Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng
moät voøng nhaän ñònh cuûa caùc nghò phuï
Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng: moät voøng nhaän ñònh cuûa caùc nghò phuï.
Roma (VietCatholic News 30-10-2015) - Khaùch quan maø nhìn, Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015 veà gia ñình quaû laø moät bieán coá ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn. Ñoù laø nhaän ñònh haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng cuûa moät soá nghò phuï.
Loøng thöông xoùt vaø söï thaät
Ngay tröôùc ngaøy hoïp cuoái cuøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Chaput cuûa Philadelphia, Hoa Kyø, ñaõ coù caùi nhìn toång quaùt vaø raát tích cöïc veà Thöôïng Hoäi Ñoàng. Trong moät cuoäc phoûng vaán treân lieân maïng cuûa tôø National Catholic Register, ngaøi cho bieát "Xeùt chung, ñaây laø moät traûi nghieäm raát toát ñeïp, raát thaân aùi. Beân trong Thöôïng Hoäi Ñoàng, noù thaân aùi hôn nhöõng ngöôøi ôû beân ngoaøi töôûng töôïng nhieàu. Coù moät soá vaán ñeà vaø dò bieät nghieâm troïng nôi caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng, nhö veà baûn chaát cuûa löông taâm vaø vaán ñeà röôùc leã cuûa ngöôøi ly dò vaø taùi hoân chaúng haïn# Thuû tuïc thì môùi meû. Coù moät soá truïc traëc vaø haøm hoà. Caùc baûn dòch coù vaán ñeà. Toâi nghó nhieàu nghò phuï muoán thaáy UÛy Ban soaïn thaûo baûn vaên cuoái cuøng trong töông lai seõ ñöôïc baàu hôn laø chæ ñònh. Nhöng cho tôùi nay, traûi nghieäm naøy raát tích cöïc, vaø toâi tin Baûn Töôøng Trình Sau Cuøng seõ khaù hôn baûn Taøi Lieäu Laøm Vieäc raát nhieàu".
Veà ngoân ngöõ caàn coù ñeå chuyeån taûi Tin Möøng Gia Ñình, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Chaput cho raèng ngoân ngöõ naøy caøng thoåi phoàng, ta caøng caàn aùi ngaïi veà yù nghóa thöïc söï cuûa caùc töø ngöõ vaø ñieàu ngöôøi ta coá tình maäp môø. "Khi caùc giaùm muïc leân tieáng, ta caàn noùi ñôn giaûn vaø roõ raøng nhö laø noäi dung lôøi daäy ñoøi hoûi. Ta cuõng caàn trung thöïc; khoâng laån thaùnh, khoâng haøm hoà. Hieån nhieân, lôøi leõ cuûa ta caàn ñöôïc khuoân ñònh bôûi ñöùc aùi, deø daët vaø troïng kính ngöôøi ta, vaø caû bôûi söï thaät nöõa. Ñaây laø hoàng phuùc vó ñaïi nhaát maø Kitoâ Giaùo coù theå ñem taëng theá giôùi. Seõ khoâng coù loøng thöông xoùt ñích thöïc neáu khoâng coù söï thaät".
Ngaøi cuõng ñaùnh giaù cao phaåm chaát caùc cuoäc thaûo luaän taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng. "Ñem caùc giaùm muïc laïi vôùi nhau seõ khoâng coù nghóa lyù gì, tröø khi baïn muoán caùc ngaøi leân tieáng moät caùch thaønh thöïc. Vaø thaúng thaén laø ñöùc tính luoân ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñeà cao# Giaùo Hoäi coù theå duøng nhieàu ñöùc tính naøy ôû moïi bình dieän: trung thöïc thaûo luaän, luoân trong tinh thaàn baùc aùi vaø kính troïng. Nhaát laø hai chöõ cuoái: baùc aùi vaø kính troïng caàn hôn laø nhöõng lôøi leõ nghe ra ñaïo ñöùc maø thöïc söï giaû hình chæ nhaèm tieâu dieät caùc suy nghó cuûa ngöôøi mình khoâng thích".
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Eamon Martin cuûa AÙi Nhó Lan cuõng vaäy, ngay tröôùc ngaøy Thöôïng Hoäi Ñoàng keát thuùc, ñaõ noùi vôùi ñaïi dieän Ñaøi Phaùt Thanh Vatican raèng: Ngaøi raát ngöôõng phuïc caùch Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ taïo khung cho moät ngheä thuaät laéng nghe ñaày chaêm chuù ñoái vôùi caùc vò giaùm muïc suoát trong ba tuaàn leã hoäi hoïp. Theo ngaøi, söùc maïnh cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng naèm ôû choã bieát laéng nghe nhau vaø taïi Phoøng Thöôïng Hoäi Ñoàng cuõng nhö trong caùc nhoùm nhoû, coù nhieàu yù kieán maïnh meõ "nhöng cuõng coù vieäc laéng nghe nhau moät caùch kính troïng", möu caàu hieäp löïc vaø ñoàng quy...
