Wadowice
ñaøng sau Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi
Wadowice, ñaøng sau Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi.
Krakow (VietCatholic News 22-07-2016) - Theo kyù giaû John Allen Jr., nhìn töø thò traán Wadowice, nôi sinh quaùn cuûa ngaøi, Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II coù theå ñöôïc coi nhö bieåu thöùc cuoái cuøng vaø vó ñaïi nhaát cuûa tinh thaàn Habsburg, nghóa laø moät theá giôùi quan khoan dung, côûi môû vaø ñoâ hoäi (cosmopolitan) khoaûng khoaùt nhaát, moät theá giôùi quan coi loøng töï haøo vaø hieáu trung quoác gia khoâng nhö moät ñe doïa ñoái vôùi söï gaén boù cuûa ñeá quoác, traùi laïi laø moät trong caùc suoái nguoàn cuûa noù.
Tinh thaàn aáy ñaõ ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ bieán thaønh vieãn kieán cuûa trieàu ñaïi ngaøi vaø laø nguyeân taéc höôùng daãn cuûa yù nieäm Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi.
Kyù giaû naøy thoaùng thaáy tinh thaàn aáy ôû moät bieán coá nhoû xaåy ra tröôùc Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi Krakow 4 ngaøy, töùc thöù Naêm vöøa qua. ÔÛ coâng tröôøng chính nhaø thôø Ñöùc Baø Haèng Cöùu Giuùp cuûa Wadowice, nôi vò giaùo hoaøng töông lai chòu Pheùp Röûa naêm 1920, moät ban nhaïc nhoû cuûa Giaùo Phaän Willemstad ôû Curacao boãng nhaåy leân chieác baøn keâ saün ôû giöõa coâng tröôøng, trình dieãn moät baûn "Alleluia" vui nhoän giöõa tieáng troáng vaø ñaøn guitar.
Moät nhoùm haønh höông treû ngöôøi Phaùp vui quaù cuõng nhaåy leân baøn tham gia vôùi ban nhaïc roài keát thaønh moät voøng phöông vuõ quanh chieác baøn. Nhöõng ngöôøi Ba Lan gaàn ñoù, roài moät caëp môùi cöôùi ngöôøi Belize vaø hai nöõ tu töø Botswana, vôùi tu phuïc ñaày ñuû, cuõng quay cuoàng nhaåy muùa vui nhoän.
Moät trong nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi ñeán töø Willemstad cho bieát: "chuùng toâi luoân laøm theá naøy taïi queâ nhaø, nhöng thöôøng khoâng ñöôïc nhieàu ngöôøi töø khaép nôi nhö theá naøy tham gia".
Khung caûnh treân quaû noùi leân böùc tranh Giaùo Hoäi phoå quaùt, voán laø phaàn chuû yeáu trong tröïc giaùc cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II khi laàn ñaàu tieân ngaøi yeâu caàu giôùi treû theá giôùi tuï hoïp nhau thöôøng xuyeân.
Ñaõ ñaønh, ngay töø ñaàu, Ñaïo Coâng Giaùo voán laø moät nieàm tin phoå quaùt, hoaøn caàu, ngoû lôøi vôùi "caùc daân toäc" khaép moïi nôi treân theá giôùi. Tuy nhieân, xeùt veà nhieàu phöông dieän, chính Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ laøm cho Giaùo Hoäi trôû thaønh hoaøn caàu treân thöïc teá, bôûi vieäc, tröôùc nhaát, trôû thaønh vò giaùo hoaøng khoâng phaûi laø ngöôøi YÙ trong 500 naêm tröôùc ñoù, thöù hai, daán thaân du haønh ngoaïi quoác: 104 cuoäc toâng du ra nöôùc ngoaøi bao truøm ba phaàn tö cuûa moät trieäu daëm, hôn ba laàn töø maët ñaát leân maët traêng, vaø thöù ba, thieát laäp ra Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi.
