Thöôïng Hoäi Ñoàng veà gia ñình
dieãn vaên beá maïc cuûa Ñöùc Phanxicoâ
Thöôïng Hoäi Ñoàng veà gia ñình: dieãn vaên beá maïc cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Roma (VietCatholic News 19-10-2014) - Ngaøy 18 thaùng Möôøi naêm 2014, trong dieãn vaên keát thuùc Thöôïng Hoäi Ñoàng veà gia ñình taïi Vatican, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ caùm ôn caùc vò giaùm muïc veà caùc coá gaéng cuûa caùc ngaøi taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaëc bieät vaø noùi tôùi moät soá caùm doã coù theå coù trong cuoäc hoïp ñaëc bieät naøy.
Ngaøi khuyeán khích caùc vò giaùm muïc soáng trong theá caêng thaúng, khi noùi raèng "baûn thaân toâi raát lo ngaïi vaø buoàn baõ nöõa neáu khoâng coù nhöõng caùm doã vaø nhöõng cuoäc thaûo luaän haøo höùng naøy... Thay vaøo ñoù, toâi ñaõ vui möøng vaø bieát ôn ñöôïc thaáy vaø ñöôïc nghe nhöõng baøi noùi vaø tham luaän ñaày ñöùc tin, ñaày nhieät taâm muïc vuï vaø tín lyù, ñaày khoân ngoan, chaân thaønh vaø can ñaûm: vaø caû parrhesia (boäc tröïc) nöõa. Vaø toâi thaáy ñaët tröôùc chuùng ta laø thieän ích cuûa Giaùo Hoäi, cuûa caùc gia ñình, vaø 'luaät toái cao', 'lôïi ích cuûa caùc linh hoàn (xem Giaùo Luaät Ñieàu 1752)".
Nhìn tröôùc Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015, ngaøi keát luaän "nay ta vaãn coøn moät naên nöõa ñeå, vôùi vieäc bieän phaân thieâng lieâng chaân thöïc, laøm cho caùc yù nieäm ñaõ ñeà xuaát ñöôïc chin muøi; ñeå tìm ra caùc giaûi phaùp cuï theå cho raát nhieàu khoù khaên vaø man vaøn thaùch thöùc caùc gia ñình hieän phaûi ñoái phoù; ñeå ñem laïi caùc giaûi ñaùp cho nhieàu noãi thaát voïng ñang buûa vaây vaø laøm ngoät ngaït caùc gia ñình".
Sau ñaây laø toaøn vaên baøi dieãn vaên cuûa ngaøi:
Thöa caùc ñöùc Hoàng Y, caùc thöôïng phuï, caùc Ñöùc Cha, thöa caùc anh chò em,
Vôùi moät taâm hoàn ñaày traøn traân troïng vaø bieát ôn, toâi muoán cuøng vôùi quùy vò caùm ôn Chuùa, Ñaáng ñaõ ñoàng haønh vaø höôùng daãn ta trong nhöõng ngaøy qua baèng aùnh saùng Chuùa Thaùnh Thaàn.
Töø taän ñaùy loøng, toâi caùm ôn Ñöùc Hoàng Y Lorenzo Baldisseri, Toång Thö Kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng, Ñöùc Cha Fabio Fabene, Phoù Toång Thö Kyù, vaø cuøng vôùi caùc vò, toâi caùm ôn quùy töôøng trình vieân, Ñöùc Hoàng Y Peter Erdo, ngöôøi ñaõ laøm vieäc raát nhieàu trong nhöõng ngaøy qua, vaø Thö Kyù Ñaëc Bieät, Ñöùc Cha Bruno Forte, ba vò Chuû Toïa Thöøa Nhieäm, caùc ngöôøi ghi cheùp, caùc tham vaán vieân, caùc thoâng dòch vieân vaø raát nhieàu nhaân coâng, taát caû nhöõng ngöôøi naøy ñaõ laøm vieäc vôùi loøng trung thaønh ñích thöïc vaø taän taâm hoaøn toaøn ôû haäu tröôøng vaø khoâng nghæ ngôi. Xin caùm ôn taát caû töø taän ñaùy loøng toâi.
