Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
cho Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi
laàn thöù 49 (naêm 2015)
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi laàn thöù 49 (naêm 2015).
Roma (WHÑ 24-01-2015) - Saùng ngaøy 23 thaùng 1 naêm 2015, Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaân ngaøy Truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 49 ñaõ ñöôïc coâng boá vôùi chuû ñeà: "Truyeàn thoâng trong gia ñình, moâi tröôøng öu tieân ñeå gaëp gôõ trong tình yeâu nhöng khoâng". Ngaøy Truyeàn Thoâng xaõ hoäi laàn thöù 49 seõ ñöôïc cöû haønh vaøo chuùa nhaät 17 thaùng 5 naêm 2015. Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaân ngaøy Truyeàn Thoâng Theá Giôùi naêm 2015:
Truyeàn Thoâng Trong Gia Ñình, Nôi Daønh Rieâng Ñeå Gaëp Gôõ Quaø Taëng Tình Yeâu.
Gia ñình laø moät chuû ñeà ñöôïc Giaùo hoäi suy tö saâu saéc vaø coù lieân quan ñeán hai Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc: Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc khoùa ngoaïi thöôøng môùi ñaây vaø Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc khoùa thöôøng leä seõ dieãn ra vaøo thaùng Möôøi tôùi. Vì vaäy, toâi nghó thaät laø thích hôïp khi choïn chuû ñeà noùi veà gia ñình cho Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi saép tôùi. Cuoái cuøng ra, chính trong boái caûnh gia ñình maø chuùng ta baét ñaàu hoïc caùch truyeàn thoâng. Vieäc taäp trung vaøo khung caûnh naøy seõ giuùp chuùng ta laøm truyeàn thoâng ñöôïc ñuùng ñaén vaø nhaân vaên hôn, ñoàng thôøi chuùng ta seõ nhìn gia ñình vôùi moät nhaõn quan môùi.
Chuùng ta coù theå laáy gôïi yù töø ñoaïn Phuùc AÂm veà vieäc Ñöùc Meï ñi thaêm baø EÂlisabeùt (Lc 1, 39-56). "Khi baø EÂlisabeùt nghe lôøi chaøo cuûa Ñöùc Maria, haøi nhi lieàn nhaûy möøng trong loøng baø, vaø baø EÂlisabeùt ñöôïc ñaày traøn Thaùnh Thaàn, lieàn keâu leân raèng: 'Em coù phuùc hôn caùc phuï nöõ, vaø con trong buïng em quaû laø ñöôïc chuùc phuùc'" (1, 41-42).
Ñoaïn Phuùc AÂm naøy tröôùc heát cho chuùng ta bieát truyeàn thoâng laø söï ñoái thoaïi ñöôïc ñan deät baèng ngoân ngöõ cô theå nhö theá naøo. Caâu ñaàu tieân ñaùp lôøi Ñöùc Maria chaøo laø cuûa haøi nhi ñang nhaûy möøng trong loøng baø EÂlisabeùt. Vui möøng gaëp gôõ tha nhaân, voán laø ñieàu chuùng ta hoïc ñöôïc töø tröôùc khi chaøo ñôøi, xeùt theo nghóa naøo ñoù, laø nguyeân maãu vaø bieåu töôïng cuûa moïi hình thöùc truyeàn thoâng khaùc. Cung loøng ñoùn nhaän chuùng ta chính laø "ngoâi tröôøng" ñaàu tieân daïy truyeàn thoâng, laø nôi laéng nghe vaø tieáp xuùc qua theå xaùc, nôi chuùng ta baét ñaàu laøm quen vôùi theá giôùi beân ngoaøi, trong moät moâi tröôøng ñöôïc baûo veä, ñöôïc tieáng cuûa nhòp ñaäp traùi tim meï voã veà. Cuoäc gaëp gôõ giöõa hai con ngöôøi naøy, duø vaãn taùch bieät vôùi nhau nhöng laïi coù moái lieân quan raát maät thieát, moät cuoäc gaëp ñaày höùa heïn, trôû thaønh kinh nghieäm ñaàu tieân cuûa chuùng ta veà truyeàn thoâng. Ñoù laø kinh nghieäm taát caû chuùng ta ñeàu coù theå chia seû, bôûi moãi chuùng ta ñeàu ñöôïc sinh ra töø moät ngöôøi meï.
