Chuaån bò cho caùc baïn treû
böôùc vaøo ñôøi soáng Hoân nhaân
Gaëp gôõ I: Chuùng Ta Yeâu Nhau
Naêm Muïc vuï Gia ñình 2017: Chuaån bò cho caùc baïn treû böôùc vaøo ñôøi soáng Hoân nhaân.
Gaëp gôõ I: Chuùng Ta Yeâu Nhau
Muïc ñích:
Tröôùc tình hình ngöôøi ta coù nhöõng quan nieäm raát khaùc nhau veà hai chöõ "tình yeâu", nhöõng buoåi gaëp gôõ hoäi thaûo veà chuû ñeà naøy nhaèm giuùp caùc baïn treû nhaän ra nhöõng yù nghóa khaùc nhau maø ngöôøi ta thöôøng gaùn cho hai chöõ ñoù. Töø ñoù, hoï phaân bieät ñöôïc yù nghóa thaät cuûa tình yeâu ñoâi löùa theo caùi nhìn Kitoâ giaùo so vôùi caùc quan nieäm thoâng thöôøng khaùc: tình yeâu aáy baét nguoàn töø Tình yeâu Thieân Chuùa vaø ñaët neàn taûng treân tình yeâu ñoù; trong cuoäc soáng haèng ngaøy tình yeâu aáy bò ñe doïa bôûi nhöõng laàm loãi vaø toäi loãi cuûa con ngöôøi; tình yeâu aáy caàn ñöôïc khoâng ngöøng vun troàng vaø laøm thaêng tieán.
Moät khi nhaän ra vaø caûm neám ñöôïc yù nghóa ñích thöïc cuûa tình yeâu voán töï noù höôùng tôùi moät döï phoùng chung trong ñôøi hoân nhaân, ñoâi baïn seõ thaáp thoaùng thaáy ñöôïc "Nieàm vui cuûa Tình yeâu" (Amoris Laetitia) trong ñôøi soáng gia ñình mình ñang höôùng tôùi.
Caàu nguyeän vaø laéng nghe Lôøi Chuùa:
Lôøi daãn:
Thieân Chuùa laø tình yeâu. Ngöôøi ñaõ taïo döïng ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ theo hình aûnh vaø gioáng Ngaøi, cho hoï tham döï vaøo khaû naêng yeâu thöông cuûa Ngaøi. Chính Ngaøi ñaõ ban anh chò cho nhau, ñaõ cho anh chò ñöôïc gaëp nhau vaø ñoàng haønh vôùi anh chò ñeå tình yeâu cuûa anh chò moãi ngaøy trôû neân ñích thöïc hôn: moät tình yeâu daán thaân troïn veïn con ngöôøi mình, nhö moät taëng phaåm daâng hieán cho ngöôøi kia.
Lôøi Chuùa: trích trong saùch Saùng theá
Ñöùc Chuùa laø Thieân Chuùa phaùn: "Con ngöôøi ôû moät mình thì khoâng toát. Ta seõ laøm cho noù moät trôï taù töông xöùng vôùi noù. Ñöùc Chuùa laø Thieân Chuùa laáy ñaát naën ra moïi daõ thuù, moïi chim trôøi, vaø daãn ñeán vôùi con ngöôøi, xem con ngöôøi goïi chuùng laø gì: heã con ngöôøi goïi moãi sinh vaät laø gì, thì teân noù seõ laø theá. Con ngöôøi ñaët teân cho moïi suùc vaät, moïi chim trôøi vaø moïi daõ thuù, nhöng con ngöôøi khoâng tìm ñöôïc cho mình moät trôï taù töông xöùng. Ñöùc Chuùa laø Thieân Chuùa cho moät giaác nguû meâ aäp xuoáng treân con ngöôøi, vaø con ngöôøi thieáp ñi. Roài Chuùa ruùt moät caùi xöông söôøn cuûa con ngöôøi ra, vaø laép thòt theá vaøo. Ñöùc Chuùa laø Thieân Chuùa laáy caùi xöông söôøn ñaõ ruùt töø con ngöôøi ra, laøm thaønh moät ngöôøi ñaøn baø vaø daãn ñeán vôùi con ngöôøi. Con ngöôøi noùi: "Phen naøy, ñaây laø xöông bôûi xöông toâi, thòt bôûi thòt toâi! Naøng seõ ñöôïc goïi laø ñaøn baø, vì ñaõ ñöôïc ruùt töø ñaøn oâng ra". Bôûi theá, ngöôøi ñaøn oâng lìa cha meï maø gaén boù vôùi vôï mình, vaø caû hai thaønh moät xöông moät thòt. Con ngöôøi vaø vôï mình, caû hai ñeàu traàn truoàng maø khoâng xaáu hoå tröôùc maët nhau. (St 2,18-25).
