Phaûn öùng cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo chính trò
toân giaùo vaø chuyeân vieân
veà Thoâng ñieäp Laudato Si
Phaûn öùng cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo chính trò, toân giaùo vaø chuyeân vieân veà Thoâng ñieäp Laudato Si.
Roma (VietCatholic News 20-06-2015) - Duø coù moät soá chính khaùch, nhaát laø ôû Hoa Kyø, leân tieáng chæ trích Thoâng Ñieäp Laudato Si cuûa Ñöùc Phanxicoâ, ngay caû tröôùc khi noù ñöôïc coâng boá chính thöùc, kyù giaû Ineùs San Martín cuûa tôø Crux cho raèng raát nhieàu nhaø laõnh ñaïo chính trò theá giôùi ñaõ heát loøng ca ngôïi noù vaø leân tieáng keâu goïi mau choùng haønh ñoäng ñeå cöùu vaõn moâi sinh.
Caùc nhaø laõnh ñaïo chính trò
Hoâm thöù Naêm 18 thaùng 6 naêm 2015, Toång Thoáng Barack Obama "hoan nghinh" thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ vaø ca ngôïi quyeát ñònh cuûa ngaøi trong vieäc "roõ raøng vaø maïnh meõ duøng troïn veïn theá giaù tinh thaàn trong chöùc vuï cuûa ngaøi" ñeå keâu goïi haønh ñoäng ñoái vôùi vieäc thay ñoåi khí haäu.
Toång Thoáng Obama noùi raèng oâng cam keát ñöa ra caùc haønh ñoäng maïnh daïn nhaèm caét giaûm vieäc saûn xuaát khí carbon vaø gia taêng naêng löôïng saïch ôû Hoa Kyø vaø ôû ngoaïi quoác, ñoàng thôøi chôø mong hoäi nghò thöôïng ñænh cuûa Lieân Hieäp Quoác veà thay ñoåi khí haäu vaøo thaùng Möôøi Hai naêm 2015.
Duø caùc giôùi chöùc trong Giaùo Hoäi nhaán maïnh raèng Laudato Si chuû yeáu khoâng phaûi laø moät vaên kieän veà chính saùch, nhöng thaùng Gieâng naêm 2015, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng ngaøi muoán thoâng ñieäp ñöôïc coâng boá kòp thôøi ñeå "khuyeán khích" vieäc coù nhieàu quyeát ñònh "can ñaûm" hôn taïi Paris.
Laøm chuû nhaø cho cuoäc hoïp thöôïng ñænh treân seõ laø Toång Thoáng Phaùp Francois Hollande, ngöôøi vöøa ra moät tuyeân boá noùi raèng oâng hy voïng "tieáng noùi ñaëc thuø" cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ "ñöôïc nghe khaép caùc luïc ñòa, khoâng keå caùc tín höõu".
OÂng Hollande, voán ñöôïc döôõng duïc nhö moät ngöôøi Coâng Giaùo nhöng nay ñaõ töï cho mình laø moät ngöôøi voâ thaàn, noùi raèng oâng hoan nghinh lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Phanxicoâ ñoái vôùi coâng luaän hoaøn caàu.
Ñoái vôùi Toång Thoáng Phaùp, thoâng ñieäp Laudato Si ñaõ ñaët sinh thaùi "vaøo moät vieãn aûnh cuûa nhaân baûn thuyeát".
Hoäi nghò thöôïng ñænh Paris, keùo daøi töø ngaøy 30 thaùng Möôøi Moät tôùi ngaøy 11 thaùng Möôøi Hai naêm 2015, ñöôïc Lieân Hieäp Quoác baûo trôï vaø nhieàu nhaø laõnh ñaïo cuûa Lieân Hieäp Quoác cuõng hoan nghinh thoâng ñieäp naøy.
Toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác Ban Ki-moon noùi raèng luaän ñieåm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng cho thaáy roõ vieäc caùc chính phuû phaûi ñaït cho ñöôïc caùc thoûa hieäp ñaày tham voïng khi hoï hoïp nhau taïi Phaùp. Trong moät tuyeân boá, oâng vieát: "Thoâng ñieäp ñaàu tieân cuûa ngaøi nhaán maïnh raèng thay ñoåi khí haäu laø moät trong nhöõng thaùch ñoá lôùn lao nhaát ñoái vôùi nhaân loaïi, vaø ñaây laø moät vaán ñeà tinh thaàn ñoøi ta phaûi kính caån ñoái thoaïi vôùi moïi thaønh phaàn trong xaõ hoäi".
