Phaûn öùng cuûa Toaø Thaùnh
vaø cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo
ñoái vôùi tuyeân boá cuûa
Toång thoáng Trump veà Jerusalem
Phaûn öùng cuûa Toaø Thaùnh vaø cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo ñoái vôùi tuyeân boá cuûa Toång thoáng Trump veà Jerusalem.
Roma (WHÑ 12-12-2017) - Tieáp theo tuyeân boá cuûa Toång thoáng Hoa Kyø Donald Trump hoâm thöù Tö 06 thaùng 12 naêm 2017 raèng Hoa Kyø coâng nhaän Jerusalem laø thuû ñoâ cuûa Israel vaø seõ dôøi Ñaïi söù quaùn Hoa Kyø taïi Israel töø Tel Aviv ñeán Jerusalem, Toaø thaùnh ñaõ baøy toû moái quan ngaïi veà caùc vuï buøng phaùt baïo löïc gaàn ñaây vaø keâu goïi caùc nhaø laõnh ñaïo thuùc ñaåy hoaø bình vaø an ninh.
Ngaøy 10 thaùng 12 naêm 2017 Toaø thaùnh Vatican ñaõ ra moät thoâng caùo ngaén goïn, baøy toû moái lo ngaïi veà hoaø bình vaø an ninh taïi Jerusalem vaø nhaéc laïi tin töôûng raèng "chæ coù moät giaûi phaùp thöông thaûo giöõa ngöôøi Do Thaùi vaø ngöôøi Palestine môùi coù theå mang laïi hoaø bình oån ñònh vaø laâu daøi, baûo ñaûm söï chung soáng hoaø bình cuûa hai quoác gia trong nhöõng ranh giôùi ñöôïc quoác teá coâng nhaän".
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ Toaøn vaên Thoâng caùo nhö sau:
* * *
"Toaø Thaùnh heát söùc löu taâm theo doõi nhöõng dieãn bieán tình hình ôû Trung Ñoâng, ñaëc bieät lieân quan ñeán Jerusalem, moät thaønh phoá thieâng lieâng ñoái vôùi ngöôøi Kitoâ höõu, ngöôøi Do Thaùi giaùo vaø ngöôøi Hoài giaùo treân khaép theá giôùi. Ñöùc giaùo hoaøng baøy toû noãi ñau buoàn tröôùc nhöõng vuï ñuïng ñoä trong nhöõng ngaøy gaàn ñaây daãn ñeán nhieàu thöông vong, vaø ngaøi laëp laïi lôøi keâu goïi moïi ngöôøi haõy khoân ngoan vaø thaän troïng, gia taêng lôøi caàu nguyeän tha thieát ñeå caùc nhaø laõnh ñaïo caùc quoác gia, trong thôøi ñieåm ñaëc bieät nghieâm troïng naøy, noã löïc ngaên chaën moät voøng xoaùy baïo löïc môùi, baèng caùch coù nhöõng phaùt ngoân vaø vieäc laøm ñaùp öùng khaùt voïng hoaø bình, coâng lyù vaø an ninh cuûa caùc cö daân trong vuøng ñaát nhieãu nhöông aáy.
Trong nhöõng ngaøy naøy, nhöõng moái quan ngaïi veà trieån voïng hoaø bình trong khu vöïc laø ñoái töôïng cuûa nhieàu saùng kieán khaùc nhau, trong ñoù Lieân ñoaøn AÛ Raäp vaø Toå chöùc Hôïp taùc Hoài giaùo ñaõ khaån caáp keâu goïi toå chöùc nhöõng cuoäc gaëp gôõ. Toaø Thaùnh löu taâm ñeán nhöõng moái quan ngaïi naøy, vaø vôùi vieäc nhaéc laïi nhöõng lôøi tha thieát cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxixoâ, moät laàn nöõa Toaø thaùnh neâu leân quan ñieåm roõ raøng cuûa mình veà tính chaát ñaëc bieät cuûa Thaønh Thaùnh vaø nhu caàu thieát yeáu cuûa vieäc toân troïng hieän traïng, phuø hôïp vôùi caùc cuoäc thaûo luaän cuûa coäng ñoàng quoác teá vaø caùc lôøi thænh caàu lieân tuïc cuûa caùc haøng giaùo phaåm cuûa caùc Giaùo hoäi vaø caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo ôû Thaùnh Ñòa.
Ñoàng thôøi, Toaø Thaùnh nhaéc laïi nieàm tin töôûng vöõng chaéc cuûa mình raèng chæ coù moät giaûi phaùp thöông thaûo giöõa ngöôøi Do Thaùi vaø ngöôøi Palestine môùi coù theå mang laïi hoaø bình oån ñònh vaø laâu daøi, baûo ñaûm söï chung soáng hoaø bình cuûa hai quoác gia trong nhöõng ranh giôùi ñöôïc quoác teá coâng nhaän".
* * *
Tuyeân boá cuûa oâng Trump cuõng gaây ra nhieàu phaûn öùng töø coäng ñoàng quoác teá, ñaëc bieät trong giôùi laõnh ñaïo toân giaùo.
Hoâm thöù Saùu, 8 thaùng 12 naêm 2017, Toaø Thöôïng phuï Latinh ôû Jerusalem ñaõ caûnh baùo veà "nhöõng haäu quaû khoâng löôøng tröôùc ñöôïc" cuûa tuyeân boá cuûa oâng Donald Trump veà Jerusalem. Thoâng caùo cuûa Toaø Thöôïng phuï neâu roõ, "baát kyø moät giaûi phaùp ñôn phöông naøo cuõng khoâng theå ñöôïc coi laø giaûi phaùp".