Khoâng nhaèm qui luaät toång quaùt
Veà laïi giaùo phaän cuûa mình, Ñöùc Cha Jean-Luc Brunin, giaùm muïc giaùo phaän La Havre, Phaùp, trong moät cuoäc phoûng vaán cuûa tôø La Croix, cho hay: "Tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñoøi hoûi moät vieäc ñaàu tö baûn thaân nhaát quaùn: caàn phaûi bieän phaân giöõa caùc giaùm muïc soáng trong caùc boái caûnh khaùc nhau, phaûi coá gaéng hieåu ñieàu caùc ngaøi noùi khôûi ñi töø chính kinh nghieäm muïc vuï cuûa caùc ngaøi. Cuõng caàn phaûi leân hình thöùc cho caùc ñeà nghò tieân tieán. Nhöng ñaây quaû laø moät kinh nghieäm phong phuù trong vieäc bieän phaân ôû bình dieän Giaùo Hoäi hoaøn caàu. Ñieàu naøy khích leä toâi dieãn tieán trong tính naêng ñoäng naøy, luoân chuù yù tôùi caùc tình huoáng cuï theå cuûa caùc gia ñình. Nhö Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi vôùi chuùng toâi, chuùng toâi khoâng theå vuøi ñaàu vaøo caùt maø phaûi chaøo ñoùn thöïc taïi soáng cuûa caùc gia ñình vaø ñoàng haønh vôùi hoï".
Ñöùc Cha Brunin noùi theâm: "caàn phaûi nhaán maïnh raèng chuùng toâi khoâng ñöôïc môøi goïi ñöa ra caùc qui luaät toång quaùt maø ñöôïc môøi goïi cuøng ñi vôùi ngöôøi ta trong cuoäc haønh trình baûn thaân cuûa hoï trong ñoù, caùc tín höõu tìm hieåu ñieàu Thieân Chuùa muoán hoï soáng. Ngöôøi ta khoâng theå quyeát ñònh kyø haïn cuûa con ñöôøng tröôùc khi ñi heát con ñöôøng aáy".
Noùi veà haønh trình bieän phaân cuûa nhöõng ngöôøi ly dò vaø taùi hoân, Ñöùc Cha giaûi thích theâm: "keát quaû cuûa con ñöôøng bieän phaân nhö theá khoâng haún laø quyeàn ñöôïc röôùc leã maø laø quyeát ñònh ñaùp traû ñieàu Chuùa Kitoâ keâu goïi hoï soáng".
Traû lôøi moät caâu hoûi cho raèng keát quaû maø Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaït ñöôïc laø moät keát quaû khieán ngöôøi ta ngaõ loøng, vì noù thaät khoù hieåu: xeùt töøng tröôøng hôïp moät laø theá naøo; sau moät naêm chôø ñôïi, ñaùng leõ Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûi ñaõ ñöa ra ñöôïc moät quyeát ñònh döùt khoaùt môùi ñuùng chöù, Ñöùc Cha Brunin cho hay: "Xem ra oâng ngaõ loøng vì söï kieän: vieãn töôïng ñöôïc môû ra laø moät vieãn töôïng veà moät cuoäc haønh trình coù tính ñeán tình huoáng baûn thaân cuûa ngöôøi ta. Tuy nhieân, lôøi môøi goïi cuûa Chuùa Gieâsu vaø cuoäc gaëp gôõ vôùi Ngöôøi luoân coù tính baûn thaân# nghóa laø töøng tröôøng hôïp moät. Chuùa Gieâsu khoâng bao giôø nhaän cho ñaêng kyù laøm moân ñeä döïa vaøo moät khuoân khoå duy nhaát, Ngöôøi keâu goïi töøng ngöôøi moät vaø nhöõng ngöôøi naøy leân ñöôøng vôùi tính khí cuûa hoï, vôùi lòch söû baûn thaân cuûa hoï. Nhôø quan taâm chieâm nieäm phöông caùch haønh ñoäng cuûa Chuùa Gieâsu, Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ nhaán maïnh raèng ñieàu chuû yeáu laø löu taâm tôùi ñöôøng ñôøi cuûa moãi ngöôøi, tôùi caùc tình huoáng cuï theå, tôùi caùc boái caûnh ñaëc thuø. Toâi giuùp oâng daán thaân vaøo moät cuoäc gaëp gôõ vôùi moät ai ñoù, ngöôøi naøy seõ ñoàng haønh vôùi oâng treân con ñöôøng bieän phaân ñeå khaùm ra ñieàu Thieân Chuùa muoán keâu goïi oâng, Ngöôøi môøi goïi oâng hoäi nhaäp nhieàu hôn vaøo coäng ñoàng caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi ra sao".
