Cuoäc Phoûng Vaán Ñöùc Phanxicoâ
cuûa Ñaøi Renascenca, Boà Ñaøo Nha
Cuoäc Phoûng Vaán Ñöùc Phanxicoâ cuûa Ñaøi Renascenca, Boà Ñaøo Nha.
Roma (VietCatholic News 15-09-2015) - Theo tin Catholic World News, ngaøy 14 thaùng 9 naêm 2015, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ vöøa daønh cho Ñaøi Phaùt Thanh Renascenca, Boà Ñaøo Nha, moät cuoäc phoûng vaán veà nhieàu vaán ñeà thôøi söï ñang dieãn ra taïi AÂu Chaâu noùi chung.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên cuoäc phoûng vaán cuûa Aura Miguel (Vatican):
- Trong tö caùch moät vò Giaùo Hoaøng ñeán "töø taän cuøng theá giôùi", Ñöùc Thaùnh Cha thaáy Boà Ñaøo Nha vaø daân chuùng Boà Ñaøo Nha ra sao?
+ Toâi chæ môùi tôùi Boà Ñaøo Nha coù moät laàn, taïi phi tröôøng, laâu laém roài. Luùc ñoù toâi ñang bay tôùi Roâma vôùi Varig vaø maùy bay döøng taïi Lisbon, thaønh thöû toâi chæ bieát coù phi tröôøng. Nhöng toâi bieát raát nhieàu ngöôøi Boà Ñaøo Nha. ÔÛ chuûng vieän taïi Buenos Aires, nhieàu nhaân vieân laø di daân Boà Ñaøo Nha. Hoï laø nhöõng ngöôøi toát laønh, raát gaàn guõi vôùi caùc chuûng sinh. Vaø cha toâi coù moät ñoàng nghieäp ngöôøi Boà. Toâi coøn nhôù teân cuûa oâng laø Adelina, moät ngöôøi toát laønh. Ñieàu toâi muoán noùi laø toâi chöa gaëp ngöôøi Boà naøo xaáu xa caû.
- Trong dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi caùc giaùm muïc Boà Ñaøo Nha, ngoaøi vieäc khen ngôïi ngöôøi Boà vaø ñöa ra caùi nhìn thanh thaûn ñoái vôùi hieän tình cuûa Giaùo Hoäi, Ñöùc Thaùnh Cha coù noùi tôùi hai quan taâm: moät lieân quan tôùi tuoåi treû vaø quan taâm kia lieân quan tôùi giaùo lyù. Ñöùc Thaùnh Cha söû duïng moät hình aûnh ñeå noùi raèng "trang phuïc luùc röôùc leã laàn ñaàu khoâng coøn thích hôïp vôùi ngöôøi treû nöõa", nhöng moät soá coäng ñoàng "vaãn naèng naëc ñoøi hoï phaûi maëc chuùng"... Vaán ñeà laø gì aï?
+ Ñoù chæ laø caùch noùi ví von. Ngöôøi treû ít leã nghi hôn vaø hoï muoán theo caùch rieâng cuûa hoï. Ta phaûi ñeå hoï tieán thoâi, nhöng neân ñoàng haønh vôùi hoï, ñöøng ñeå hoï coâ ñôn, maø phaûi ñoàng haønh vôùi hoï. Vaø bieát caùch ñoàng haønh vôùi hoï moät caùch khoân ngoan, bieát luùc naøo caàn noùi vôùi hoï, vaø bieát caùch laéng nghe hoï. Ngöôøi treû raát hieáu ñoäng. Hoï khoâng muoán bò laøm phieàn vaø theo nghóa ñoù, coâ coù theå noùi "trang phuïc röôùc leã laàn ñaàu khoâng coøn thích hôïp vôùi ngöôøi treû nöõa". Treû em, ngöôïc laïi, thích trang phuïc röôùc leã laàn ñaàu khi leân röôùc leã. Ñoù laø moät thöù aûo giaùc. Nhöng ngöôøi treû thí thích nhöõng thöù aûo giaùc khaùc, vì hoï ñang thay ñoåi, ñang lôùn leân, ñang tìm toøi, phaûi khoâng? Ñoù laø lyù do taïi sao coâ caàn ñeå hoï phaùt trieån, ñoàng haønh vôùi hoï, kính troïng hoï vaø noùi naêng vôùi hoï theo caùch moät ngöôøi cha.
- Vì cuøng moät luùc, coù nhöõng tieâu chuaån caàn ñeà xuaát, nhöng nhöõng tieâu chuaån naøy thöôøng laïi khoâng haáp daãn!
Ñoù chính laø lyù do khieán coâ phaûi tìm hieåu ñieàu gì loâi cuoán ngöôøi treû aáy. Thí duï, ñieàu naøy xaåy ra khaép nôi, neáu coâ ñeà nghò vôùi hoï moät cuoäc quaù giang xe, hay ñi caém traïi hoaëc ñi truyeàn giaùo hay ñi thaêm moät vieän teá baàn (cotolengo) ñeå chaêm soùc ngöôøi beänh trong moät tuaàn leã, hay trong hai tuaàn leã, thì chaéc anh ta seõ raát thuù vò vì anh ta muoán laøm moät ñieàu gì cho ngöôøi khaùc. Anh ta seõ caûm thaáy mình ñöôïc bao boïc.
- Bao boïc?
+ Ñuùng, anh ta ñöôïc cuoán vaøo, ñöôïc daán thaân. Anh ta khoâng coøn ñöùng ngoaøi nhìn vaøo nöõa. Anh ta ñeå mình can döï vaøo, nghóa laø, daán thaân cam keát.
- Nhö theá khoâng coøn lyù do gì ñeå anh ta khoâng löu laïi?
+ Vì anh ta ñöôïc laøm theo caùch cuûa anh ta maø.
- Nhö theá thì Giaùo Hoäi phaûi tieáp nhaän thaùch thöùc naøo? Ñöùc Thaùnh Cha cuõng coù noùi tôùi loái daïy giaùo lyù, ñoâi khi quaù lyù thuyeát vaø khoâng theå ñeà xuaát ñöôïc cuoäc gaëp gôõ baûn thaân naøo...
+ Ñuùng, ñieàu quan troïng laø giaùo lyù ñöøng chæ coù tính lyù thuyeát. Ñieàu aáy khoâng ñem laïi hieäu quaû. Giaùo lyù laø ñem laïi cho ngöôøi ta moät lyù thuyeát soáng vaø, do ñoù, noù phaûi bao goàm ba ngoân ngöõ: ngoân ngöõ cuûa trí, ngoân ngöõ cuûa taâm vaø ngoân ngöõ cuûa tay.
Giaùo lyù phaûi bao goàm ba ñieàu aáy: ñeå ngöôøi treû khoâng nhöõng nghó vaø bieát ñöùc tin laø gì, maø ñoàng thôøi, traùi tim hoï phaûi caûm nhaän ñöôïc yù nghóa cuûa ñöùc tin aáy vaø ñaøng khaùc, hoï phaûi laøm sao thöïc hieän ñöôïc söï vieäc nöõa. Neáu giaùo lyù thieáu moät trong ba thöù ngoân ngöõ naøy, noù seõ öù ñoïng. Ba ngoân ngöõ: nghó veà vieäc phaûi caûm nhaän ra sao vaø phaûi laøm gì, caûm nhaän ñieàu coâ nghó vaø ñieàu coâ laøm, laøm ñieàu coâ caûm nhaän vaø ñieàu coâ nghó.
- Laéng nghe Ñöùc Thaùnh Cha noùi, xem ra ñieàu gì cuõng roõ raøng caû... nhöng, nhìn chung quanh, nhaát laø nhìn vaøo AÂu Chaâu cuõ, theá giôùi Kitoâ Giaùo cuõ, thì thaáy söï vieäc khoâng haún theá. Ñieàu gì ñang thieáu ôû ñaây? Thay ñoåi naõo traïng? Ñöùc Thaùnh Cha coù theå noùi gì veà tình theá naøy?