Lôøi nguyeän cuûa ñoâi baïn:
Chuùc tuïng Chuùa, laø Chuùa caû trôøi ñaát,
Vì Ngaøi ñaõ ban cho chuùng con söï soáng vaø cho chuùng con ñöôïc gaëp nhau.
Chuùa laø suoái nguoàn cuûa tình yeâu naûy nôû giöõa chuùng con vaø giao phoù traùch nhieäm cho chuùng con:
Xin haõy bieán ñoåi tình yeâu aáy moãi ngaøy neân ñeïp hôn, thaät hôn, khoâng vöông vaán kieâu caêng vaø ích kyû, nhöng quaûng ñaïi tìm kieám thieän ích cho tha nhaân.
Xin cho chuùng con bieát duøng lôøi noùi vaø vieäc laøm tinh tuyeàn vaø trong saùng, ñeå bieåu loä söï chaân thaønh trao hieán cho nhau,
haàu gia taêng hieäp thoâng söï soáng, cho tình yeâu trôû neân moãi ngaøy moät saâu saéc hôn.
Chæ nhö theá chuùng con môùi coù theå caûm nghieäm vaø laøm chöùng ñöôïc tình yeâu Chuùa voâ bieân.
Caâu hoûi giuùp suy tö:
- Ngaøy nay ngöôøi ta nghó gì veà tình yeâu?
- Tình yeâu coù nghóa gì ñoái vôùi anh chò?
- Nhöõng thöù aûo töôûng naøo ñe doïa tình yeâu?
Suy tö:
Veà chöõ tình yeâu
"Tình yeâu" laø moät trong nhöõng töø ngöõ ñöôïc duøng nhieàu nhaát trong ngoân ngöõ toân giaùo vaø xaõ hoäi daân söï nôi moïi daân toäc. Noù dieãn taû nhöõng kinh nghieäm toân giaùo cao quyù nhaát, nhöõng daâng hieán quaûng ñaïi nhaát, nhöõng kinh nghieäm kyø dieäu nhaát# Moïi ngöôøi ñeàu töôûng mình bieát yù nghóa cuûa tình yeâu vaø höôùng ñeán cuøng moät thöïc taïi, ñang khi thöïc ra hoï hieåu theo nhöõng nghóa khaùc nhau.
Khoâng chæ coù moät loaïi tình yeâu duy nhaát: coù tình baïn, tình thaân taâm giao, tình lieân ñôùi voán khaùc bieät saâu xa vôùi tình yeâu höôùng ñeán coâ gaùi hay chaøng trai maø mình phaûi loøng.
Tình yeâu vaø tình duïc
Tình yeâu ban ñaàu khi môùi naûy sinh, nhö bao ñieàu toát ñeïp môùi khôûi ñaàu, bao giôø cuõng töôi vui vaø haáp daãn. Nhöõng ngöôøi ñang yeâu luoân nhìn nhau trong lyù töôûng. Tình yeâu naûy nôû nhieäm maàu trong con tim cuûa chaøng vaø naøng ñoøi hoûi ñoù phaûi laø aùi tình duy nhaát vaø khoâng san seû vaø, nhö theá laø vì ta caûm thaáy ngöôøi kia laáp ñaày khoaûng troáng traûi ta thieáu thoán. Moät mình ta khoâng ñuû ñeå coù haïnh phuùc troøn ñaày, ta ñöôïc döïng neân vì ngöôøi khaùc, ñeå haïnh ngoä, ñeå ñi vaøo ñoái thoaïi. Ta hieän höõu trong moät thaân xaùc, voán laø thaân xaùc cuûa moät ngöôøi nam hay moät ngöôøi nöõ, vaø tính duïc laø phaàn quan troïng cuûa cuoäc haïnh ngoä naøy, nhöng tính duïc khoâng phaûi laø taát caû tình yeâu. Vaên hoùa ngaøy nay, ngöôïc laïi, thöôøng coù xu höôùng soáng hai thaùi cöïc: moät ñaøng, ñeà cao tính duïc vì chính tính duïc vaø ban cho noù nhöõng "coâng traïng" quaù möùc, ñaøng khaùc laïi töông ñoái hoùa tính duïc ñeán ñoä dung tuïc.