Noùi theâm veà Thöôïng Hoäi Ñoàng noùi chung, Ñöùc Cha Brunin cho bieát: "Trong ba tuaàn leã, chuùng toâi ñaõ soáng moät traûi nghieäm ñaày say meâ thuù vò. Chuùng toâi khoâng ôû ñoù ñeå beânh vöïc caùc chuû tröông laäp tröôøng, ñeå loâi keùo ngöôøi khaùc theo quan ñieåm cuûa mình. Chuùng toâi ôû ñoù vôùi nhau ñeå bieän phaân ñieàu Chuùa Thaùnh Thaàn môøi goïi Giaùo Hoäi ñoàng haønh vôùi nhöõng con ngöôøi vaø nhöõng gia ñình trong söï ña daïng cuûa hoaøn caûnh nôi hoï. Chuùng toâi ñaõ laøm vieäc ñoù trong tö caùch caùc muïc töû cuûa moät Giaùo Hoäi ñaëc thuø, ngöôøi ñem tôùi cuoäc soáng, nieàm vui, caùc khoù khaên vaø caùc ñau khoå cuûa caùc gia ñình trong giaùo phaän chuùng toâi. Chính nhôø vaäy, töø töø, yù töôûng con ñöôøng bieän phaân vaø ñoàng haønh ñaõ phaùt sinh. Thaùi ñoä muïc vuï naøy baùm reã saâu trong "sö phaïm Thieân Chuùa" töøng ñöôïc neâu leân töø phieân ñaàu cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng. Sau cuøng, chính trong neàn thaân hoïc ôn thaùnh, maø Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ ñaët caên baûn cho caùc ñeà nghò trình leân Ñöùc Giaùo Hoaøng. Dieãn tieán naøy ñaõ noái lieàn vôùi tính thöôïng hoäi ñoàng maø Ñöùc Thaùnh Cha voán môøi goïi Giaùo Hoäi ôû moïi bình dieän döï phaàn, töø giaùo xöù tôùi Thöôïng Hoäi Ñoàng giaùm muïc, xuyeân qua caùc giaùo phaän vaø caùc hoäi ñoàng giaùm muïc".
Baùo La Croix coøn thuaät laïi nhaän ñònh cuûa Ñöùc Cha Laurent Ulrich, Toång Giaùm Muïc Lille, Phaùp, veà Baûn Töôøng Trình Sau Cuøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng. Ngaøi hoan nghinh "söï thoáng nhaát toát ñeïp trong quan nieäm" vaø vieãn kieán "thöïc tieãn, maø khoâng bi quan". Theo ngaøi, baûn vaên naøy môû cho caùc gia ñình moät con ñöôøng hy voïng, moät con ñöôøng treân ñoù caùc gia ñình coù theå gaëp gôõ Chuùa Kitoâ, vaø bieåu loä caùc khaû naêng soáng theo Thaàn Khí ngay trong caùc yeáu ñuoái moûng doøn cuûa hoï: hoï mang quanh hoï moät phaàn aùnh saùng cuûa Ngöôøi.
Moät dieãn trình
Tôø baùo naøy cuõng nhaéc tôùi Ñöùc Hoàng Y Donald Wuerl, Toång Giaùm Muïc Hoa Thònh Ñoán, moät trong caùc vò thuoäc uûy ban soaïn thaûo Baûn Töôøng Trình Sau Cuøng. Vieän Phuï Schroder, moät nghò phuï taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015, cuõng nhaéc tôùi vò Hoàng Y naøy, ngöôøi maø Vieän Phuï coi laø nhieàu kinh nghieäm nhaát veà Thöôïng Hoäi Ñoàng, vaø coù caùch tieáp caän heát söùc quaân bình ñoái vôùi nhieàu söï vieäc, thöôøng khích leä caùc ñieàu hôïp vieân leøo laùi caùc nhoùm ñi theo höôùng ñuùng.
Trong cuoäc phoûng vaán cuûa David Gibson, thuoäc Religion News Service ngaøy 28 thaùng Möôøi, 2015, Ñöùc Hoàng Y Wuerl cho raèng vôùi Thöôïng Hoäi Ñoàng 2015, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaõ chuyeån töø chuû nghóa duy luaät qua loøng thöông xoùt vaø khung tham chieáu töø nay seõ laø: Tin Möøng thöïc söï ñaõ noùi gì veà vaán ñeà naøy?
