Ñöùc Phanxicoâ caûi toå
thuû tuïc tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu
Ñöùc Phanxicoâ caûi toå thuû tuïc tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu.
Roma (VietCatholic News 8-09-2015) - Theo tin cuûa Vaên Phoøng Baùo Chí Toøa Thaùnh, thì ngaøy 8 thaùng 9 naêm 2015, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ban haønh hai Töï Saéc laàn löôït teân laø Mitis Judex Dominus Jesus vaø Mitis et misericords Jesus ñeå caûi toå caùc thuû tuïc lieân quan ñeán vieäc tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu.
Trong töï saéc thöù nhaát, töùc Mitis Judex Dominus Jesus (Chuùa Gieâsu Thaåm Phaùn Nhaân Töø), Ñöùc Giaùo Hoaøng vieát raèng Chuùa Gieâsu, "thaåm phaùn nhaân töø, muïc töû linh hoàn chuùng ta, ñaõ uûy thaùc cho Toâng Ñoà Pheâroâ vaø caùc vò keá nhieäm cuûa ngaøi quyeàn chìa khoùa ñeå chu toaøn caùc coâng trình coâng lyù vaø chaân lyù trong Giaùo Hoäi; quyeàn toái cao vaø phoå quaùt caàm buoäc vaø thaùo gôõ treân traùi ñaát naøy ñaõ khaúng ñònh, cuûng coá vaø chöùng thöïc quyeàn cuûa caùc muïc töû taïi caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø, do chính quyeàn lôïi vaø boån phaän thaùnh thieâng tröôùc maët Chuùa cuûa hoï, ñöôïc phaùn xöû caùc thaàn daân cuûa mình".
Ngaøi vieát tieáp: "Suoát caùc theá kyû qua, trong caùc vaán ñeà veà hoân nhaân, Giaùo Hoäi, nhôø thuû ñaéc ñöôïc moät yù thöùc roõ raøng hôn veà lôøi leõ cuûa Chuùa Kitoâ, neân ñaõ hieåu thaáu vaø ñaõ giaûi thích saâu saéc hôn tín lyù baát khaû tieâu cuûa sôïi daây hoân phoái thaùnh thieâng, ñaõ khai trieån moät heä thoáng ñeå tuyeân boá voâ hieäu caùc lôøi öng thuaän keát hoân, vaø ñaõ chænh söûa thuû tuïc luaät phaùp lieân heä cho thích ñaùng hôn, nhôø theá, kyû luaät cuûa Giaùo Hoäi nhaát quaùn hôn vôùi chaân lyù cuûa ñöùc tin voán ñöôïc tuyeân xöng".
"Taát caû caùc vieäc treân ñeàu ñöôïc thi haønh döôùi söï höôùng daãn cuûa luaät toái cao laø cöùu roãi caùc linh hoàn... YÙ thöùc nhö theá, toâi ñaõ tieán haønh vieäc caûi toå caùc dieãn trình tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu, vaø vì muïc ñích naøy, toâi ñaõ thieát laäp moät nhoùm caùc vò noåi tieáng coù khaû naêng veà hoïc lyù luaät phaùp, ñaày ñuû khoân ngoan muïc vuï vaø kinh nghieäm toøa aùn; caùc vò naøy, döôùi söï höôùng daãn cuûa Vò Tröôûng Toøa Öu Tuù cuûa Toøa Toái AÙn Cao Roâma, ñaõ soaïn thaûo moät keá hoaïch caûi toå, maø khoâng gaây thieät haïi gì cho nguyeân taéc baát khaû tieâu cuûa daây hoân phoái... Nhoùm naøy ñaõ khai trieån ñöôïc moät khuoân khoå caûi toå laøm neàn cho töï saéc naøy, sau khi ñöôïc xem xeùt moät caùch ñaày suy nghó vôùi söï trôï giuùp cuûa caùc chuyeân vieân khaùc.