Nhôø Ñöùc Gioan Phaoloâ II, ngöôøi Coâng Giaùo coù xu höôùng suy nghó moät caùch hoaøn caàu hôn veà Giaùo Hoäi, duø vaãn hieåu raèng caùc traûi nghieäm vaø öu tieân cuûa caùc tín höõu ôû Chicago vaø London chaúng haïn khoâng luoân luoân laø caùc traûi nghieäm vaø öu tieân cuûa ngöôøi Coâng Giaùo ôû Saøi Goøn, hay Mumbai, hoaëc Riyadh.
Baát cöù ai ñöôïc nhìn Ñöùc Gioan Phaoloâ II trong 8 cuoäc cöû haønh Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi do ngaøi chuû toïa, trong ñoù coù AÙ Caên Ñình, Ba Lan, Hoa Kyø, Phi Luaät Taân, Taây Ban Nha, Phaùp, Gia Naõ Ñaïi vaø YÙ, haún phaûi löu yù ñeán nieàm haân hoan cuûa ngaøi khi thaáy giôùi treû vaãy côø cuûa ñaát nöôùc hoï vaø phoùng chieáu nieàm haõnh dieän vaøo neàn vaên hoùa cuûa rieâng hoï cho caû theá giôùi hay.
Nhöõng taâm tình baåm sinh aáy vang doäi trong taâm hoàn ngaøi, vì ngaøi haõnh dieän hôn baát cöù ai veà goác reã Ba Lan cuûa ngaøi.
Vaø ngöôøi Ba Lan naøo cuõng bieát roõ ñieàu aáy, chính vì vaäy, khoâng ngöôøi Ba Lan naøo khoâng yeâu thöông ngaøi. John Allen, thaäm chí, coøn cho raèng hoï ñoàng hoùa "Gioan Phaoloâ" vôùi "Ñöùc Giaùo Hoaøng". Bôûi theá, khi ñöôïc hoûi oâng nghó gì veà vieãn aûnh 2 trieäu ngöôøi treû seõ ñoå veà Krakow, ngöôøi taøi xeá xe buyùt tuyeán ñöôøng Wadowice - Krakow laéc ñaàu noùi "khuûng khieáp" nhöng raát vui khi "Ñöùc Gioan Phaoloâ" seõ ñeán vaøo tuaàn tôùi. Ñoái vôùi ngöôøi taøi xeá naøy, vò giaùo hoaøng naøo cuõng laø "Ñöùc Gioan Phaoloâ"! Gioáng nhö ngöôøi ta coi giaáy chuøi naøo cuõng laø "Kleenex" hay maùy photocopy naøo cuõng laø "Xerox"!
Nhöng, baát keå ngaøi "Ba Lan" hung haêng kieåu naøo vaø khoâng theå xoùa boû côõ naøo, Karol Wojtyla vaãn ñaõ tieáp nhaän moät neàn ñaøo taïo Ba Lan heát söùc ñaëc bieät. Ngaøi lôùn leân döôùi boùng ngöôøi cha laøm haï só quan trong quaân ñoäi AÙo Hung vaø thaønh phoá Krakow vó ñaïi, heát söùc töï haøo veà danh thôm tieáng toát laøm moät trong caùc hoøn ngoïc cuûa Ñeá Quoác Hapsburg.
Nhaø Hapsburg thoáng trò moät ñeá quoác chaép vaù bao goàm nhieàu phaàn cuûa AÂu Chaâu nhö Balkans nôi saéc tòch vaø quoác tòch muoân ñôøi laø nguoàn gaây tranh chaáp, neân hoï luùc naøo cuõng coá gaéng giaûi quyeát vaán ñeà baèng caùch coi loøng töï haøo vaø trung hieáu quoác gia khoâng nhö moät ñe doïa ñoái vôùi söï gaén boù ñeá quoác maø nhö moät trong caùc nguoàn suoái cuûa noù, töùc yù nieäm ai cuõng ñöôïc ñoàng nhaát hoùa vôùi daân toäc mình nhöng bieát kính troïng daân toäc ngöôøi khaùc, vieäc thöøa nhaän nhau naøy seõ baûo ñaûm hoøa bình.