Amoris Laetitia: "Tính duïc khoâng phaûi laø moät phöông tieän ñeå thoûa maõn hay ñeå giaûi trí, vì noù laø moät ngoân ngöõ lieân vò trong ñoù tha nhaân ñöôïc nghieâm tuùc traân troïng, trong phaåm giaù thaùnh thieâng vaø baát khaû xaâm phaïm cuûa ngöôøi aáy. [#] Trong boái caûnh naøy, aùi tình xuaát hieän nhö moät söï theå hieän tính duïc chuyeân bieät cuûa con ngöôøi. Trong ñoù, ngöôøi ta coù theå tìm thaáy laïi "yù nghóa hôïp hoân cuûa thaân xaùc vaø phaåm giaù ñích thöïc cuûa taëng phaåm trao hieán".[1] Trong caùc baøi giaùo lyù thaàn hoïc veà thaân xaùc, Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ daïy raèng thaân xaùc vôùi tính duïc dò bieät khoâng nhöõng laø "nguoàn cuûa söï phong nhieâu vaø sinh saûn", maø noù coøn sôû höõu "khaû naêng dieãn taû tình yeâu: tình yeâu maø chính ôû ñoù con ngöôøi - nhaân vò trôû thaønh moät quaø taëng".[2] Moät khao khaùt tình duïc laønh maïnh, cho duø gaén vôùi moät möu caàu laïc thuù, ñeàu giaû thieát coù moät yù thöùc caûm thaùn, vaø chính bôûi ñoù maø noù coù theå laøm cho caùc xung naêng coù tính nhaân vaên."[3]
YÙ nghóa cuûa tình yeâu
Moät khi ñaõ khaùt khao con ngöôøi cuûa nhau, ñoâi baïn daàn lôùn leân trong tình yeâu. Ngöôøi naøy caûm thaáy moät nhu caàu töï nhieân naûy sinh muoán ñem laïi haïnh phuùc cho ngöôøi kia. Theá nhöng, thoùi ích kyû vaãn luoân chöïc rình chôø, noù thöôøng khieán moãi ngöôøi meät moûi khoâng coøn coá gaéng "queân mình" ñeå yeâu tha nhaân kia. Tình yeâu ñích thöïc thì khaùc vôùi thöù tình yeâu hôøi hôït hay giaû hieäu ôû choã noù coù ñaëc tính cuûa söï hieán trao baûn thaân: anh yeâu em khi anh caûm thaáy haïnh phuùc vì laøm em haïnh phuùc, khi anh coù theå nghó ñöôïc laø ñaõ trao cho em ñôøi soáng cuûa anh, hôn laø nghó nhaän laáy ñöôïc gì töø cuoäc soáng cuûa em.
Amoris Laetitia: "Trong baøi ca ñöùc meán cuûa Thaùnh Phaoloâ, chuùng ta gaëp thaáy moät soá neùt cuûa tình yeâu ñích thöïc:
"Ñöùc meán thì nhaãn nhuïc, hieàn haäu,
Khoâng ghen töông, khoâng veânh vang, khoâng töï ñaéc,
Khoâng laøm ñieàu baát chính, khoâng tìm tö lôïi,
Khoâng noùng giaän, khoâng nuoâi haän thuø,
Khoâng möøng khi thaáy söï gian aùc, nhöng vui khi thaáy ñieàu chaân thaät.
Ñöùc meán tha thöù taát caû, tin töôûng taát caû, hy voïng taát caû, chòu ñöïng taát caû"
(1 Cr 13,4-7)"[4].
