Baøi phoûng vaán cuûa Ñaøi Vatican
noùi veà boán naêm Giaùo Hoaøng
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Baøi phoûng vaán cuûa Ñaøi Vatican noùi veà boán naêm Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Roma (Vat. 23-07-2017) - Ngaøy 18 thaùng 3 naêm 2017, baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Gualtiero Bassetti Phanxicoâ ñaõ baét ñaàu naêm thöù 5 trong söù vuï Pheâroâ cuûa ngaøi. Töø khi laøm chuû chaên Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hoaøn vuõ, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ coù 16 chuyeán coâng du nöôùc ngoaøi vieáng thaêm caùc nöôùc Nam Haøn, Albania, Thoå Nhó Kyø, Sri Lanka, Philippines (2014), Bosnia Erzegovina, Ecuador, Bolivia, Paraguay, Cuba, Hoa Kyø, Kenya Uganda, Trung Phi chaâu (2015), Meâhicoâ, Hy Laïp, Armenia, Balan, Giorgia, Azerbaigian, Thuïy Ñieån (2016), Ai Caäp, Boà Ñaøo Nha (2017) vaø Colombia trong caùc ngaøy töø muøng 6 tôùi 11 thaùng 9 naêm 2017. Ñöùc Phanxicoâ cuõng ñaõ thaêm vaø phaùt bieåu taïi caùc toå chöùc quoác teá nhö Löông Noâng Quoác Teá FAO, Quoác Hoäi AÂu chaâu, Lieân Hieäp Quoác, caùc Vaên phoøng Lieân Hieäp Quoác taïi Nairobi beân Kenya, vaø Chöông trình Löông thöïc theá giôùi ôû Roma. Taïi Italia Ñöùc Phanxicoâ cuõng ñaõ vieáng thaêm maáy chuïc giaùo phaän, caùc hieäp hoäi, caùc doøng tu, cuõng nhö caùc nhaø tuø, trung taâm baùc aùi, nhaø thöông vaø haøng chuïc giaùo xöù. Ñaëc bieät Ñöùc Phanxicoâ ñaõ coâng boá Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt 2016.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Gualtiero Bassetti, Toång Giaùm Muïc Perugia, vaø Ñöùc Cha Marcello Semeraro, Giaùm Muïc Albano, veà boán naêm trieàu ñaïi Ñöùc Phanxicoâ.
Tröôùc heát laø baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Gualtiero Bassetti, Toång Giaùm Muïc Perugia daønh cho phoùng vieân Debora Donnini cuûa chöông trình tieáng YÙ ñaøi Vaticaêng.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y caùch ñaây 5 naêm ngaøy 19 thaùng 3 naêm 2013 giaûng trong thaùnh leã khai maøo söù vuï Pheâroâ Ñöùc Phanxicoâ taäp trung vaøo vieäc thi haønh quyeàn bính nhö laø vieäc phuïc vuï vaø môøi goïi giöõ gìn ngöôøi khaùc vôùi söï hieàn dòu. Ñöùc Hoàng Y nghó gì veà baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha?
Ñaùp: Toâi ñaõ raát bò ñaùnh ñoäng bôûi baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong ñoù ngaøi nhaéc tôùi söï hieàn dòu 7 laàn: moät quyeàn bính khoâng phaûi laø quyeàn löïc maø laø söï dòu hieàn, phuïc vuï. Roõ raøng laø Ñöùc Thaùnh Cha muoán chæ cho thaáy ngaøi hieåu vieäc thöïc thi söù vuï Pheâroâ cuûa ngaøi nhö theá naøo, vaø ngaøi cuõng xin toaøn Giaùo Hoäi coù thaùi ñoä ñoù.
