giao Toøa Thaùnh tieáp tuïc vôùi söï ñoàng thuaän quoác teá vôùi Palestin, daãn ñeán vieäc thieát laäp toøa ñaïi söù Palestin caïnh Toøa Thaùnh.
Veà vaán ñeà Israel-Palestin, Toøa Thaùnh giöõ quan ñieåm quaân bình, nhaém nhìn nhaän "2 quoác gia" vaø nhaém ñoái thoaïi chính trò ñeå ñaït ñeán ñeå ñaït ñöôïc söï caân baèng, khoâng loaïi boû baát kyø loaïi naøo. Ñieàu naøy cuõng ñöôïc theå hieän qua quan ñieåm veà status quo cuûa thaønh Gieârusalem.
Taïi Toå chöùc cuûa caùc quoác gia chaâu Myõ (OAS)
Phaân boä cuûa Toøa Thaùnh caïnh toå chöùc cuûa caùc nöôùc Myõ chaâu cuõng ñöôïc Ñöùc Toång giaùm muïc Bernadito Auza, quan saùt vieân thöôøng tröïc taïi Lieân Hieäp Quoác ôû New York höôùng daãn. Toå chöùc bao goàm 35 quoác gia ñoäc laäp cuûa Baéc Myõ vaø Myõ chaâu La tinh. Naêm nay toå chöùc naøy coù nhöõng tranh luaän quan troïng, ñaëc bieät veà vaán ñeà khuûng hoaûng ôû Venezuela. Ñöùc Toång giaùm muïc Bernadito Auza cho bieát söï hieän dieän cuûa Toøa Thaùnh taïi toå chöùc naøy treân heát laø ñeå baøy toû söï ñoaøn keát vaø quan taâm vôùi chaâu luïc naøy, bôûi vì trong thöïc teá, moät nöûa tín ñoà Coâng giaùo ñang soáng ôû chaâu Myõ. Toøa Thaùnh khoâng coù nhieàu cô hoäi ñeå can thieäp vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa toå chöùc naøy. Naêm 2017, Toøa Thaùnh coù caùc tham luaän veà chuû ñeà khuûng hoaûng taïi Venezuela, veà caùc toå chöùc di daân veà nhaân quyeàn, daân chuû vaø dieãn vaên veà cuoäc gaëp gôõ giöõa 2 theá giôùi.
Taïi Hoäi ñoàng chaâu AÂu
Phaân boä Toøa Thaùnh taïi Hoäi ñoàng chaâu AÂu ôû Strasbour do quan saùt vieân Paolo Rudelli ñöùng ñaàu. Toøa Thaùnh coäng taùc vôùi Hoäi ñoàng chaâu AÂu töø naêm 1962 vaø töø thaùng 3 naêm 1970, Toøa Thaùnh coù tö caùch quan saùt vieân. Muïc ñích cuûa Toøa Thaùnh laø ñeå tham gia vaøo cuoäc ñoái thoaïi xaây döïng vôùi 47 quoác gia thaønh vieân cuûa Hoäi ñoàng vaø 5 quoác gia quan saùt vieân vaø ñeå uûng hoä taát caû saùng kieán nhaém xaây döïng moät xaõ hoäi daân chuû döïa treân vieäc toân troïng phaåm giaù con ngöôøi.
Trong soá caùc hoaït ñoäng quan troïng cuûa phaân boä Toøa Thaùnh taïi Hoäi ñoàng chaâu AÂu laø vieäc tham döï vaø thaêng tieán caùc cuoäc gaëp gôõ trao ñoåi veà chieàu kích toân giaùo cuûa vieäc ñoái thoaò lieân vaên hoùa.
Soá caùc quoác gia coù quan heä ngoaïi giao vôùi Toøa Thaùnh
Toøa Thaùnh coù quan heä song phöông vôùi 183 quoác gia. Quoác gia cuoái cuøng thieát laäp quan heä naøy laø Myanmar.
Toøa Thaùnh khoâng coù quan heä ngoaïi giao hoaøn toaøn vôùi 13 quoác gia. Trong soá naøy 8 nöôùc khoâng coù ñaïi dieän laø Afghanistan, Arabia Saudita, Bhutan, Trung quoác, Baác haøn, Maldive, Oman e Tuvalu. 4 nöôùc coù ñaïi dieän Toøa Thaùnh laø Comore, Somalia, Brunei vaø Laøo. Ñoái vôùi Vieät nam, môùi baét ñaàu coù caùc lieân laïc ñeå tieán ñeán moät quan heä ngoaïi giao hoaøn toaøn. (ACI 06/01/2018)
Hoàng Thuûy
(Radio Vatican)