"Bôûi theá, chính nieàm lo aâu ñoái vôùi phaàn roãi caùc linh hoàn, ñieàu maø, hoâm nay cuõng nhö hoâm qua, voán laø muïc tieâu toái cao cuûa caùc ñònh cheá vaø luaät leä, ñaõ thuùc ñaåy Giaùm Muïc Roâma cung hieán cho caùc vò giaùm muïc vaên kieän caûi toå naøy, xeùt vì caùc vò cuøng chia seû vôùi mình traùch vuï chung cuûa Giaùo Hoäi laø baûo veä söï thoáng nhaát trong ñöùc tin vaø trong kyû luaät lieân quan tôùi hoân nhaân, voán laø neàn taûng vaø nguoàn goác cuûa gia ñình Kitoâ höõu. Vieäc thoâi thuùc caûi toå naøy ñaõ ñöôïc taêng theâm ñoäng löïc bôûi con soá raát ñoâng caùc tín höõu, duø muoán ñöôïc bình an trong löông taâm, nhöng raát thöôøng bò taùch bieät khoûi caùc cô caáu luaät leä cuûa caùc Giaùo Hoäi do söï phaân caùch veà theå lyù hay tinh thaàn; do ñoù, ñöùc aùi vaø loøng thöông xoùt ñoøi hoûi ñieàu naøy: cuõng moät Giaùo Hoäi voán laø meï naøy phaûi gaàn guõi hôn vôùi nhöõng ñöùa con töï coi mình nhö bò taùch bieät".
"Ñònh höôùng naøy cuõng ñaõ ñöôïc aán ñònh bôûi laù phieáu cuûa ña soá caùc hieàn huynh cuûa toâi trong haøng giaùm muïc, töøng tuï hoïp nhau trong Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaëc bieät gaàn ñaây; caùc vò keâu goïi phaûi coù caùc dieãn trình nhanh choùng hôn vaø deã daøng hôn. Trong taâm tình hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi khaùt mong naøy, baèng töï saéc naøy, toâi ñaõ quyeát ñònh ñöa ra caùc ñieàu khoaûn nhaèm laøm deã daøng khoâng phaûi chính vieäc tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu, maø ñuùng hôn vaän toác caùc dieãn trình, cuøng vôùi tính ñôn giaûn thích ñaùng cuûa noù, ngoõ haàu taâm hoàn caùc tín höõu ñang troâng ñôïi tình huoáng cuûa hoï ñöôïc saùng toû seõ khoâng coøn bò ñeø neùn bôûi caûnh nghi ngôø ñaày toái taêm do vieäc phaûi chôø ñôïi laâu môùi coù keát luaän nöõa".
"Toâi laøm nhö treân laø theo chaân caùc vò tieàn nhieäm cuûa toâi; caùc vò naøy muoán caùc thuû tuïc trong vieäc tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu ñöôïc giaûi quyeát baèng caùc phöông theá luaät phaùp hôn laø haønh chaùnh, khoâng phaûi vì baûn chaát cuûa vaán ñeà ñaët ñònh ra vieäc naøy nhöng vì nhu caàu phaûi heát loøng baûo veä söï thaät cuûa sôïi daây thaùnh thieâng ñoøi hoûi; vaø ñieàu naøy chính laø ñieàu ñöôïc traät töï phaùp lyù baûo ñaûm".
Sau ñoù, Ñöùc Giaùo Hoaøng aán ñònh moät soá tieâu chuaån caên baûn ñeå höôùng daãn vieäc caûi toå:
"1. Moät phaùn quyeát duy nhaát hoã trôï tuyeân boá voâ hieäu: ñieàu ñöôïc coi nhö thích ñaùng laø khoâng ñoøi phaûi coù phaùn quyeát keùp xaùc nhaän vieäc tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu thì caùc beân môùi coù khaû naêng keát öôùc cuoäc hoân nhaân khaùc hôïp giaùo luaät; thay vaøo ñoù, söï chaéc chaén tinh thaàn do thaåm phaùn thöù nhaát ñaït ñöôïc trong söï phuø hôïp vôùi caùc qui ñònh cuûa luaät leä ñöôïc coi laø ñaày ñuû.
2. Moät thaåm phaùn duy nhaát döôùi traùch nhieäm cuûa giaùm muïc: vieäc cöû nhieäm vò thaåm phaùn duy nhaát naøy luùc naøo cuõng laø traùch nhieäm cuûa giaùm muïc, ngöôøi, trong luùc thöøa haønh quyeàn taøi phaùn cuûa mình, phaûi baûo ñaûm ñeå vò thaåm phaùn duy nhaát naøy khoâng phaïm baát cöù söï loûng leûo naøo.