Hoûi: Khoâng phaûi tình côø maø Ñöùc Phanxicoâ ñaõ coâng boá Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt, thöông xoùt laø moät töø chính trong trieàu ñaïi cuûa ngaøi. Giaùo Hoäi Italia ñaõ tieáp nhaän caùc lôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha veà loøng thöông xoùt nhö theá naøo, veà vieäc laø moät Giaùo Hoäi ñi ra, vôùi caùc chuû chaên coù muøi cuûa chieân, thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Toâi thaáy xem ra coù moät coá gaéng, coù moät loä trình, vaø toâi cuõng thaáy laø loä trình ñoù ñang ñem laïi moät söï canh taân trong nghóa phuïc vuï, vaø cuûa moät Giaùo Hoäi ñi ra ngoaøi. Thaät laø raát ñeïp hình aûnh maø Ñöùc Thaùnh Cha duøng vaø nhaéc laïi bieát bao nhieâu laàn: ñoù laø hình aûnh Giaùo Hoäi laø moät baø meï sinh con caùi: neáu chuùng bò thöông thì tìm chöõa laønh chuùng, neáu chuùng laïc ñöôøng, neáu chuùng xa nhaø, thì ñi tìm chuùng veà. Giaùo Hoäi khoâng phaûi laø moät sôû thueá nôi baïn phaûi traû tieàn thueá, maø laø moät "nhaø thöông, moät traïm cöùu thöông treân chieán tröôøng". Vaø khi ñoù dieãn vaên veà loøng thöông xoùt ñöôïc cuï theå hoaù trong caùc coâng taùc cuûa loøng thöông xoùt, bôûi vì neáu khoâng, noù seõ tröøu töôïng. Tin Möøng khoâng phaûi laø moät söù ñieäp tröøu töôïng, Tin Möøng laø moät söù ñieäp cuï theå: "Ta ñoùi caùc con ñaõ cho aên, Ta khaùt caùc con ñaõ cho uoáng": ñoù laø caùc coâng vieäc cuûa loøng thöông xoùt, maø caøng ngaøy chuùng caøng phaûi trôû thaønh kieåu soáng uûa kitoâ höõu.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, laøm theá naøo ñeå cuï theå hoaù Giaùo Hoäi ñi ra naøy?
Ñaùp: Giaùo Hoäi ñi ra naøy chuùng ta ñang cuï theå hoaù noù, bôûi vì toâi cuõng laø moät chuû chaên. Chaúng haïn trong caùc cuoäc vieáng thaêm muïc vuï hôn laø nhaán maïnh treân caùc töông quan vôùi caùc giaùo xöù nôi toâi gaëp gôõ daân chuùng ñi tham döï thaùnh leã ngaøy Chuùa Nhaät, toâi ñi tìm caùc nôi ngöôøi daân soáng: toâi vieáng thaêm caùc haõng xöôûng, bôûi vì ñoù laø nôïi hoï lao nhoïc, laøm vieäc... Môùi ñaây toâi cuõng ñaõ gaëp gôõ giôùi cha meï, caùc giaùo sö vaø thaày coâ, ñaïi dieän caùc lôùp, hoïc sinh caû lôùp, vaø caùc hoïc sinh ñaët caâu hoûi cho toâi traû lôøi. ÔÛ ñoù coù caùc ngöôøi treû, keå caû giôùi treû thuoäc caùc toân giaùo khaùc nöõa. Theá roài toâi tìm gaëp gôõ theá giôùi ñaïi hoïc. Chính Giaùo Hoäi ñi tìm taát caû moïi ngöôøi, chöøng naøo coù theå. Vaø xem ra chính kieåu haønh xöû cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ gôïi höùng cho chuùng ta, vaø trong thôøi ñieåm lòch söû naøy noù phaûi laøm cho chuùng ta tieán böôùc, vì chuùng ta soáng trong moät xaõ hoäi cuûa nhöõng ngöôøi bò laïc höôùng, cuûa nhöõng ngöôøi soáng raát coâ ñôn.
Hoûi: Ñaëc bieät vôùi vieäc coâng boá Toâng huaán haäu coâng ñoàng "Nieàm vui yeâu thöông" ñaõ daáy leân trong theá giôùi coâng giaùo, trong moät caùch thöùc naøo ñoù, moät cuoäc tranh luaän, cuõng nhö caùc hieåu laàm ñoái vôùi huaán quyeàn cuûa Ñöùc Phanxicoâ. Ñöùc Hoàng Y ñoïc söï kieän naøy nhö theá naøo? Ñöùc Hoàng Y ñaõ tieáp nhaän Toâng huaán haäu hoäi ñoàng giaùm muïc veà gia ñinh ra sao?