Moät böôùc sau cuøng nöõa cuûa tình yeâu taêng tröôûng, ñoù laø tình yeâu thaät thì höôùng tôùi moät döï phoùng chung. Moãi ngöôøi, trong suy nghó cuûa mình, heát söùc chaêm chuùt, aân caàn, ra söùc, hoaøn toaøn daán mình cho vieäc choïn löïa ngöôøi baïn ñôøi, trôï taù cuûa nhau, treân haønh trình thöïc hieän vieân maõn cuoäc soáng cuûa moãi ngöôøi.
Hôn nöõa, tình yeâu tuoân traøn trong con tim cuûa hai ngöôøi nam vaø nöõ thì côûi môû ra vôùi Ñaáng sieâu vieät. Cuoäc soáng cuûa moãi thuï taïo thì höôùng ñeán Thieân Chuùa vaø moãi kinh nghieäm, keå caû tình yeâu, cuõng phaûi ñöôïc soáng nhö noù ñeán töø Thieân Chuùa vaø phaûi ñöôïc nghó nhö laø moät söï chuaån bò cho cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa. Con ngöôøi vöôït qua ñöôïc noãi ñôn ñoäc nhôø Thieân Chuùa, vì Ngaøi ñaõ thoåi vaøo traùi tim con ngöôøi Thaàn Khí cuûa Ngaøi, chính khaû naêng yeâu thöông cuûa Ngaøi. Bôûi theá, caû ngöôøi nam laãn ngöôøi nöõ ñeàu khoâng theå noùi vôùi ngöôøi baïn ñôøi cuûa mình moät caùch tuyeät ñoái raèng: "em laø taát caû cuoäc soáng cuûa anh", hay "anh laø taát caû cuoäc soáng cuûa em", vaø ngöôïc laïi. Bôûi leõ hoï ñöôïc taïo döïng cho nhau, vaø ñoàng thôøi caû hai thuoäc veà Thieân Chuùa. Thaät vaäy, moãi ngöôøi ñeàu mang moät khaùt voïng trong mình veà voâ bieân, maø khoâng moät con ngöôøi thuï taïo naøo coù theå laøm thoûa maõn ñöôïc. Kinh nghieäm hoân nhaân phaûi daønh choã cho Thieân Chuùa Ñaáng Voâ Bieân aáy, Ngaøi muoán ñi vaøo trong cuoäc soáng cuûa ñoâi vôï choàng, ñeå "cung caùch yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa trôû thaønh thöôùc ño cuûa tình yeâu nhaân loaïi"[5] nôi hoï, ñeå daãn hoï ñeán beán bôø cuoäc soáng vieân maõn.
Haønh trình xaây döïng ñoâi löùa
Tình yeâu ñöôïc soáng trong moät traïng thaùi thaêng baèng nhöng thöôøng xuyeân baáp beânh, ñöôïc xaây ñaép ngaøy naøy qua ngaøy khaùc, vaø caàn ñöôïc theo ñuoåi, vun troàng, baûo veä, döï phoøng. Khoâng bao giôø ñöôïc nghó laø mình ñaõ ñaït tôùi ñích. Tình yeâu phaûi ñöôïc hoïc hoûi nhö nhöõng ñieàu toát ñeïp trong cuoäc soáng khieán ta phaûi hoïc: hoïc yeâu. Ñöùc Gieâsu minh hoïa ñieàu naøy raát hay trong ví duï haït luùa phaûi cheát ñi noù môùi laøm troå sinh nhieàu boâng haït, vaø chính Ngöôøi ñaõ thöïc hieän nhö theá laøm cho ngöôøi ta thaáy ñöôïc treân thaäp giaù, Ngöôøi ñaõ choïn löïa soáng vì yeâu, vaø theá naøo laø tình yeâu ñích thöïc. Vieäc khoù nhaát chính laø cam keát daán thaân caû ñôøi mình soáng vì ngöôøi khaùc, trong tö theá nhö töø boû chính mình, boû caùch nghó cuûa mình, boû nhöõng thoùi quen cuûa mình, töø boû nhöõng sôû thích, thuù rieâng tö...