3. Giaùm muïc laø thaåm phaùn: Trong Giaùo Hoäi cuûa mình, nôi ngaøi ñöôïc thieát laäp laøm muïc töû vaø ngöôøi ñöùng ñaàu, giaùm muïc laø thaåm phaùn cuûa caùc tín höõu ñaõ ñöôïc uûy thaùc cho ngaøi. Do ñoù, hy voïng raèng trong caùc giaùo phaän baát keå lôùn hay nhoû, vò giaùm muïc seõ laø daáu chæ cuûa vieäc thay ñoåi caùc cô caáu Giaùo Hoäi chöù khoâng hoaøn toaøn uûy nhieäm chöùc naêng phaùp cheá lieân quan tôùi hoân nhaân cho caùc phoøng sôû giaùo phaän. Ñieàu naøy ñaëc bieät lieân quan tôùi thuû tuïc ruùt ngaén, ñöôïc ñöa ra ñeå giaûi quyeát nhöõng tröôøng hôïp voâ hieäu hieån nhieân".
4. Thuû tuïc ruùt ngaén: Thöïc vaäy, ngoaøi vieäc hôïp lyù hoùa caùc dieãn trình tuyeân boá voâ hieäu, song song vôùi thuû tuïc cung caáp taøi lieäu hieän haønh, moät hình thöùc dieãn trình ruùt ngaén ñaõ ñöôïc ñöa ra ñeå aùp duïng trong caùc tröôøng hôïp trong ñoù, vieäc cho laø voâ hieäu hoân nhaân ñöôïc hoã trôï bôûi caùc luaän ñieåm heát söùc roõ raøng". Veà vieäc naøy, Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh raèng "Ñieàu ñöôïc ghi nhaän laø thuû tuïc ruùt ngaén raát coù nguy cô xaâm haïi tôùi nguyeân taéc baát khaû tieâu cuûa hoân nhaân; chính vì lyù do ñoù, toâi ñaõ ñoøi hoûi ñieàu naøy: trong moät thuû tuïc nhö theá thaåm phaùn phaûi laø chính vò giaùm muïc, ngöôøi, do chöùc vuï muïc töû cuûa mình, cuøng vôùi Pheâroâ, chính laø ngöôøi baûo ñaûm hôn heát söï thoáng nhaát cuûa Coâng Giaùo veà ñöùc tin vaø kyû luaät".
5. Khaùng aùn leân toøa giaùo khu: Ñieàu thích ñaùng laø taùi laäp vieäc khaùng aùn leân toøa giaùo khu, vì toøa naøy, suoát trong caùc theá kyû qua, voán laø daáu chæ roõ raøng cuûa tính coâng ñoàng trong Giaùo Hoäi.
6. Thaåm quyeàn cuûa caùc hoäi ñoàng giaùm muïc: Caùc hoäi ñoàng giaùm muïc, moät cô caáu voán tröôùc nhaát phaûi ñöôïc thuùc ñaåy bôûi loøng nhieät taâm toâng ñoà muoán cöùu vôùt caùc tín höõu laàm lôõ, luoân yù thöùc maïnh meõ boån phaän phaûi tham döï vaøo vieäc caûi toå treân ñaây, trong khi hoaøn toaøn toân troïng quyeàn cuûa caùc giaùm muïc trong vieäc töï toå chöùc laáy thaåm quyeàn taøi phaùn trong caùc Giaùo Hoäi rieâng cuûa caùc ngaøi... Cuøng vôùi vieäc phaûi gaàn guõi vò thaåm phaùn, caùc hoäi ñoàng giaùm muïc coøn phaûi coá gaéng bao nhieâu coù theå ñeå baûo ñaûm vieäc phaân phoái coâng bình vaø xöùng ñaùng con soá nhaân vieân cho toøa aùn, baûo ñaûm cho caùc thuû tuïc naøy ñöôïc mieãn phí, vì Giaùo Hoäi, trong caùc vaán ñeà quaù lieân heä tôùi phaàn roãi caùc linh hoàn, phaûi chöùng toû ñöôïc tình yeâu cho khoâng cuûa Chuùa Kitoâ, moät tình yeâu maø nhôø ñoù, taát caû chuùng ta ñeàu ñaõ ñöôïc cöùu vôùt".