Theo ngaøi, ñieàu maø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ coá gaéng laøm trong hai naêm qua vôùi hai Thöôïng Hoäi Ñoàng lieân tieáp veà gia ñình chính laø keâu goïi moät dieãn trình (process) chöù khoâng haún moät Thöôïng Hoäi Ñoàng: moät cuoäc thaûo luaän côûi môû veà nhöõng vaán ñeà Giaùo Hoäi ñang baên khoaên (chöõ ngaøi duøng maïnh hôn: struggling), moät cuoäc thaûo luaän maø baïn seõ khoâng neân ñoùng cöûa trong töông lai.
Ñaõ ñaønh laø Giaùo Hoäi coù moät giaùo huaán roõ raøng veà gia ñình vaø Giaùo Hoäi luoân coâng boá giaùo huaán aáy, nhöng giaùo huaán aáy cuõng bao goàm caû loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa vaø söï chaêm soùc töøng caù nhaân tín höõu nöõa. Hai yeáu toá cuûa cuøng moät thöïc taïi naøy laø ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng ñeà cao vaø laøm cho hieån thò moät caùch chöa töøng thaáy. Neáu baïn khoâng theå phuïc vuï con ngöôøi ôû traïng huoáng hieän taïi cuûa hoï, laø baïn khoâng chu toaøn giaùo huaán naøy.
YÙ nieäm dieãn trình hay ñoàng haønh treân noåi baät ñeán noãi theo Ñöùc Hoàng Y Wuerl, khoâng nhaát thieát Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûi ban haønh toâng huaán haäu thöôïng hoäi ñoàng döïa vaøo Baûn Töôøng Trình Sau Cuøng, maëc duø ngaøi coù theå seõ laøm theá, nhö nhaän ñònh gaàn ñaây cuûa Ñöùc Hoàng Y Parolin, Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh vaø cuûa Cha Nicolas, Beà Treân Caû Doøng Teân. Ñöùc Hoàng Y Wuerl cho hay: caùc baøi hoïc ruùt ra töø Thöôïng Hoäi Ñoàng 2015 khoâng haún phaûi laø caùc vaên kieän, maø tröôùc heát laø "Ñaây laø caùch anh chò em thaûo luaän söï vieäc trong Giaùo Hoäi: côûi môû". Thöù hai, coá gaéng soáng giaùo huaán trong boái caûnh hieän baïn ñang hieän dieän vaø ñöøng ngaõ loøng neáu baïn khoâng soáng noù caùch hoaøn haûo, ñöøng coi baïn khoâng phaûi laø thaønh phaàn trong Giaùo Hoäi neáu baïn khoâng soáng giaùo huaán aáy caùch hoaøn haûo.
Coâng trình Chuùa Thaùnh Thaàn
Baùo Lacroix sau ñoù nhaéc tôùi Ñöùc Cha Mark Coleridge, Toång Giaùm Muïc Brisbane, ngöôøi maø hoï coi laø hoaït baùt nhaát taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015. Vò toång giaùm muïc naøy ngôõ ngaøng tröôùc "loái nhìn coù tính khaûi huyeàn cuûa moät soá nghò phuï quaù haêng say trong vieäc choáng laïi baát cöù yù töôûng naøo nhaèm cho pheùp ngöôøi ly dò taùi hoân röôùc leã hay phöông thöùc naøo nhaân aùi vaø thöông caûm hôn ñoái vôùi ngöôøi ñoàng tính". Ngaøi vieát: "ñoái vôùi moät soá vò, Thöôïng Hoäi Ñoàng gioáng nhö baõi chieán tröôøng Armaguedon, cuoäc quyeát ñaáu cuoái cuøng giöõa con caùi aùnh saùng vaø con caùi boùng toái. Cuoäc quyeát ñaáu giöõa thieän vaø aùc, giöõa ñen vaø traéng, chöù khoâng gì khaùc". Toùm laïi, laø vieãn kieán nhò phaân maø keát cuïc laø ñaët söï ñoái nghòch giöõa "söï thaät vaø loøng thöông xoùt", "Giaùo Hoäi vaø theá giôùi", "tín lyù vaø muïc vuï". Duø theá, vò toång giaùm muïc cuûa UÙc naøy vaãn thaáy "moät ñieàu gì ñoù lôùn hôn", "coâng trình cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng laø taùc nhaân haøng ñaàu cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng". Nhaát laø khi Ñöùc Giaùo Hoaøng leân tieáng. "Vò giaùo hoaøng naøy khoâng coù chuùt gì cuûa moät ngöôøi yù thöùc heä, ngaøi gheùt yù thöùc heä. Ngaøi coù moät caûm thöùc saéc beùn veà chính trò, nhöng ngaøi khoâng chôi troø chôi chính trò. Ngaøi bieát coù nhöõng xaùc tín vaø laäp tröôøng khaùc nhau, nhöng ngaøi naâng ngaøi leân treân caùc dò bieät".