Trôï giuùp ñoâi baïn
Thöôøng ñoâi baïn hay nhìn xung quanh mình vaø caûm thaáy coâ ñôn. Neáu coù caùc caëp baïn höõu naøo ñoù ñeå cuøng vui soáng nhöõng giôø phuùt thö giaõn chöù khoâng ñeå baøn nhöõng chuyeän nghieâm tuùc, nhö ngaøy cuoái tuaàn chaúng haïn, thì raát coù ích. Coù khi, cuõng khoâng hieám tröôøng hôïp, moät ñoâi baïn caûm thaáy mình caàn gaëp gôõ trao ñoåi vôùi nhöõng ngöôøi khaùc veà nhöõng vaán ñeà hay nhöõng khoù khaên laøm cuoäc soáng mình baát oån hay cay ñaéng. Ngaøy nay, coù nhieàu Nhoùm caùc gia ñình thaân höõu (caùc caëp ñính hoân, vôï choàng treû, caùc gia ñình) ñang phoå bieán, vì tình thaân höõu vaø baèng höõu giuùp nhau vöôït qua nhöõng khoù khaên cuûa cuoäc soáng, vaø cuûa ñoâi baïn.
Amoris Laetitia: Ñöùc Giaùo hoaøng môøi goïi: "caùc coäng ñoaøn Kitoâ höõu haõy nhaän bieát raèng vieäc ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi ñính hoân trong haønh trình tình yeâu cuûa hoï laø moät vieäc thieän ích cho chính hoï. [...] Ñoái vôùi coäng ñoaøn Kitoâ höõu, nhöõng ngöôøi keát hoân laø "moät nguoàn taøi nguyeân quyù giaù vì, trong khi chaân thaønh daán thaân lôùn leân trong tình yeâu vaø töï hieán cho nhau, hoï coù theå goùp phaàn ñoåi môùi chính taám aùo deät neân toaøn boä thaân theå Hoäi thaùnh. [...] Ñieàu quan troïng laø "con ñöôøng khai taâm" vaøo Bí tích Hoân nhaân khaû dó cung caáp cho hoï nhöõng yeáu toá caàn thieát ñeå coù theå laõnh nhaän bí tích aáy vôùi nhöõng ñieàu kieän toát nhaát vaø khôûi ñaàu cuoäc soáng gia ñình moät caùch vöõng chaéc"[6].
"Cuõng neân tìm nhöõng phöông theá ñeå chuaån bò töø xa khaû dó giuùp cho tình yeâu cuûa hoï tröôûng thaønh baèng moät söï ñoàng haønh gaàn guõi vaø chöùng töø phong phuù. Thöôøng thì raát höõu ích neáu quy tuï ñöôïc caùc nhoùm baïn ñang thôøi kyø ñính hoân vaø ñeà ra nhöõng buoåi noùi chuyeän chuyeân ñeà döïa treân moät vaøi chuû ñeà khaùc nhau maø ngöôøi treû quan taâm [...]"[7].
Thaûo luaän theo nhoùm:
- Chuùng ta thöôøng coù nhöõng phaûn öùng töùc thôøi naøo tröôùc moät lôøi ñeà nghò cuûa ai ñoù?
- Ngöôøi ta coù theå thöïc hieän nhöõng choïn löïa naøo ñeå gìn giöõ phaåm giaù cuûa tình yeâu trong thôøi gian ñính hoân vaø trong cuoäc soáng ñoâi löùa?
- Anh chò coù nhöõng döï phoùng naøo ñeå moãi ngaøy lôùn leân trong tình yeâu? Caàn coù nhöõng choïn löïa öu tieân naøo cho muïc ñích ñoù?
- Coù moái lieân heä naøo giöõa tình yeâu vaø tình duïc? Ñaâu laø nhöõng caûn trôû chính theo anh chò seõ coù theå gaëp phaûi khi soáng tình duïc trong vieãn aûnh naøy?
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
[1] Gioan Phaoloâ II, Thaàn hoïc veà Thaân xaùc XLVIII, 1, baûn dòch Vieät ngöõ, NXB Toân giaùo 2016, 352.
[2] Gioan Phaoloâ II, Thaàn hoïc # cit., 125.
[3] ÑGH Phanxicoâ, Toâng huaán Amoris Laetitia (Nieàm vui cuûa Tình yeâu), 151.
[4] Amoris Laetitia, cit., 90.
[5] Beâneâñictoâ XVI, Tñ. Deus caritas est, 11. Cf. Phanxicoâ, Amoris... cit., 70.
[6] Amoris Laetitia, cit., 207.
[7] Ibid., 208.
Vaên phoøng HÑGMVN