+ Toâi khoâng bieát caùc naõo traïng ñang thay ñoåi, vì toâi khoâng quen thuoäc heát moïi söï, ñuùng khoâng? Nhöng quaû thöïc, phöông phaùp hoïc thì ñoâi khi khoâng hoaøn haûo. Ta phaûi tìm ra moät phöông phaùp giaùo lyù coù theå lieân keát ñöôïc ba ñieàu: caùc söï thaät caàn phaûi tin, nhöõng ñieàu caàn caûm nhaän vaø nhöõng ñieàu caàn phaûi laøm, neân laøm.
- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, chuùng con mong ñôïi Ñöùc Thaùnh Cha taïi Boà Ñaøo Nha dòp baùch chu nieân ngaøy Ñöùc Meï hieän ra taïi Fatima. Ba vò giaùo hoaøng ñaõ tôùi thaêm chuùng con, rieâng Ñöùc Gioan Phaoloâ II thì ñaõ thaêm chuùng con ñeán ba laàn. Ñöùc Thaùnh Cha heát loøng suøng kính Ñöùc Nöõ Trinh Dieãm Phuùc, Ñöùc Thaùnh Cha mong muoán gì ôû chuyeán ñi naêm 2017?
+ Roài, ta caàn phaûi thaúng thaén veà chuyeän naøy. Toâi raát muoán ñi Boà Ñaøo Nha döï leã kyû nieäm baùch chu nieân. Naêm 2017 cuõng laø naêm kyû nieäm 300 naêm ngaøy khaùm phaù ra töôïng Ñöùc Meï Aparecida, taïi Ba Taây.
Do ñoù, toâi cuõng muoán tôùi ñoù nöõa vaø toâi ñaõ höùa laø seõ tôùi ñoù roài. Coøn veà Boà Ñaøo Nha, toâi töøng noùi toái muoán ñi, toâi raát muoán ñi. Ñi Boà Ñaøo Nha thì deã daøng hôn, ta coù theå ñi veà trong cuøng moät ngaøy hoaëc, toát nhaát, ñi moät ngaøy röôõi hay hai ngaøy. Ñi gaëp Nöõ Trinh Dieãm Phuùc nöõa. Ngaøi laø moät baø meï, heát söùc laø moät baø meï, vaø söï hieän dieän cuûa ngaøi luoân ñoàng haønh vôùi daân Chuùa. Neân toâi muoán ñöôïc ñeán Boà Ñaøo Nha, voán laø moät ñaát nöôùc ñöôïc nhieàu öu ñaõi.
- Ñöùc Thaùnh Cha mong ñôïi gì nôi ngöôøi Boà Ñaøo Nha chuùng con? Chuùng con coù theå chuaån bò chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ra sao maø vaãn tuaân theo caùc yeâu caàu cuûa Ñöùc Meï moät caùch toát nhaát?
+ Ñöùc Trinh Nöõ Maria luoân yeâu caàu chuùng ta caàu nguyeän, chaêm soùc gia ñình vaø tuaân theo caùc giôùi raên. Ngaøi khoâng yeâu caàu nhöõng ñieàu xa laï. Ngaøi yeâu caàu ta caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi laïc ñöôøng, cho nhöõng ngöôøi töï nhaän mình coù toäi, haù taát caû chuùng ta khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi coù toäi hay sao? Toâi laø ngöôøi coù toäi tröôùc heát. Nhöng ngaøi quaû yeâu caàu ñieàu aáy, vaø nhöõng lôøi yeâu caàu naøy neân ñöôïc söû duïng ñeå chuaån bò, qua caùc lôøi nhaén nhuû ñaày tình maãu töû, heát söùc maãu töû# vaø ñeå laøm cho ngaøi ñöôïc moïi con caùi bieát ñeán. Ñieàu laï laø ngaøi luoân ñoaùi nhìn nhöõng linh hoàn ñôn sô, ñuùng khoâng? Raát ñôn sô.
- Luùc chuùng ta ñang noùi ñaây, thì coù cuoäc khuûng hoaûng tî naïn. Ñöùc Thaùnh Cha traûi nghieäm tình theá naøy ra sao?
+ Ñaây chæ laø ñaàu nhoâ cuûa ngoïn nuùi baêng ngaàm. Nhöõng ngöôøi khoán khoå naøy troán chaïy chieán tranh, ngheøo ñoùi, nhöng ñaây chæ laø ñaàu nhoâ cuûa ngoïn nuùi baêng ngaàm. Vì nguyeân nhaân cuûa noù naèm saâu beân döôùi; vaø nguyeân nhaân naøy chính laø moät heä thoáng kinh teá xaõ hoäi xaáu xa vaø baát coâng, trong moïi söï, khaép theá giôùi, noùi veà vaán ñeà moâi sinh, trong xaõ hoäi heä thoáng kinh teá xaõ hoäi, trong chính trò, con ngöôøi phaûi luoân chieám vò trí trung taâm. Heä thoáng kinh teá ñang noåi baät ngaøy nay laáy con ngöôøi ra khoûi trung taâm, ñaët thaàn taøi, ngaãu thaàn thôøi trang thay theá vaøo ñoù. Coù nhöõng con soá thoáng keâ, toâi khoâng nhôù chính xaùc, neân raát coù theå sai, nhöng 17% daân soá theá giôùi ñang sôû höõu 80% cuûa caûi hoaøn caàu.
Vaø vieäc boùc loät caùc nöôùc theá giôùi thöù ba naøy, veà trung kyø, ñang mang laïi caùc haäu quaû sau ñaây: ngöôøi naøo cuõng muoán tôùi AÂu Chaâu#
Vaø cuøng moät ñieàu ñoù ñang xaåy ra taïi caùc ñoâ thò lôùn. Taïi sao caùc khu oå chuoät laïi xuaát hieän taïi caùc ñoâ thò lôùn?
- Cuøng moät tieâu chuaån...
+ Ñuùng, cuøng moät tieâu chuaån... Nhöõng ngöôøi ñeán töø vuøng queâ naøy, vì vuøng queâ ñaõ bò phaù röøng, vì naïn ñoäc canh. Hoï khoâng coù vieäc laøm, thaønh thöû hoï phaûi leân caùc ñoâ thò lôùn thoâi.
- ÔÛ Phi Chaâu cuõng theá...
+ ÔÛ Phi Chaâu, cuõng cuøng moät hieän ñöôïng ñoù. Thaønh thöû, caùc di daân ñang keùo nhau tôùi AÂu Chaâu cuõng cuøng laø moät vieäc, töùc vieäc ñi kieám moät choã naøo ñoù (ñeå soáng). Vaø, dó nhieân, vaøo luùc naøy, ñoái vôùi AÂu Chaâu, quaû laø ñieàu baát ngôø, vì chuùng ta ít khi tin raèng nhöõng vieäc naøy coù theå xaåy ra, coù ñuùng khoâng? Nhöng chuùng ñaõ xaåy ra.
- Nhöng khi Ñöùc Thaùnh Cha tôùi Strasbourg, Ñöùc Thaùnh Cha töøng noùi raèng ñieàu caàn thieát laø haønh ñoäng giaûi quyeát caùc nguyeân nhaân, chöù khoâng chæ giaûi quyeát caùc haäu quaû. Hình nhö khoâng coù ai laéng nghe Ñöùc Thaùnh Cha luùc ñoù vaø, baây giôø, caùc haäu quaû thì thaáy thaät gaàn...
+ Ta phaûi tìm tôùi caùc nguyeân nhaân...
- Nhöng coù leõ khoâng ai laéng nghe Ñöùc Thaùnh Cha...
+ Nôi naøo ñoùi keùm laø nguyeân nhaân, ta phaûi taïo coâng aên vieäc laøm, phaûi ñaàu tö. Nôi naøo chieán tranh laø nguyeân nhaân, haõy tìm kieám hoøa bình, haõy laøm vieäc cho hoøa bình. Ngaøy nay, theá giôùi ñang gaây chieán vôùi chính mình, nghóa laø theá giôùi ñang coù chieán tranh, nhö toâi töøng noùi, töøng maûng, chuùt chuùt moät, nhöng theá giôùi cuõng ñang chieán tranh choáng laïi ñaát ñai, huûy dieät ñaát ñai, caên nhaø chung cuûa chuùng ta, töùc moâi tröôøng. Caùc nuùi baêng ñang noùng chaåy ra, taïi baéc cöïc, caùc con gaáu baéc cöïc phaûi tieáp tuïc leân cöïc baéc ñeå soáng coøn...