Baùo Lacroix cuõng phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Oscar Maradiaga, phoái trí vieân cuûa hoäi ñoàng chín Hoàng Y coá vaán cho Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ. Vò Hoàng Y naøy cho raèng sau Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015, Giaùo Hoäi seõ Samaritanoâ (nhaân aùi) nhieàu hôn vaø ngaøi cho raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng laàn tôùi neân baøn veà tính thöôïng hoäi ñoàng, tính hôïp ñoaøn vaø vieäc taûn quyeàn trong Giaùo Hoäi.
Ngaøi noùi raèng ngaøi raát haõnh dieän "vì chuùng toâi ñaõ vaãn hôïp nhaát, baát chaáp caùc dò bieät vaên hoùa, caùc loái suy nghó khaùc nhau, caùc nhaän thöùc thöïc taïi ñoâi khi caùch nhau tôùi 180 ñoä cuûa chuùng toâi. Caùc vò giaùm muïc phaàn lôùn laøm vieäc taïi caùc vaên phoøng, vôùi ít kinh nghieäm muïc vuï ñoaøn chieân, laø nhöõng vò duy luaät nhieàu nhaát. Nhöng caùc dò bieät naøy vaãn khoâng ngaên caûn ñöôïc vieäc chaáp nhaän caùc ñöôøng höôùng chæ ñaïo chung nhaèm caûi thieän neàn muïc vuï gia ñình. Ngay Lieân Hieäp Quoác cuõng khoâng coù ñöôïc khaû naêng naøy bôûi vì chính trò tuï hoïp hoï laïi chöù khoâng phaûi ñöùc tin".
Noùi veà nhöõng ñieàu môùi meû do Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy ñem tôùi, Ñöùc Hoàng Y Maradiaga cho hay: coù theå laø töï do phaùt bieåu, phaùt bieåu thaønh thöïc vaø tinh thaàn hôïp ñoaøn cuõng nhö taûn quyeàn.
Cung kính
Taïp chí America thì phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Vincent Nichols, Toång Giaùm Muïc Westminster, Anh. Ngaøi cho raèng caùc chöõ "ñoàng haønh", "bieän phaân" vaø "cung kính laéng nghe" trong Baûn Töôøng Trình Sau Cuøng laø nhöõng chöõ "tuyeät ñoái chuû yeáu", cho thaáy Giaùo Hoäi ñaët "loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa trong caùi hieåu troïn veïn cuûa noù vaøo trong traùi tim mình", moät Giaùo Hoäi trong ñoù, "loøng thöông xoùt vó ñaïi cuûa Thieân Chuùa trôû neân coù thöïc chaát ñoái vôùi ñôøi ngöôøi".
Moät kieåu noùi raát hay nöõa laø kieåu noùi ví gia ñình laø hình aûnh Thieân Chuùa Ba Ngoâi. Neáu theá thì tröôùc gia ñình ta phaûi haønh xöû moät caùch toân kính.
Nhaän ñònh veà ba ñoaïn cuûa Baûn Töôøng Trình Sau Cuøng noùi veà ly dò taùi hoân bò soá phieáu choáng cao, Ñöùc Hoàng Y Nichols cho raèng: ñoäng löïc cuûa soá phieáu choáng cao naøy laø söï sôï haõi lo laéng, neân trong dieãn töø cuoái cuøng cuûa ngaøi, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khuyeân hoï: "can ñaûm leân, haõy ñöùng daäy, ñöøng sôï!".
Ñöùc Hoàng Y Nichols nhaéc laïi baàu khí côûi môû taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng. Ngaøi coøn nhôù caâu phaùt bieåu thôøi danh cuûa Ñöùc Hoàng Y Schonborn: "xin quùy vò thaän troïng khi noùi veà ngöôøi ly dò vì cha meï toâi laø nhöõng ngöôøi ly dò. Xin quùy vò suy nghó caùch noùi veà vaán ñeà naøy, vì chuùng ta noùi veà chính ñôøi soáng ta, veà ñôøi soáng caùc ngöôøi cuûa chính ta".