7. Khaùng aùn leân Toøa Thaùnh: Trong moïi hình thöùc, ñieàu thích ñaùng laø duy trì thuû tuïc khaùng aùn leân Toøa thoâng thöôøng cuûa Toøa Thaùnh, töùc Toøa AÙn Toái Cao Roâma (Roman Rota) vì nhö theá laø ta toân troïng moät nguyeân taéc phaùp lyù coå thôøi, nhaèm cuûng coá sôïi daây lieân keát giöõa Toøa Pheâroâ vaø caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø; (tuy nhieân), baát cöù tröôøng hôïp naøo cuõng phaûi thaän troïng: trong vieäc thi haønh söï khaùng caùo naøy, phaûi haïn cheá vieäc laïm duïng quyeàn lôïi, ngoõ haàu traùnh gaây thieät haïi ñeán phaàn roãi caùc linh hoàn.
Luaät leä cuûa Toøa Toái Cao Roâma seõ ñöôïc thích öùng caøng nhanh caøng toát cho phuø hôïp vôùi thuû tuïc caûi toå naøy, theo ñoøi hoûi cuûa caàn thieát.
Ñieåm thöù taùm, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñeà caäp tôùi vieäc: vì ñaëc tính rieâng cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, neân caùc qui ñònh caûi toå trong phaïm vi hoân nhaân naøy seõ ñöôïc ban haønh rieâng cho Boä Giaùo Luaät cuûa caùc Giaùo Hoäi ñoù.
Cuoái cuøng, ngaøi ra saéc leänh vaø ñònh raèng Cuoán VI cuûa Boä Giaùo Luaät (phaàn III, tieát I, chöông I) veà caùc dieãn trình tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu (caùc ñieàu 1671 tôùi 1691) seõ hoaøn toaøn ñöôïc thay theá bôûi caùc qui luaät môùi, coù hieäu löïc töø ngaøy 8 thaùng Möôøi Hai naêm 2015.
Trong töï saéc thöù hai "Mitis et misericors Iesus" (Chuùa Gieâsu nhaân töø vaø hay thöông xoùt) göûi cho Caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ nhaän ñònh raèng vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi, Thaùnh Gioan Phaoloâ II, khi ban haønh Boä Giaùo Luaät cho caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, ñaõ quaû quyeát raèng "Keà töø nhöõng ngaøy ñaàu cuûa coâng trình ra boä giaùo luaät cho caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, cuøng moät yù muoán nhaát quaùn cuûa caùc giaùm muïc Roâma trong vieäc ban haønh hai boä luaät, moät cho Giaùo Hoäi La Tinh vaø moät cho caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông, ñaõ minh chöùng moät caùch roõ raøng raèng caùc Giaùo Hoäi vöøa keå muoán duy trì ñieàu Chuùa quan phoøng ñaõ ñeå dieãn ra trong Giaùo Hoäi, ñoù laø, ñöôïc cuøng moät Thaàn Khí taùi hôïp, Giaùo Hoäi phaûi hít thôû baèng hai laù phoåi Ñoâng vaø Taâ, vaø cuøng böøng chaùy baèng tình yeâu cuûa Chuùa Kitoâ nhö moät traùi tim duy nhaát goàm hai taâm thaát".
"Theo cuøng neûo ñöôøng treân, vaø sau khi xeùt tôùi traät töï Giaùo Hoäi vaø kyû luaät rieâng cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông, toâi ñaõ quyeát ñònh ban haønh trong moät töï saéc rieâng caùc qui luaät caûi toå kyû luaät caùc dieãn trình hoân nhaân trong Boä Giaùo Luaät cuûa Caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông".
Sau ñoù, Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaán maïnh ñeán söï quan troïng cuûa thöøa taùc vuï giaùm muïc; theo giaùo huaán cuûa caùc Giaùo Phuï Ñoâng Phöông, caùc vò laø "thaåm phaùn vaø y só, vì con ngöôøi, sau khi bò thöông tích vaø sa ngaõ, do nguyeân toäi vaø toäi rieâng, ñaõ ngaõ beänh vaø vôùi thuoác thoáng hoái, ñaõ nhaän ñöôïc söï chöõa laønh vaø tha thöù töø Thieân Chuùa, vaø ñöôïc giao hoøa vôùi Giaùo Hoi. Thöïc vaäy, giaùm muïc, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn thieát laäp thaønh göông maët cuûa Chuùa Kitoâ vaø thay theá cho Ngöôøi, laø thöøa taùc vieân thöù nhaát vaø ñaàu heát cuûa loøng Chuùa thöông xoùt".
Vuõ Van An