Richard Williamson
vò giaùm muïc bò tuyeät thoâng ñeán hai laàn
Richard Williamson, vò giaùm muïc bò tuyeät thoâng ñeán hai laàn.
Roma (VietCatholic News 19-03-2015) - Naêm 2015, Leã Thaùnh Giuse, vò thaùnh cuûa khieâm nhöôøng, trung thaønh ñaày tình phuï töû, bò hoen oá phaàn naøo do bieán coá giaùm muïc Richard Williamson bò vaï tuyeät thoâng tieàn keát laàn thöù hai. Laàn ñaàu, naêm 1988, khi ngaøi ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Marcel Lefeøbre taán phong giaùm muïc. Vaï tuyeät thoâng tieàn keát naøy ñöôïc Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI thaùo gôõ naêm 2009 nhö moät thieän chí môøi goïi Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X, nhoùm ly khai cuûa Toång Giaùm Muïc Lefeøbre, ñoái thoaïi nhaèm ñöa hoï trôû veà Ñoaøn Chieân Duy Nhaát laø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Khoâng nhöõng khoâng bieát ñaùnh giaù thieän chí gaàn nhö toät ñoä aáy cuûa vò giaùo hoaøng hoïc giaû vaø tha thieát vôùi chính nghóa hôïp nhaát naøy, Richard William, voán xuaát thaân töø Anh Giaùo, vaãn tieáp tuïc thaùi ñoä cöïc löïc choáng laïi moïi coá gaéng haøn gaén hay nhích laïi gaàn Giaùo Hoäi Coâng Giaùo cuûa nhoùm. Ñeán ñoä naêm 2012, ngaøi bò Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X, do Ñöùc Cha Bernard Fellay laõnh ñaïo, truïc xuaát khoûi ñoaøn.
Khoâng naûn, vò giaùm muïc naøy caøng hung haêng hôn trong vieäc choáng laïi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, moät Giaùo Hoäi ngaøi coi nhö "toå aám cuûa sôn ca" nhöng hieän bò chieám giöõ baát coâng bôûi baøy "chim cu duy hieän ñaïi". Ngaøi cho raèng nhoùm cuûa ngaøi, duø taùch bieät khoûi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo noùi chung vaø Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X noùi rieâng, chính laø soá coøn laïi cuûa nhöõng con sôn ca chính hieäu:
"Baát cöù nôi naøo soá coøn laïi cuûa nhöõng con sôn ca chính hieäu tuï taäp höõu hình, taïi baát cöù toå aám daõ chieán naøo, hoï vaãn ôû trong Giaùo Hoäi, hoï vaãn laø Giaùo Hoäi höõu hình, vaø lôøi ca töôi ñeïp cuûa hoï vaãn chöùng minh cho baát cöù ai coù tai ñeå nghe raèng nhöõng con chim cu vaãn chaúng laø gì khaùc maø chæ laø nhöõng con chim cu ñaùnh caép toå aám Coâng Giaùo maø hieän hoï ñang cöôùp giöõ".
Ngaøi chæ trích caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X vì "ñui ñieác", thieáu khaû naêng "phaân bieät lôøi ca cuûa chim cu vôùi lôøi ca cuûa sôn ca". Vaø ngaøy 19 thaùng Ba naêm 2015, nhaèm ñuùng ngaøy leã Thaùnh Caû Giuse, ngaøi ñaõ tieán theâm moät böôùc khieán ngaøi bò tuyeät thoâng tieàn keát laàn thöù hai: töï yù taán phong vò linh muïc 73 tuoåi laøm giaùm muïc taïi tu vieän Santa Cruz ôû Nova Friburgo, Ba Taây. Ñoù laø Cha Jean-Michel Faure, ngöôøi töøng ñöôïc Toång Giaùm Muïc Lefeøbre phong chöùc linh muïc naêm 1977 vaø laø ngöôøi cuõng ñaõ ly khai khoûi Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X ñeå phaûn ñoái chuû tröông quaù meàm cuûa Ñöùc Cha Bernard Fellay ñoái vôùi Vatican.
Cha Faure cho raèng ngaøi thoaû thuaän ñöôïc taán phong, vì "chuùng toâi khoâng theå ñeå phong traøo choáng ñoái khoâng coù giaùm muïc". Ngaøi vaø giaùm muïc Williamson cho raèng vieäc baát tuaân Toøa Thaùnh laø ñieàu caàn thieát, gioáng heät luaän ñieäu cuûa Lefeøbre naêm 1988, vaø ñöôïc bieän minh hoaøn toaøn, vì nhö treân ñaõ noùi, chæ coù phong traøo cuûa caùc ngaøi môùi duy trì söï toaøn veïn cuûa tín lyù Coâng Giaùo maø thoâi.
Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X vaø Nhaø Nöôùc Palestine
Hai thöïc theå naøy, thöïc ra, khoâng coù baát cöù lieân heä naøo. Nhöng nhaø baùo John Allen Jr. thaáy chuùng gioáng nhau ôû thaùi ñoä "em chaû, em chaû" tröôùc ñeà nghò maø ai cuõng cho laø haäu hónh.