- Vaø hình nhö ta khoâng coøn löu taâm tôùi con ngöôøi vaø soá phaän hoï nöõa... Ñöùc Thaùnh Cha thaáy phaûn öùng cuûa AÂu Chaâu vaøo luùc naøy ra sao, vôùi quaù nhieàu chuû tröông khaùc nhau: moät soá ñang xaây töôøng ngaên caûn, soá khaùc thì nhaän ngöôøi tî naïn theo toân giaùo cuûa hoï, soá khaùc nöõa lôïi duïng tình theá ñeå ñöa ra caùc tuyeân boá mò daân...
+ Moãi ngöôøi ñeàu giaûi thích yù nghóa neàn vaên hoùa rieâng cuûa hoï. Vaø, ñoâi khi, vieäc giaûi thích theo yù thöùc heä, hay giaûi thích baèng yù nieäm, deã daøng hôn vieäc thöïc hieän söï vieäc, ñieàu voán laø thöïc taïi. Beân ngoaøi AÂu Chaâu, coù moät hieän töôïng khaùc ñang laøm toâi raát ñau loøng: Ngöôøi Rohingya (saéc daân thieåu soá theo Hoài Giaùo, coù leõ xuaát phaùt töø Mieán Ñieän. Bò ñaåy qua beân leà vaø bò baùch haïi vì caùc lyù do saéc toäc vaø toân giaùo. Lieân Hieäp Quoác ñaõ ñôn cöû ngöôøi Rohingya nhö laø moät trong caùc saéc daân thieåu soá bò baùch haïi hôn caû treân theá giôùi) bò ñuoåi khoûi xöù sôû cuûa hoï, phaûi leân thuyeàn vaø ra ñi. Hoï tôùi moät haûi caûng hay moät bôø bieån, ñöôïc cho aên cho uoáng roài laïi bò ñuoåi ra ngoaøi khôi, chöù khoâng ñöôïc leân bôø. Quaû ñang thieáu khaû naêng tình ngöôøi chaøo ñoùn.
- Vì khoâng haún laø noùi veà khoan dung, maø ñuùng hôn laø khoan dung: laø chaøo ñoùn...!
+ Chaøo ñoùn, chaøo ñoùn ngöôøi khaùc vaø hoï coù theá naøo chaøo ñoùn hoï nhö theá. Toâi laø con trai ngöôøi di daân vaø toâi thuoäc lôùp di daân naêm 1929. Nhöng ôû AÙ Caên Ñình, töø naêm 1884, ngöôøi YÙ vaø ngöôøi Taây Ban Nha baét ñaàu tôùi... Toâi khoâng bieát luùc naøo thì ñôït ngöôøi Boà Ñaøo Nha tôùi. Nhöng ngöôøi di daân tôùi töø ba quoác gia naøy. Vaø khi hoï tôùi, moät soá coù tieàn, soá khaùc phaûi tôùi caùc traïi tieáp cö di daân vaø töø ñoù, hoï ñöôïc chuyeån tôùi caùc ñoâ thò. Hoï ñi laøm hay ñi tìm vieäc laøm. Quaû thöïc luùc ñoù coù vieäc laøm, nhöng nhöõng ngöôøi thuoäc gia ñình toâi, ñaõ coù vieäc ngay khi môùi tôùi naêm 1929, nhöng, do cuoäc khuûng hoaûng kinh teá thaäp nieân 1930, naêm 1932 phaûi lang thang ngoaøi ñöôøng, khoâng coøn gì caû. OÂng noäi toâi mua moät nhaø kho vôùi 2000 pesos möôïn cuûa ngöôøi ta, coøn cha toâi, voán laø moät keá toaùn vieân, phaûi ñi baùn caùc saûn phaåm töø moät chieác thuùng. Nhö theá, hoï coù yù chí chieán ñaáu, ñeå thaønh coâng... Toâi thaám thía caûnh di daân! Roài xaåy ra caùc cuoäc di daân trong Theá Chieán II, nhaát laø töø Trung AÂu, nhieàu ngöôøi Ba Lan, Tieäp Khaéc, Croâaùt, Sloâvian vaø caû ngöôøi Syria vaø Lebanon nöõa. Coøn chuùng toâi thì an oån ôû ñoù. Khoâng heà coù chuyeän baøi ngoaïi taïi AÙ Caên Ñình. Coøn hieän nay, ñang coù caùc cuoäc di daân noäi boä ngay beân trong Myõ Chaâu, hoï töø nhieàu nöôùc Myõ Chaâu tôùi AÙ Caên Ñình, duø ñaõ giaûm ñi trong ít naêm qua, vì caøng ngaøy caøng ít vieäc laøm hôn taïi AÙ Caên Ñình.
- Vaø cuõng töø Meã Taây Cô vaøo Hieäp Chuùng Quoác...
+ Hieän töôïng di daân naøy laø moät thöïc teá. Nhöng toâi muoán noùi veà hieän töôïng naøy khoâng phaûi ñeå ñoåi loãi cho baát cöù ai caùch rieâng. Khi coù choã troáng, thì ngöôøi ta raùng laáp ñaày noù. Neáu moät quoác gia khoâng coù treû em, thì caùc di daân seõ tôùi vaø chieám choã cuûa chuùng. Toâi nghó tôùi sinh suaát taïi YÙ, Boà Ñaøo Nha vaø Taây Ban Nha. Toâi tin sinh suaát naøy hieän gaàn tôùi 0%. Thaønh thöû, neáu khoâng coù treû nhoû, thì seõ coù nhieàu choã troáng. Vaø, theo giaûi thích raát coù theå khoâng ñuùng cuûa toâi, vieäc khoâng muoán coù con naøy, moät phaàn, do neàn vaên hoùa chuoäng tieän nghi deã chòu taïo neân, haù khoâng phaûi sao? Trong chính gia ñình toâi, maáy naêm tröôùc ñaây, toâi nghe caùc anh em hoï ngöôøi YÙ cuûa toâi noùi raèng "Con caùi ö? Xin mieãn. Chuùng toâi thích ñi du lòch nghæ heø, hay mua bieät thöï, hoaëc ñieàu naøy ñieàu noï hôn"... Coøn ngöôøi giaø thì caøng ngaøy caøng coâ ñôn hôn. Toâi tin thaùch ñoá lôùn nhaát cuûa AÂu Chaâu laø trôû laïi vôùi vieäc laøm baø meï AÂu Chaâu...
- ...Ngöôïc vôùi...
+ ...Laøm baø noäi AÂu Chaâu. Maëc duø coù nhöõng nöôùc AÂu Chaâu treû tyû duï nhö Albani. Nöôùc naøy gaây aán töôïng nôi toâi, nhöõng ngöôøi khoaûng 40, 45# vaø caû Bosnia laãn Herzegovina nöõa, nghóa laø caùc nöôùc töï taùi thieát sau chieán tranh.
- Ñoù laø lyù do taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha thaêm nöôùc naøy...
+ Dó nhieân ñuùng nhö theá. Ñaây laø daáu chæ cuûa AÂu Chaâu.
- Nhöng thaùch ñoá chaøo ñoùn caùc ngöôøi tî naïn ñang keùo vaøo AÂu Chaâu hieän nay, theo quan ñieåm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, coù laø ñieàu tích cöïc ñoái vôùi AÂu Chaâu hay khoâng?Noù coù mang laïi ích lôïi khoâng, hay chæ laø moät khieâu khích? Lieäu cuoái cuøng AÂu Chaâu coù tænh thöùc khoâng, coù thay ñoåi ñöôøng ñi khoâng?
+ Coù theå. Ñaõ ñaønh, toâi nhìn nhaän raèng hieän nay caùc ñieàu kieän an toaøn bieân giôùi khoâng gioáng nhö tröôùc ñaây. Söï thaät laø caùch ñaây chöøng 400 caây soá tính töø Sicily, coù moät nhoùm khuûng boá raát taøn aùc. Thaønh thöû coù nguy cô bò xaâm nhaäp, ñieàu naøy coù thaät.
- Coù theå vaøo caû Roâma...
