Caùc taân giaùm muïc Trung Quoác
ñöôïc truyeàn chöùc ñeàu coù söï chuaån nhaän
roõ raøng cuûa Ñöùc giaùo hoaøng
Caùc taân giaùm muïc Trung Quoác ñöôïc truyeàn chöùc ñeàu coù söï chuaån nhaän roõ raøng cuûa Ñöùc giaùo hoaøng.
Baéc Kinh (WHÑ 20-12-2016) - Quan heä giöõa Toaø Thaùnh vaø Trung Quoác vaãn luoân laø ñeà taøi gaây nhieàu tranh caõi. Sau ñaây laø nhaän ñònh cuûa cha Phaoloâ Haøn Khaùnh Bình*, moät linh muïc Trung Quoác, veà nhöõng böôùc ñi cuûa Toaø Thaùnh nhaèm caûi thieän moái quan heä naøy, ñoàng thôøi cha neâu thaéc maéc raèng lieäu caùc phöông tieän truyeàn thoâng vaø caùc caù nhaân pheâ phaùn Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ vaø Ñöùc hoàng y Parolin, coù thöïc söï tìm kieám lôïi ích cuûa Giaùo hoäi taïi Trung Quoác khoâng, hay chæ nhaân danh coâng ích ñeå truùt noãi böïc töùc cuûa caù nhaân mình leân caùc ngaøi.
Baøi vieát cuûa cha Haøn Khaùnh Bình ñaêng treân trang maïng Vatican Insider.
* * *
Môùi ñaây, vôùi boán giaùm muïc môùi ñöôïc truyeàn chöùc taïi caùc giaùo phaän Tröôøng Trò thuoäc tænh Sôn Taây, An Khang thuoäc tænh Thieåm Taây, cuõng nhö Thaønh Ñoâ vaø Taây Xöông thuoäc tænh Töù Xuyeân, Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Trung Quoác ñaõ moät laàn nöõa chöùng kieán moät "muøa cao ñieåm truyeàn chöùc Giaùm muïc". Chính leã phong chöùc Giaùm muïc laø moät söï kieän vui möøng, nhaát laø ñoái vôùi caùc giaùo phaän khoâng coù giaùm muïc trong moät thôøi gian khaù laâu. Tuy nhieân, ñoái vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Trung Quoác voán chòu nhieàu aùp böùc vì cuoäc xung ñoät keùo daøi giöõa Giaùo hoäi vaø Nhaø nöôùc, khoâng phaûi leã truyeàn chöùc Giaùm muïc naøo cuõng laø moät dòp vui möøng nhö vaäy. Nguyeân nhaân saâu xa khoâng laø gì khaùc hôn vaán ñeà noåi coäm veà caùc giaùm muïc "baát hôïp phaùp" vaø caùc giaùm muïc "cuûa Giaùo hoäi thaàm laëng": Ñoái vôùi caùc giaùm muïc baát hôïp phaùp khoâng ñöôïc Toaø Thaùnh chuaån nhaän, duø cuoäc leã coù long troïng ñeán maáy, khoâng chæ ngöôøi ñöôïc truyeàn chöùc, maø caû vò giaùm muïc truyeàn chöùc -laø caùc giaùm muïc bò buoäc phaûi tham gia-, phaûi cöû haønh toaøn boä leã nghi vôùi boä maët aûm ñaïm döôùi söï baûo veä nghieâm ngaët cuûa caûnh saùt. Lieàn sau ñoù, hoï trôû neân gioáng nhö nhöõng con chuoät bò thuø gheùt chaïy thoaùt khoûi ñaùm ñoâng ñang la où.