Ngaém Thuû Töôùng Do Thaùi Benjamin Netanyahu chieán thaéng sau khi baùc boû giaûi phaùp hai nhaø nöôùc vôùi ngöôøi Palestine, khoâng ai khoâng nhôù tôùi giôø phuùt ñònh meänh naêm 2000 taïi Camp David khi ñöôïc ñeà nghò chieám giöõ 92 phaàn traêm West Bank, Yasser Arafat ñaõ töø khöôùc.
Arafat coù lyù hay khoâng, cho ñeán nay vaãn coù nhieàu tranh luaän, nhöng thaùi ñoä cöùng raén cuûa hai beân trong nhöõng naêm sau ñoù hình nhö laø haäu quaû tröïc tieáp cuûa vieäc töø khöôùc treân. Tuaàn naøy, ngöôøi Coâng Giaùo cuõng coù moät caûm giaùc töông töï khi nghe tin giaùm muïc Williamson phong chöùc giaùm muïc traùi pheùp cho moät linh muïc, moät vieäc, treân thöïc teá, caøng ñaåy lui xa hôn nöõa caùc coá gaéng hoøa giaûi giöõa Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X vaø Toøa Thaùnh.
Huynh Ñoaøn treân do Toång Giaùm Muïc Marcel Lefeøbre thaønh laäp naêm 1970 vaø trôû thaønh kieân coá khi vò Toång Giaùm Muïc naøy phong chöùc giaùm muïc traùi pheùp cho boán linh muïc, trong ñoù coù Williamson. Noùi chung, Huynh Ñoaøn naøy phaûn ñoái caùc caûi caùch caáp tieán cuûa Coâng Ñoàng Vatican II (1962-65). Vaán ñeà noøng coát cuûa hoï laø Thaùnh Leã La Tinh kieåu xöa, nhöng thöïc ra söï phaûn ñoái cuûa hoï saâu xa hôn theá: trong ñoù, coù vieäc ñaïi keát vaø ñoái thoaïi lieân toân cuõng nhö coá gaéng cuûa Giaùo Hoäi nhaèm baét tay vôùi theá giôùi hieän ñaïi.
Gioáng ngöôøi Palestine, nhöõng ngöôøi duy truyeàn thoáng cuûa Lefeøbre, döôùi thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI, ñaõ ñöôïc ñeà nghò gaàn nhö moïi ñieàu hoï muoán laøm ñieàu kieän taùi hôïp nhaát: cô caáu taøi phaùn rieâng theo giaùo luaät, döôïc töï trò khoûi ñieàu chính hoï coi laø caáp tieán thaùi quaù, vaø caû lôøi tuyeân boá thöøa nhaän tính ña daïng hôïp phaùp trong vieäc giaûi thích caùc vaên kieän cuûa Vatican II.
Gioáng Arafat hoï tieáp tuïc "em chaû, em chaû" vaø nhöõng gì khaùc nay ñaõ thaønh lòch söû: cuoäc baàu cöû moät vò giaùo hoaøng khoâng ñaàu tö nhieàu nhö theá vaøo caùc moái lieân heä vôùi ngöôøi duy truyeàn thoáng, caùc phong traøo Coâng Giaùo roäng lôùn hôn ñang laøm cho vieäc hôïp nhaát vôùi hoï khoù coù theå dieãn ra, vaø nay söï raïn nöùt ngay trong haøng nguõ duy truyeàn thoáng.
Tuy nhieân, theo Allen, söï thaät laø söï hoøa dòu giöõa Roâma vaø Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X khoâng haún gioáng neàn hoøa bình giöõa Do Thaùi vaø Palestine.
Williamson hieän nay bò coi nhö ngöôøi ngoaøi cuûa Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X. Xeùt veà ñoaûn kyø, haønh vi baát tuaân cuûa ngaøi coù theå ñaåy maïnh cuoäc ñoái thoaïi giöõa nhöõng ngöôøi coøn laïi cuûa Huynh Ñoaøn vôùi Toøa Thaùnh.
Ngöôøi ñöùng ñaàu Huynh Ñoaøn hieän laø Giaùm Muïc Bernard Fellay, moät ngöôøi raát thöïc tieãn, muoán keùo nhoùm cuûa mình ra khoûi theá bí. Nhöng haønh ñoäng cuûa ngaøi voán bò giôùi haïn bôûi caùc phaàn töû quaù khích trong Huynh Ñoaøn. Raát coù theå nhôø khoâng coøn Williamson vaø nhöõng ngöôøi theo vò naøy, Ñöùc Cha Fellay seõ haønh ñoäng maïnh baïo hôn.