+ Ñuùng, khoâng ai daùm noùi Roâma ñöôïc mieãn nhieãm khoûi ñe doïa naøy. Nhöng coâ coù theå ñeà phoøng vaø lo lieäu cho nhöõng ngöôøi naøy laøm vieäc. Nhöng coøn moät vaán ñeà nöõa, ñoù laø: AÂu Chaâu saép traûi qua moät cuoäc khuûng hoaûng raát lôùn veà lao ñoäng. Coù moät nöôùc# Thöïc ra, toâi xin nhaéc tôùi 3 nöôùc, duø khoâng neâu ñích danh, nhöng moät soá thuoäc nhöõng nöôùc quan troïng nhaát taïi AÂu Chaâu, trong ñoù naïn thaát nghieäp nôi nhöõng ngöôøi döôùi 25 tuoåi leân tôùi nöôùc thì 40%, nöôùc thì 47% vaø nöôùc thì 50%. Quaû ñang coù cuoäc khuûng hoaûng lao ñoäng, ngöôøi treû khoâng kieám ra vieäc laøm. Thaønh thöû, söï vieäc ñang coù nhieàu xaùo troän, khoâng theå noùi laø ñôn giaûn ñöôïc. Hieån nhieân, neáu moät ngöôøi tî naïn tôùi, baát chaáp moïi phoøng ngöøa veà an ninh, chuùng ta vaãn phaûi chaøo ñoùn hoï, vì ñaây laø giôùi raên töø trong Thaùnh Kinh. Moâseâ töøng noùi vôùi daân cuûa oâng raèng "anh em haõy chaøo ñoùn ngoaïi kieàu, vì chính anh em töøng laø ngoaïi kieàu treân ñaát Ai Caäp".
- Nhöng lyù töôûng laø hoï khoâng caàn phaûi troán chaïy, hoï coù theå ôû laïi treân laõnh thoå cuûa hoï?
+ Ñuùng nhö theá, vaâng ñuùng theá.
- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, trong kinh truyeàn tin hoâm Chuùa Nhaät, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöa ra thaùch thöùc raát cuï theå naøy nhaèm chaøo ñoùn ngöôøi tî naïn. Ñaõ coù phaûn öùng naøo chöa? Ñöùc Thaùnh Cha ñuùng ra ñang mong moûi ñieàu gì?
+ Ñieàu toâi yeâu caàu laø taïi moãi giaùo xöù vaø tu vieän, moãi ñan vieän, neân tieáp nhaän moät gia ñình. Moät gia ñình, chöù khoâng phaûi moät ngöôøi. Moät gia ñình seõ baûo ñaûm an ninh vaø an toaøn nhieàu hôn, traùnh ñöôïc caùc vuï xaâm nhaäp cuûa nhöõng phaàn töû khaùc. Khi noùi moät giaùo xöù neân chaøo ñoùn moät gia ñình, toâi khoâng coá yù noùi hoï neân vaøo soáng taïi nhaø cuûa vò linh muïc, trong chính nhaø xöù, nhöng moãi coäng ñoàng giaùo xöù neân lo lieäu cho coù nôi naøo ñoù, moät goùc naøo ñoù trong tröôøng coù theå bieán thaønh moät caên hoä nhoû hay, neáu caàn, hoï coù theå cho gia ñình thueâ moät caên hoä nhoû; nhöng hoï neân ñöôïc cung caáp moät maùi che ñaàu, ñöôïc chaøo ñoùn vaø hoäi nhaäp vaøo coäng ñoàng. Toâi ñaõ nhaän ñöôïc raát nhieàu phaûn öùng. Hieän coù nhöõng tu vieän gaàn nhö troáng roãng...
- Hai naêm tröôùc ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöa ra yeâu caàu naøy roài, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaän ñöôïc traû lôøi naøo chöa?
+ Chæ môùi coù boán. Moät trong caùc traû lôøi naøy laø cuûa caùc cha Doøng Teân (cöôøi); Doøng teân, khaù laém! Nhöng ñaây laø moät ñeà taøi nghieâm tuùc, vì cuõng coù côn caùm doã cuûa tieàn taøi nöõa. Moät soá doøng tu noùi "khoâng, hieän nay tu vieän troáng nhöng chuùng con saép bieán noù thaønh moät khaùch saïn vaø chuùng con coù khaùch, nhôø theá coù theå töï laäp ñöôïc hoaëc kieám theâm chuùt tieàn". Ñöôïc, neáu ñoù laø ñieàu anh chò em muoán, thì chòu traû thueá ñi! Moät tröôøng toân giaùo ñöôïc mieãn thueá vì laø toân giaùo, nhöng neáu ñieàu haønh nhö moät khaùch saïn, thì neân traû thueá gioáng nhö caùc cô sôû haøng xoùm. Neáu khoâng ñaâu phaûi kinh doanh ñaøng hoaøng.
- Vaø Ñöùc Thaùnh Cha töøng noùi raèng Ñöùc Thaùnh Cha seõ nhaän hai gia ñình, ngay taïi Vatican...
+ Ñuùng, hai gia ñình. Hoâm qua toâi ñaõ ñöôïc baùo caùo laø hai gia ñình aáy ñaõ ñöôïc nhaän dieän, vaø hai giaùo xöù taïi Vatican ñaõ ñaûm nhieäm vieäc ñi tìm hoï.
- Hoï ñaõ ñöôïc nhaän dieän roài ö?
+ Ñuùng, ñuùng, ñuùng theá, hoï ñaõ ñöôïc nhaän dieän. Ñöùc Hoàng Y Comastri lo vieäc naøy; ngaøi laø toång ñaïi dieän Vatican cuûa toâi, cuøng vôùi Ñöùc Cha Konrad Krajewski, ngöôøi giöõ chöùc Töø Thieän Toâng Toøa (Apostolic Almoner), voán laøm vieäc cho ngöôøi voâ gia cö vaø ñaëc traùch vieäc ñaët nhaø taém döôùi chaân Haøng Coät, cuõng nhö caùc thôï hôùt toùc, quaû laø tuyeät dieäu. Ngaøi laø ngöôøi ñaõ daãn caùc ngöôøi voâ gia cö ñi thaêm caùc vieän baûo taøng vaø Nhaø Nguyeän Sistine...
- Theá caùc gia ñình naøy seõ ôû laïi bao laâu?
+ Bao laâu Chuùa coøn muoán. Chuùng ta khoâng bieát vieäc naøy seõ keát thuùc ra sao, ñuùng khoâng? Tuy nhieân, toâi muoán noùi ñieàu naøy: AÂu Chaâu ñaõ môû maét hoï ra, vaø toâi xin caùm ôn veà ñieàu ñoù. Toâi caùm ôn caùc nöôùc AÂu Chaâu ñaõ môû maét tröôùc vieäc naøy.
- Nhoùm truyeàn thoâng cuûa chuùng con ñaõ tham gia cöông lónh vôùi caùc ñònh cheá Kitoâ Giaùo khaùc cuõng nhö vôùi caùc toân giaùo khaùc, vôùi muïc ñích giuùp chaøo ñoùn ngöôøi tî naïn. Ñöùc Thaùnh Cha coù lôøi naøo hoã trôï ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñang giuùp ñôõ vaø ñoái vôùi caû caùc thính giaû vaø nhaân vieân cuûa chuùng con khoâng?
