Phaàn ñoùng goùp cuûa Kitoâ giaùo
cho töông lai phaùt trieån cuûa AÂu chaâu
Phaàn ñoùng goùp cuûa Kitoâ giaùo cho töông lai phaùt trieån cuûa AÂu chaâu.
Roma (Vat. 1-11-2017) - Phoûng vaán oâng Jorge Munhos Mayer, Toång thö kyù toå chöùc Caritas AÂu chaâu, veà phaàn ñoùng goùp cuûa Kitoâ giaùo cho töông lai tieán trieån cuûa AÂu chaâu.
Trong hai ngaøy 27 vaø 28 thaùng 10 naêm 2017 hoäi nghò veà ñeà taøi "Nghó laïi AÂu chaâu" ñaõ dieãn ra taïi Roma vôùi söï tham döï cuûa caùc nhaø chính trò, caùc Hoàng Y, Giaùm Muïc, caùc ñaïi söù, ñaïi dieän caùc phong traøo vaø nhieàu tín höõu kitoâ khaùc. Hoäi nghò ñaõ do Uyû ban Giaùm Muïc Lieân Hieäp AÂu chaâu, goïi taét laø COMECE, toå chöùc.
Trong buoåi tieáp kieán 350 tham döï vieân ñaïi hoäi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ keâu goïi caùc tín höõu kitoâ goùp phaàn caûi toå tinh thaàn cuûa AÂu chaâu, ñoàng thôøi ngaøi cuõng môøi goïi caùc chính quyeàn cuûa ñaïi luïc naøy nhìn nhaän vai troø tích cöïc cuûa toân giaùo trong xaõ hoäi. Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng neàn taûng cuûa AÂu chaâu chính laø con ngöôøi vaø caùc coäng ñoaøn maø kitoâ höõu mong muoán vaø coù theå goùp phaàn xaây döïng. Nhöõng vieân gaïch trong coâng trình xaây döïng naøy laø söï ñoái thoaïi, vieäc bao goàm moïi ngöôøi, tình lieân ñôùi, phaùt trieån vaø hoaø bình. Ngaøi noùi: "Trong moät nghóa naøo ñoù, AÂu chaâu phaûi laø moät nôi ñoái thoaïi, töø Ñaïi Taây Döông tôùi caùc raëng nuùi vuøng Ural, töø Baéc Cöïc ñeán Ñòa Trung Haûi. Gioáng nhö dieãn tröôøng Agora ngaøy xöa AÂu chaâu khoâng phaûi chæ laø khoâng gian kinh teá, nhöng coøn laø moät con tim cuûa chính trò". Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi moïi ngöôøi cöùu xeùt laïi vai troø tích cöïc cuûa toân giaùo trong xaõ hoäi, cuõng nhö vieäc ñoái thoaïi lieân toân laø ñieàu coù theå giöõa caùc tín höõu kitoâ vaø hoài giaùo taïi AÂu chaâu. Trong chieàu höôùng naøy ngaøi caûnh giaùc choáng laïi moät thöù thaønh kieán duy theá tuïc vaãn coøn thònh haønh, khieán cho ngöôøi ta khoâng nhaän thöùc ñöôïc giaù trò cuûa toân giaùo trong ñôøi soáng coâng coäng, vaø muoán ñoùng khung toân giaùo trong laõnh vöïc rieâng tö. Nhöng khi laøm nhö theá laø ngöôøi ta thieát laäp moät söï thoáng trò cuûa moät thöù tö töôûng moät chieàu duy nhaát, laø moät hieän töôïng raát phoå bieán trong caùc moâi tröôøng quoác teá, ñeå roài coi vieäc khaúng ñònh caên tính toân giaùo laø moät nguy hieåm ñoái vôùi chuû nghóa baù quyeàn cuûa hoï, vaø roát cuoäc taïo neân moät söï ñoái nghòch giöõa quyeàn töï do toân giaùo vaø caùc quyeàn caên baûn khaùc.