Do ñoù, daáu aán cuûa neàn vaên hoùa Hapsburg coù khuynh höôùng coå vuõ moät con daáu khoan dung, côûi môû vaø ñoâ hoäi roäng raõi ñoùng leân tinh thaàn nhöõng ngöôøi noù ñuïng tôùi, nhaát laø, nhö söï thöïc ñaõ chöùng minh, caùc thaønh vieân chæ huy cuûa quaân ñoäi, haøng nguõ ñöôïc goïi laø tieàn phong vaø chieán tuyeán cuoái cuøng baûo veä ñeá quoác.
Ñoù laø theá giôùi töø ñoù ngöôøi thanh nieân teân Karol Wojtyla ñaõ xuaát thaân: ngaøi tin raèng loøng taän tuïy phuïc vuï queâ höông vaø vieäc trôû thaønh thaønh phaàn cuûa moät döï aùn roäng lôùn hôn, coù tính phoå quaùt, khoâng nhöõng khoâng choáng choïi nhau, maø lieân heä maät thieát vôùi nhau. Vaø ngaøi ñaõ ñem tinh thaàn naøy vaøo trieàu giaùo hoaøng cuûa mình. Theo moät nghóa naøo ñoù, Ñöùc Gioan Phaoloâ II quaû laø hoa traùi sau cuøng vaø vó ñaïi nhaát cuûa tinh thaàn Hapsburg.
Wadowice laø moät thò traán nhoû goàm khoaûng 20,000 daân cö, nôi ngoâi nhaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II sinh ra naêm 1920 vaø laø nôi, ngaøi soáng cho tôùi naêm 1938, nay laø moät vieän baûo taøng nho nhoû nhöng raát tuyeät vôøi, tröng baày ñuû ñoà kyû nieäm thuoäc caùc giai ñoaïn khaùc nhau trong cuoäc soáng vaø trong trieàu giaùo hoaøng cuûa ngaøi. Trong soá ñoù, laàu cao nhaát coù chöùa nhöõng maãu ñaát laáy töø caùc nöôùc ngaøi tôùi vieáng thaêm, khaép naêm chaâu.
Ngay luùc naøy, treân moät trong caùc toøa nhaø ñoái dieän vôùi coâng tröôøng, coù moät bieån ngöõ lôùn ghi haøng chöõ "Nôi moïi söï ñaõ baét ñaàu...".
Dó nhieân, ñoù laø bieån ngöõ coå vuõ cho Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi töø 25 tôùi 31 thaùng Baåy naêm 2016. Ñieàu naøy ñuùng, vì chính kinh nghieäm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II khi coøn treû soáng taïi thò traán nhoû gaàn Krakow naøy vaø theá giôùi roäng lôùn hôn maø noù ñaïi dieän ñaõ ñaët neàn taûng cho Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi.
Tuy nhieân, ñieàu thöïc söï baét ñaàu ôû ñaây coù yù nghóa hôn nhieàu. Chính moät quan ñieåm veà theá giôùi, veà vaên hoùa vaø veà Giaùo Hoäi ñaõ ñaët neàn cho moät Ñaïo Coâng Giaùo hoaøn caàu thöïc söï sinh ñoäng, ñieàu naøy, dó nhieân, laøm cho söï kieän "Ñöùc Gioan Phaoloâ" tôùi Krakow vaøo tuaàn tôùi cuõng laø vò giaùo hoaøng ñaàu tieân trong lòch söû xuaát thaân töø Chaâu Myõ La Tinh, laïi caøng theâm hoaøn haûo.
Vuõ Vaên An