Duø khi ñaõ chaøo ñôøi, trong moät yù nghóa naøo ñoù, chuùng ta vaãn ôû trong moät "cung loøng", töùc laø gia ñình. Moät cung loøng ñöôïc hình thaønh töø nhieàu con ngöôøi ñöôïc ñan keát vôùi nhau: gia ñình laø "nôi chuùng ta hoïc soáng vôùi tha nhaân duø coù nhöõng dò bieät" (Evangelii Gaudium, 66). Maëc duø khaùc nhau veà giôùi tính vaø tuoåi taùc, nhöng moïi ngöôøi trong gia ñình ñeàu ñoùn nhaän nhau vì coù moái daây lieân keát hoï vôùi nhau. Phaïm vi nhöõng moái quan heä naøy caøng roäng vaø söï khaùc bieät tuoåi taùc caøng lôùn, thì moâi tröôøng soáng cuûa chuùng ta caøng phong phuù. Ñoù chính laø moái lieân keát ôû ngay coäi nguoàn cuûa ngoân ngöõ, roài ñeán löôït mình, ngoân ngöõ laïi cuûng coá moái lieân keát ñoù. Chuùng ta khoâng taïo ra ngoân ngöõ nhöng söû duïng ngoân ngöõ, bôûi chuùng ta ñaõ tieáp nhaän noù. Chính trong gia ñình, chuùng ta hoïc noùi tieáng "meï ñeû", ngoân ngöõ cuûa toå tieân chuùng ta (x. 2 Mcb 7, 25.27). Trong gia ñình, chuùng ta nhaän ra raèng nhöõng ngöôøi khaùc ñaõ ñeán tröôùc chuùng ta, taïo laäp gia ñình cho chuùng ta soáng ñöôïc, roài ñeán löôït mình, chuùng ta cuõng laïi sinh ra söï soáng vaø laøm nhöõng vieäc toát ñeïp. Chuùng ta coù theå trao ban, bôûi chuùng ta ñaõ laõnh nhaän. Voøng luaân chuyeån toát laønh naøy laø coát loõi cuûa khaû naêng truyeàn thoâng giöõa moïi ngöôøi trong gia ñình vôùi nhau vaø vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Noùi khaùi quaùt hôn, ñoù laø kieåu maãu cuûa moïi truyeàn thoâng.
Kinh nghieäm veà moái quan heä vôùi nhöõng ngöôøi "ñeán tröôùc" chuùng ta mang laïi cho gia ñình khaû naêng trôû thaønh nôi chuyeån giao hình thöùc truyeàn thoâng cô baûn nhaát, ñoù laø caàu nguyeän. Khi cha meï ñaët ñöùa con môùi sinh cuûa mình vaøo giöôøng nguû, hoï thöôøng phoù daâng chuùng cho Chuùa, xin Chuùa troâng nom chuùng. Khi con caùi lôùn theâm moät chuùt, cha meï giuùp chuùng bieát ñoïc caùc kinh thoâng thöôøng, bieát thaân thöông nghó ñeán ngöôøi khaùc, chaúng haïn oâng baø noäi ngoaïi, hoï haøng, ngöôøi ñang ñau oám, khoå sôû vaø moïi ngöôøi ñang caàn ñöôïc Chuùa thöông giuùp söùc. Chính trong gia ñình, phaàn lôùn chuùng ta ñöôïc hoïc hoûi veà chieàu kích toân giaùo cuûa truyeàn thoâng; rieâng ñoái vôùi Kitoâ giaùo, ñoù laø chieàu kích thaám nhuaàn tình yeâu, moät tình yeâu ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa ban cho chuùng ta vaø chuùng ta mang ñeán cho tha nhaân.