Ñaùp: Khoâng theå hieåu "Nieàm vui yeâu thöông", neáu chuùng ta ñaõ khoâng suy nieäm saâu xa Thoâng ñieäp "Nieàm vui Tin Möøng", bôûi vì taát caû söï hoaùn caûi muïc vuï maø Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeà nghò vôùi Giaùo Hoäi laø ôû ñoù. Noùi cho cuøng, caû khi Ñöùc Thaùnh Cha noùi vôùi caùc linh muïc, ngaøi cuõng noùi raèng ai duy luaät leä - nghóa laø chæ ñöùng ñaùng sau luaät - hay ai deã daõi - nghóa laø moïi söï ñeàu deã daøng, tha heát - thì moät caùch cuï theå khoâng thöïc thi loøng thöông xoùt, bôûi vì khoâng toân troïng con ngöôøi caàn ñöôïc tieáp ñoùn, xaù giaûi vaø hieåu bieát trong caùc vaán ñeà cuûa hoï. Do ñoù roõ raøng laø caû caùc linh muïc chuùng toâi nöõa, chuùng toâi khoâng laøm moät vieäc doàng haønh vaø moät phaân ñònh saâu xa nhö Ñöùc Thaùnh Cha, thì khoâng theå hieåu ñöôïc tinh thaàn cuûa Toâng huaán Nieàm vui yeâu thöông.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, ngöôøi ta thöôøng nhaán maïnh raèng Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khoâng muoán ñaït caùc muïc ñích, caùc muïc tieâu thaáy tröôùc hôn laø baét ñaàu caùc tieán trình. Ñöùc Hoàng Y coù ñoàng yù vôùi kieåu ñoïc hieåu naøy khoâng, vaø ñaâu laø caùc vieãn töôïng Ñöùc Hoàng Y troâng thaáy trong caùc tieán trình naøy?
Ñaùp: Toâi ñoàng yù vôùi kieåu ñoïc hieåu naøy. Tröôùc heát noù phaûn aùnh tính caùch cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Ngaøi thaät söï coù moät kieåu soáng theo Tin Möøng vaø tröïc tieáp. Vì theá vôùi caùc can thieäp cuûa ngaøi, Ñöùc Thaùnh Cha lay ñoäng baïn, khieán cho baïn suy tö moät caùch saâu xa. Ngaøi coù kieåu baét ñaàu caùc tieán trình. Nhöng neáu chuùng ta muoán ñi tôùi moät söï hoaùn caûi beân trong caùc giaùo phaän cuûa chuùng ta, trong caùc cô quan trung öông Toaø Thaùnh vaø trong toaøn Giaùo Hoäi, tôùi moät söï thay ñoåi ñích thöïc saâu xa, neáu khoâng baét ñaàu caùc tieán trình, thì chuùng ta seõ ôû laïi ñieàu chuùng ta laø. Ñöùc Thaùnh Cha laø moät con ngöôøi cuûa ñöùc tin, thöïc thi ñöùc caäy, ngaøi noùi raèng caùc muïc ñích thì Chuùa seõ laøm cho chuùng ta ñaït ñöôïc trong loøng laønh vaø söï Quan phoøng cuûa Ngaøi. Chuùng toâi ñöa ra caùc tieàn ñeà ñeå baét ñaàu caùc chöông trình thay ñoåi vaø hoaùn caûi naøy. Ñöùc Thaùnh Cha khoâng laøm moät vieäc phaân ñònh vôùi caùc phaïm truø xaõ hoäi toân giaùo: söï phaân ñònh cuûa ngaøi laø moät söï phaân ñònh theo tinh thaàn tin möøng.