Trong thoâng ñieäp Laudato Si, Ñöùc Phanxicoâ naëng neà pheâ phaùn caùc hoäi nghò thöôïng ñænh töø tröôùc ñeán nay cuûa Lieân Hieäp Quoác veà thay ñoåi khí haäu. Ngaøi vieát: "Hoäi Nghò cuûa Lieân Hieäp Quoác veà Vieäc Phaùt Trieån Laâu Daøi, 'Rio + 20' (Rio de Janeiro 2012) ñaõ coâng boá moät vaên kieän coù taàm xa nhöng khoâng coù hieäu quaû... Caùc cuoäc thöông thuyeát quoác teá khoâng theå ñem laïi moät tieán boä coù yù nghóa naøo vì laäp tröôøng caùc nöôùc chæ bieát ñaët quyeàn lôïi quoác gia cuûa mình leân treân ích chung cuûa caû theá giôùi".
Giöõ chuùc vuï töø naêm 2007, OÂng Ban cuõng ñöùng ñaàu hoäi nhò naøy.
Moät soá toå chöùc, xöa nay voán laøm vieäc ñeå baûo veä thieân nhieân, nhö Lieân Minh Söï Soáng Hoang Daõ Theá Giôùi (WWF) vaø Hoøa Bình Xanh (Greenpeace) cuõng leân tieáng ca ngôïi Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø vaên kieän cuûa ngaøi.
Chuû tòch WWF, Yolanda Kakabadse, cho raèng tieáng noùi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø "moät phöông thöùc luaân lyù raát caàn thieát cho cuoäc tranh luaän veà khí haäu. Vieäc thay ñoåi khí haäu khoâng coøn chæ laø moät vaán ñeà khoa hoïc nöõa; caøng ngaøy, noù caøng laø moät vaán ñeà luaân lyù vaø ñaïo ñöùc".
Giuseppe Onufrio, giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa Hoøa Bình Xanh taïi YÙ, noùi raèng "thoâng ñieäp naøy laø moät tin vui" vì "noù khueách ñaïi ñeán haøng trieäu loã tai môùi meû lôøi keâu goïi ñaïo ñöùc maø taát caû chuùng ta ñang doùng leân veà khí haäu".
Onufrio noùi raèng "ñieàu naøy phaûi gia taêng aùp löïc ñoái vôùi caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa ta ñeå hoï chòu haønh ñoäng theo meänh leänh cuûa lieân minh khí haäu lôùn lao nhaát xöa nay, haøng tyû coâng daân khaép theá giôùi".
Caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo
Trong nhöõng ngaøy Laudato Si saép ñöôïc coâng boá, Ñöùc Phanxicoâ leân tieáng keâu goïi söï ñoaøn keát toân giaùo nhaèm choáng laïi vieäc thay ñoåi khí haäu. Sau khi ñöôïc coâng boá, thoâng ñieäp nhaän ñöôïc nhieàu söï uûng hoä cuûa caùc vò ñaïi dieän AÁn Giaùo, Anh Giaùo, Chính Thoáng vaø Do Thaùi Giaùo.
Ñöùc Thöôïng Phuï Ñaïi Keát Bartholomew I cuûa Constantinople vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Canterbury, Justin Welby, cuûa Anh Giaùo, hoâm thöù Saùu 19 thaùng 6 naêm 2015, ñaõ cho coâng boá moät nhaän ñònh chung treân tôø New York Times hoâm thöù Saùu 19 thaùng 6 naêm 2015, töïa laø "Thay ñoåi khí haäu vaø traùch nhieäm luaân lyù".
Rajan Zed, chuû tòch Hoäi AÁn Giaùo Hoaøn Vuõ, ñaõ ra tuyeân boá noùi raèng oâng hy voïng thoâng ñieäp seõ giuùp leân khuoân cho chính saùch coâng. OÂng Zed cuõng yeâu caàu Ñöùc Giaùo Hoaøng toå chöùc moät hoäi nghò thöôïng ñænh hoaøn caàu veà moâi sinh bao goàm moïi toân giaùo.
Tröôùc khi ñöôïc coâng boá, thoâng ñieäp ñaõ gôïi höùng ñeå giaùo só Do Thaùi Giaùo ngöôøi Myõ laø Arthur Waskow vieát "Laù Thö Giaùo Só veà Cuoäc Khuûng Hoaûng Khí Haäu" göûi "Moïi Ngöôøi Do Thaùi, moïi coäng ñoàng tinh thaàn vaø toaøn theå theá giôùi".