Trong gia ñình, chuùng ta ñöôïc hoïc bieát cöu mang vaø naâng ñôõ nhau, bieát nhaän ra yù nghóa ñöôïc bieåu loä nôi khuoân maët vaø nhöõng khoaûnh khaéc im laëng, bieát cuøng cöôøi vaø cuøng khoùc vôùi nhöõng ngöôøi chöa ñoùn nhaän nhau nhöng laïi coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi nhau. Ñieàu naøy giuùp chuùng ta raát nhieàu trong vieäc hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa truyeàn thoâng laø nhìn nhaän vaø taïo neân söï gaàn guõi. Khi chuùng ta thu heïp nhöõng khoaûng caùch baèng caùch ñeán gaàn nhau hôn vaø ñoùn nhaän nhau, chuùng ta seõ traûi nghieäm ñöôïc loøng bieát ôn vaø nieàm vui möøng. Lôøi chaøo cuûa Ñöùc Maria vaø söï cöïa quaäy cuûa haøi nhi trong loøng Meï laø söï chuùc laønh cho baø EÂlisabeùt; tieáp theo laø baøi ca Magnificat tuyeät ñeïp ñöôïc Ñöùc Meï caát leân ñeå chuùc tuïng keá hoaïch yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi Meï vaø daân cuûa Ngöôøi. Lôøi "xin vaâng" ñöôïc thoát leân vôùi nieàm tin coù theå giuùp chuùng ta böôùc ra khoûi baûn thaân mình vaø ra khoûi choã cuûa mình nôi traàn gian. "Thaêm vieáng" laø môû toang nhöõng caùnh cöûa, khoâng kheùp kín trong theá giôùi nhoû beù cuûa chuùng ta, nhöng böôùc ra ngoaøi ñeán vôùi moïi ngöôøi. Cuõng theá, gia ñình trôû neân soáng ñoäng khi toûa lan ra beân ngoaøi baûn thaân mình, nhöõng gia ñình thöïc hieän ñieàu ñoù chính laø ñang truyeàn ñi söù ñieäp söï soáng vaø hieäp thoâng, mang laïi söï naâng ñôõ vaø hy voïng ñeán vôùi nhöõng gia ñình mong manh, vaø nhôø ñoù xaây döïng chính baûn thaân Hoäi Thaùnh, gia ñình cuûa moïi gia ñình.
Hôn baát cöù nôi naøo khaùc, gia ñình laø nôi haèng ngaøy chuùng ta traûi nghieäm nhöõng giôùi haïn cuûa chính mình vaø cuûa nhöõng ngöôøi khaùc, nhöõng vaán ñeà lôùn nhoû trong vieäc chung soáng an bình vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Khoâng coù gia ñình naøo laø hoaøn haûo. Chuùng ta khoâng neân sôï nhöõng baát toaøn, yeáu ñuoái hay caû nhöõng xung khaéc, nhöng haõy hoïc caùch ñoái phoù vôùi nhöõng ñieàu aáy moät caùch xaây döïng. Vì theá gia ñình -nôi chuùng ta vaãn yeâu thöông nhau duø coù nhöõng giôùi haïn vaø toäi loãi- trôû thaønh moät tröôøng hoïc cuûa söï tha thöù. Chính tha thöù laø moät tieán trình truyeàn thoâng. Khi taâm tình hoái loãi ñöôïc baøy toû vaø chaáp nhaän, vieäc truyeàn thoâng ñaõ bò caét ñöùt laïi coù theå ñöôïc khoâi phuïc vaø noái laïi. Neáu moät ñöùa treû ñaõ hoïc ñöôïc nôi gia ñình caùch laéng nghe ngöôøi khaùc, phaùt bieåu caùch toân troïng vaø baøy toû quan ñieåm cuûa mình maø khoâng phuû nhaän ngöôøi khaùc, ñöùa treû ñoù seõ trôû thaønh ngöôøi xaây döïng ñoái thoaïi vaø hoøa giaûi trong xaõ hoäi.