Ñoái vôùi nhöõng giaùm muïc "cuûa Giaùo hoäi thaàm laëng", laø nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc Nhaø nöôùc coâng nhaän, hoï phaûi tìm moät nôi bí maät ñeå cöû haønh leã truyeàn chöùc caùch aâm thaàm. Roài hoï trôû thaønh "nhöõng keû nguy hieåm" döôùi maét cuûa caùc cô quan chính phuû vaø thænh thoaûng bò ñöa ñi ñaâu ñoù vôùi danh nghóa "tham quan" vaø "nghieân cöùu", hoaëc bieán maát khoûi theá giôùi... Noùi chung, neáu Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Trung Quoác vaø chính phuû Trung Quoác khoâng tìm ñöôïc söï ñoàng caûm veà vieäc truyeàn chöùc giaùm muïc, thì tình traïng khoù xöû vaø hoãn loaïn nhö theá vaãn cöù tieáp dieãn, maø chaúng ñem laïi lôïi ích gì cho ñôøi soáng bình thöôøng cuûa Giaùo hoäi, cuõng nhö ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi haøi hoaø.
Chính vì hieåu ñöôïc nguyeân nhaân goác reã cuûa vaán ñeà naøy, maø Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ vaø Toaø Thaùnh döôùi quyeàn laõnh ñaïo cuûa ngaøi ñaõ coá gaéng giaûi quyeát vaán ñeà gai goùc phöùc taïp veà maët lòch söû naøy töø khi ngaøi thi haønh söù vuï giaùo hoaøng, hy voïng seõ coù ñöôïc moät khoâng gian roäng thoaùng hôn cho cuoäc soáng bình thöôøng cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Trung Quoác. Roõ raøng muïc ñích chính cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ laø vì söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi. Vì theá, ngaøi hy voïng seõ coù söï hieåu bieát vaø hôïp taùc hôn nöõa giöõa Giaùo hoäi, xaõ hoäi vaø vaên hoaù cuûa Trung Quoác. Nhieàu daáu chæ cuõng cho thaáy raèng, trong ba naêm qua, tình yeâu, loøng kieân nhaãn vaø hy voïng cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ vaø Toaø Thaùnh ñaõ khoâng laõng phí, nhöng ñaõ mang laïi cho chuùng ta moät thoaùng hy voïng giaûi quyeát ñöôïc nhöõng xung ñoät vaø döïng laïi nhöõng chieác caàu noái. Laø moät thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo ôû Trung Quoác, toâi coù theå thaáy ñöôïc ñieàu naøy vôùi ñoâi maét cuûa mình vaø caûm nhaän ñöôïc trong tim mình.
Tuy nhieân, seõ luoân coù nhöõng ngöôøi thích vaïch laù tìm saâu. Hoï khoâng chæ khoâng öa nhöõng gì Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ laøm cho caû Giaùo hoäi laãn xaõ hoäi cuûa Trung Quoác, maø coûn thích söû duïng moïi phöông tieän truyeàn thoâng ñeå baùc boû, cheá gieãu, coi thöôøng vaø thaäm chí coøn ñe doïa caû Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ vaø Ñöùc hoàng y Quoác vuï khanh Parolin. Ngoaøi nhöõng lôøi oàn aøo xaáu xa vaø aùc lieät cuûa moät soá "veä binh ñoû" aån naáp trong Giaùo hoäi, nhö moät soá ñoäc giaû treân maïng ñaõ chæ ra, moät soá giaùo só cao caáp cuõng khoâng ngöøng noùi vôùi theá giôùi qua caùc phöông tieän truyeàn thoâng maïnh meõ vaø coù aûnh höôûng nhaát cuûa phöông Taây raèng Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ raát "ngaây thô", "thaät nöïc cöôøi", vaø coù theå "phaûn boäi Chuùa Gieâsu Kitoâ" khi tieáp xuùc vôùi chính quyeàn Trung Quoác. Nhöõng lôøi aáy nghe raát ñaùng ngaïc nhieân vaø khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc ngay caû vôùi nhöõng ngöôøi bình thöôøng. Ñoàng thôøi, döïa vaøo thöïc teá coù moät giaùm muïc baát hôïp phaùp ñaõ tham döï hai leã truyeàn chöùc giaùm muïc ôû Töù Xuyeân, moät soá ngöôøi ngay laäp töùc chæ trích Toaø Thaùnh veà "neàn ngoaïi giao quî luî ñaõ thaát baïi", nhöng hoï coá tình boû qua nhöõng ñieàu coù lieân quan: trong naêm qua, Giaùo hoäi Coâng giaùo Trung Quoác ñaõ truyeàn chöùc giaùm muïc nhieàu hôn so vôùi baát kyø naêm naøo trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vaø caùc taân giaùm muïc naøy ñeàu ñöôïc truyeàn chöùc vôùi söï chuaån nhaän roõ raøng cuûa Ñöùc giaùo hoaøng. Ngoaïi tröø moät giaùm muïc baát hôïp phaùp, caùc giaùm muïc khaùc tham döï leã truyeàn chöùc hai giaùm muïc môùi ôû Töù Xuyeân ñeàu hieäp thoâng troïn veïn vôùi Ñaáng keá vò Thaùnh Pheâroâ. Söï hieän dieän cuûa moät giaùm muïc baát hôïp phaùp trong nghi leã truyeàn chöùc, maëc duø thöïc söï laø moät ñieàu khoâng hay, nhöng khoâng aûnh höôûng ñeán baûn chaát bí tích (giaù trò) cuûa nhöõng leã truyeàn chöùc giaùm muïc naøy.
