Ñöùc hoàng y Gerhard Ludwig Muller khaúng ñònh
"Söù vuï cuûa Giaùo hoaøng laø hieäp nhaát theá giôùi"
Ñöùc hoàng y Gerhard Ludwig Muller khaúng ñònh "Söù vuï cuûa Giaùo hoaøng laø hieäp nhaát theá giôùi".
Roma (WHÑ 12-04-2015) - Trong dòp ñeán Phaùp hoài cuoái thaùng Ba naêm 2015 nhaân dòp phaùt haønh quyeån ñaàu tieân trong troïn boä taùc phaåm "Ñöùc Gieâsu Nazareth, Hình aûnh vaø Söù ñieäp" cuûa nhaø thaàn hoïc Joseph Ratzinger (nhaø xuaát baûn Paroles et Silence - Hoàng y Gerhard L. Muller ñeà töïa), Ñöùc hoàng y Boä tröôûng Boä Giaùo lyù Ñöùc tin ñaõ coù cuoäc trao ñoåi vôùi nhaät baùo Coâng giaùo La Croix veà chuû ñeà hoân nhaân Kitoâ giaùo vaø huaán quyeàn cuûa Giaùo hoäi. Ñöùc hoàng y Muller khaúng ñònh: Giaùo hoäi khoâng theå nhìn nhaän cuoäc hoân nhaân thöù hai sau khi hai ngöôøi ñaõ ly dò.
Sau ñaây laø noäi dung cuoäc trao ñoåi:
- Ñöùc hoàng y quan nieäm theá naøo veà vai troø cuûa mình ñoái vôùi Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ? Vai troø naøy coù gì khaùc vôùi vai troø ñoái vôùi Ñöùc Beâneâñictoâ XVI voán laø moät nhaø thaàn hoïc vaø ñaõ ñöùng ñaàu Boä giaùo lyù Ñöùc tin tröôùc Ñöùc hoàng y?
+ Ñöùc hoàng y Muller: Vieäc moät nhaø thaàn hoïc nhö Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñöôïc baàu keá vò Thaùnh Pheâroâ chaéc chaén laø moät tröôøng hôïp hoaï hieám. Nhöng Ñöùc Gioan XXIII khoâng phaûi laø moät thaàn hoïc gia nhaø ngheà. Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ cuõng naëng tính muïc vuï hôn. Vaø Boä Giaùo lyù Ñöùc tin coù nhieäm vuï ñeà ra caáu truùc thaàn hoïc cho moät giaùo trieàu.
Toâi ñaùnh giaù cao kinh nghieäm cuûa vò giaùo hoaøng ñeán töø chaâu Myõ Latinh naøy. Toâi ñaõ raát nhieàu laàn tôùi Peâru vaø caùc nöôùc chaâu Myõ Latinh khaùc. Toâi bieát chuùt ít veà tình hình vaø ñaëc bieät söï ngheøo khoå voán hoaøn toaøn khaùc vôùi ñieàu chuùng ta thaáy taïi chaâu AÂu. Toâi nghó raèng söù vuï lôùn lao cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ chính laø hieäp nhaát theá giôùi, vöôït thaéng söï khaùc bieät khoång loà giöõa caùc nöôùc chaâu AÂu vaø Baéc Myõ vôùi caùc nöôùc chaâu Phi, chaâu Myõ Latinh vaø chaâu AÙ. Ngaøi nhaéc nhôû raèng chæ coù moät nhaân loaïi duy nhaát, moät traùi ñaát duy nhaát vôùi moät traùch nhieäm phoå quaùt. Thoâng ñieäp saép tôùi cuûa ngaøi veà sinh thaùi seõ nhaán maïnh traùch nhieäm naøy cuûa toaøn theá giôùi ñoái vôùi khí haäu, ñoái vôùi vieäc moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc quyeàn thuï höôûng coâng ích.
- Ñoù coù phaûi laø thöù ngoân ngöõ gaàn vôùi thaàn hoïc giaûi phoùng? Ñang khi Ñöùc giaùm muïc Romero saép ñöôïc toân phong chaân phöôùc, phaûi chaêng töø nay neàn thaàn hoïc naøy seõ coù choã ñöùng nôi thöôïng taàng Giaùo hoäi?