Toâi cuõng xin caùm ôn quùy vò, caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng thaân yeâu, caùc ñaïi bieåu anh em, caùc döï thính vieân vaø caùc löôïng giaù vieân, veà söï tham döï tích cöïc vaø höõu hieäu cuûa quùy vò. Toâi seõ nhôù quùy vò trong lôøi caàu nguyeän, xin Chuùa thöôûng coâng cho quùy vò baèng traøn ñaày ôn thaùnh cuûa Ngöôøi.
Toâi coù theå sung söôùng noùi raèng, baèng tinh thaàn hôïp ñoaøn vaø coâng ñoàng, ta ñaõ soáng thöïc kinh nghieäm "Thöôïng Hoäi Ñoàng", con ñöôøng lieân ñôùi, "cuøng haønh trình vôùi nhau".
Vaø quaû ñaây laø "moät haønh trình", vaø cuõng nhö moïi cuoäc haønh trình khaùc, ñaõ coù nhöõng luùc chaïy raát nhanh nhö theå muoán chinh phuïc thôøi gian vaø ñaït tôùi ñích caøng sôùm caøng toát; nhöõng luùc khaùc thì meät moûi, nhö theå muoán noùi "chaùn laém roài"; laïi coù nhöõng luùc phaán khôûi vaø haêng haùi. Coù nhöõng luùc ñöôïc an uûi traøn treà vì ñöôïc nghe chöùng töø cuûa caùc muïc töû ñích thöïc, nhöõng ngöôøi khoân ngoan ñem theo trong traùi tim mình caû nieàm vui laãn nöôùc maét cuûa tín höõu. Nhöõng thôøi khaéc an uûi, ôn thaùnh vaø phaán khôûi ñöôïc nghe chöùng töø cuûa caùc gia ñình ñang tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø chia seû vôùi ta veû ñeïp vaø nieàm vui trong cuoäc soáng löùa ñoâi cuûa hoï. Moät haønh trình trong ñoù, ngöôøi maïnh hôn caûm thaáy ñöôïc thuùc ñaåy giuùp ñôõ ngöôøi yeáu hôn, trong ñoù, ngöôøi nhieàu kinh nghieäm hôn ñöôïc daãn tôùi choã phuïc vuï ngöôøi khaùc, cho duø laø qua nhieàu chaïm traùn. Vaø vì laø moät cuoäc haønh trình cuûa nhöõng con ngöôøi nhaân baûn, neân vôùi an uûi coøn coù nhöõng giaây phuùt phieàn muoän, caêng thaúng vaø caùm doã, maø ta coù theå nhaéc tôùi moät vaøi khaû theå nhö sau:
* Thöù nhaát, caùm doã baát meàm deûo moät caùch thuø nghòch, nghóa laø, muoán töï khoùa chaët mình beân trong chöõ vieát vaø khoâng ñeå mình ñöôïc Thieân Chuùa laøm cho ngaïc nhieân, Ñaáng Thieân Chuùa cuûa ngaïc nhieân, (thaàn khí); khoaù chaët mình trong leà luaät, trong söï chaéc maåm ñieàu mình bieát chöù khoâng phaûi ñieàu mình vaãn coøn caàn phaûi hoïc vaø ñaït cho ñöôïc. Töø thôøi Chuùa Kitoâ, voán ñaõ coù côn caùm doã cuûa keû ghen töông, ngöôøi quaù thaän troïng, quaù lo laéng vaø ngöôøi ngaøy nay goïi laø "duy truyeàn thoáng" vaø cuûa nhöõng nhaø trí thöùc nöõa.
* Côn caùm doã cuûa khuynh höôùng muoán phaù huûy söï thieän [tieáng YÙ: buonismo], töùc laø nhaân danh loøng töø taâm löøa ñaûo baêng boù caùc veát thöông maø tröôùc ñoù khoâng chöõa chaïy gì caû; laø chæ trò caùc trieäu chöùng maø khoâng chòu trò nguyeân nhaân vaø goác reã. Ñaây laø côn caùm doã cuûa "ngöôøi lo laøm ñieàu toát" (do-gooders), cuûa ngöôøi sôï seät, vaø cuûa caû nhöõng ngöôøi goïi laø "caáp tieán vaø duy töï do".