Vatican Insider cuõng ñaõ ñaêng taûi moät baøi baùo cuûa phoùng vieân Gianni Valente vôùi nhan ñeà "Trung Quoác: chuaån bò tieán haønh Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu Coâng giaùo laàn thöù 9". Baøi vieát naøy ñöa ra moät ñaùnh giaù chi tieát veà cuoäc gaëp gôõ ngoaïi giao laét leùo giöõa Trung Quoác vaø Vatican nhö Valente keå laïi: "Vaøo naêm 2010, vieäc trieäu taäp Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu Coâng giaùo Trung Quoác laàn thöù 8, ñöôïc toå chöùc töø 06 ñeán 08 thaùng Möôøi Hai naêm ñoù, chính thöùc ñaùnh daáu söï bieán chuyeån töø ñieàu ñaõ laø moät giai ñoaïn ñaày höùa heïn, sang moät giai ñoaïn thaûm khoác trong moái quan heä giöõa heä thoáng chính trò cuûa Trung Quoác vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo".
Veà nhöõng nguyeân nhaân chính cuûa "nhöõng söï coá", baøi baùo naøy keå ra hai ñieàu: 1) Khoâng chæ keát quaû ñaøm phaùn tích cöïc do tröôûng ñoaøn ñaøm phaùn cuûa Toaø Thaùnh luùc aáy laø Ñöùc oâng Parolin vaø phaùi ñoaøn cuûa ngaøi ñaït ñöôïc ñaõ bò moät soá quan chöùc Vatican vaø "chuyeân gia" ôû Hoàng Koâng laät ñoå, maø chính Ñöùc hoàng y Parolin cuõng "bò boå nhieäm" laøm Söù thaàn Toaø Thaùnh taïi Venezuela vaøo naêm 2009. 2) Vaøo thaùng 3 naêm 2010, Uyû ban Toaø Thaùnh veà Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Trung Quoác ñaõ ra moät tuyeân boá keâu goïi caùc giaùm muïc Trung Quoác khoâng tham döï Ñaïi hoäi Ñaïi bieåu Coâng giaùo Trung Quoác laàn thöù 8, "lôøi keâu goïi" ñöôïc moät soá giaùm muïc coi laø "khoâng hôïp vôùi tinh thaàn cuûa Giaùo hoäi" nhöng laïi khieán cho caùc ngaøi "rôi vaøo tình theá khoù khaên". Keát quaû laø, khoâng chæ moái quan heä Trung Quoác-Vatican trôû neân xaáu ñi, maø caøng coù theâm nhöõng cuoäc truyeàn chöùc giaùm muïc baát hôïp phaùp. "Giaùm muïc" Loâi Theá Anh, theo moät soá nhaø quan saùt laø ngöôøi ñaõ gaây "oâ nhieãm" caùc leã truyeàn chöùc giaùm muïc ôû caû Thaønh Ñoâ vaø Taây Xöông, laø moät trong nhöõng haäu quaû cuûa "nhöõng söï coá" aáy.
