Phoûng vaán muïc sö Olav Fykse Tveit
toång thö kyù Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ
Phoûng vaán muïc sö Olav Fykse Tveit, toång thö kyù Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ.
Geneøve (Oss. Rom. 24-12-2016; Vat. 12-01-2017) - Vaøo dòp leã Chuùa Thaùnh Thaàn Hieän Xuoáng naêm 2017 Hoäi Ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ seõ toå chöùc moät ñaïi hoäi taïi Gieârusalem ñeå caàu nguyeän cho hoaø bình taïi Thaùnh Ñòa vaø treân theá giôùi. YÙ töôûng trieäu taäp ñaïi hoäi do chính muïc sö Olav Fykse Tveit, Toång thö kyù hoäi ñoàng ñeà nghò.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò baøi phoûng vaán muïc sö taïi Geneøve ngaøy 19 thaùng 12 naêm 2016 veà caùc sinh hoaït cuûa hoäi ñoàng, caùc töông quan vôùi Giaùo Hoäi coâng giaùo, vai troø neàn taûng cuûa nöõ giôùi vaø ngöoøi treû trong söù meänh cuûa Giaùo Hoäi, vaø cuoäc chieán ñaáu choáng laïi caùc baát coâng vaø baïo löïc treân theá giôùi.
Hoûi: Thöa muïc sö, ñaâu laø caùc laõnh vöïc trong ñoù Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ daán thaân nhieàu nhaát?
Ñaùp: Trong caùc naêm qua sau ñaïi hoäi khoaùng ñaïi trieäu taäp taïi Busan beân Nam Haøn naêm 2013, Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ ñaõ taäp trung daán thaân vaøo vieäc thöïc hieän döï aùn "Haønh höông coâng lyù vaø hoaø bình", qua ñoù chuùng toâi môøi goïi moïi kitoâ höõu hieåu raèng thaêng tieán coâng lyù vaø hoaø bình coù nghóa laø vun troàng nieàm hy voïng cho hieän taïi vaø cho töông lai, nieàm hy voïng phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc chia reõ coøn ghi ñaäm daáu trong cuoäc soáng cuûa caùc tín höõu kitoâ. Vun troàng hy voïng coù nghóa laø khaùm phaù ra chuùng ta coù theå cuøng nhau soáng trong ngoâi nhaø, maø Thieân Chuùa ñaõ ban cho chuùng ta nhö theá naøo, moät caên nhaø chung, trong ñoù chuùng ta phaûi ñaëc bieät chuù yù tôùi vaøi giaù trò nhö vieäc tieáp ñoùn laãn nhau. Cuoäc haønh höông phaûi tính soå vôùi caùc sôï haõi aâu lo, khieán cho bieát bao coäng ñoaøn vaø bieát bao caù nhaân phaûi ñau khoå trong thôøi ñaïi ngaøy nay. Vun troàng nieàm hy voïng giuùp vuôït thaéng caùc tình traïng naøy, maø chuùng ta phaûi hieåu bieát, nhöng noù khoâng ñöôïc boùp ngheït chöùng taù cuûa caùc kitoâ höõu soáng hy voïng, khoâng phaûi nhaân danh chuû tröông laïc quan theo taâm thöùc loaøi ngöôøi, nhöng bôûi söùc maïnh naûy sinh töø vieäc höôùng nhìn leân thaäp giaù Chuùa Kitoâ.
Hoûi: Ñaâu laø caùc nieàm hy voïng vaø caùc chöông trình cuûa Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ trong caùc naêm tôùi ñaây thöa muïc sö?