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñeà caäp ñeán vaán ñeà thôøi söï di daân. Ngaøi noùi: AÂu chaâu phaûi trôû thaønh moät khoâng gian bao goàm moïi ngöôøi, nhöng ñoàng thôøi cuõng ñeà cao giaù trò cuûa nhöõng khaùc bieät. Trong vieãn töôïng naøy ngöôøi di cö laø moät taøi nguyeân hôn laø moät gaùnh naëng vaø khoâng theå gaït boû tuyø yù. Ñaøng khaùc caùc chính quyeàn cuõng phaûi yù thöùc giaûi quyeát moät caùch thaän troïng vaán ñeà di daân. Tuy khoâng phaûi laø döïng leân nhöõng böùc töôøng, nhöng caàn laøm theá naøo ñeå tieán trình di cö tuaân haønh caùc quy luaät. Veà phiaù caùc ngöôøi nhaäp cö hoï phaûi toân troïng vaø haáp thuï neàn vaên hoaù cuûa quoác gia tieáp ñoùn hoï.
Ñeà caäp ñeán söï xung ñoät giöõa caùc theá heä chöa töøng coù ôû AÂu chaâu keå töø thaäp nieân 1960, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng nhaéc ñeán muaø ñoâng daân soá taïi ñaïi luïc naøy vaø noùi raèng taïi AÂu chaâu ngöôøi ta ít sinh con, vaø coù quaù nhieàu thai nhi bò töôùc ñoaït quyeàn ñöôïc sinh ra. Ñoù cuõng laø vì ngöôøi ta khaùm phaù thaáy raèng mình khoâng coù khaû naêng chuyeån giao cho ngöôøi treû nhöõng phöông tieän vaät chaát vaø vaên hoaù giuùp ñöông ñaàu vôùi töông lai. Ngoaøi ra AÂu chaâu cuõng ñang ôû trong tình traïng thieáu trí nhôù. Do ñoù caàn phaûi taùi khaùm phaù ra giaù trò quaù khöù cuûa mình ñeå laøm cho hieän taïi ñöôïc phong phuù vaø trao laïi cho caùc theá heät treû moät töông lai hy voïng. Coù bieát bao nhieâu ngöôøi treû ñang ngôõ ngaøng laïc höôùng ñöùng tröôùc söï vaéng boùng caùc caên coäi vaø vieãn töôïng, trong khi neàn giaùo duïc phaûi coù söï can thieäp vaø ñoùng goùp cuûa toaøn xaõ hoäi.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Jorge Munhos Mayer, Toång thö kyù toå chöùc Caritas AÂu chaâu veà phaàn ñoùng goùp cuûa Kitoâ giaùo cho töông lai tieán trieån cuûa AÂu chaâu.
Hoûi: Thöa oâng, ñaâu laø söù meänh vaø phaàn ñoùng goùp cuûa Caritas cho vieäc xaây döïng AÂu chaâu; vaø Caritas haønh xöû nhö theá naøo tröôùc caùc thaùch ñoá hieän nay nhö naïn ngheøo tuùng, loaïi boû ngoaøi leà xaõ hoäi, tình traïng thieáu caùc cô may, caùc hình thöùc noâ leä môùi, naïn di cö oà aït vv.?
Ñaùp: Tröôùc heát caàn phaûi coù moät vieãn töôïng quoác teá, caùc cuoäc di cö khoâng phaûi chæ laø vaán ñeà cuûa AÂu chaâu, vì ña soá laøn soùng di cö treân theá giôùi ñang xaûy ra taïi caùc nöôùc ngheøo. Chuùng ta phaûi yù thöùc ñöôïc ñieàu naøy: taïi AÂu chaâu chuùng ta khoâng ñöôïc coi ñoù laø göông muø göông xaáu, hay hoát hoaûng lo sôï caùc cuoäc di cö, khi laøn soùng di cö lôùn ñang xaûy ta trong caùc quoác gia ngheøo, nhieàu khi vì naïn ñoùi keùm, chieán tranh xung khaéc, baïo löïc giöõa caùc boä toäc. Lieân quan tôùi ngheøo ñoùi ngöôøi ta noùi raèng coù tôùi 20-25% daân AÂu chaâu soáng döôùi möùc ngheøo tuùng, vaø ñaây cuõng laø moät lo aâu lôùn.