Caùc chuyeân vieân
Austen Ivereigh, taùc giaû cuoán tieåu söû cuûa Ñöùc Phanxicoâ, töïa laø "Nhaø Caûi Caùch Vó Ñaïi", tin raèng Laudato Si coù tieàm naêng taùi leân khuoân chính trò vaø Giaùo Hoäi. OÂng baûo: "ñaây laø giaùo huaán xaõ hoäi Coâng Giaùo coù yù nghóa nhaát keå töø luùc thoâng ñieäp Rerum Novarum khôûi söï giaùo huaán naøy naêm 1891".
OÂng noùi theâm raèng thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïo ra con ñöôøng chaân chính thöù ba giöõa chuû nghóa tö baûn duy caù nhaân vaø chuû nghóa aûo töôûng phaûn nhaân baûn cuûa phong traøo xanh. OÂng vieát: "Ñöùc Phanxicoâ khoâng nhöõng laøm oån vieäc ta vöøa laø Coâng Giaùo vöøa laø xanh, ngaøi coøn bieán noù thaønh baét buoäc nöõa".
Kishore Jayabalan, tröôùc ñaây laø moät vieân chöùc cuûa Vatican veà caùc vaán ñeà xaõ hoäi vaø nay ñang ñieàu khieån Vieän Acton taïi YÙ, cho raèng oâng raát vui vì Ñöùc Giaùo Hoaøng leân tieáng keâu goïi thaûo luaän veà caùc phöông thöùc khaùc nhau nhaèm phaùt trieån laâu daøi. OÂng vieát: "Ñieàu raát quan troïng laø Ñöùc Phanxicoâ hieåu raèng höõu theå nhaân baûn laø giaûi phaùp, chöù khoâng phaûi laø vaán ñeà, traùi vôùi ñieàu quaù nhieàu ngöôøi coå vuõ cho vieäc kieåm soaùt daân soá voán chuû tröông nhaân danh traùi ñaát".
Joyce E. Coffee, giaùm ñoác quaûn trò Global Adaptation Index cuûa Ñaïi Hoïc Notre Dame, ca ngôïi Ñöùc Phanxicoâ vì ñaõ laøm noåi baät hieäu quaû baát caân xöùng cuûa vieäc thay ñoåi khí haäu ñoái vôùi Nam Baùn Caàu. Baø vieát: "Ngaøi môøi goïi chuùng ta nhìn vaán ñeà naøy töø voïng nhìn cuûa ngöôøi ngheøo treân theá giôùi. Khi quùy vò haønh ñoäng ñoái vôùi vieäc thay ñoåi khí haäu, quùy vò ñang haønh ñoäng ñeå giuùp ñôõ nhaân loaïi. Haønh ñoäng veà khí haäu laø haønh ñoäng giuùp ngöôøi ngheøo coù ñöôïc ñôøi soáng vaø keá sinh nhai toát hôn".
Christiana Z. Peppard, giaùo sö phuï giaûng veà thaàn hoïc, khoa hoïc vaø ñaïo ñöùc hoïc taïi Ñaïi Hoïc Fordham, hoan nghinh vieäc Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh tôùi vieäc baûo veä daân baûn ñòa, cho raèng ñaây laø ñieåm "ñaùng keå vaø ñaùng löu yù". Baø cho bieát "phaàn baát khoan nhöôïng nhaát trong thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Phanxicoâ laø lôøi keát aùn cuûa ngaøi ñoái vôùi nieàm tin sai laïc vaøo tieán boä, tieán boä kyõ thuaät vaø kinh teá, baát caàn caùc giaù trò sinh thaùi vaø nhaân baûn ñeå höôùng daãn caùc moâ hình naøy".
Giaùm ñoác ñieàu haønh vaø chuû tòch cuûa Catholic Relief Services vaø laø nguyeân khoa tröôûng Cao Ñaúng Kinh Doanh Mendoza cuûa Ñaïi Hoïc Notre Dame, Carolyn Woo, thaùch thöùc nhöõng ai coù khuynh höôùng khoâng chòu laéng nghe Ñöùc Giaùo Hoaøng. Baø baûo hoï haõy tænh nguû: "Toâi muoán yeâu caàu nhöõng ai ñang ôû theá phoøng ngöï vaø nhöõng ai khoâng tin vieäc thay ñoåi khí haäu ñang taùc ñoäng leân theá giôùi haõy töø boû laäp tröôøng hieän nay cuûa hoï vaø chòu khoù ñi tôùi nhöõng nôi ñang ñau khoå".
Baø Woo laø moät trong caùc thuyeát trình vieân taïi buoåi coâng boá Laudato Si taïi Vatican. Baø thaáy Laudato Si "ñaày caû thi ca vaø taâm linh laãn thöïc tieãn".
Vuõ Van An