Ñaùp: Beân caïnh cuoäc haønh höông cho coâng lyù vaø hoaø bình Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ tieáp tuïc yeåm trôï caùc coâng vieäc cuûa Uyû ban ñöùc tin vaø hieán cheá, vaø thaêng tieán caùc saùng kieán trong laõnh vöïc ñòa phöông nhaèm xaây döïng hoaø bình. Trong caùc naêm qua Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ ñaõ thaêng tieán caùc chöông trình cho hoaø bình taïi Palestina, Israel, Siria, Iraq, Ai Caäp, baèng caùch môû ra caùc vieãn töôïng môùi cho moät loä trình vöôït quaù vieäc nhìn veà quaù khöù, maø ta khoâng theå cöù noâ leä noù. Moät öu tieân khaùc nöõa laø vieäc xaây döïng hoaø bình beân Phi chaâu: toâi nghó tôùi Nigeria nôi Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ ñang daán thaân tìm ra caùc dip gaëp gôõ giöõa caùc tín höõu hoài vaø tín höõu kitoâ, ñöôïc môøi goïi keå laïi caùc kinh nghieäm cuûa hoï veà baïo löïc, xung khaéc trong vieãn tröôïng "chuùng toâi", chöù khoâng phaûi trong vieãn töôïng "toâi" choáng laïi ngöôøi khaùc. Caû taïi Nam Sudan vaø Burundi cuõng coù caùc döï aùn chuyeân bieät ñeå ngaên chaën cuoäc dieät chuûng - toâi nghó tôùi Nam Sudan. Taïi hai nöôùc naøy caùc kitoâ höõu ñaõ thaønh coâng trong vieäc noùi chung moät tieáng noùi, vaø ñaây laø moät söï phong phuù giuùp xaây döïng hoaø bình, moät chöùng taù cuï theå cho thaáy caùc kitoâ höõu coù theå laøm, khi cuøng nhau soáng lôøi keâu goïi hoaø bình. Caû beân AÂu chaâu Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ cuõng hoaït ñoäng xaây döïng hoaø bình, caû khi vaán ñeà to lôùn goïi hoûi phong traøo ñaïi keát laø vieäc tieáp ñoùn caùc ngöôøi di cö tî naïn. Caùc kitoâ höõu coù moät traùch nhieäm raát lôùn vaø coù theå giöõ moät vai troø quan troïng trong vieäc tieáp ñoùn hoï cuøng vôùi caùc chính quyeàn.
Hoûi: Thöa muïc sö Tveit, hoäi nghò khoaùng ñaïi laàn tôùi cuûa Hoäi ñoàng seõ ñöôïc trieäu taäp taïi ñaâu?
Ñaùp: Trong hoäi nghò taïi Busan beân Nam Haøn naêm 2013 Hoäi Ñoàng ñaõ quyeát ñònh laø nhoùm phieân khoaùng ñaïi cöù taùm naêm moät laàn, chöù khoâng phaûi baåy naêm moät laàn nöõa. Veà nôi trieäu taäp chuùng toâi seõ quyeát ñònh trong caùc thaùng tôùi ñaây. Caùc Giaùo Hoäi Kitoâ Ñöùc saün saøng ñoùn tieáp, vaø nhö theá laø hoäi nghò laïi trôû veà AÂu chaâu, sau hoäi nghò trieäu taäp taïi Uppsala beân Thuïy Ñieån hoài naêm 1968. Caàn luoân nhôù raèng vieäc tieáp ñoùn hoäi nghò khoaùng ñaïi laø moät daán thaân ñoøi hoûi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông tìm ra moät con ñöôøng coù theå daãn caùc kitoâ höõu trôû thaønh caùc taùc nhaân trong thôøi gian ñoái chieáu vaø caàu nguyeän naøy.
Hoûi: Ngöôøi treû coù theå daäy cho Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ nhöõng gì, thöa muïc sö?