Trong boái caûnh naøy toå chöùc Cartitas coù chöông trình "Ngöôøi Samaritano nhaân haäu". Chuùng toâi xem xeùt tình hình moät ngöôøi caàn ñöoïc trôï giuùp vaø ñeán hoã trôï hoï. Vaø chuùng toâi laø nhöõng ai? Ñoù laø Giaùo Hoäi, coäng ñoaøn cuûa Giaùo Hoäi, caùc ngöôøi thieän nguyeän, caùc nhaân vieân cuûa Caritas lo laéng cho daân ngheøo. Lieân quan tôùi caùc ngöôøi di cö Caritas hieän dieän taïi caùc quoác gia coù nhu caàu, caùc nöôùc beân Phi chaâu, chaâu Myõ Latinh, cuõng nhö taïi caùc quoác gia AÂu chaâu, trong ñoù di daân laø moät thöïc taïi ñau ñôùn. Ngöôøi ta noùi tôùi "caùc treû moà coâi aâu chaâu". Ñieàu naøy coù nghóa laø caùc ngöôøi cha ñi sang caùc quoác gia taây aâu laøm vieäc, boû con caùi laïi moät mình ôû vôùi oâng baø, hay ñeå chuùng lang thang treân ñöôøng phoá# Nhöng Caritas coù maët taïi ñoù beân Moldavia, beân Ucraina, beân Ñöùc, vaø trôï giuùp nhöõng ai caàn ñöôïc giuùp ñôõ. Toâi tin raèng ñaây laø söù ñieäp toát: chuùng toâi theo phöông phaùp cuõ cuûa Giaùo Hoäi laø "nhìn thaáy, löôïng ñònh vaø haønh ñoäng". Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cuõng môøi goïi chuùng toâi thay ñoåi vaø noùi: "laéng nghe, hieåu bieát vaø ñoàng haønh". Chuùng toâi hieän dieän, nhìn thöïc taïi, laéng nghe, hoûi xem cho bieát taïi sao laïi xaûy ra tình traïng naøy. Chuùng toâi chuù yù tôùi caùc nghieân cöùu xaõ hoäi hoïc vaø tìm hieåu xem taïi sao laïi xaûy ra laø hoï tìm ñeán caùc nöôùc cuûa chuùng toâi, taïi sao coù naïn ngheøo ñoùi trong caùc quoác gia cuûa chuùng toâi, roài chuùng toâi haønh ñoäng vaø ñoàng haønh vôùi hoï. Ñeå cho hoï laø taùc nhaân chính, vaø luoân luoân ñoàng haønh vôùi hoï.
Hoûi: Ñaây laø treân bình dieän cuûa Giaùo Hoäi. Theá coøn treân bình dieän cuûa chính quyeàn thì oâng hy voïng hoï ñaùp öùng nhö theá naøo?
Ñaùp: Ñaây laø moät coâng vieäc maø chuùng toâi ñang khaùm phaù ra trong caùc naêm qua: trôï giuùp thoâi thì khoâng ñuû. Chuùng toâi töï ñaët mình vaøo trong tình traïng cuûa ngöôøi Samaritano nhaân haäu, vaø hoûi taïi sao ngöôøi naøy laïi bò thöông. Chuùng toâi trình baày caùc thöïc taïi vôùi caùc giôùi chöùc chính trò, keå cho nghe caùc ñieàu ñang xaûy ra, vaø cho hoï bieát nhöõng gì toå chöùc Caritas ñang laøm trong caùc phaïm truø kitoâ. Chuùng toâi ñang chöùng minh cho thaáy raèng Nöôùc Trôøi coù theå hieän dieän ngay ôû ñaây, giöõa chuùng ta.