Coù ngöôøi noùi raèng seõ laïi tieáp tuïc coù nhöõng leã truyeàn chöùc giaùm muïc baát hôïp phaùp, nhöng töø naêm 2013, tình hình ñaõ thay ñoåi 180 ñoä sau khi Ñöùc hoàng y Bergoglio ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng, Ñöùc Toång giaùm muïc Parolin trôû thaønh Quoác vuï khanh Toaø Thaùnh, chòu traùch nhieäm tröïc tieáp hoaït ñoäng cuûa nhieàu Boä khaùc nhau vaø chính saùch ngoaïi giao cuûa Toaø Thaùnh. Coøn nöõa, vôùi nhieàu laàn Ñöùc giaùo hoaøng chuùc laønh cho Trung Quoác töø treân maùy bay vaø thaùi ñoä côûi môû cuûa ngaøi vôùi Trung Quoác, quan heä Trung Quoác-Vatican moät laàn nöõa cho thaáy coù daáu hieäu noàng aám hôn vaø ñöôïc caûi thieän. Caùc chuyeán vieáng thaêm vaø trình dieãn vaên hoaù vaø ngheä thuaät taïi Vatican cuûa nhieàu nhoùm cuõng nhö cuûa caùc caù nhaân, vaø caùc cuoäc hoïp baùo cuûa Boä ngoaïi giao Trung Quoác, nhaéc chuùng ta nhôù ñeán buoåi trình dieãn lòch söû cuûa Daøn nhaïc Philharmonic cuûa Trung Quoác daønh taëng Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI vaøo ngaøy 07 thaùng Naêm naêm 2008. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, baát kyø daáu hieäu naøo cho thaáy moái quan heä trôû neân noàng aám hôn vaø ñöôïc caûi thieän theâm cuõng caàn ñöôïc hoan ngheânh vaø chuùc möøng, nhöng ñieàu laøm cho ngöôøi ta boái roái laø moät soá phöông tieän truyeàn thoâng vaø moät soá ngöôøi nhö ñaõ noùi ôû treân lieân tuïc baøy toû thaùi ñoä baát maõn, cheá gieãu, keå caû phæ baùng Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ, Ñöùc hoàng y Parolin vaø thaäm chí caû Toaø Thaùnh.
Tuy nhieân, tröôùc thöïc teá "oâ nhieãm" khoâng may aáy, toâi muoán nhaán maïnh raèng, neáu chuùng ta xem xeùt söï "oâ nhieãm" aáy trong thöïc teá, ít nhaát chuùng ta coù theå ñi ñeán ba keát luaän naøy: 1) Taát caû boán giaùm muïc ñöôïc truyeàn chöùc môùi ñaây ñeàu coù söï chuaån nhaän cuûa Toaø Thaùnh vaø ñöôïc chính phuû Trung Quoác coâng nhaän, ñieàu naøy khoâng chæ traùnh ñöôïc nhöõng haäu quaû ñoäc haïi cuûa vieäc truyeàn chöùc baát hôïp phaùp, maø coøn giuùp caùc taân giaùm muïc thi haønh söù vuï cuûa mình moät caùch coâng khai. 2) Chính phuû Trung Quoác ñaõ khoâng ñöa moät giaùm muïc baát hôïp phaùp naøo töø moät tænh khaùc ñeán Sôn Taây vaø Thieåm Taây, laø nôi hieän nay khoâng coù moät giaùm muïc baát hôïp phaùp naøo, ñeå coá tình "gaây oâ nhieãm" cho leã truyeàn chöùc giaùm muïc cho hai taân chöùc Ñinh Leänh Baân vaø Vöông Hieåu Xuaân nhö ñaõ laøm tröôùc ñaây. 3) Tröôùc khi coù moät thoûa thuaän naøo ñöôïc kyù keát, neáu Loâi Theá Anh (giaùm muïc baát hôïp phaùp) ñaõ khoâng tham döï leã truyeàn chöùc giaùm muïc ôû Töù Xuyeân laø nôi giaùo phaän goác cuûa mình, haún laø chính phuû Trung Quoác ñaõ phuû nhaän roõ raøng ñieàu hoï ñaõ laøm trong quaù khöù; ñaây laø ñieàu khoâng theå hình dung ñöôïc vaøo luùc naøy.