Ñaùp: Töø nhieàu naêm nay Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ tìm kieám caùc phöông theá ñeå khieán cho giôùi treû trôû thaønh caùc taùc nhaân, khoâng phaûi chæ laø cuûa phong traøo ñaïi keát, nhöng laø cuûa cuoäc soáng cuûa töøng Giaùo Hoäi rieâng reõ. Hoäi ñoàng tìm caùc dòp ñaøo taïo vaø chia seû, nhö ñaõ luoân luoân laøm trong lòch söû cuûa mình, vaø nhö chính vieäc thaønh laäp Hoïc vieän Bossey chöùng minh cho thaáy. Hoïc vieän naøy ñaõ ñöôïc môû tröôùc khi Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ thaønh hình. Hoïc vieän Bossey laø nôi öu tieân cho con ñöôøng ñaïi keát, vì coù caû söï tham döï cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo, goùp phaàn giuùp caùc baïn treû caûm thaáy hoï laø phaàn cuûa cuûa con ñöôøng ñaïi keát hieän nay. Nöõ giôùi chieám phaân nöûa theá giôùi: trong caùc coäng ñoaøn kitoâ hoï chieám hôn phaân nöûa, neáu chuùng toâi quan saùt caùc tham döï vieân caùc hoäi nghò cuûa chuùng toâi. Ñaây laø vieäc ñaøo saâu con ñöôøng maø trong bao nhieâu naêm qua ñaõ daãn ñöa bieát bao coäng ñoaøn ñòa phöông tôùi choã khaùm phaù ra caùc ôn cuûa nöõ giôùi nhö moät kho taøng. Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ khoâng theå vaø khoâng muoán can thieäp vaøo cuoäc soáng cuûa caùc Giaùo Hoäi rieâng reõ, nôi coù cuoäc tranh luaän veà vai troø cuûa nöõ giôùi. Nhöng töø phiaù mình, Hoäi ñoàng ñaõ coù caùc cöû chæ cuï theå ñoái vôùi vieäc tham döï ngaøy caøng nhieàu hôn cuûa phaùi nöõ trong cuoäc soáng cuûa phong traøo ñaïi keát, baèng caùch cho thaáy vieäc tham döï ñoù ñaõ môû ra caùc vieãn töôïng môùi trong vieäc hieåu bieát cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát coù theå vaø phaûi laøm gì trong caùc Giaùo Hoäi vaø treân theá giôùi.
Hoûi: Thöa muïc sö Tveit, ñoái thoaïi lieân toân laø gì ñoái vôùi Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ?
Ñaùp: Noù laø moät lôøi môøi goïi ra khoûi chaân trôøi cuûa mình, nhö trong caùc naêm qua, vaø nhaát laø ngaøy nay. Tình hình ñoái thoaïi toát ñoái vôùi caùc coäng taùc vaø tieáp xuùc, nhaát laø giöõa caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo. Beân caïnh caùc cuoäc gaëp gôõ naøy giöõa caùc vò laõnh ñaïo coøn coù caùc cuoäc gaëp gôõ khaùc treân hai bình dieän: bình dieän thöù nhaát laø bình dieän cuûa caùc saùng kieán giuùp choáng laïi vieäc söû duïng yù thöùc heä caùc toân giaùo ñeå bieän minh cho baïo löïc. Ñaây laø vieäc cuûng coá ñoái thoaïi baèng caùch taïo thuaän tieän cho caùc saùng kieán giuùp taïo ra söï tin töôûng laãn nhau, ñeå töø ñoù khôûi haønh, vaø töï hoûi xem caùc toân giaùo coù theå laøm gì cho hoaø bình. Theá roài coøn coù bình dieän cuûa cuoäc soáng thöôøng ngaøy, coù nhieàu caêng thaúng, naûy sinh töø caùc thaønh kieán phaûi ñöôïc loaïi boû vôùi caùc chöông trình chuù yù tôùi caùc boái caûnh ñòa phöông. Treân bình dieän naøy thaät laø göông maãu, ñieàu caùc kitoâ höõu coù theå laøm taïi AÂu chaâu ñoái vôùi vieäc tieáp ñoùn ngöoøi tî naïn.
Hoûi: Thöa muïc sö, töông quan cuûa Hoäi Ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ vôùi Giaùo Hoäi coâng giaùo ra sao?