Ñöùc Giaùo Hoaøng baûo ñaûm söï hôïp nhaát
Taïp chí America cuõng phoûng vaán Vieän Phuï Jeremias Schroder, moät trong caùc nghò phuï cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015. Vieän Phuï naêm nay 50 tuoåi, thuoäc Doøng Bieån Ñöùc Truyeàn Giaùo taïi St. Ottilien. Hieän doøng coù 1,000 thaønh vieân, raûi raùc treân 20 quoác gia. Theo Vieän Phuï, Thöôïng Hoäi Ñoàng caàn moät vieãn aûnh lòch söû, vì moái lieân heä cuûa Giaùo Hoäi vôùi thôøi hieän ñaïi vaø lòch söû cuûa noù laø "nhöõng vaán ñeà bao truøm" cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng.
Vieän Phuï cho raèng "nhöõng ñieàu hieän nay ta coi laø chaân lyù tröôøng cöûu thöïc ra ñaõ chæ ñöôïc leân coâng thöùc taïi Coâng Ñoàng Trent, vaø ñaây laø ñieàu nhieàu nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng khoâng hieåu... Laø caùc tu só Bieån Ñöùc, chuùng toâi lôùn leân vôùi moät caûm thöùc lòch söû, moïi ñieàu chuùng toâi coù ñeàu ñöôïc leân khuoân trong lòch söû, nhöng caûm thöùc naøy khoâng coù trong Thöôïng Hoäi Ñoàng".
Tuy nhieân, Vieän Phuï cho hay caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ tieán laïi "gaàn nhau hôn nhieàu", khoâng nhaát thieát veà laäp tröôøng maø laø veà "caùch phaùt bieåu". "Caùc ngaøi nhìn vaøo maét nhau. Chuùng toâi ngoài saùt caïnh nhau, ñuïng cuøi choû nhau laø thöôøng, trong nhöõng caên phoøng nhoû xíu".
Caùc dò bieät lôùn lao thöôøng lieân heä tôùi tín lyù, caûm thöùc ñöùc tin vaø vieäc söû duïng ngoân ngöõ. Vaø ñieàu naøy "cuûng coá ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi vaøo hoâm thöù Baåy: raèng con ñöôøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaït tôùi ñænh cao cuûa noù nôi Giaùm Muïc Roâma. Ngaøi laø ngöôøi baûo ñaûm söï hôïp nhaát cuûa ta".
Caùm ôn meï
Ñaøi Phaùt Thaùnh Vatican thì phoûng vaán Ñöùc Cha Charles Palmer Buckle, Toång Giaùm Muïc Accra cuûa Ghana veà traûi nghieäm cuûa ngaøi trong ba tuaàn döï Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015. Ngaøi cho bieát: Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ laøm ngaøi hieåu thaáu taàm quan troïng cuûa gia ñình.
Ngaøi baûo: "toâi muoán chaïy veà nhaø oâm laáy meï toâi, naêm nay ñaõ 88 tuoåi, nhaåy nhoùt voøng voøng vôùi ngaøi maø noùi: 'meï ôi, con caùm ôn meï vaø thaày'. Thaày toâi qua ñôøi ñaõ 30 naêm nay. Meï toâi thì coøn soáng. Toâi muoán caùm ôn meï. Toâi muoán hoân tay meï maø noùi: caùm ôn meï... vì thaày toâi vaø meï toâi ñaõ döôõng duïc chuùng toâi trong caûnh ñôn sô. Thaày toâi chæ laø moät döôïc só; meï toâi laø baø noäi trôï. Vaø cha coù bieát chuùng toâi bao nhieâu ngöôøi khoâng?... Möôøi hai ngöôøi con: baåy trai, naêm gaùi, taát caû ñeàu ñöôïc giaùo duïc ñaøng hoaøng; cao nhaát coù theå ñaït tôùi".
Ñieàu coøn kyø dieäu hôn, theo Ñöùc Toång Giaùm Muïc Buckle laø cha meï ngaøi ñaõ giöõ cho anh chò em ngaøi vaø caùc con caùc chaùu ñoâng ñuùc cuûa hoï ñoaøn keát vôùi nhau cho tôùi taän nay: "nhôø ñöùc tin cuûa thaày meï toâi, taát caû chuùng toâi vaãn ñoaøn keát vôùi nhau".
Troïn voøng Emmau
Thieån nghó nhaän ñònh caûm ñoäng nhaát veà Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015 phaûi daønh cho Ñöùc Hoàng Y Timothy Dolan, Toång Giaùm Muïc New York. Thöïc vaäy, vöøa veà tôùi toång giaùo phaän cuûa mình ngaøy 26 thaùng Möôøi, 2015, Ñöùc Hoàng Y taûi leân blog cuûa ngaøi www.cardinaldolan.org moät baøi chia seû, trong ñoù ngaøi noùi tôùi ba ôn phuùc vaø hai thaùch ñoá.