* Côn caùm doã muoán bieán ñaù thaønh côm ñeå ñaõ côn chay tònh laâu daøi, naëng neà vaø ñau ñôùn (xem Lc 4:1-4); cuõng nhö bieán côm thaønh ñaù vaø duøng noù lieäng vaøo ngöôøi toäi loãi, ngöôøi yeáu ñuoái vaø ngöôøi beänh hoaïn (xem Ga 8:7), nghóa laø, bieán noù thaønh nhöõng gaùnh naëng khoâng theå naøo chòu ñöïng noåi (Lc 11:46).
* Côn caùm doã böôùc xuoáng khoûi thaäp giaù, ñeå laøm vui loøng ngöôøi, chöù khoâng chòu ôû treân ñoù, ngoõ haàu chu toaøn thaùnh yù Chuùa Cha; laø raïp mình tröôùc tinh thaàn theá gian thay vì phaûi thanh taåy noù vaø baét noù raïp mình tröôùc Thaàn Trí Thieân Chuùa.
* Côn caùm doã laõng queân "kho taøng ñöùc tin", khoâng nghó mình laø ngöôøi canh giöõ maø laø chuû nhaân oâng hay oâng chuùa cuûa noù; hoaëc, maët khaùc, côn caùm doã laõng queân thöïc taïi, söû duïng nhöõng ngoân ngöõ caàu kyø, nhöõng ngoân ngöõ eâm tai ñeå noùi thaät nhieàu maø cuõng laø chaúng noùi ñöôïc chi. Ngöôøi ta goïi hoï laø "chuû nghóa Bigiaêngtin" (byzantinism), toâi nghó theá, ñaïi loaïi nhö vaäy...
Anh chò em thaân meán, caùc côn caùm doã khoâng neân laøm ta sôï haõi hay luoáng cuoáng, hoaëc thaäm chí ngaõ loøng, vì khoâng ñoà ñeä naøo lôùn hôn thaày mình; bôûi theá, neáu chính Chuùa Gieâsu ñaõ bò caùm doã, thaäm chí coøn bò goïi laø quûy Bendeâbuùt (xem Mt 12:24), thì caùc ñoà ñeä cuûa Ngöôøi khoâng mong gì ñöôïc xöû toát hôn.
Baûn thaân toâi coù leõ seõ raát lo ngaïi vaø buoàn baõ nöõa neáu khoâng coù nhöõng côn caùm doã vaø nhöõng cuoäc thaûo luaän haøo höùng naøy, nhöõng chuyeån ñoäng tinh thaàn naøy, nhö thaùnh Inhaxioâ voán goïi (Linh Thao, 6), neáu moïi söï ñeàu ñöôïc nhaát trí, hay im laëng trong moät loái bình an giaû taïo kieåu duy tónh (quietist). Thay vaøo ñoù, toâi ñaõ vui möøng vaø bieát ôn ñöôïc thaáy vaø ñöôïc nghe nhöõng baøi noùi vaø tham luaän ñaày ñöùc tin, ñaày nhieät taâm muïc vuï vaø tín lyù, ñaày khoân ngoan, chaân thaønh vaø can ñaûm: vaø caû parrhesia (boäc tröïc) nöõa. Vaø toâi thaáy ñaët tröôùc maét ta laø thieän ích cuûa Giaùo Hoäi, cuûa caùc gia ñình, vaø 'luaät toái cao', 'lôïi ích cuûa caùc linh hoàn (xem Giaùo Luaät Ñieàu 1752)". Vaø luoân phaûi coù ñieàu naøy, nhö ta ñaõ noùi ôû ñaây taïi Phoøng Hoïp naøy, maø khoâng ñaët nghi vaán ñoái vôùi caùc chaân lyù neàn taûng cuûa bí tích hoân nhaân: tính baát khaû tieâu, tính ñôn nhaát, tính trung thaønh, tính hoa traùi, töùc vieäc côûi môû ñoái vôùi söï soáng (xem Giaùo Luaät Ñieàu 1055, 1056; vaø Gaudium et spes, soá 48).