Ñaùp: Caùc töông quan raát toát. Naêm ngoaùi chuùng toâi ñaõ cuøng nhau cöû haønh kyû nieäm 50 naêm caùc lieân laïc chính thöùc vôùi nhau, ñaõ ñöôïc khai maøo vôùi Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II. Trong caùc naêm naøy ñaõ coù bieát bao nhieâu saùng kieán chung, nhö vieäc xaùc ñònh moät ñeà taøi cho tuaàn caàu nguyeän cho hieäp nhaát caùc kitoâ höõu. Chaéc chaén laø vôùi trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ngöôøi ta ñaõ chöùng kieán moät böôùc nhaûy voït veà phaåm trong caùc töông quan ñaïi keát, töø khi tö töôûng chính laø caùc kitoâ höõu phaûi cuøng nhau tieán böôùc, cuøng nhau caàu nguyeän, cuøng nhau laøm chöùng trong moät chieàu kích haønh höông, ñieàu naøy ñaõ taïo ra caùc ñoàng thanh môùi, nhaát laø trong vieäc xaây döïng coâng lyù vaø hoaø bình treân theá giôùi. Moät caùch ñaëc bieät yù nghóa cuûa muøa môùi naøy laø quyeát ñònh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ thaønh laäp moät ngaøy caàu nguyeän cho vieäc giöõ gìn thuï taïo, laø moät ñeà taøi vaø laõnh vöïc maø Hoäi ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ ñaõ daán thaân töø nhieàu naêm nay. Vaø ngöôøi ta ñaõ ñöa ra moät chöông trình haønh ñoäng duy nhaát veà ñeà taøi naøy. Noù ñaõ cuûng coá caùc töông quan caù nhaân vaø chöùng taù chung. Chuùng toâi ñang soáng moät thôøi ñieàm lôùn trong töông quan cuûa chuùng toâi.
Hoûi: Caùc kitoâ höõu coù theå kyû nieäm 500 naêm Caûi Caùch nhö theá naøo? Naêm 2017 coù theå laø naêm cuûa hoaø giaûi caùc kyù öùc hay khoâng, thöa muïc sö?
Ñaùp: Lôøi caàu nguyeän ñaïi keát taïi Lund ñaõ laø moät khôûi ñaàu raát toát cuûa vieäc kyû nieäm naøy. Noù khoâng chæ lieân quan tôùi caùc tín höõu coâng giaùo vaø Luther maø thoâi, maø cuõng lieân quan tôùi toaøn phong traøo ñaïi keát nöõa. Ñoù ñaõ laø moät lôøi caàu nguyeän khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc, khoâng phaûi chæ caùch ñaây 500 naêm, maø caû caùch ñaây 50 naêm nöõa. Chính kinh nghieäm taïi Lund laø moät lôøi môøi goïi cuøng nhau caàu nguyeän ñeå cuûng coá chöùng taù cuûa Chuùa Kitoâ trong theá giôùi, baèng caùch coù can ñaûm nhìn vaøo quaù khöù vôùi ñoâi con maét môùi, maø khoâng queân bieát bao nhieâu xung ñoät ñaõ ñöa phong traøo Caûi caùch tôùi giöõa caùc kitoâ höõu. Naêm 2017 coù theå trôû thaønh naêm cuûa hoaø giaûi caùc kyù öùc, nhöng toâi coù moät tö töôûng cuûa toâi: ñoù laø trong naêm 2017 taát caû moïi kitoâ höõu seõ cöû haønh leã Phuïc Sinh vaø leã Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng trong cuøng moät ngaøy vôùi nhau. Leã Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng coù theå laø dòp tuï hoïp toaøn gia ñình kitoâ taïi Gieârusalem ñeå caàu nguyeän cho hoaø bình cho Gieârusalem vaø cho toaøn theá giôùi, trong aùnh saùng kinh nghieäm cuûa coäng ñoaøn kitoâ tieân khôûi ñaõ tìm ra can ñaûm ñeå noùi veà Tin Möøng trong nhieàu ngoân ngöõ khaùc nhau.
Hoûi: Thöa muïc sö, caùc kitoâ höõu coù theå laøm gì cho söù meänh naøy?