+ Toâi khen ngôïi nhoùm cuûa coâ vaø xin caùm ôn veà nhöõng gì nhoùm cuûa coâ ñang laøm, vaø cho pheùp toâi ñöa ra moät vaøi yù kieán cho nhoùm: vaøo Ngaøy Phaùn Xeùt, chuùng ta voán bieát chuùng ta seõ bò phaùn xeùt. Ñieàu naøy ñöôïc vieát taïi chöông 25 Tin Möøng Thaùnh Maùttheâu. Khi Chuùa Gieâsu hoûi coâ: "Ta ñoùi, con coù cho Ta aên khoâng?" Coâ seõ traû lôøi "Thöa coù"... "vaø khi Ta laø ngöôøi tî naïn, con coù giuùp Ta khoâng?", "thöa coù". Do ñoù, toâi khen ngôïi coâ, coâ ñaõ ñaùp ñuùng baøi thi! Vaø toâi cuõng muoán noùi moät ñieàu veà tuoåi treû ñang raûnh roãi. Toâi nghó ñieàu ñang raát khaån tröông, nhaát laø ñoái vôùi caùc doøng tu coù söù meänh giaùo duïc, nhöng cuõng ñoái vôùi ngöôøi giaùo daân nöõa, laø phaûi ñaàu tö vaøo caùc khoùa hoïc, vaøo nhöõng tröôøng khaån tröông daïy ngaén haïn. Neáu moät ngöôøi treû raûnh roãi hoïc ñöôïc vieäc naáu aên hay laøm thôï oáng nöôùc trong saùu thaùng ñeå coù khaû naêng laøm nhöõng coâng vieäc nhoû: luoân luoân coù nhöõng maùi nhaø phaûi söûa chöõa, hay laøm thôï sôn, thì vôùi kinh nghieäm aáy hoï seõ deã daøng tìm ñöôïc vieäc laøm hôn, duø chæ laø vieäc baùn thôøi gian hay taïm thôøi. Anh ta seõ coù theå laøm nhöõng coâng vieäc maø ta voán coi laø vaët vaõnh vaø nhôø theá anh ta heát raûnh roãi. Nay ta ñang soáng trong thôøi ñaïi cuûa neàn giaùo duïc khaån tröông. Ñoù laø ñieàu Don Bosco voán laøm. Khi thaáy soá löôïng lôùn caùc treû em ngoaøi ñöôøng phoá, Don Bosco noùi: "phaûi coù giaùo duïc", nhöng ngaøi khoâng ñöa caùc em tôùi caùc lôùp trung hoïc ngay, maø tôùi caùc lôùp daïy ngheà. Neân ngaøi saép xeáp ñeå moät soá thôï moäc vaø thôï oáng nöôùc daïy chuùng moät chuùt tay ngheà, nhôø theá, chuùng luoân coù caùch kieám keá sinh nhai.
Baây giôø, toâi muoán keå moät caâu truyeän veà Don Bosco, ngay taïi ñaây, gaàn Trastevere, nôi...
- ...Laø khu ngheøo naøn...
+ ...Ñuùng, moät khu raát ngheøo, nhöng nay noù laø khu hoaøn toaøn thôøi trang ñeå ngöôøi treû lui tôùi. Luùc aáy, Don Bosco ngoài xe thoå moä do ngöïa keùo, hay trong moät xe hôi, toâi khoâng bieát nöõa, vaø bò moät ai ñoù lieäng ñaù khieán cöûa xe bò beå. Do ñoù, ngaøi baûo nhöõng ngöôøi cuøng ñi döøng laïi maø noùi: "Ñaây laø nôi chuùng ta neân ôû laïi!" Coâ thaáy chöa, tröôùc moät haønh vi taán coâng, ngaøi ñaõ coi ñoù nhö moät cô hoäi ñeå giuùp ñôõ ngöôøi ta, caùc treû em, caùc ngöôøi treû chæ bieát phaù phaùch. Vaø ngaøy nay, coù moät giaùo xöù cuûa doøng Saleâdieâng taïi ñòa ñieåm töøng giaùo duïc thanh thieáu nieân vaø treû em, vôùi ñuû tröôøng hoïc vaø nhieàu ñieàu khaùc. Vaø theá laø ta neân trôû laïi vôùi tuoåi treû: ñieàu quan troïng laø phaûi ñem laïi cho tuoåi treû ngaøy nay, nhaát laø nhöõng ngöôøi khoâng tìm ñöôïc vieäc laøm, moät neàn giaùo duïc khaån tröông trong moät laõnhvöïc naøo ñoù giuùp hoï kieám ñöôïc keá sinh nhai.
- Ñöùc Thaùnh Cha cuõng raát pheâ phaùn loái soáng AÂu Chaâu vaø Taây Phöông, voán ñöôïc coi laø theá giôùi thöù nhaát, vì noù quaù chuù taâm tôùi tieän nghi. Ñieàu gì khieán Ñöùc Thaùnh Cha öu tö hôn caû?
+ AØ, toâi muoán noùi, ñieàu aáy cuõng coù maët ñoâi chuùt taïi caùc thaønh phoá Myõ Chaâu, caû Baéc laãn Nam Myõ Chaâu, hoï cuõng coù cuøng vaán ñeà naøy, khoâng rieâng taïi AÂu Chaâu...
- ...ñeàu laø ñieàu goïi laø theá giôùi thöù nhaát...
+ Ñuùng, taïi caùc thaønh phoá lôùn# Taïi Buenos Aires, coù moät khu vöïc lôùn cuûa neàn vaên hoùa tieän nghi, vaø do ñoù, ôû ñaáy cuõng coù nhöõng voøng ñai quanh caùc thaønh phoá, töùc caùc khu buøn laày nöôùc ñoïng vaø taát nhöõng ñieàu aáy. Coøn ñoái vôùi AÂu Chaâu, ngaøy nay, toâi seõ khoâng neùm nhöõng thöù aáy vaøo maët hoï ñaâu. Ta phaûi nhìn nhaän raèng AÂu Chaâu coù moät neàn vaên hoùa ngoaïi haïng. Thöïc vaäy, ñoù laø haøng theá kyû vaên hoùa vaø ñieàu naøy ñaõ ñem laïi moät khích leä lôùn cho trí thöùc. Duø sao, ñieàu toâi muoán ngoû vôùi AÂu Chaâu lieân heä tôùi khaû naêng cuûa hoï trong vieäc laáy laïi vai troø laõnh ñaïo trong söï hoøa hôïp vôùi moïi daân toäc khaùc. Moät laàn nöõa, hoï neân trôû thaønh moät AÂu Chaâu bieát xaùc ñònh con ñöôøng phaûi theo, vì hoï coù saün moät neàn vaên hoùa caàn thieát ñeå laøm vieäc naøy.
- Nhöng AÂu Chaâu coù duy trì ñöôïc baûn saéc cuûa hoï khoâng? Hoï coù ôû trong tö theá xaùc quyeát ñöôïc baûn saéc cuûa hoï khoâng?
+ Toâi suy nghó raát laâu vaø raát lung veà ñieàu toâi töøng noùi taïi Strasbourg. Toâi xin trôû laïi vôùi caâu noùi ñoù: AÂu Chaâu chöa cheát. Noù chæ hôi baø giaø moät chuùt thoâi (cöôøi), nhöng noù coù theå trôû laïi laøm moät ngöôøi meï. Vaø toâi tin töôûng nôi caùc chính trò gia treû. Hoï ñang haùt moät gioïng ca khaùc. Hieän ñang coù moät vaán ñeà theá giôùi, aûnh höôûng khoâng nhöõng tôùi AÂu Chaâu maø laø toaøn theá giôùi, töùc vaán ñeà tham nhuõng. Tham nhuõng trong moïi laõnh vöïc... Ñieàu naøy cuõng cho thaáy moät neàn luaân lyù noâng caïn, haù khoâng ñuùng sao?
- Trong thoâng ñieäp môùi ñaây nhaát cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha coù noùi tôùi vaán ñeà naøy, Ñöùc Thaùnh Cha yeâu caàu ngöôøi ta yù thöùc nhieàu hôn, nhöng chuùng con vaãn thaáy coøn nhieàu e deø. Neáu Ñöùc Thaùnh Cha nhìn vaøo chi tieát caùc cuoäc baàu cöû, e deø khoâng tham gia thöôøng chieám tyû leä cao hôn moät chính ñaûng...
+ Vì ngöôøi ta thaát voïng. Moät phaàn do tham nhuõng, moät phaàn do thieáu hieäu naêng, vaø moät phaàn do nhöõng cam keát tröôùc ñoù. Tuy nhieân, AÂu Chaâu vaãn coù theå, coù theå vaø neân, toâi xin nhaéc laïi ñieàu toâi noùi ôû Strasbourg, AÂu Chaâu phaûi chu toaøn vai troø cuûa mình nghóa laø phuïc hoài baûn saéc cuûa mình. Ñuùng, AÂu Chaâu töøng maéc sai laàm, toâi khoâng coù yù chæ trích, chæ xin nhaéc laïi, khi quyeát ñònh noùi veà baûn saéc mình maø khoâng muoán thöøa nhaän bình dieän saâu saéc nhaát trong baûn saéc aáy töùc goác gaùc Kitoâ Giaùo cuûa hoï. Ñoù laø moät sai laàm. Nhöng maø, taát caû chuùng ta ñeàu maéc sai laàm ôû trong ñôøi... nay laø luùc phuïc hoài ñöùc tin cuûa hoï.
- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, moät caâu hoûi ñoái vôùi caùc thính giaû, do caùi laøn soùng cuûa chuû nghóa duy caù nhaân naøy: ñieàu gì ñuïng tôùi töï do cuûa moät ngöôøi muoán laøm ñieàu hoï muoán, moät ngöôøi ñöôïc giaùo duïc töø thuôû nhoû vôùi moät quan nieäm veà haïnh phuùc cho raèng "haïnh phuùc nghóa laø khoâng coù vaán ñeà gì caû"? Noùi chung, treû em voán ñöôïc giaùo duïc haàu mong "khoâng coù vaán ñeà naøo vaø ñöôïc laøm ñieàu mình muoán"...
+ Ñôøi maø khoâng coù vaán ñeà quaû laø nhaït nheõo. Buoàn naûn. Con ngöôøi ta, töï beân trong, voán coù nhu caàu ñöông ñaàu vaø giaûi quyeát caùc tranh chaáp vaø caùc vaán ñeà. Hieån nhieân, neàn giaùo duïc naøo daïy ñöøng coù vaán ñeà ñeàu laø thöù giaùo duïc khöû truøng. Haõy thöû maø xem: haõy laáy moät ly nöôùc khoaùng, nöôùc voøi thöôøng, roài laáy moät ly nöôùc caát xem. Nöôùc caát nhaït pheøo, vì noù khoâng coù vaán ñeà naøo caû... (cöôøi) Gioáng nhö nuoâi daäy treû em trong phoøng thí nghieäm, haù khoâng ñuùng sao? Xin vui loøng (tha cho)...!
- Ñieàu quan troïng coù phaûi laø chaáp nhaän ruûi ro khoâng?
+ Chaáp nhaän ruûi ro vaø luoân ñaët ra caùc muïc tieâu! Coâ caàn duøng ñoâi chaân cuûa coâ ñeå giaùo duïc. Muoán giaùo duïc toát, coâ caàn ñaët moät chaân thaät vöõng vaøng xuoáng ñaát vaø chaân kia naâng leân vaø tieán veà phía tröôùc, tìm hieåu xem phaûi ñaët noù xuoáng ñaâu. Vaø khi chaân kia ñaõ ñaët xuoáng neàn nhaø roài, toâi seõ naâng chaân naøy leân (ngaøi naâng chaân cuûa ngaøi leân) vaø... Giaùo duïc laø theá naøy: töïa vaøo moät ñieàu gì an toaøn, nhöng thöû vaø böôùc moät böôùc leân phía tröôùc cho tôùi khi noù vöõng vaøng, roài laïi moät böôùc nöõa...
- Coâng vieäc giaùo duïc laø phaûi nhö theá...
+ Phaûi chaáp nhaän ruûi ro! Taïi sao? Vì coâ coù theå böôùc laàm vaø teù ngaõ... Luùc aáy, coâ haõy naâng coâ daäy vaø tieán böôùc!
- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, trong thôøi ñaïi caù nhaân chuû nghóa maø ta ñang soáng naøy, vaø ñaây laø ñieàu Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi ôû Strasbourg, döôøng nhö ngöôøi ta luùc naøo cuõng noùi tôùi quyeàn lôïi, luoân taùch rôøi khoûi vieäc möu tìm söï thaät. Ñöùc Thaùnh Cha coù tin raèng ñaây cuõng laø vaán ñeà ñang aûnh höôûng tôùi vieäc hoï soáng ñöùc tin chaêng?
+ Coù theå laém... Luùc naøo cuõng ñoøi hoûi, khoâng heà ñaïi löôïng cho ñi. Ta ñoøi caùc quyeàn cuûa ta, nhöng chôù heà ñoøi caùc nghóa vuï cuûa mình ñoái vôùi xaõ hoäi. Toâi tin raèng caùc quyeàn lôïi vaø nghóa vuï phaûi ñi ñoâi vôùi nhau. Neáu khoâng, chuùng ta ñang taïo ra thöù giaùo duïc soi göông (mirror education); vì neàn giaùo duïc tröôùc taám göông soi laø chuû nghóa töï yeâu mình thaùi quaù (narcissism) vaø ngaøy nay, chuùng ta ñang soáng trong neàn vaên minh töï yeâu mình thaùi quaù naøy.
- Vaø laøm theá naøo thaéng ñöôïc cuoäc chieán ñaáu naøy?
+ Baèng neàn giaùo duïc coù caû quyeàn lôïi laãn nghóa vuï, chaúng haïn, baèng neàn giaùo duïc bieát chaáp nhaän ruûi ro hôïp lyù, nhaém caùc muïc tieâu, tieán leân phía tröôùc vaø khoâng ñöùng im moät choã hay nhìn vaøo göông... Ngoõ haàu khoâng sa vaøo cuøng moät soá phaän nhö Narcisus, ngöôøi cöù ngaém mình hoaøi trong taám göông soi ñeán ñoä tuy thaáy mình raïng rôõ nhöng sau ñoù cheát ñuoái quaùch. (Baù laùp!).
- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha noùi Ñöùc Thaùnh Cha thích moät Giaùo Hoäi baàm giaäp hôn moät Giaùo Hoäi ñình treä. Ñöùc Thaùnh Cha muoán noùi gì qua chöõ "baàm giaäp"?
+ Vaâng, ñeå toâi giaûi thích: ñoù laø moät hình aûnh veà ñôøi soáng. Neáu ai ñoù coù caên phoøng trong nhaø maø ñoùng cöûa laâu quaù, noù seõ phaùt trieån ñoä aåm thaáp vaø cho ra muøi hoâi. Neáu moät Giaùo Hoäi, moät giaùo xöù, moät giaùo phaän hay moät ñònh cheá soáng töï kheùp vaøo chính mình, hoï seõ sinh beänh, (y heät caên phoøng ñoùng kín) vaø chuùng ta chæ coøn laïi thöù Giaùo Hoäi khaúng khiu, goàm toaøn qui luaät khaét khe, khoâng moät chuùt saùng taïo. An toaøn ñaáy, coøn hôn caû an toaøn nöõa, ñöôïc coâng ty baûo baûo baûo hieåm maø, nhöng naøo coù an toaøn gì! Traùi laïi, neáu chòu tieán böôùc, neáu Giaùo Hoäi vaø giaùo xöù chòu ñi vaøo theá gian, thì moät khi ñaõ ôû beân ngoaøi roài, coù khi phaûi chòu cuøng moät soá phaän y nhö baát cöù ai ra ngoaøi khaùc: bò tai naïn. Vaäy thì, trong tröôøng hôïp naøy, giöõa moät Giaùo Hoäi beänh hoaïn vaø moät Giaùo Hoäi baàm giaäp, toâi thích Giaùo Hoäi baàm giaäp hôn, vì ít nhaát noù cuõng ñaõ ra ngoaøi ñöôøng phoá. ÔÛ ñaây, toâi xin nhaéc laïi moät ñieàu toâi töøng noùi trong moät hoaøn caûnh khaùc: trong Thaùnh Kinh, Saùch Khaûi Huyeàn, coù moät ñieàu cöïc kyø ñeïp ñeõ noùi veà Chuùa Gieâsu. Toâi tin noù ôû chöông thöù hai (hoaëc ôû cuoái chöông thöù nhaát hay ôû ñaàu chöông thöù hai), trong ñoù, Ngöôøi noùi vôùi moät Giaùo Hoäi raèng "Ta ñang ñöùng ôû cöûa maø goõ", Chuùa Gieâsu ñang goõ cöûa, "neáu con môû cöûa, Ta seõ vaøo vaø duøng böõa vôùi con". Nhöng toâi xin hoûi, trong Giaùo Hoäi, bieát bao laàn Chuùa Gieâsu ñaõ goõ cöûa töø beân trong ñeå ñöôïc ra ngoaøi coâng boá vöông quoác cuûa Ngöôøi. Ñoâi khi chuùng ta giöõ rieát laáy Chuùa Gieâsu, cho rieâng mình, maø queân maát raèng moät Giaùo Hoäi maø khoâng ra ngoaøi, ñi vaøo theá gian, moät Giaùo Hoäi khoâng chòu ñi ra ngoaøi, laø Giaùo Hoäi aáy giam haõm Chuùa Gieâsu.
