ÔÛ chaâu Phi, Facebook vaø Whatsapp
khoâng chæ laø nhöõng maïng xaõ hoäi
ÔÛ chaâu Phi, Facebook vaø Whatsapp khoâng chæ laø nhöõng maïng xaõ hoäi.
Phi Chaâu (AFP 23-11-2016; Vat. 1-12-2016) - Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, giôùi treû Phi chaâu ñaõ oà aït duøng caùc maïng xaõ hoäi nhö laø caùch thöùc öu tuyeån ñeå phaùt bieåu tö töôûng hay laø ñeå xaùch ñoäng dö luaän, khieán cho caùc cheá ñoä ñoäc taøi taïi luïc ñòa ñen lo aâu vaø saün saøng chaën maïng internet moãi khi coù daáu hieäu caêng thaúng chính trò trong nöôùc.
Moät cuoäc nghieân cöùu môùi ñaây cuûa cô quan Phaùp trôï giuùp phaùt trieån truyeàn thoâng vuøng Nam Baùn caàu, goïi taét laø CFI, ñaõ chöùng minh raèng maïng Facebook noùi rieâng vaø toaøn boä internet noùi chung, ñaõ bò chaën ñöùng nhieàu laàn trong nhöõng thaùng vöøa qua taïi caùc nöôùc vuøng Phi chaâu nam sa maïc Sahara.
Cô quan naøy ñaõ nhaän dieän hôn 4,000 thaønh vieân coát caùn maïng internet taïi 7 nöôùc Benin, Burkina Faso, Coâte D'Ivoire, Coäng hoøa daân chuû Congo, Ghana, Madagascar vaø Senegal. Ñaõ coù khoaûng 40 ngöôøi ñöôïc cô quan naøy phoûng vaán ñeå tìm hieåu moät hieän töôïng vöôït ra ngoaøi caùc thoáng keâ chính thöùc. Cuoäc ñieàu tra naøy cho thaáy raèng maëc duø phaåm chaát thaáp cuûa caùc maïng internet, haøng traêm coäng ñoaøn taïi Phi chaâu ñoái thoaïi vôùi nhau, coäng taùc hay phaûn ñoái nhau qua caùc maïng Facebook hay WhatsApp.
Ngöôøi ta khoâng caàn maùy tính baøn hay moät ñòa chæ ñieän thö ñeå môû moät taøi khoaûng Facebook, nhöng chæ caàn moät soá ñieän thoaïi laø ñuû. Vaø moät ñieän thoaïi thoâng minh smartphone do Trung quoác saûn xuaát chæ coù giaù khoaûng 50 ñoâ la trôû leân taïi Phi Chaâu. Theâm vaøo ñoù maïng Facebook daønh cho ñieän thoaïi di ñoäng cuõng ñöôïc ñôn giaûn hoùa vaø khoâng phaûi toán keùm gì taïi Phi chaâu, nhôø nhöõng hôïp ñoàng maø coâng ty cuûa Mark Zuckerberg ñaõ kyù keát vôùi caùc coâng ty ñieän thoaïi cuûa hôn 20 quoác gia Phi chaâu. Phi chaâu ñöôïc xem nhö luïc ñòa vaøng trong laõnh vöïc naøy, vì cho ñeán nay, chæ coù chöa ñeán 1/3 daân soá Phi chaâu laø bieát xöû duïng internet.
Cheik Fall, ngöôøi Senegal 35 tuoåi, ñaõ thaønh laäp maïng löôùi lieân Phi chaâu coù teân goïi laø africtivistes.org, vôùi 150 thaønh vieân thuoäc 35 quoác gia, noùi: ôû Phi chaâu, Facebook khoâng phaûi chæ laø moät maïng xaõ hoäi maø thoâi, nhöng ñaõ trôû thaønh moät phöông tieän truyeàn thoâng maø moïi ngöôøi ñeàu coù theå vaøo ñöôïc. Cuõng theá, treân Facebook, coøn coù caùc nhoùm Jeunesse consciente Giôùi treû coù yù thöùc, vôùi 190 ngaøn thaønh vieân, baøn thaûo veà hieän tình taïi coâng hoøaa daân chuû Congo; Police secours, caûnh saùt cöùu caáp, vôùi 41 ngaøn thaønh vieân taïi Cote D'Ivoire, chuyeân hoaït ñoäng cöùu caáp caùc tai naïn löu thoâng, choáng tham nhuõng hoái loä vv..
Moät maïng xaõ hoäi khaùc cuõng raát ñöôïc öa chuoäng taïi Phi chaâu laø WhatsApp vì caû nhöõng ngöôøi muø chöõ taïi nhöõng nôi xa xoâi heûo laùnh treân luïc ñòa naøy cuõng coù theå xöû duïng maïng ñeå chia seû nhöõng ñoaïn video ngaén. Cheik Fall cho bieát theâm laø maïng africtiviste ñaõ taïo ñöôïc nhieàu thaønh tích nhö 150 quan saùt vieân maïng ñeå giaùm saùt cuoäc baàu cöû toång thoáng taïi Senegal hoài naêm 2012.
Coøn coâ Myleøne Flicka, 20 tuoåi, ngöôøi Benin, ñaõ thaønh laäp moät trang maïng truyeàn hình ñeå thaêng tieán caùc taøi naêng trong nöôùc, thu thaäp ñeà nghò veà ñôøi soáng coâng daân vaø toå chöùc heä thoáng trao ñoåi tin nhaén tröïc tuyeán vôùi caùc öùng cöû vieân cuoäc baàu cöû toång thoáng hoài thaùng 3 naêm 2016 taïi Benin.
Coâ Flicka laø moät trong soá raát ít phuï nöõ hieän dieän treân maïng internet ôû Phi chaâu, cuõng caûnh giaùc tröôùc nhöõng nguy haïi cuûa maïng naøy, coù theå bò leøo laùi hay tung ra nhöõng tin vòt choáng laïi caùc öùng cöû vieân ñoái thuû. Nguy haïi thöù hai laø bò kieåm duyeät. Caùc vuï chaën maïng lieân tieáp xaûy ra moãi khi coù moät cuoäc khuûng hoaûng chính trò taïi Congo, Tchad, Gabon vaø Etiopi. Maïng Africtiviste ñaõ phaûi ñöa 4 thaønh vieân cuûa mình troán ra nöôùc ngoaøi trong naêm 2016 ñeå traùnh bò traû thuø. (AFP 23.11.2016)
Mai Anh
(Radio Vatican)