+ Neàn thaàn hoïc naøy chöa heà bò leân aùn. Vaán ñeà laø phaûi vöôït qua ñöôïc moái nguy cô cuûa moät söï chuyeån höôùng thuaàn tuùy mang tính caùch chính trò hay xaõ hoäi. Nhöng neùt ñaëc tröng coâng giaùo laø khoâng taùch bieät chieàu kích sieâu vieät vaø theá giôùi... Vôùi maàu nhieäm nhaäp theå, caû hai chieàu kích naøy hieäp nhaát chaët cheõ vôùi nhau. Chuùng ta ñang noùi ñeán ôn cöùu roãi toaøn dieän. Chuùng ta coù moät hoïc thuyeát xaõ hoäi phaùt trieån töø 150 naêm nay vaø trong Thoâng ñieäp Deus caritas est, Ñöùc Beâneâñictoâ XVI cuõng ñaõ nhaéc nhôû vieäc phuïc vuï laø moät hoaït ñoäng caên baûn nhö theá naøo trong Giaùo hoäi, trong chöùc naêng giaûi thoaùt cuõng nhö trong caùc phaùt bieåu vaø hoaït ñoäng mang tính caùch chính trò cuûa Giaùo hoäi. Caùc nhaø chính trò khoâng theå chæ laø nhöõng nhaø quaûn lyù. Chuùng ta caàn moät neàn ñaïo ñöùc cuûa tình lieân ñôùi, cuûa moät söï hieäp nhaát thay vì loøng ích kyû, chuû nghóa duy vaät, chuû nghóa daân tuùy...
- Giaùo hoäi Coâng giaùo cho tôùi nay ñöôïc cho laø duøng giaùo thuyeát ñeå choáng ñôõ: caùi nhìn naøy phaûi chaêng ñang thay ñoåi?
+ Ngöôøi ta coù theå coù caûm töôûng raèng caùc trieàu ñaïi giaùo hoaøng tröôùc ñaây nhö coá chuù troïng vaøo neàn luaân lyù tính duïc vaø Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ hieän taïi ñang muoán trôû veà vôùi tính phoå quaùt cuûa söù ñieäp Phuùc AÂm. Nhöng thoâng ñieäp cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ cuõng raát roõ raøng khi ñeà caäp ñeán moät giôùi tính cuûa con ngöôøi trong traät töï cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ döïng neân ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ. Giaùo hoäi loaïi boû moïi quan nieäm mang tính caùch ngoä ñaïo hay nhò nguyeân bieán giôùi tính thaønh moät yeáu toá rieâng bieät cuûa baûn tính con ngöôøi. Ñöùc giaùo hoaøng muoán môû roäng suy tö ñeå nhaán maïnh tôùi söù vuï cuûa Giaùo hoäi laø ñem laïi hy voïng cho moïi ngöôøi.
- Ñoù chính laø chuû ñeà cuûa Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc saép tôùi veà "söù vuï cuûa gia ñình trong Giaùo hoäi vaø trong theá giôùi". Coù theå coù moät söï toång hôïp giöõa caùc quan ñieåm raát khaùc nhau vaø ñaõ trôû thaønh ñoái nghòch nhau trong khoaù hoïp vöøa qua cuûa Thöôïng hoäi ñoàng?
+ Laø Boä tröôûng Boä Giaùo lyù Ñöùc tin, toâi coù traùch nhieäm ñoái vôùi söï hieäp nhaát trong ñöùc tin. Toâi khoâng theå töï xeáp mình vaøo phe phaùi naøo. Nhöng caùc söï theå ñaõ roõ raøng: chuùng ta coù giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu veà hoân nhaân vaø caùc giaûi thích chính thoáng giaùo huaán aáy trong suoát lòch söû Giaùo hoäi: caùc coâng ñoàng Florence vaø Trentoâ, toång hôïp cuûa Hieán cheá Gaudium et Spes vaø cuûa toaøn boä giaùo huaán sau naøy... Veà maët thaàn hoïc, moïi söï ñaõ raát roõ raøng. Chuùng ta ñang phaûi ñoái dieän vôùi hieän töôïng theá tuïc hoaù hoân nhaân vôùi vieäc taùch bieät hoân nhaân veà maët toân giaùo vôùi kheá öôùc daân söï.
Theá laø chuùng ta ñaõ ñeå maát ñi nhöõng yeáu toá taïo neân hoân nhaân nhö laø bí tích vaø ñònh cheá töï nhieân. Söù ñieäp cuûa Giaùo hoäi veà hoân nhaân ñi ngöôïc laïi hieän töôïng theá tuïc hoaù naøy. Chuùng ta caàn phaûi tìm laïi nhöõng neàn taûng töï nhieân cuûa hoân nhaân vaø nhaán maïnh cho caùc tín höõu hieåu tính caùch bí tích cuûa hoân nhaân nhö phöông theá ñem laïi aân suûng cho ñoâi vôï choàng vaø caû gia ñình.
- Caùc Hoäi ñoàng giaùm muïc haún seõ coù quyeàn roäng raõi hôn veà nhöõng vaán ñeà naøy?