- Coù phaûi vì theá maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng khoâng?
+ Ñieàu aáy coâ phaûi hoûi Chuùa Thaùnh Thaàn! [Cöôøi lôùn].
- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, töø ngaøy Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng, Ñöùc Thaùnh Cha coù nghó raèng Giaùo Hoäi bò baàm giaäp nhieàu hôn khoâng?
+ Toâi khoâng bieát. Toâi chæ bieát, caên cöù vaøo ñieàu ñöôïc baùo caùo, Thieân Chuùa vaãn chuùc phuùc raát nhieàu cho Giaùo Hoäi. Ñaây laø giôø phuùt khoâng tuøy thuoäc toâi, nhöng tuøy thuoäc phuùc laønh maø Thieân Chuùa muoán ban cho Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi, vaøo luùc naøy. Vaø baây giôø, vôùi Naêm Thaùnh Thöông Xoùt, toâi hy voïng nhieàu ngöôøi seõ caûm nghieäm ñöôïc vieäc Giaùo Hoäi laø meï.Vì Giaùo Hoäi coù theå ñang chòu cuøng moät ñieàu ñaõ xaåy ra cho AÂu Chaâu, haù khoâng phaûi sao? Moät AÂu Chaâu ñaõ quaù trôû thaønh baø noäi, thay vì laø ngöôøi meï, heát ñöôøng sinh ra söï soáng môùi.
- Ñaây coù phaûi laø lyù do ñöùng ñaøng sau Naêm Thaùnh Thöông Xoùt khoâng?
+ Coøn phaûi hoûi! Coâ haõy tôùi vaø caûm nhaän tình yeâu vaø söï tha thöù cuûa Thieân Chuùa. ÔÛ Buenos Aires, toâi coù gaëp moät tu só doøng Capuchin, treû hôn toâi ñoâi chuùt, ngaøi laø moät cha giaûi toäi vó ñaïi. Ngaøi luoân coù moät haøng ngöôøi noái ñuoâi chôø ñôïi, nhieàu laém, vaø ngaøi giaûi toäi suoát ngaøy. Ngaøi laø ngöôøi "tha thöù" vó ñaïi, ngaøi tha thöù raát nhieàu. Vaø ñoâi khi chính ngaøi caûm thaáy mình tha thöù nhieàu quaù. Coù laàn chuùng toâi chuyeän troø vôùi nhau, toâi ñöôïc ngaøi cho bieát "ñoâi luùc con caûm thaáy coù loãi". Toâi beøn hoûi ngaøi: "theá cha laøm gì khi cha caûm thaáy coù loãi nhö theá?" - "con ñeán tröôùc nhaø taïm, con nhìn Chuùa maø thöa vôùi Ngöôøi: Laïy Chuùa, xin Chuùa tha thöù cho con, hoâm nay con tha thöù nhieàu quaù, nhöng haõy ñeå vieäc naøy ñöôïc saùng toû: taát caû laø loãi cuûa Chuùa, vì Chuùa laø Ñaáng ñaõ laøm göông xaáu cho con!".
- Vì lyù do ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ quyeát ñònh trong laù thö naøy (göûi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Fisicchella veà Naêm Thöông Xoùt) ñeà xuaát söï tha thöù cho caùc tình huoáng khoù khaên vaø laø lyù do Ñöùc Thaùnh Cha coâng boá caùc vaên kieän naøy (caùc töï saéc) nhaèm gia toác dieãn trình tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu. Vieäc naøy coù gì lieân quan tôùi Naêm Thaùnh khoâng?
+ Coù, ñeå ñôn giaûn hoùa... Laøm deã daøng ñöùc tin cuûa ngöôøi ta. Vaø ñeå Giaùo Hoäi neân gioáng moät ngöôøi meï...
- Noùi moät caùch chính xaùc, ñaâu laø lyù do ñöùng ñaøng sau töï saéc noùi veà vieäc tuyeân boá tính voâ hieäu? Ñeå laøm cho nhanh hôn?
+ Laøm cho nhanh hôn, laøm cho dieãn trình nhanh hôn trong tay vò giaùm muïc. Moät thaåm phaùn, moät ngöôøi beânh vöïc daây hoân phoái, moät baûn aùn, vì cho tôùi nay coâ caàn tôùi hai baûn aùn. Khoâng, nay chæ coøn moät. Neáu khoâng coù thöôïng toá, laø xong. Neáu coù thöôïng toá, thì vuï aùn ñöa leân giaùo khu, nhöng phaûi laøm nhanh hôn, vaâng. Vaø cuõng laøm cho dieãn trình trôû thaønh mieãn phí.
- Coù phaûi luùc aáy Ñöùc Thaùnh Cha ñang nghó tôùi thöôïng hoäi ñoàng vaø Naêm Thaùnh khoâng?
+ Taát caû ñeàu coù lieân quan vôùi nhau.
- Con bieát Ñöùc Thaùnh Cha khoâng muoán noùi tôùi thöôïng hoäi ñoàng, nhöng vôùi traùi tim Vò Muïc Töû Hoaøn Vuõ, Ñöùc Thaùnh Cha ñang nghó gì?
+ Toâi xin moïi ngöôøi caàu nguyeän nhieàu. Coøn veà thöôïng hoäi ñoàng, nhaø baùo caùc coâ ñaõ quen thuoäc vôùi Taøi Lieäu Laøm Vieäc roài. Chuùng toâi saép söûa noùi veà noù, trong ñoù coù nhöõng gì. Noù seõ keùo daøi 3 tuaàn leã, moãi tuaàn moät chuû ñeà, moät chöông. Vaø chuùng ta coù nhieàu kyø voïng vì, ñieàu hieån nhieân laø gia ñình ñang gaëp khuûng hoaûng. Ngöôøi treû, hieån nhieân, khoâng keát hoân nöõa. Hoï khoâng muoán keát hoân nöõa. Hay, vôùi neàn vaên hoùa ngaén haïn naøy, hoï baûo "toâi seõ hoaëc laø doïn tôùi ôû vôùi coâ aáy hoaëc laø keát hoân, nhöng chæ cho tôùi khi tình yeâu taøn thoâi, luùc aáy xin taïm bieät, taïm bieät..."
- Vaø Ñöùc Thaùnh Cha noùi gì vôùi nhöõng ngöôøi ñang soáng trong caùc traïng huoáng nghòch laïi vôùi giaùo huaán Giaùo Hoäi vaø laø nhöõng ngöôøi tha thieát muoán ñöôïc tha thöù?
+ Taïi thöôïng hoäi ñoàng, chuùng toâi seõ noùi tôùi moïi caùch coù theå nhaèm giuùp caùc gia ñình ñoù. Nhöng neân bieát roõ ñieàu naøy: moät ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ ñeå laïi raát roõ raøng: nhöõng ngöôøi ñang soáng trong cuoäc keát hôïp thöù hai khoâng bò tuyeät thoâng vaø neân ñöôïc hoäi nhaäp vaøo ñôøi soáng Giaùo Hoäi. Ñieàu naøy heát söùc roõ raøng. Toâi cuõng ñaõ noùi raát roõ raøng raèng: nhích gaàn laïi hôn Thaùnh Leã, giaùo lyù, vieäc giaùo duïc con caùi, vieäc baùc aùi# Coù raát nhieàu giaûi phaùp khaùc nhau.
- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con muoán keát thuùc baèng moät soá caâu hoûi veà ôn goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Ñaàu thaùng Ba, naêm 2013, Ñöùc Thaùnh Cha chuaån bò veà höu. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ quyeát ñònh seõ ñi soáng ôû ñaâu, v.v... Tuy nhieân, khoâng bao laâu sau, Ñöùc Thaùnh Cha trôû neân moät trong nhöõng ngöôøi noåi tieáng nhaát theá giôùi. Ñöùc Thaùnh Cha ñöông ñaàu theá naøo tröôùc tình huoáng naøy?