Coù theå ñoaùn ñöôïc raèng, sau khi thaáy ba keát luaän treân, coù ngöôøi seõ noùi raèng toâi haún laø moät ngöôøi coù hoäi chöùng Stockholm (khoâng caêm gheùt "keû baét coùc mình", nhöng laïi quyù meán keû aáy vì nhöõng ôn hueä nhoû beù ñöôïc ban cho). Caâu traû lôøi cuûa toâi cho loái "baét maïch" naøy laø: Xin ñöøng queân raèng, nhieàu vaán ñeà cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo ôû Trung Quoác khoâng phaûi töø treân trôøi rôi xuoáng trong moät ngaøy, nhöng ñaõ keùo daøi hôn saùu möôi naêm. Vaû laïi, nhöõng vaán ñeà aáy khoâng phaûi do chính Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ hay Chuû tòch Taäp Caän Bình taïo ra. Nhöng caû hai vò ñang tìm caùch giaûi quyeát thoâng qua ñoái thoaïi vaø ñaøm phaùn, chöù khoâng phaûi thoâng qua ñoái ñaàu vaø kình choáng nhau nhö moät soá ngöôøi ôû caû hai beân mong muoán. Coù leõ, caùch tieáp caän naøy döôøng nhö chöa chín muøi vaø laø lyù töôûng trong giai ñoaïn ñaàu, nhöng phaûi coù ai ñoù khôûi söï tieán trình. Neáu ai ñoù thöïc söï quan taâm ñeán noãi ñau laâu daøi cuûa Giaùo hoäi taïi Trung Quoác, ngöôøi aáy phaûi khoâng ngöøng caàu nguyeän vaø hy voïng cho baát kyø kieåu phuïc hoài vaø noã löïc naøo thöïc hieän theo chieàu höôùng naøy, duø nhoû beù ñeán maáy, chöù khoâng gioáng nhö nhöõng ngöôøi Phariseâu doø xeùt nhöõng gì Chuùa Gieâsu noùi vaø laøm ñeå tìm lyù do gieát Ngöôøi. Coøn ñoái vôùi giôùi truyeàn thoâng vaø caùc caù nhaân thích pheâ phaùn vaø leân aùn ngöôøi khaùc, toâi muoán ñaët cho caùc baïn moät caâu hoûi: Khi tìm kieám nhöõng caâu chöõ nhaèm thu huùt söï chuù yù ñeå pheâ phaùn Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ vaø Ñöùc hoàng y Parolin, caùc baïn coù thöïc söï tìm kieám lôïi ích cuûa Giaùo hoäi taïi Trung Quoác khoâng, hay ñang truùt noãi böïc töùc cuûa caù nhaân mình leân caùc ngaøi nhaân danh coâng ích?!
- - - - - - - - - - - - - -
* Cha Phaoloâ Haøn Khaùnh Bình laø moät linh muïc Coâng giaùo Trung Quoác, hoïc ngaønh Truyeàn giaùo vaø Lòch söû Giaùo hoäi ôû nöôùc ngoaøi töø naêm 1996 ñeán naêm 2006. Sau khi thuï phong linh muïc, cha trôû veà Trung Quoác vaø hieän laøm vieäc trong moät toå chöùc baùc aùi muïc vuï trôï caáp xaõ hoäi cho ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi bò aûnh höôûng bôûi thieân tai. Cha cuõng daïy Lòch söû Giaùo hoäi taïi moät chuûng vieän vaø höôùng daãn tónh taâm cho giaùo daân vaø caùc coäng ñoaøn doøng tu.
Minh Ñöùc chuyeån ngöõ