Ñöùc Toång giaùm muïc Pierbattista Pizzaballa, Giaùm quaûn Toâng toaø Toaø Thöôïng phuï, noùi ngaøi xaùc tín raèng "Jerusalem laø moät kho taøng cuûa toaøn theå nhaân loaïi", vaø "baát kyø yeâu saùch ñoäc quyeàn naøo, duø laø chính trò hay toân giaùo, ñeàu traùi vôùi chính logich cuûa thaønh phoá".
Trong moät dieãn bieán khaùc, ñang khi chuyeán vieáng thaêm Trung Ñoâng cuûa Phoù Toång thoáng Hoa Kyø Mike Pence döï kieán dieãn ra vaøo giöõa thaùng Möôøi Hai naêm 2017, hai nhaø laõnh ñaïo toân giaùo cho bieát hoï töø choái gaëp oâng Pence ñeå phaûn ñoái; ñoù laø vò Imam cuûa Thaùnh ñöôøng Hoài giaùo Al-Azhar, moät trong nhöõng c ô sôû danh tieáng nhaát cuûa phaùi Hoài giaùo Sunni coù truï sôû taïi Cairo, Ai Caäp, vaø Thöôïng phuï Tawadros II cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Copt. Ñöùc Thöôïng phuï Tawadros nhaän ñònh raèng oâng Donald Trump ñaõ "coi thöôøng tình caûm cuûa haøng trieäu ngöôøi AÛ Raäp". Maáy ngaøy tröôùc ñoù, Vua Salman cuûa AÛ Raäp Saudi ñaõ caûnh baùo Toång thoáng Hoa Kyø veà "côn thònh noä cuûa ngöôøi Hoài giaùo treân toaøn theá giôùi".
Taïi Phaùp, caùc giaùm muïc Coâng giaùo cuõng baøy toû moái quan taâm veà tình hình taïi Jerusalem. Hoâm thöù Naêm 07 thaùng 12 naêm 2017, Ñöùc Toång giaùm muïc Georges Pontier, Toång giaùm muïc Marseilles vaø laø Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Phaùp, ñaõ ñöa ra tuyeân boá trong ñoù ngaøi môøi goïi caùc tín höõu "theâm lôøi caàu nguyeän (...) ñeå hieäp thoâng vôùi coäng ñoaøn Kitoâ höõu taïi Thaùnh Ñòa".
Truyeàn thoáng cuûa Israel luoân nhaän Jerusalem laø thuû ñoâ cuûa mình. Tuy nhieân, ngöôøi Palestine tuyeân boá raèng phaàn phía ñoâng cuûa Thaønh phoá naøy laø thuû ñoâ cuûa nhaø nöôùc Palestine töông lai. Khi coâng nhaän Jerusalem laø thuû ñoâ cuûa Israel, Hoa Kyø laø quoác gia ñaàu tieân laøm ñieàu naøy keå töø khi Israel ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm 1948.
Veà nhieàu khía caïnh, cuoäc tranh luaän veà vaán ñeà naøy laø maáu choát cuûa cuoäc xung ñoät giöõa Israel vaø Palestine - thöïc theå ñöôïc söï haäu thuaãn cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo AÛ Raäp, bao goàm AÛ Raäp Saudi, vaø roäng hôn laø theá giôùi Hoài giaùo.
Theo thoûa thuaän hoaø bình Israel-Palestine naêm 1993, quy cheá cuoái cuøng cuûa Jerusalem seõ ñöôïc thaûo luaän trong caùc giai ñoaïn cuoái cuûa caùc cuoäc ñaøm phaùn hoaø bình. Chuû quyeàn cuûa Israel treân Jerusalem chöa bao giôø ñöôïc coäng ñoàng quoác teá vaø taát caû caùc nöôùc coù quan heä ngoaïi giao vôùi Israel vaø coù söù quaùn taïi Tel Aviv coâng nhaän
Theo quan ñieåm cuûa Lieân hieäp quoác veà vaán ñeà Jerusalem, Ñoâng Jerusalem laø laõnh thoå cuûa Palestine, vaø thaønh phoá naøy cuoái cuøng seõ trôû thaønh thuû ñoâ cuûa hai quoác gia Israel vaø Palestine.
Veà phía Toaø Thaùnh Vatican, Töø laâu Vatican vaãn uûng hoä giaûi phaùp hai quoác gia cho cuoäc xung ñoät giöõa Israel vaø Palestine, vaø treân bình dieän ngoaïi giao, ñeàu thöøa nhaän vaø noùi ñeán caû "Nhaø nöôùc Israel" vaø "Nhaø nöôùc Palestine".
Nhöõng cuoäc bieåu tình phaûn ñoái ñaõ dieãn ra ngay sau tuyeân boá cuûa oâng Trump veà Jerusalem. Hai ngöôøi Palestine thieät maïng hoâm thöù Baûy 09 thaùng 12 naêm 2017, trong cuoäc khoâng kích cuûa Israel nhaèm ñaùp traû vuï baén rocket töø Gaza, vaø 150 ngöôøi bò thöông trong caùc cuoäc ñuïng ñoä ôû Bôø Taây. Vaøo ngaøy Chuùa nhaät 10 thaùng 12 naêm 2017, caùc cuoäc bieåu tình môùi ñaõ dieãn ra treân khaép theá giôùi, trong ñoù coù cuoäc bieåu tình tröôùc Ñaïi söù quaùn Hoa Kyø ôû Liban vaø moät cuoäc bieåu tình khaùc ôû Jakarta, Indonesia, vôùi haøng nghìn ngöôøi tham gia.
(Toång hôïp)
Minh Ñöùc