Khi noùi ñeán nhöõng thaùch ñoá cuûa truyeàn thoâng, caùc gia ñình coù con caùi bò khuyeát taät coù nhieàu ñieàu ñeå daïy chuùng ta. Moät naêng löïc khieám khuyeát, duø laø theå lyù hay taâm trí, coù theå laø lyù do khieán ngöôøi ta soáng kheùp kín, nhöng noù cuõng coù theå -nhôø tình yeâu cuûa cha meï, cuûa anh chò em vaø baïn höõu-, trôû thaønh söï khích leä môû ra, chia seû vaø saün saøng truyeàn thoâng vôùi moïi ngöôøi. Noù cuõng coù theå giuùp cho caùc tröôøng hoïc, caùc giaùo xöù vaø caùc hoäi ñoaøn trôû neân nieàm nôû hôn vaø ñoùn nhaän moïi ngöôøi.
Trong moät theá giôùi maø ngöôøi ta thöôøng thoaù maï, söû duïng ngoân ngöõ tuïc taèn, noùi xaáu ngöôøi khaùc, gieo moái baát hoaø vaø ñaàu ñoäc moâi tröôøng cuûa con ngöôøi baèng thoùi buoân chuyeän, caùc gia ñình coù theå daïy cho chuùng ta hieåu raèng truyeàn thoâng laø moät phuùc laønh... Trong nhöõng hoaøn caûnh döôøng nhö bò chi phoái bôûi haän thuø vaø baïo löïc, khi maø caùc gia ñình bò phaân reõ bôûi nhöõng böùc töôøng baèng ñaù hay nhöõng böùc töôøng cuûa ñònh kieán vaø giaän döõ - cuõng khoù vöôït qua khoâng keùm, khi maø hình nhö coù lyù do chính ñaùng ñeå noùi raèng "thoâi, ñuû roài", thì vieäc chuùc phuùc chöù khoâng phaûi thoaù maï, thaêm vieáng chöù khoâng phaûi töø khöôùc vaø ñoùn nhaän chöù khoâng phaûi ñaáu tranh, môùi laø phöông theá duy nhaát ñeå phaù vôõ voøng xoaùy cuûa söï aùc, ñeå cho thaáy raèng söï thieän luoân laø ñieàu khaû thi, vaø ñeå giaùo duïc con caùi chuùng ta soáng tình baèng höõu.
Ngaøy nay caùc phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi, voán laø moät phaàn thieát yeáu cuûa cuoäc soáng, caùch rieâng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi treû, coù theå vöøa laø söï trôï giuùp vöøa laø moät trôû ngaïi cho vieäc truyeàn thoâng trong gia ñình vaø giöõa caùc gia ñình. Phöông tieän truyeàn thoâng coù theå laø moät trôû ngaïi neáu chuùng trôû thaønh caùch traùnh neù vieäc laéng nghe ngöôøi khaùc, traùnh vieäc giao tieáp cuï theå, ñeå laáp ñaày nhöõng khoaûnh khaéc thinh laëng vaø nghæ ngôi, ñeán ñoä chuùng ta queân raèng "thinh laëng laø thaønh phaàn cuûa truyeàn thoâng maø neáu khoâng coù thì khoâng theå coù ñöôïc nhöõng lôøi mang ñaäm yù nghóa" (Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñictoâ XVI, Söù ñieäp Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi 2012). Caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù theå giuùp cho vieäc truyeàn thoâng ñöôïc deã daøng khi chuùng laøm cho moïi ngöôøi bieát chia seû caâu chuyeän ñôøi mình, giöõ lieân laïc vôùi baïn höõu ôû xa, caûm ôn hoaëc xin loãi ngöôøi khaùc, vaø môû ra nhöõng cuoäc gaëp gôõ môùi. Khi moãi ngaøy moãi khaùm phaù taàm quan troïng coát yeáu cuûa vieäc gaëp gôõ ngöôøi khaùc, laø nhöõng "khaû naêng môùi", chuùng ta seõ söû duïng coâng ngheä moät caùch khoân ngoan, chöù khoâng ñeå cho noù thoáng trò. ÔÛ ñaây cuõng vaäy, cha meï laø nhöõng nhaø giaùo duïc ñaàu tieân, nhöng khoâng ñöôïc ñeå maëc hoï vôùi caùc thieát bò truyeàn thoâng. Coäng ñoàng Kitoâ höõu ñöôïc keâu goïi giuùp ñôõ hoï trong vieäc giaùo duïc con caùi laøm theá naøo ñeå soáng trong moät moâi tröôøng truyeàn thoâng moät caùch phuø hôïp vôùi phaåm giaù con ngöôøi vaø phuïc vuï coâng ích.