Vaø ñaây laø Giaùo Hoäi, laø vöôøn nho cuûa Chuùa, laø Ngöôøi Meï phong phuù vaø laø Coâ Giaùo bieát chaêm lo, ngöôøi khoâng sôï phaûi saén tay aùo ñeå ñoå daàu vaø röôïu vaøo veát thöông ngöôøi ta; ngöôøi khoâng coi nhaân loaïi nhö caên nhaø baèng kính ñeå pheâ phaùn hay phaïm truø hoùa con ngöôøi. Ñaây laø Giaùo Hoäi, duy nhaát, thaùnh thieän, Coâng Giaùo, toâng truyeàn vaø bao goàm nhöõng keû toäi loãi, caàn loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Ñaây laø Giaùo Hoäi, laø hieàn theâ ñích thöïc cuûa Chuùa Kitoâ, laø ngöôøi luoân coá gaéng trung thaønh vôùi phu quaân vaø tín lyù cuûa Ngöôøi. Ñaây laø Giaùo Hoäi khoâng sôï aên uoáng vôùi ñó ñieám vaø ngöôøi thu thueá. Giaùo Hoäi naøy luoân coù cöûa môû roäng ñeå tieáp ñoùn ngöôøi thieáu thoán, ngöôøi hoái loãi, chöù khoâng phaûi chæ ngöôøi coâng chính hay nhöõng ngöôøi tin raèng mình hoaøn haûo. Giaùo Hoäi naøy khoâng xaáu hoå vì anh em sa cô cuûa mình maø giaû vôø nhö khoâng thaáy hoï, nhöng traùi laïi, caûm thaáy coù lieân heä vaø gaàn nhö boù buoäc phaûi naâng hoï daäy vaø khuyeán khích hoï tieáp tuïc cuoäc haønh trình moät laàn nöõa vaø ñoàng haønh vôùi hoï cho tôùi luùc döùt khoaùt gaëp ñöôïc phu quaân cuûa Giaùo Hoäi, trong Gieârusalem treân trôøi.
Ñaây laø Giaùo Hoäi, Meï ta! Vaø khi Giaùo Hoäi, trong tính ña daïng cuûa ñaëc suûng, töï phaùt bieåu mình ra trong hieäp thoâng, thì khoâng theå sai laàm: ñaây chính laø veû ñeïp vaø söùc maïnh cuûa caûm thöùc ñöùc tin, caûm thöùc sieâu nhieân cuûa ñöùc tin voán do Chuùa Thaùnh Thaàn ban caáp ñeå cuøng nhau, taát caû chuùng ta böôùc vaøo taâm ñieåm Tin Möøng vaø hoïc ñöôïc caùch theo chaân Chuùa Gieâsu treân ñöôøng ñôøi. Vaø ñieàu naøy khoâng bao giôø bò coi nhö nguoàn cuûa roái loaïn vaø xích mích.
Nhieàu nhaø bình luaän, hay nhöõng ngöôøi hay noùi, ñaõ töôûng töôïng raèng hoï thaáy moät Giaùo Hoäi caõi coï nhau, trong ñoù, thaønh phaàn naøy choáng laïi thaønh phaàn kia, hoaøi nghi luoân caû Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng coå vuõ vaø baûo ñaûm söï hôïp nhaát vaø hoøa hôïp cuûa Giaùo Hoäi, Chuùa Thaùnh Thaàn maø suoát trong lòch söû, luoân söû duïng caùc thöøa taùc vieân cuûa Giaùo Hoäi, ñeå höôùng daãn con thuyeàn, caû nhöõng luùc gaëp soùng to gioù caû, vaø caû nhöõng thöøa taùc vieân baát trung vaø ngöôøi toäi loãi.