Ôn phuùc ñaàu tieân laø ñöôïc thaáy Ñöùc Thaùnh Cha haøng ngaøy, khoâng haún ñeå ñöôïc laéng nghe ngaøi maø laø ñöôïc ngaøi heát söùc laéng nghe. Ngaøi yeâu caàu caùc nghò phuï noùi töï do vaø daønh giôø laéng nghe töøng vò! Ôn phuùc thöù hai laø Giaùo Hoäi hoaøn vuõ: taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, Ñöùc Hoàng Y ñöôïc gaëp caùc giaùm muïc anh em, caùc ñaïi bieåu ñaïi keát, caùc thaàn hoïc gia vaø caùc caëp vôï choàng khaép theá giôùi, tính hoaøn vuõ thaät laø hieån hieän. Baøi hoïc laø: ta thuoäc veà Giaùo Hoäi, nhöng ta khoâng laø toaøn boä Giaùo Hoäi, thaønh thöû khi Thöôïng Hoäi Ñoàng trôû tôùi trôû lui vôùi moät soá vaán ñeà tranh caõi "thì caàn nhôù raèng# ta phaûi nhìn quaù beân kia nhöõng quan taâm heïp hoøi cuûa mình".
Ôn phuùc thöù ba: chöùng taù ñôøi soáng gia ñình Coâng Giaùo. Chaéc chaén, coù nhöõng baát ñoàng taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, nhöng khoâng coù baát ñoàng naøo veà taàm quan troïng coù tính yeáu tính tuyeät ñoái cuûa gia ñình, tính trung taâm cuûa noù trong keá hoaïch cöùu roãi cuûa ta. Thöôïng Hoäi Ñoàng nhaéc ta nhôù: ta caàn caùm ôn thaày meï ta tröôùc nhaát, nhö Ñöùc Toång Giaùm Muïc Buckle muoán laøm treân ñaây. Ñöùc Hoàng Y Dolan taâm söï: Nghe caùc caëp vôï choàng keå laïi chöùng töø cuûa hoï, ngaøi caûm thaáy phaûi caùm ôn caùc gia ñình trong toång giaùo phaän New York vì loøng "ñaïi löôïng soáng ôn goïi laøm moân ñeä cuûa Chuùa trong pheùp hoân phoái thaùnh thieän, nhö nhöõng ngöôøi cha ngöôøi meï, nhö caùc phuï huynh vaø con em, nhö caùc oâng baø, ngöôøi ñôõ ñaàu, nhö coâ caäu chuù dì, vaø nhö anh chò em!"
Coøn veà hai thaùch ñoá, thì thaùch ñoá ñaàu tieân laø ñi troïn con ñöôøng hay haønh trình Emmau. Ai cuõng ñaõ thuoäc loøng caâu truyeän Chuùa ñoàng haønh vôùi hai moân ñeä ñang ngaõ loøng treân ñöôøng Emmau tieán vaøo ñeâm toái vaø nhôø cuoäc ñoàng haønh naøy, hoï môû maét ra vaø quyeát chí ñi ngöôïc trôû veà aùnh saùng phuïc sinh cuûa Gieârusalem!
Phöông thöùc ñoàng haønh noùi treân cuûa Chuùa Gieâsu ñaõ ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Thomas Christopher Collins cuûa Toronto trình baày taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Dolan toùm taét nhö sau: Chuùa Gieâsu ñeán gaàn. Ngöôøi ñoàng haønh vôùi hoï moät caùch ñaày yeâu thöông. Ngöôøi hoûi hoï cho bieát tình huoáng cuûa hoï. Ngöôøi laéng nghe traûi nghieäm cuûa hoï. Ngöôøi pheâ phaùn sai laàm cuûa hoï. Ngöôøi daïy hoï söï thaät cuûa Thaùnh Kinh. Ngöôøi töï maëc khaûi trong Pheùp Thaùnh Theå. Nhôø ñoù, Ngöôøi phuïc hoài nieàm hy voïng cuûa hoï vaø daãn hoï trôû veà (Gieârusalem)!