+ Toâi ñaõ khoâng ñaùnh maát söï bình an. Ñaây laø moät ôn ban... bình an laø moät ôn Chuùa ban. Noù laø ôn Chuùa ban cho toâi, moät ñieàu toâi khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc, xeùt vì tuoåi taùc cuûa toâi cuõng nhö moïi ñieàu khaùc. Vaø, ñieàu coøn hôn theá nöõa, toâi ñaõ chuaån bò ñeå hoài höông, vì nghó raèng khoâng vò giaùo hoaøng naøo laïi ñöôïc baàu trong Tuaàn Thaùnh caû. Do ñoù, neáu caàn moät thôøi gian daøi, thì coù leõ chuùng toâi seõ nghæ vaøo khoaûng thöù Baåy tröôùc Chuùa Nhaät Leã Laù. Neân toâi ñaõ mua veù veà nhaø ñeå coù theå cöû haønh Thaùnh Leã hoâm Chuùa Nhaät Phuïc Sinh vaø toâi coøn ñeå baøi giaûng soaïn saün treân baøn giaáy nöõa. Quaû laø ñieàu toâi khoâng mong chôø. Ñeán thaùng Möôøi Hai, toâi seõ rôøi giaùo phaän, vì theá, moät vò keá nhieäm ñaõ ñöôïc ñeà cöû. Keát cuoäc söï theå ñaõ ra khaùc...
- ...vaø nay, Ñöùc Thaùnh Cha coù caû moät cuoäc phieâu löu tröôùc maët.
+ Moïi söï... Nhöng toâi khoâng maát söï bình an. Toâi khoâng maát bình an.
- Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, ngaøi ñöôïc yeâu meán khaép theá giôùi, söï noåi tieáng cuûa ngaøi ñang leân cao, theo caùc cuoäc thaêm doø dö luaän, vaø nhieàu ngöôøi muoán thaáy ngaøi ñöôïc giaûi Nobel... Nhöng Chuùa Gieâsu caûnh caùo caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi raèng caùc vò seõ "bò gheùt boû vì danh Thaày". Ngaøi caûm nhaän ra sao, thöa Ñöùc Thaùnh Cha?
+ Toâi thöôøng hay töï hoûi mình thaùnh giaù cuûa mình seõ nhö theá naøo, thaùnh giaù cuûa toâi seõ ra sao... Caùc thaùnh giaù quaû coù hieän höõu. Coâ khoâng theå thaáy chuùng, nhöng chuùng ñang ôû ñoù. Chuùa Gieâsu, trong moät thôøi gian, cuõng raát noåi tieáng, nhöng coâ haõy coi söï vieäc ñaõ dieãn bieán ra sao. Bôûi theá, khoâng moät ai coù ñöôïc söï baûo ñaûm cho haïnh phuùc cuûa mình ôû coõi ñôøi naøy caû. Ñieàu duy nhaát toâi caàu xin laø söï bình an trong taâm hoàn toâi naøy ñöôïc duy trì vaø Ngöôøi giöõ toâi trong ôn thaùnh cuûa Ngöôøi, vì, cho tôùi giôø sau heát, ta heát thaåy ñeàu laø ngöôøi toäi loãi vaø ta khoâng theå baùc boû ôn thaùnh cuûa Ngöôøi. Moät ñieàu khieán toâi ñöôïc an uûi laø: Thaùnh Pheâroâ phaïm moät toäi troïng, töùc choái Chuùa Gieâsu, nhöng roài ngöôøi ta baàu ngaøi laøm Giaùo Hoaøng... Neáu ngöôøi ta baàu ngaøi laøm giaùo hoaøng baát keå caùi toäi kia, vôùi moïi toäi loãi cuûa toâi, ñaây thaät laø an uûi lôùn lao, vì Chuùa seõ chaêm soùc toâi nhö Ngöôøi ñaõ chaêm soùc Pheâroâ. Nhöng Pheâroâ cheát treân thaäp giaù, trong khi toâi khoâng bieát toâi seõ cheát caùch naøo. Haõy ñeå Ngöôøi quyeát ñònh mieãn laø Ngöôøi ban cho toâi söï bình an, xin cho yù Ngöôøi ñöôïc thöïc hieän.
- Laø giaùo hoaøng, Ñöùc Thaùnh Cha xöû lyù söï töï do cuûa ngaøi ra sao?... Coù laàn Ñöùc Thaùnh Cha xuaát hieän taïi moät thaùnh leã trong Nhaø Thôø Thaùnh Pheâroâ, luùc saùng sôùm, Ñöùc Thaùnh Cha tôùi y só nhaõn khoa ñeå chænh kieáng ñeo maét... Ñöùc Thaùnh Cha coù caàn phaûi tieáp xuùc vôùi coâng chuùng khoâng?
+ Coù, toâi caàn phaûi ra ngoaøi, nhöng vaãn chöa coù nhieàu thì giôø... Nhöng daàn daàn toâi ñaõ tieáp xuùc ñöôïc vôùi ngöôøi ta vaøo caùc ngaøy thöù Tö vaø vieäc naøy giuùp toâi nhieàu laém. Ñieàu toâi tieác nuoái nhaát luùc coøn ôû Buenos Aires laø ñöôïc ñi ra ngoaøi vaø ñi daïo ôû phoá.
- Chuùng ta neân keát thuùc baèng moät vaøi caâu hoûi nhanh chaêng? Ñieàu gì khieán Ñöùc Thaùnh Cha tænh giaác luùc ñeâm khuya?
+ Coâ muoán bieát söï thaät? Toâi nguû nhö moät vieân ñaù! [Cöôøi].
- Vaø ñieàu gì laøm ñoäng löïc cho Ñöùc Thaùnh Cha?
+ Coù thaät nhieàu vieäc ñeå laøm.
- Nhöõng vieäc khoâng khaån caáp coù theå chôø chöù aï?
+ Ñieàu gì khoâng khaån caáp? Nhöõng vieäc khoâng quan troïng coù theå ñôïi ñeán mai, hay sau ñoù. Coù nhöõng vieäc raát khaån caáp vaø coù nhöõng vieäc khoâng khaån caáp... Nhöng toâi khoâng theå cho coâ bieát moät caùch chuyeân bieät vieäc gì khaån caáp hôn vieäc gì.
- Ñöùc Thaùnh Cha xöng toäi bao laâu moät laàn?
+ Moãi 15 hay 20 ngaøy. Toâi xöng toäi vôùi moät cha doøng Phanxicoâ, cha Blanco, ngaøi laø ngöôøi raát toát buïng ñaõ thaân haønh tôùi ñaây vaø giaûi toäi cho toâi. Vaø toâi chöa bao giôø phaûi goïi xe cöùu thöông ñeå chôû ngaøi veà nhaø, do ngaát xæu vì toäi loãi cuûa toâi! [Cöôøi].
- Ñöùc Thaùnh Cha muoán cheát caùch naøo, vaø ôû ñaâu?
+ Baát cöù nôi naøo Chuùa muoán. Noùi nghieâm tuùc... baát cöù nôi naøo Chuùa muoán.
- Caâu hoûi cuoái cuøng: Ñöùc Thaùnh Cha töôûng töôïng coõi ñôøi ñôøi gioáng nhö ñieàu gì?
+ Luùc coøn treû, toâi töôûng töôïng noù teû nhaït laém (cöôøi]. Nay, toâi nghó noù laø moät maàu nhieäm cuûa gaëp gôõ. Noù gaàn nhö khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc, nhöng ñöôïc gaëp gôõ Thieân Chuùa haún phaûi laø ñieàu raát ñeïp ñeõ vaø kyø dieäu.
- Xin caùm ôn ngaøi, thöa Ñöùc Thaùnh Cha.
+ Caùm ôn coâ, vaø xin göûi lôøi chaøo tôùi moïi thính giaû cuûa coâ. Vaø xin coâ, toâi xin coâ caàu nguyeän cho toâi. Xin Thieân Chuùa chuùc laønh cho coâ vaø xin Trinh Nöõ Maria cuûa Fatima che chôû coâ.
Vuõ Vaên An