Tieáp theo ñaây laø cuoäc phoûng vaán Ñöùc Cha Marcello Semeraro, Giaùm Muïc Albano, daønh cho phoùng vieân Luca Collodi cuûa chöông trình YÙ ngöõ ñaøi Vaticaêng. Ñöùc Cha laø giaùm quaûn ñan vieän Thaùnh Maria ôû Grottaferrata vaø laø thö kyù cuûa Hoäi ñoàng 9 Hoàng Y ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha chæ ñònh giuùp ngaøi caûi toå caùc cô quan trung öông Toaø Thaùnh.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, sau naêm 2016 baän roän, trong naêm 2017, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ vieáng thaêm Milano, roài Carpi, Genova, vaø coâng du Boà Ñaøo Nha, Ai caäp vaø seõ vieáng thaêm Colombia vaøo thaùng 9 tôùi ñaây. Trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Phanxicoâ laø trieàu ñaïi mang daáu veát cuûa Loøng Thöông Xoùt, chuù yù tôùi caùc ngöôøi roát heát, ñi ngang qua caùc vuøng ngoaïi bieân, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Ñeà taøi ngoaïi bieân chuùng ta tìm thaáy trong ngoân ngöõ cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Bergoglio, caû tröôùc kia trong caùc baøi giaûng cuûa ngaøi, khi ngaøi coøn laø Toång Giaùm Muïc Buenos Aires. Ñöùc Thaùnh Cha raát löu taâm tôùi moät Giaùo Hoäi ra khoûi chính mình, vaø di chuyeån veà caùc vuøng ngoaïi bieân. Ñaøng khaùc Tin Möøng ñaõ baét ñaàu töø moät vuøng ngoaïi bieân, vaø ñaát Palestina laø ngoaïi bieân cuûa ñeá quoác Roma to lôùn. Nhö theá, ngoaøi yù nghóa ñòa lyù vaø nhaân chuûng hoïc, ngoaïi bieân cuõng coøn mang moät yù nghóa thaàn hoïc nöõa; moät caùch ñöông nhieân, bôûi vì Ñöùc Thaùnh Cha noùi tôùi "caùc vuøng ngoaïi bieân" soá nhieàu. Nhö vaäy chuùng ta khoâng ñöôïc queân söï kieän Tin Möøng laø ngoaïi bieân vì ñaõ baét ñaàu ñuôïc rao giaûng töø moät vuøng ngoaïi bieân. Chuùng ta coù nhieàu vuøng ngoaïi bieân khaùc nhau, nhö caùc vuøng ngoaïi bieân cuûa taâm hoàn: thieáu aùnh saùng, thieáu tình baïn, soáng söï coâ ñôn, noãi aâu lo vaø caùc sôï haõi khaùc. Theá roài coøn coù caùc vuøng ngoaïi bieân cuûa cuoäc soáng nöõa: chuùng ta coù trong tay Toâng huaán "Nieàm vui yeâu thöông": noù cho thaáy ngoaïi bieân cuûa caùc gia ñình bò thöông tích, caùc töông quan bò ñoå gaãy. Vaø coøn coù bieát bao nhieâu tình traïng khoå ñau, caùc vuøng ngoaïi bieân xaõ hoäi, nôi con ngöôøi chaúng laø gì caû, nôi vieäc quyeát ñònh moïi söï laø ôû choã khaùc, naèm trong tay ngöôøi khaùc.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Semeraro, huaán quyeàn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñöôïc ñònh tính bôûi caùc cöû chæ truyeàn thoâng nhaân baûn nöõa, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Chuùng ta ñöøng queân raèng taát caû caùc Giaùo Hoaøng, ít nhaát laø caùc vò maø toâi bieát, ñeàu ít nhieàu coù caùc cöû chæ ñaùnh ñoäng taâm hoàn moät caùch saâu xa. Nhöng moät caùch ñaëc bieät toâi nhôù vaøi cöû chæ nôi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Cöû chæ ngaøi cuùi mình xuoáng xin tín höõu caàu nguyeän cho ngaøi, tröôùc khi ban pheùp laønh cho moïi ngöôøi buoåi chieàu khi xuaát hieän taïi bao lôn chính giöõa ñeàn thôø thaùnh Pheâroâ, sau khi ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng. Cöû chæ cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng xin ñöôïc chuùc laønh vaø trong moãi laàn gaëp gôõ luoân luoân xin tín höõu caàu nguyeän cho ngaøi laø moät cöû chæ raát ñôn sô khieâm toán. Theá roài chuùng ta haõy nghó tôùi caùc chuyeán coâng du cuûa ngaøi: Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ luoân luoân muoán baét ñaàu ôû vuøng ngoaïi bieân. Chuùng ta cuõng haõy nghó tôùi söï kieän ngaøi soáng taïi nhaø troï thaùnh nöõ Marta, chöù khoâng soáng trong Dinh Toâng Toaø. Qua caùc cöû chæ cuûa cuoäc soáng thöôøng ngaøy, Ñöùc Giaùo Hoaøng cho thaáy tröôùc heát chính ngaøi cuõng laø moät ngöôøi nhö chuùng ta.