Caùc moân ñeä ñi höôùng sai, Chuùa Gieâsu ñaõ daãn hoï ñi ngöôïc laïi ñuùng höôùng! Moät voøng Emmau troøn tròa. Moät soá goùp yù trong Thöôïng Hoäi Ñoàng chæ coù nöûa voøng Emmau, caùi nöûa voøng thaát voïng ñöa ngöôøi ta vaøo boùng ñeâm. Caùi nöûa voøng chæ ñoàng haønh maø khoâng trôû laïi. Caùi nöûa voøng chæ coù hoûi vaø laéng nghe, voâ tình giam haõm ngöôøi ta maõi xa ôn cöùu roãi. Neáu chæ pheâ phaùn thì chæ toå gaây theâm ñau khoå cho ngöôøi ñang ñau khoå. Neáu chæ daïy söï thaät khaùch quan cuûa Thaùnh Kinh, thì ta ñaâu coù chæ cho ngöôøi ta thaáy laøm theá naøo noù laø tin vui cho töøng linh hoàn caù theå. Neáu ta mang ngöôøi ta tôùi Thaùnh Theå maø tröôùc ñoù khoâng chuaån bò ñeå hoï hoaùn caûi hoài taâm, thì laøm sao hoï ñöôïc maïc khaûi cuûa Chuùa Gieâu bieán caûi!
Ñaõ ñaønh laø khoâng deã, nhöng thaùch ñoá coù bao giôø deã daøng. Noùi toùm laïi söù meänh cuûa ta laø:ñeán gaàn, ñoàng haønh, hoûi, laéng nghe, pheâ phaùn sai laàm, daïy söï thaät cuûa Tin Möøng, toû baày Chuùa Kitoâ, phuï choài hy voïng, laøm ngöôøi ta hoùan caûi, trôø laïi vôùi Giaùo Hoäi.
Baûn Töôøng Trình Sau Cuøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, theo Ñöùc Hoàng Y Dolan, ñaõ bao truøm taát caû caùc böôùc aáy trong caùc ñeà nghò cuûa mình.
Thaùch ñoá thöù hai: Phoøng Treân Laàu. Chuùa hieän ra vôùi caùc moân ñeä vaãn ôû laïi Phoøng Treân Laàu! Hoï chaúng toát laønh gì, cuõng nhaùt ñaûm, maát tinh thaàn, ñaày hoaøi nghi, baát traéc, nhöng hoï khoâng troán chaïy vaøo ñeâm toái nhö hai moân ñeä Emmau, hoï tieáp tuïc ôû laïi Phoøng Treân Laàu, laø nôi hoï neân ôû laïi, vôùi nhau, chôø ñöôïc xaùc nhaän tin vui do Maria Mañaleâna mang tôùi raèng Thaày ñaõ soáng laïi thaät roài!
Ñöùc Hoàng Y Dolan vieát raèng khoâng phaûi ai ai cuõng leân ñöôøng ñi Emmau, böôùc vaøo ñeâm ñen. Coù nhöõng ngöôøi vaãn anh huøng ôû laïi vôùi "tieåu Giaùo Hoäi", duø vôùi cöûa kín then caøi vì sôï bò loä laø moân ñeä cuûa ngöôøi bò ñoùng ñính! Chuùa Gieâsu ñaõ ñoàng haønh vôùi hoï vaø Giaùo Hoäi cuõng phaûi ñoàng haønh vôùi hoï.
Nhöõng ngöôøi treân ngaøy nay bò coi laø taân thieåu soá, duø hoï ñoâng voâ keå, taân thieåu soá ñoái vôùi neàn vaên hoùa ñöông thònh. Caùc nghò phuï cuõng nhö caùc quan saùt vieân taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng nhaán maïnh: hoï laø nhöõng ngöôøi ñoäc thaân, nhöõng ngöôøi bò loâi cuoán bôûi ngöôøi ñoàng phaùi, nhöõng ngöôøi ly dò, nhöõng ngöôøi goùa vôï goùa choàng, nhöõng ngöôøi môùi tôùi moät quoác gia môùi laï, nhöõng ngöøôi khuyeát taät, nhöõng ngöôøi giaø caû, quanh quaån trong nhaø, caùc nhoùm thieåu soá saéc toäc vaø toân giaùo.
Rieâng Ñöùc Hoàng Y Dolan thì theâm: hoï laø nhöõng caëp vôï choàng caäy nhôø ôn thaùnh vaø loøng thöông xoùt cuûa Chuùa luoân coá gaéng soáng nhaân ñöùc vaø trung thaønh: trì chí qua caùc thöû thaùch, vì coi hoân nhaân laø chuyeän vónh vieãn; laø caùc thanh nieân nam nöõ quyeát ñònh khoâng chung soáng vôùi nhau tröôùc khi cöôùi nhau; ngöôøi ñoàng tính nam nöõ muoán soáng trong saïch...
Nhöõng ngöôøi nhö treân ñaùng ñöôïc ta khích leä vaø naâng ñôõ. Nhöng ngöôïc laïi hoï cuõng khích leä ta vaø naâng ñôõ ta baèng chöùng taù soáng cuûa hoï.
Vuõ Vaên An