Baûo taøng Vatican
vaø Baûo taøng Do Thaùi taïi Roma
cuøng trieån laõm Menorah
Baûo taøng Vatican vaø Baûo taøng Do Thaùi taïi Roma cuøng trieån laõm Menorah.
Roma (WHÑ 28-05-2017) - Moät cuoäc trieån laõm mang teân "Menorah. Phuïng töï, lòch söû vaø huyeàn thoaïi" ñöôïc toå chöùc töø ngaøy 16 thaùng Naêm ñeán ngaøy 23 thaùng Baûy naêm 2017, ñoàng thôøi taïi "Caùnh Charlemagne" cuûa Vieän Baûo taøng Vatican vaø taïi Baûo taøng Do Thaùi ôû Roma: ñaây laø döï aùn ñaàu tieân chung cuûa hai toå chöùc naøy.
Ban toå chöùc cho bieát: "Cuoäc trieån laõm keå laïi lòch söû cuûa menorah - chaân ñeøn baûy ngoïn, bieåu töôïng mang baûn saéc cuûa daân Do Thaùi - qua moät söu taäp phong phuù khoaûng 150 taùc phaåm ngheä thuaät, goàm tranh, töôïng, baûn thaûo vaø minh hoïa saùch".
Trong dòp naøy, Giaùm ñoác trieån laõm, nhaø söû hoïc ngheä thuaät Francesco Leone, vaø Arnold Nesselrath, ñaïi dieän caùc phaân boä khoa hoïc vaø caùc phoøng phuïc cheá cuûa Vieän Baûo taøng Vatican, ñaõ coù cuoäc trao ñoåi vôùi Ñaøi phaùt thanh Vatican ôû Italia.
Giaùo sö Nesselrath nhaán maïnh raèng cuoäc trieån laõm trình baøy "lòch söû cuûa menorah": "Chuùng toâi baét ñaàu vôùi nhöõng döõ kieän xaùc thöïc: chuùng toâi coù moät baûn sao Khaûi hoaøn moân Titus, vôùi phuø ñieâu treân ñoù cho thaáy hình aûnh menorah ñaõ ñeán Roma.
Taûng ñaù Magdala
Giaùo sö gôïi chuù yù ñeán "taûng ñaù Magdala": "Chuùng toâi coù taûng ñaù Magdala - thaät laø moät caûm xuùc tuyeät vôøi - môùi ñöôïc tìm thaáy vaøo naêm 2009. Ñaây laø laàn ñaàu tieân taûng ñaù naøy ñöôïc ñem ra khoûi Israel nhôø söï nhöôïng boä cuûa nhaø nöôùc Israel. Ñoù laø baûn chaïm noåi cuûa menorah ñöôïc thöïc hieän vaøo thôøi chaân ñeøn naøy vaãn coøn ôû trong Ñeàn Thôø Gieârusalem. Vaø taát nhieân, coù caû chaân dung cuûa hoaøng ñeá Titus. ÔÛ Ñeàn thaùnh Mentorella cuûa Coâng giaùo trong khu phoá La tinh, coù moät böùc tranh Kitoâ giaùo theå hieän menorah. Chuùng toâi vöøa tröng baøy caây chaân ñeøn Pandabor lôùn, ñoù laø moät ví duï thöïc teá chöùng toû raèng qua nhöõng chaân ñeøn baûy ngoïn, Kitoâ giaùo vaãn nhôù ñeán nguoàn goác Do Thaùi cuûa mình".
OÂng giaûi thích raèng "quaû thaät, bieåu töôïng cuûa Do Thaùi giaùo cuõng trôû thaønh moät ñieåm tham chieáu cho Kitoâ giaùo" vaø ñoù laø "moät yeáu toá quan troïng trong caû cuoäc trieån laõm": "Khi maø ngöôøi ta duøng toân giaùo ñeå bieän minh cho nhöõng cuoäc chieán, chuùng toâi muoán chæ cho moïi ngöôøi thaáy raèng caùc toân giaùo khoâng choáng laïi nhau, nhöng traùi laïi, ñoái thoaïi vôùi nhau. Moät cuoäc ñoái thoaïi coù theå laøm naûy sinh ñieàu gì ñoù toát ñeïp vaø mang tính xaây döïng. Ñoái vôùi toâi, thaät laø moät caûm xuùc tuyeät vôøi khi nhìn thaáy taám bích chöông coù hình menorah ôû beân caïnh maët tieàn Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ. Toâi tin raèng ñaây laø moät bieåu töôïng raát maïnh meõ maø cuoäc trieån laõm cuûa Roma veà menorah muoán chuyeån taûi. Ñoái vôùi chuùng toâi, cuoäc ñoái thoaïi naøy raát quan troïng, ñoù laø söï chung soáng. Maëc duø coù nhöõng quan ñieåm khaùc nhau, nhöng chuùng toâi thöïc söï muoán noùi raèng chuùng ta coù theå cuøng nhau xaây döïng, ngay caû khi coù nhöõng yù töôûng khaùc bieät".
Francesco Leone nhaéc laïi raèng "menorah laø chaân ñeøn baèng vaøng coù baûy nhaùnh, mang tính huyeàn thoaïi vaø truyeàn thuyeát, maø treân nuùi Sinai Chuùa ñaõ truyeàn cho Moâseâ ñuùc nguyeân khoái baèng vaøng roøng: caây ñeøn ñaàu tieân coù leõ phaûi naëng ñeán 35 kg. Menorah coù moät lòch söû haøng nghìn naêm, mang tính truyeàn thuyeát, moät loaïi Cheùn Thaùnh. Menorah ñöôïc ñaët trong ñeàn thôø cuûa Salomon vaøo theá kyû thöù X tröôùc kyû nguyeân Kitoâ giaùo; vaø bò ngöôøi Babylon cöôùp ñi, sau ñoù daân Israel ñuùc laïi caùi khaùc sau thôøi gian löu vong ôû Babylon trôû veà. Nhöõng caâu chuyeän khaùc mang tính truyeàn thuyeát vaø huyeàn thoaïi ít nhieàu, cuõng lieân quan ñeán chaân ñeøn naøy. Menorah sau ñoù ñöôïc töôùng Titus ñem veà Roma vaøo naêm 71, sau khi Ñeàn thôø Jerusalem bò phaù huûy naêm tröôùc ñoù. Nhöng taïi Roma chaân ñeøn naøy bieán maát haún, coù leõ bò nhöõng ngöôøi Wisigoth hay ngöôøi Vandal ñaùnh cöôùp, roài coù leõ maát tích luoân ôû Constantinopolis. Keå töø luùc menorah xuaát hieän roài bieán maát, ôû Roma loan truyeàn moät loaït caùc truyeàn thuyeát vaø huyeàn thoaïi, nhöõng caâu chuyeän huyeàn hoaëc cöù tieáp tuïc maõi cho ñeán theá kyû XX. Vì theá coù leõ Roma ñaõ vaø vaãn luoân laø saân khaáu lyù töôûng ñeå toå chöùc cuoäc trieån laõm naøy".
(Theo Zenit)
Minh Ñöùc