Theo Allen, ngöôøi ta cuõng laáy laøm laï: taïi sao vaán ñeà naøy laïi quan troïng ñoái vôùi Toøa Thaùnh ñeán theá. Huynh Ñoaøn töï cho mình coù khoaûng 1 trieäu tín höõu khaép theá giôùi. Neáu ñuùng nhö theá thì cuõng chæ laø 0.01 phaàn traêm toång soá 1 tyû 2 ngöôøi Coâng Giaùo hoaøn caàu. Ñaàu tö chöøng aáy taøi nguyeân ñeå coá loâi keùo moät con soá quaù nhoû nhö theá xem ra coù veû khoâng caân xöùng.
Tuy vaäy, coù nhöõng lyù do vöõng vaøng khieán moïi vò giaùo hoaøng keå töø Ñöùc Phaoloâ VI heát söùc coá gaéng haøn gaén cuoäc ly giaùo.
Neàn thaàn hoïc Coâng Giaùo voán cho raèng moät vò giaùm muïc ñöôïc thuï phong hôïp phaùp coù quyeàn phong chöùc cho moät giaùm muïc khaùc. Bôûi ñoù, Vatican boù buoäc phaûi thöøa nhaän cha Jean Michel Faure laø moät giaùm muïc sau khi Williamson phong chöùc cho ngaøi, duø vaãn cho raèng cuoäc phong chöùc naøy laø traùi pheùp (illicit) vaø seõ khoâng thöøa nhaän baát cöù thöøa taùc vuï naøo do ngaøi thi haønh.
Noùi caùch khaùc, cuoäc ly giaùo do moät giaùm muïc ñích thöïc laõnh ñaïo coù theå trôû thaønh töï sao cheùp, moät vieãn aûnh khoâng vò giaùo hoaøng naøo laïi khoâng muoán traùnh neù.
Theo Allen, coù ba lyù do khieán vieäc taùi hôïp nhaát vôùi Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X maõi maõi laø moät giaác mô, keå caû thôøi nay.
Thöù nhaát, Fellay khoâng phaûi laø Arafat, ngöôøi saùng laäp ra Toå Chöùc Giaûi Phoùng Palestine vaø laø cha ñeû ra quoác gia theo truyeàn thuyeát. Arafat coù leõ laø nhaân vaät duy nhaát ñaùng leõ ñaõ thuyeát phuïc ñöôïc ngöôøi Palestine chòu chaáp nhaän ñeà nghò treân.
Trong Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X, vai troø ñoù laø vai troø cuûa moät mình Lefeøbre maø thoâi, khoâng cuûa ai khaùc. Thaønh thöû khi caùc thöông thuyeát döôùi thôøi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI ñaït tôùi ñieåm "caù caén caâu", khoâng ai coù ñuû thaåm quyeàn keùo moïi ngöôøi böôùc theo.
Thöù hai, trôû ngaïi heát söùc lôùn lao trong cuoäc thöông thuyeát Do Thaùi/Palestine laø vieäc ngöôøi Palestine naèng naëc ñoøi quyeàn "hoài höông" theo nghóa giaønh laïi ñaát ñai vaø nhaø cöûa bò ngöôøi Do Thaùi chieám ôû buoåi ñaàu cuoäc xung khaéc. Duø coù theå hieåu ñöôïc bao nhieâu ñi nöõa, ñieàu aáy cuõng khoâng theå naøo xaåy ra ñöôïc, khieán cho baát cöù giaûi phaùp cuoái cuøng naøo cuõng khoâng theå baét ñaàu.
Töông töï nhö theá, nhieàu nhaø duy truyeàn thoáng coi vieäc chính thöùc töø boû Coâng Ñoàng Vatican II laø ñieàu kieän ñeå hoaø giaûi vôùi Roâma, ñieàu naøy khoâng theå naøo coù ñöôïc.
Nhö Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, caùc vò giaùo hoaøng coù theå saün saøng thöøa nhaän nhöõng caùch giaûi thích khaùc ñoái vôùi coâng ñoàng treân hay vieäc coâng ñoàng naøy bò aùp duïng sai laïc trong moät soá tröôøng hôïp. Chöù thöøa nhaän raèng thaåm quyeàn giaùo huaán cao caû nhaát cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo sai laàm laø ñieàu hoaøn toaøn baát khaû, ñi quaù xa.
Thöù ba, moät khi thaàn ly giaùo ñaõ ra khoûi chai thì khoù maø baét noù vaøo laïi ñöôïc. Sau khi ñaõ thaàn thaùnh hoùa Lefeøbre vì ñaõ taùch ly khoûi Roâma, ngöôøi ta seõ töï hoûi caàn bao laâu nöõa môùi laïi coù nhöõng phaàn töû trong nhoùm duy truyeàn thoáng gaëp theá ñaát baèng noåi soùng, chòu khoâng thaáu, môùi troãi daäy böôùc ra khoûi ñeå taùi hôïp vôùi Roâma.
Raát coù theå caùi theá aáy ñang dieãn ra vôùi vieäc Williamson töï yù phong giaùm muïc cho moät ngöôøi cuõng taùch ly khoûi caû Roâma laãn Huynh Ñoaøn Thaùnh Pioâ X. Nhöng vaãn coù ngöôøi nhôù dai cho raèng chaúng neân hy voïng gì nhieàu.
Vuõ Van An