Thaùch ñoá lôùn ñoái vôùi chuùng ta ngaøy nay laø hoïc laïi laàn nöõa caùch noùi chuyeän vôùi nhau, khoâng ñôn giaûn chæ laø caùch taïo ra vaø tieâu thuï thoâng tin. Ñaây laø khuynh höôùng maø caùc phöông tieän truyeàn thoâng hieän ñaïi coù theå coå voõ. Thoâng tin laø quan troïng, nhöng khoâng ñuû, vì raát nhieàu khi noù giaûn löôïc, ñaët caùc laäp tröôøng vaø quan ñieåm khaùc bieät ñoái laäp nhau, vaø baét chuùng ta choïn ñöùng veà beân naøo, chöù khoâng phaûi coù caùi nhìn toång theå.
Ñeå keát luaän, gia ñình khoâng phaûi laø moät ñeà taøi tranh luaän hay moät nôi ñuïng ñoä veà yù thöùc heä. Nhöng ñuùng hôn laø moät moâi tröôøng trong ñoù chuùng ta hoïc truyeàn thoâng baèng kinh nghieäm gaàn guõi, laø moät khung caûnh dieãn ra truyeàn thoâng, laø moät "coäng ñoàng truyeàn thoâng". Gia ñình laø moät coäng ñoàng ñeå trôï giuùp, toân vinh söï soáng vaø sinh hoa keát quaû. Moät khi nhaän ra ñieàu naøy, chuùng ta seõ theâm moät laàn nöõa coù theå thaáy raèng gia ñình vaãn laø moät nguoàn nhaân löïc phong phuù nhö theá naøo, chöù khoâng phaûi laø moät vaán ñeà hay moät cô cheá ñang gaëp khuûng hoaûng. Ñoâi khi caùc phöông tieän truyeàn thoâng coù xu höôùng trình baøy gia ñình nhö moät thöù moâ hình tröøu töôïng maø ngöôøi ta coù theå chaáp nhaän hay töø khöôùc, baûo veä hay taán coâng, chöù khoâng phaûi laø moät thöïc taïi soáng ñoäng. Hoaëc nhö moät khu vöïc xung ñoät yù thöùc heä chöù khoâng phaûi laø moät moâi tröôøng nôi maø moïi ngöôøi chuùng ta coù theå hoïc bieát truyeàn thoâng coù yù nghóa gì trong moät tình yeâu trao ban vaø ñoùn nhaän. Nhö theá coù nghóa laø nhìn nhaän raèng ñôøi soáng cuûa chuùng ta raøng buoäc vôùi nhau nhö moät thöïc taïi duy nhaát, raèng chuùng ta coù nhieàu quan ñieåm, nhöng moãi ngöôøi laø ñoäc ñaùo.
Gia ñình caàn ñöôïc xem nhö laø moät nguoàn löïc chöù khoâng phaûi laø moät vaán ñeà ñoái vôùi xaõ hoäi. Gia ñình seõ trôû neân ñeïp nhaát khi bieát duøng chöùng taù ñeå tích cöïc truyeàn thoâng veû ñeïp vaø söï phong phuù cuûa moái töông quan giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, giöõa cha meï vaø con caùi. Chuùng ta khoâng ñaáu tranh ñeå baûo veä quaù khöù. Nhöng chuùng ta kieân trì vaø tin töôûng khi noã löïc xaây döïng moät töông lai toát ñeïp hôn cho theá giôùi chuùng ta ñang soáng.
Vatican, ngaøy 23 thaùng Gieâng 2015
Ngaøy aùp leã Thaùnh Phanxicoâ Saleâsioâ
Phanxicoâ
(Ñöùc Thaønh chuyeån dòch
töø baûn Anh ngöõ vaø Phaùp ngöõ cuûa vatican.va)