Treân bình dieän chính trò vaø tình traïng ngheøo tuùng ñieàu naøy coù nghóa laø gì? Chuùng toâi khaùm phaù ra raèng thaät laø ñieàu quan troïng coù caùc ñöôøng loái chính trò yeåm trôï caùc gia ñình, vì raát nhieàu khi caùc ñöôøng loái naøy trôï giuùp vaø baûo ñaûm cho coù moät heä thoáng cöùu trôï. Khi noù khoâng hoaït ñoäng toát, thì caàn phaûi coù caùc ñöôøng loái chính trò baûo veä xaõ hoäi cuûa Nhaø nöôùc. Vaø chuùng toâi yeâu caàu Nhaø Nöôùc coù caùc ñöôøng loái chính trò baûo veä xaõ hoäi, bao goàm caùc trôï giuùp caên baûn vaø caùc dòch vuï xaõ hoäi an sinh. Vaø chuùng toâi cuõng yeâu caàu chính quyeàn vaø caùc nhaø chính trò baûo ñaûm cho caùc ñöôøng loái chính trò taïo ra coâng aên vieäc laøm cho daân chuùng, theá naøo ñeå hoï coù theå tham gia vaøo vieäc phaùt trieån xaõ hoäi. Nhö theá Caritas chöùng minh cho thaáy coù theå coù moät neàn kinh teá khaùc coù theå thöïc hieän ñöôïc. ÑTC Phanxicoâ noùi vôùi chuùng ta raèng "ñoù laø neàn kinh teá pheùp laï". Vaø ngaøi coù lyù. Caritas chuùng toâi thaáy raèng taïi AÂu chaâu ñaõ coù bieát bao nhieâu ngöôøi töï töû vì cuoäc khuûng hoaûng kinh teá, coù bieát bao ngöôøi cheát vì khoâng coù ñöôïc caùc trôï giuùp y teá. Caritas noùi raèng moät neân kinh teá khaùc laø ñieàu coù theå thöïc hieän ñöôïc. Chuùng toâi coù caùc döï aùn kinh teá xaõ hoäi vaø lieân ñôùi, qua ñoù chuùng toâi chöùng minh cho thaáy moät neàn kinh teá khaùc laø ñieàu coù theå thöïc hieän ñöôïc vaø ñieàu quan troïng laø baûn vò con ngöôøi vaø coâng ích.
Hoûi: Vaäy theo oâng ñaâu seõ laø boái caûnh coù theå xaûy ra, neáu chuùng ta khoâng haønh ñoäng tröôùc caùc thaùch ñoá hieän nay cuûa AÂu chaâu?
Ñaùp: Toâi tin raèng chuùng ta khoâng theå baát ñoäng. Thaät ra Lieân Hieäp AÂu chaâu khoâng theå khoâng haønh ñoäng. Vaán ñeà ñoù laø haønh ñoäng theo chieàu höôùng naøo. Chuùng toâi ñeà nghò coù moät quan ñieåm xaây döïng AÂu chaâu töø coäng ñoaøn, töø caùc khu phoá, töø daân chuùng, vaø nhö laø Giaùo Hoäi chuùng toâi coù nhieàu kinh nghieäm. Chuùng toâi ñeà nghò xaây döïng moät AÂu chaâu trong ñoù khoâng coù gì thuït luøi ñaøng sau, moät AÂu chaâu khoâng phaûi laø phaùo ñaøi, ngaên chaën ngöôøi khaùc, moät AÂu chaâu chæ quanh quaån beân trong chính mình. AÂu chaâu coù moät traùch nhieäm vôùi theá giôùi, vaø chuùng ta phaûi khôûi haønh töø ñieàu phong phuù vaø toát laønh cuûa noù, vaø AÂu chaâu ñaõ ñaït ñöôïc moät giai ñoaïn hoaø bình haáp daãn. Noù laø phaàn cuûa theá giôùi yeåm trôï söï coäng taùc phaùt trieån nhieàu nhaát, trôï giuùp caùc nöôùc ngheøo nhieàu nhaát. Phaûi nghó raèng AÂu chaâu chæ chieám 7% daân soá theá giôùi, nhöng laïi tieâu thuï tôùi 50% chi phí xaõ hoäi. Ñieàu naøy coù nghóa laø chuùng ta coù nhieàu ñieàu toát laønh. Chuùng ta coù neàn daân chuû, chuùng ta coù caùc quyeàn töï do. Tuy nhieân chuùng ta laïi chæ ghi nhaän caùc lyù töôûng tieáp tuïc khieán cho theá giôùí naøy, moâi tröôøng cuûa chuùng ta vaø cuûa moïi ngöôøi trôû thaønh toài teä hôn.