Vaø, nhö toâi töøng daùm noùi vaø ñaõ noùi töø ñaàu Thöôïng Hoäi Ñoàng, ñieàu caàn laø phaûi soáng qua taát caû nhöõng ñieàu treân trong thanh thaûn, trong bình an noäi taâm, ñeå Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy dieãn ra cum Petro (vôùi Pheâroâ) vaø sub Petro (döôùi Pheâroâ), vaø söï hieän dieän cuûa Giaùo Hoaøng baûo ñaûm moïi vieäc treân.
Giôø ñaây, ta seõ noùi moät chuùt veà Giaùo Hoaøng, trong töông quan vôùi caùc giaùm muïc [cöôøi]. Vaäy, nhieäm vuï cuûa Giaùo Hoaøng laø baûo ñaûm söï hôïp nhaát cuûa Giaùo Hoäi; laø nhaéc caùc tin höõu nhôù boån phaän cuûa hoï phaûi trung thaønh böôùc theo Tin Möøng cuûa Chuùa Kitoâ; laø nhaéc caùc muïc töû nhôù raèng nhieäm vuï ñaàu tieân cuûa hoï laø nuoâi döôõng ñoaøn chieân, vaâng nuoâi döôõng ñoaøn chieân maø Chuùa ñaõ uûy thaùc cho hoï, vaø tìm caùch chaøo ñoùn nhöõng con chieân laïc, baèng moät söï chaêm soùc vaø töø taâm cuûa ngöôøi cha khoâng bieát sôï seät. Toâi laàm ôû choã naøy. Toâi noùi chaøo ñoùn: nhöng ñuùng hôn neân ñi ra ngoaøi ñeå tìm kieám chuùng.
Nhieäm vuï cuûa ngaøi laø nhaéc nhôû moïi ngöôøi nhôù raèng thaåm quyeàn trong Giaùo Hoäi laø phuïc vuï, nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI ñaõ giaûi thích roõ raøng, vôùi nhöõng lôøi toâi xin trích nguyeân vaên "Giaùo Hoäi ñöôïc keâu goïi vaø cam keát thi haønh loaïi thaåm quyeàn naøy voán laø moät vieäc phuïc vuï vaø thi haønh noù khoâng nhaân danh mình maø nhaân danh Chuùa Gieâsu Kitoâ... thöïc teá, qua caùc muïc töû cuûa Giaùo Hoäi: chính Ngöôøi höôùng daãn, che chôû vaø söûa trò hoï, vì Ngöôøi yeâu meán hoï caùch saâu ñaäm. Nhöng Chuùa Gieâsu Kitoâ, vò Muïc Töû toái cao cuûa caùc linh hoàn, muoán raèng Hôïp Ñoaøn Toâng Ñoà, ngaøy nay laø caùc giaùm muïc, trong daân Chuùa, coù nhieäm vuï giaùo duïc hoï trong ñöùc tin, höôùng daãn, gaây höùng vaø naâng ñôõ coäng ñoàng Kitoâ höõu, hay nhö Coâng Ñoàng töøng daïy, 'lo lieäu sao ñeå moãi thaønh phaàn tín höõu ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn tôùi vieäc phaùt trieån troïn veïn ôn goïi cuûa mình phuø hôïp vôùi lôøi giaûng daïy cuûa Tin Möøng, vaø tôùi ñöùc aùi chaân thaønh vaø tích cöïc' vaø thi haønh quyeàn töï do cuûa mình maø vôùi noù Chuùa ñaõ giaûi phoùng ta (xem Presbyterorum Ordinis, soá 6)... vaø chính qua ta" Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI noùi tieáp "Thieân Chuùa ñaõ tôùi vôùi caùc linh hoàn, giaùo huaán, che chôû vaø höôùng daãn hoï. Thaùnh Augustinoâ, trong baøi bình luaän Tin Möøng Thaùnh Gioan, noùi raèng: 'cho neân noù haõy trôû thaønh söï cam keát yeâu thöông nuoâi döôõng ñoaøn chieân cuûa Chuùa' (xem 123,5); ñaây laø qui luaät haønh xöû toái cao ñoái vôùi caùc thöøa taùc vieân cuûa Thieân Chuùa, moät tình yeâu khoâng coù ñieàu kieän, gioáng tình yeâu cuûa Vò Muïc Töû Nhaân Laønh, ñaày nieàm vui, hieán thaân cho moïi ngöôøi, chuù taâm tôùi nhöõng ai gaàn guõi ta vaø lo laéng cho nhöõng ngöôøi ôû xa (xem Thaùnh Augustinoâ, Discourse 340, 1; Discourse 46, 15), dòu hieàn vôùi ngöôøi yeáu ñuoái nhaát, ngöôøi beù nhoû, ngöôøi taàm thöôøng, ngöôøi toäi loãi, ñeå bieåu loä loøng thöông xoùt voâ löôïng cuûa Thieân Chuùa vôùi nhöõng lôøi hy voïng ñaày traán an (xem vöøa trích, Epistle, 95, 1)."