Hoûi: Moät trong caùc chiaø khoaù cuûa trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ laø loøng thöông xoùt trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy vaø trong töông quan vôùi Thieân Chuùa, coù phaûi vaäy khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Vaâng. Chuùng ta ñaõ cöû haønh Naêm Thaùnh: taát caû taäp trung treân ñeà taøi thöông xoùt, vaø loøng thöông xoùt laø trung taâm cuûa Tin Möøng, Loøng thöông xoùt loâi cuoán, noù coù söùc maïnh noäi taïi, bôûi vì noù laø noøng coát cuûa Phuùc AÂm, laø coät truï cuûa Tin Möøng.
Hoûi: Caùc giaù trò cuûa Giaùo Huaán xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh ñaõ thay ñoåi trong kieåu ñöôïc truyeàn thoâng vaø beânh vöïc, coù phaûi theá khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Toâi nghó laø khoâng. Chuùng ta coù Thoâng ñieäp xaõ hoäi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ: ngaøi ñaõ laáy laïi, vaø toâi noùi laø ñaõ ñaåy tôùi tröôùc, caùc keâu goïi ñaõ coù trong Thoâng ñieäp "Baùc aùi trong chaân lyù" cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI. Trong Thoâng ñieäp Laudato si chuùng ta thaáy moät vieäc nôùi roäng caùc giaù trò xaõ hoäi. Tuy nhieân, coù ñuùng thaät laø Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaéc nhôù chuùng ta taùi taäp trung vaøo caùc giaù trò naøy, nghóa laø khoâng phaûi vieäc loan baùo Tin Möøng baét ñaàu töø caùc giaù trò naøy, nhöng Tin Möøng khôûi haønh töø vieäc gaëp gôõ Chuùa Kitoâ. Chính töø ñaây maø taát caû tieáp noái nhö keát quaû, nhö daán thaân coâng coäng, trong Giaùo Hoäi, vaø taát caû caùc giaù trò khaùc khoâng theå töø boû ñöôïc lieân quan tôùi söï soáng, nhaân phaåm, löông taâm vaø söï töï do cuûa con ngöôøi. Nhöng chuùng coù moät yù nghóa, bôûi vì chuùng naûy sinh töø Tin Möøng.
Hoûi: Caùc kitoâ höõu ñang soáng moät loaïi Coâng Ñoàng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coù phaûi theá khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá. Gia taøi vó ñaïi maø Coâng Ñoàng ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta laø gia taøi "soáng moät caùch coâng ñoàng". Ngaøy nay chuùng ta hay duøng töø "tính caùch coâng doàng". Caû ñieàu naøy nöõa, theo thieån yù cuûa toâi, khoâng coù nghóa daán thaân laøm caùc Coâng Ñoàng vaø caùc Coâng Nghò, maø laø "soáng moät caùch coâng ñoàng" coù nghóa laø chuùng ta gaëp gôõ nhau, baét ñaàu laéng nghe nhau. Neáu chuùng ta noùi maø khoâng daán thaân laéng nghe nhau tröôùc, neáu chuùng ta noùi maø khoâng laéng nghe, chuùng ta coù nguy cô noùi caùc lôøi voâ ích.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)