Ñaùp: Söù meänh cuûa caùc kitoâ höõu laø loan baùo Chuùa Kitoâ, sau bao nhieâu böôùc tieán ñaõ ñaït ñöôïc töø cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát, ñaây khoâng phaûi laø loan baùo Giaùo Hoäi cuûa rieâng mình, nhöng laø chia seû lôøi Chuùa coù theå thay ñoåi theá giôùi. Ñaây khoâng coøn phaûi laø thôøi gian ñua tranh giöõa caùc kitoâ höõu nöõa, bôûi vì ñieàu ñoù traùi vôùi söù meänh cuûa Giaùo Hoäi, ñoøi phaûi luoân luoân tìm ra caùc con ñöôøng môùi ñeå laøm chöùng cho nieàm hy voïng nôi Chuùa Kitoâ vaø soáng nieàm hy voïng aáy. Caùch ñaây vaøi naêm ñaõ coù moät taøi lieäu ñöôïc coâng boá trình baày phaûi loan baùo Chuùa Kitoâ nhö theá naøo trong moät theá giôùi ña toân giaùo vaø ña giaùo hoäi: ñoù laø taøi lieäu giuùp suy tö veà söï kieän caùc kitoâ höõu ñöôïc môøi goïi soáng vôùi Chuùa Kitoâ laø trung taâm ñieåm nhö theá naøo, maø khoâng töø boû caùc truyeàn thoáng cuûa mình giuùp hieåu baûn chaát cuûa söù meänh hôn.
Hoûi: Thöa muïc sö, vieäc xaây döïng hoaø bình vaø ñaùnh baïi baïo löïc coù phaûi chæ laø caùc aûo töôûng kitoâ hay khoâng?
Ñaùp: Treân theá giôùi coù bieát bao ngöôøi phaûi soáng kinh nghieäm cuûa baát coâng, baïo löïc; coù nhieàu cuoäc chieán giöõa caùc quoác gia, vaø coù raát nhieàu xung ñoät giöõa caùc nhoùm, trong ñoù ngöôøi ta thöôøng duøng toân giaùo ñeå bieän minh cho caùc haønh ñoäng baïo löïc haøng ngaøy. Trong caùc cuoäc gaëp gôõ cuûa toâi, toâi nghe thaáy bieát bao ngöôøi yeâu caàu hoaø bình: beân Siria, beân Palestina, beân Colombia, caàn coù hoaø bình. Tin töôûng nôi söï trôï giuùp cuûa Thieân Chuùa, laø Chuùa cuûa hoaø bình, caùc kitoâ höõu phaûi laøm chöùng cho nieàm hy voïng coù theå ñaùnh baïi baïo löïc, baèng caùch xaây döïng coâng lyù vaø hoaø bình trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy cuûa caùc coäng ñoaøn ñòa phöông.
Hoûi: Muïc sö nghó gì veà vai troø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ trong vieäc thaêng tieán ñoái thoaïi ñaïi keát?
Ñaùp: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ chæ cho taát caû moïi kitoâ höõu thaáy moät vieãn töôïng cuï theå: cuøng nhau böôùc ñi trong theá giôùi vôùi moät cung caùch chia seû vaø huynh ñeä, giuùp thaéng vöôït caùc chia reõ, baèng caùch nhaéc nhôù cho heát moïi kitoâ höõu bieát raèng loä trình cuûa chuùng ta laø ôû trong tay Chuùa, laø Ñaáng muoán cho chuùng ta hieäp nhaát. Ñoïc nhöõng gì ngaøi vieát vaø nhìn nhöõng gì ngaøi laøm cho söï hieäp nhaát caùc tín höõu kitoâ laø moät naâng ñôõ vaø moät khích leä ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi. Trong coâng trình cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ toâi ñaõ tieáp nhaän ñöôïc moät ñoàng ñieäu saâu thaúm vôùi cuoäc haønh höông cuûa coâng lyù vaø hoaø bình do Hoäi Ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ ñeà xöôùng, bôûi vì ngaøi ñaët ñeå vaøo trung taâm cuoäc soáng cuûa caùc kitoâ höõu vieäc loan baùo Thieân Chuùa, Ñaáng Cöùu Ñoä, Ñaáng Taïo Hoaù vaø laø Chuùa cuûa hoaø bình. Chuùng ta ñang soáng trong moät thôøi ñieåm thaät haïnh phuùc cho cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát, moät thôøi ñieåm môøi goïi canh taân söù meänh taïo döïng hieäp nhaát, baèng caùch luoân luoân tìm ra caùc hình thöùc môùi ñeå chia seû nieàm hy voïng vaø nieàm vui cuûa Thieân Chuùa, vaø vôùi chuùng xaây döïng hoaø bình treân theá giôùi.
(Oss. Rom. 24-12-2016)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)