Nhö theá, Giaùo Hoäi laø Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Kitoâ, Giaùo Hoäi laø naøng daâu cuûa Ngöôøi, vaø moïi giaùm muïc, hieäp thoâng vôùi Ngöôøi Keá Vò Thaùnh Pheâroâ, coù nhieäm vuï baûo veä Giaùo Hoäi vaø phuïc vuï Giaùo Hoäi, khoâng nhö nhöõng oâng chuû maø nhö caùc ñaày tôù. Trong boái caûnh naøy, Giaùo Hoaøng khoâng phaûi laø oâng chuùa toái cao maø ñuùng hôn laø ñaày tôù toái cuøng, "ñaày tôù cuûa caùc ñaày tôù Thieân Chuùa"; ngöôøi baûo ñaûm ñöùc vaâng lôøi vaø vieäc Giaùo Hoäi soáng phuø hôïp vôùi thaùnh yù Thieân Chuùa, vôùi Tin Möøng Chuùa Kitoâ, vaø vôùi truyeàn thoáng cuûa mình, ñeå qua moät beân moïi tuøy höùng cuûa baûn thaân, baát keå, nhôø thaùnh yù cuûa Chuùa Kitoâ, mình laø "muïc töû vaø thaày daïy toái cao cuûa moïi tín höõu" (giaùo luaät ñieàu 749) vaø baát keå ñöôïc höôûng "thaåm quyeàn toái cao, troïn veïn, töùc khaéc, vaø phoå quaùt trong Giaùo Hoäi" (xem giaùo luaät ñieàu 331-334).
Anh chò em thaân meán, giôø ñaây ta coøn moät naêm nöõa ñeå, vôùi vieäc bieän phaân thieâng lieâng chaân thöïc, ta laøm cho caùc yù nieäm ñaõ ñeà xuaát ñöôïc chín muøi; ñeå tìm ra caùc giaûi phaùp cuï theå cho raát nhieàu khoù khaên vaø man vaøn thaùch thöùc caùc gia ñình hieän ñang phaûi ñoái phoù; ñeå ñem laïi caùc giaûi ñaùp cho nhieàu noãi thaát voïng ñang buûa vaây vaø laøm ngoät ngaït caùc gia ñình".
Moät naêm nöõa ñeå laøm vieäc döïa treân Baûn Töôøng Trình Cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, voán laø baûn toùm löôïc trung thaønh vaø roõ raøng moïi ñieàu ñaõ ñöôïc noùi ra vaø thaûo luaän trong phoøng hoïp naøy vaø trong caùc nhoùm nhoû. Noù ñöôïc trình cho caùc hoäi ñoàng giaùm muïc laøm "nhöõng neùt höôùng daãn chính" (lineamenta).
Xin Chuùa ñoàng haønh vôùi chuùng ta, vaø höôùng daãn ta treân haønh trình naøy vì vinh quang Danh Ngöôøi, vôùi söï caàu baàu cuûa Trinh Nöõ Dieãm Phuùc Maria vaø Thaùnh Giuse. Vaø xin quùy anh chò em vui loøng ñöøng queân caàu nguyeän cho toâi! Xin caùm ôn!
Vuõ Vaên An