Hoûi: Lieân Hieäp AÂu chaâu ñaõ baûo ñaûm ñöôïc moät thôøi gian daøi hoaø bình. Theo oâng ñieàu naøy coù ñuû khoâng?
Ñaùp: Toâi tin raèng moät trong nhöõng nguy cô maø chuùng ta ñang gaëp trong Lieân Hieäp AÂu chaâu ñoù laø noù ñaõ khieán cho traät töï cuûa caùc söï vaät bò hö hoûng ñi. Khi taïo döïng ra Lieân Hieäp AÂu chaâu ngöôøi ta nhaém muïc ñích hoaø bình, vaø caùc phöông tieän laø neàn kinh teá. Coù nghóa laø ñeå ñaït ñöôïc hoaø bình chuùng toâi seõ baûo ñaûm coù söï tuyø thuoâc kinh teá nhau hôn. Nhöng muïc ñích laø hoaø bình. Theá maø chæ trong voøng vaøi thaäp nieân laïi xaûy ra laø noù ñaõ bò hö hoaïi, vaø ñieàu ñaõ laø phöông tieän laïi trôû thaønh muïc ñích. Chuùng ta queân hoaø bình, bôûi vì chuùng ta ñaõ söû dung noù, chuùng ta coi noù laø ñieàu bình thöôøng. Giôø ñaây chuùng ta nhìn quanh treân theá giôùi, vaø keát quaû laø hoaø bình khoâng laø ñieàu bình thöôøng nöõa. Vì theá Lieân Hieäp AÂu chaâu phaûi suy tö trôû laïi moät laàn nöõa, vaø ñaët laïi tieán trình hoaø bình, baûn vò con ngöôøi, coâng ích nhö laø muïc tieâu, vaø neàn kinh teá phaûi laø phöông tieän giuùp thöïc hieän ñieàu ñoù. Öôùc chi caùc thoaû hieäp vaø caùc thaûo luaän chính trò laø caùc phöông tieän giuùp baûo ñaûm cho moät söï phaùt trieån nhaân baûn toaøn dieän.
Hoûi: Ñaâu laø caùc chôø mong cuûa oâng ñoái vôùi hoäi nghò naøy?
Ñaùp: Toâi mong ñôïi raèng trong Giaùo Hoäi chuùng ta ñeà caäp nhieàu hôn tôùi vaán ñeà naøy. Ñaây laø moät hoäi nghò tuyeät vôøi giuùp caûm nghieäm ñöôïc söï ña dieän cuûa caùc quan nieäm maø chuùng ta coù trong Giaùo Hoäi döïa treân caùc giaù trò cuûa Tin Möøng. Toâi cuõng tin raèng moät hoäi nghò roäng môû cho caùc nhaø chính trò, caùc nhaân vaät quan troïng cuûa theá giôùi daân söï, laø moät thuùc ñaåy ñeå Giaùo Hoäi cuõng noùi nhieàu hôn vôùi theá giôùi. Coù nhieàu ñieàu hay ñeïp treân theá giôùi, vaø chuùng toâi phaûi laéng nghe caùc giaù trò. Söï yù thöùc ñöùc tin, vieäc laéng nghe caùc tín höõu, vì Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng noùi trong theá giôùi. Trong toå chöùc Caritas chuùng toâi hoaït ñoäng töø Giaùo Hoäi, nhöng cuõng coù caùc toå chöùc khaùc laøm nhöõng vieäc trong ñoù Chuùa Thaùnh Thaàn ñang haønh ñoäng, vaø caùc ñieàu maø chuùng toâi coù theå hoïc hoûi. Toâi chôø mong raèng sau hoäi nghò naøy chuùng toâi tieáp tuïc ñeà caäp tôùi caùc vaán ñeà naøy, suy luaän ra, taïo ra nieàm hy voïng. Öôùc chi chuùng toâi haõnh dieän veà nhöõng gì ñaõ ñaït ñöôïc trong AÂu chaâu naøy, nhöng tieáp tuïc ñeà ra caùc muïc tieâu lôùn lao cho theá giôùi vaø cho chính chuùng toâi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)