+ Caàn phaûi phaän bieät hai möùc ñoä: tín lyù vaø toå chöùc cuï theå. Chuùa Gieâsu ñaõ ñaët thaùnh Pheâroâ laøm nhö nguyeân lyù cuûa söï thoáng nhaát ñöùc tin vaø cuûa söï hieäp thoâng coù tính caùch bí tích cuûa Giaùo hoäi. Ñoù laø moät ñònh cheá thuoäc thaàn luaät. Ngoaøi ra, chuùng ta coøn coù caùc cô caáu veà phöông dieän giaùo luaät, vaän duïng tuøy theo hoaøn caûnh. Caùc Hoäi ñoàng giaùm muïc laø moät hình aûnh dieãn taû tính hieäp ñoaøn cuûa caùc giaùm muïc treân bình dieän moät quoác gia, moät neàn vaên hoaù hay moät ngoân ngöõ, nhöng ñaây laø moät toå chöùc mang tính caùch thöïc tieãn. Giaùo hoäi Coâng giaùo hieän höõu vôùi tính caùch Giaùo hoäi phoå quaùt, trong söï hieäp thoâng cuûa taát caû caùc giaùm muïc keát hieäp laøm moät vôùi nhau vaø döôùi söï gìn giöõ cuûa giaùo hoaøng. Giaùo hoäi phoå quaùt cuõng hieän höõu trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông. Nhöng Giaùo hoäi ñòa phöông laïi khoâng phaûi laø Giaùo hoäi Phaùp hay Ñöùc chaúng haïn, maø laø Giaùo hoäi Paris, Giaùo hoäi Toulouse... Nghóa laø caùc giaùo phaän. YÙ töôûng veà moät Giaùo hoäi quoác gia laø hoaøn toaøn laïc ñaïo. Moät söï ñoäc laäp trong ñöùc tin laø ñieàu khoâng theå coù. Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Ñaáng Cöùu ñoä cuûa moïi ngöôøi, Ngaøi hieäp nhaát taát caû moïi ngöôøi.
- Lieäu coù theå coù nhöõng thay ñoåi veà maët kyû luaät maø khoâng ñuïng ñeán giaùo lyù?
+ Kyû luaät vaø muïc vuï phaûi hoaït ñoäng trong söï keát hôïp haøi hoaø vôùi giaùo lyù. Giaùo lyù khoâng phaûi laø moät lyù thuyeát thuaàn khieát seõ ñöôïc thöïc tieãn chænh söûa, maø laø bieåu hieän cuûa chaân lyù ñöôïc maïc khaûi nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ.
- Veà vaán ñeà nhöõng ngöôøi ly dò taùi hoân, chuùng ta coù theå nghó raèng, sau khi thoáng hoái, cuoäc keát hôïp laàn thöù hai seõ ñöôïc nhìn nhaän, nhöng khoâng coù tính caùch bí tích?
+ Moät ngöôøi khoâng theå coù hai vôï. Neáu cuoäc phoái hôïp thöù nhaát coù giaù trò (thaønh söï), thì khoâng theå ñoàng thôøi tieán haønh cuoäc phoái hôïp thöù hai. Con ñöôøng saùm hoái thì coù theå ñöôïc, nhöng moät cuoäc phoái hôïp thöù hai thì khoâng. Ñieàu duy nhaát coù theå laø trôû laïi vôùi cuoäc phoái hôïp hôïp thöùc thöù nhaát, hay soáng cuoäc phoái hôïp thöù hai nhö anh em maø khoâng phaûi nhö vôï choàng: ñoù laø laäp tröôøng cuûa Giaùo hoäi phuø hôïp vôùi yù ñònh cuûa Chuùa Gieâsu. Toâi xin noùi theâm laø vaãn coù theå xin toaø aùn Giaùo hoäi tuyeân boá moät cuoäc hoân nhaân laø voâ hieäu.
- Vaäy theo Ñöùc hoàng y, giaûi phaùp naøy seõ ñöôïc chaáp nhaän nhôø aùp duïng caùc ñieàu khoaûn cuûa giaùo luaät caùch meàm deûo?
+ Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI ñaõ ñöa ra yeâu caàu veà vaán ñeà ñoù roài. Tieác thay, ñoái vôùi moät soá ngöôøi coâng giaùo, vieäc cöû haønh hoân nhaân chæ coøn laø moät nghi thöùc daân gian, theo thoùi quen cuûa xaõ hoäi, khoâng hôn khoâng keùm; ñoái vôùi moät soá ngöôøi khaùc, vieäc cöû haønh naøy coù moät yù nghóa bí tích. Toaø aùn cuûa Giaùo hoäi seõ cho thaáy hoân nhaân ñaõ thaønh bí tích hay chöa. Giaùo luaät coù theå thích nghi vôùi caùc hoaøn caûnh cuï theå.
(Nguoàn: La Croix, 29/3/2015)
Chuyeån ngöõ: Mai Taâm