Phoûng vaán Ñöùc Cha Rrok Mirdita
Toång Giaùm Muïc Tirana
veà Chuyeán vieáng thaêm cuûa
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ taïi Albania
Phoûng vaán Ñöùc Cha Rrok Mirdita, Toång Giaùm Muïc Tirana veà Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ taïi Albania.
Tirana, Albania (SD 31-07-2014; Vat. 6-08-2014) - Saùng ngaøy 31 thaùng 7 naêm 2014 Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh ñaõ coâng boá chöông trình chuyeán Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm muïc vuï Albania vaøo ngaøy 21 thaùng 9 naêm 2014.
Luùc 7 giôø 30 saùng Chuùa Nhaät 21 thaùng 9 naêm 2014 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ seõ rôøi phi tröôøng Fiumicino ñeå bay sang Tirana vaø tôùi phi tröôøng "Meï Teâreâxa" luùc 9 giôø. Luùc 9 giôø 30 leã nghi chaøo ñoùn seõ dieãn ra taïi Dinh toång thoång trong thuû ñoâ Tirana. Sau khi chaøo thaêm vaø hoäi kieán vôùi toång thoáng taïi "Thö phoøng Xanh", luùc 10 giôø Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ haøng laõnh ñaïo Albania. Sau ñoù luùc 11 giôø ngaøi seõ cöû haønh Thaùnh Leã vaø ñoïc kinh Truyeàn Tin vôùi tín höõu taïi quaûng tröôøng Meï Teârexa. Luùc 13 giôø 30 ngaøi duøng böõa tröa vôùi caùc Giaùm Muïc Albania vaø ñoaøn tuøy tuøng taïi Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh.
Ban chieàu luùc 16 giôø Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ caùc vò laõnh ñaïo caùc Giaùo Hoäi Kitoâ vaø caùc toân giaùo khaùc trong ñaïi hoïc coâng giaùo "Ñöùc Baø Coá vaán". Luùc 17 giôø ngaøi chuû söï buoåi haùt kinh chieàu vôùi söï tham döï cuûa caùc linh muïc, tu só nam nöõ, chuûng sinh vaø thaønh vieân caùc phong traøo giaùo daân trong nhaø thôø chính toøa Tirana.
Luùc 18 giôø 30 Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ caùc treû em vaø phaùi ñoaøn ñaïi dieän caùc thaønh vieân cuûa caùc trung taâm baùc aùi khaùc trong nhaø nguyeän trung taâm Betania.
Luùc 19 giôø 45 leã nghi tieãn bieät seõ dieãn ra taïi phi tröôøng quoác teá Meï Teâreâxa. Maùy bay chôû Ñöùc Thaùnh Cha seõ rôøi phi tröôøng luùc 20 giôø vaø veà tôùi phi tröôøng Ciampino cuûa Roma luùc 21 giôø 30.
Coäng hoøa Albania roäng gaàn 29,000 caây soá vuoâng, coù hôn 3 trieäu daân, gaàn 59% theo Hoài giaùo, hôn 17% theo Kitoâ giaùo vaø 25.30% khoâng theo toân giaùo naøo. Tröôùc thôøi Ñeä Nhò Theá Chieán coù 70% daân Albania theo Hoài giaùo, 20% theo Chính thoáng, vaø 10% theo Coâng giaùo.
Vaøo cuoái theá kyû thöù IV, khi ñeá quoác Roma baét ñaàu suy yeáu, Albania ñaõ laø trung taâm cuûa neàn vaên minh Illirica, vaø trong nhieàu theá kyû ñaõ laø moät trong caùc trung taâm vaên hoùa vaø toân giaùo chính cuûa ñeá quoác Bizantin. Vaøo theá kyû XV Albania rôi vaøo tay ñeá quoác hoài Ottoman, vaø naèm döôùi söï cai trò cuûa ngöôøi Thoå Nhó Kyø. Ngaøy 28 thaùng 11 naêm 1912 Albania tuyeân boá ñoâc laäp khoûi ñeá quoác Ottoman Thoå Nhó Kyø, vaø naêm sau ñoù ñöôïc thöøa nhaän trôû thaønh Coäng hoøa Albania, sau caùc cuoäc chieán vuøng Balcan.
Naêm 1939 Albania bò saùt nhaäp vaøo vöông quoác Italia. Trong caùc naêm 1944 ñeán 1990 Albania ñaõ laø moät nöôùc coäng saûn, coù chính saùch töï coâ laäp hoùa, theo Stalin vaø choáng vieäc xeùt laïi. Trong 46 naêm phaûi soáng döôùi cheá ñoä coäng saûn voâ thaàn tín höõu caùc toân giaùo, ñaëc bieät laø Kitoâ giaùo, ñaõ bò baùch haïi raát gaét gao vaø ñaõ coù haøng chuïc ngaøn tín höõu töû ñaïo, trong coù ñoù nhieàu giaùm muïc linh muïc vaø tu só nam nöõ. Cuõng gioáng nhö caùc nöôùc coäng saûn khaùc, nhaø nöôùc coäng saûn Albania ñaõ thaúng tay ñaøn aùp caùc kitoâ höõu, baét giöõ, boû tuø, tra taán vaø taøn saùt hoï khoâng thöông tieác.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Cha Rrok Mirdita, Toång Giaùm Muïc Tirana.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Mirdita, Giaùo Hoäi taïi Albania chôø ñôïi chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vôùi caùc taâm tình naøo?
Ñaùp: Chuùng toâi chôø ñôïi chuyeân vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi caùc taâm tình bieát ôn. Giaùo Hoäi cuûa chuùng toâi ñaõ ñaâm reã saâu treân vuøng ñaát Albania naøy vaø gaén boù vôùi ngöôøi daân moät caùch saâu xa doïc daøi lòch söû. Nhöng vì laø moät Giaùo Hoäi nhoû beù noù ñaõ luoân luoân höôùng nhìn veà Roma vôùi loøng trìu meán vaø soáng ôn goïi laø Giaùo Hoâi coâng giaùo. Chính qua söï hieäp thoâng vôùi Ngöôøi Keá Vò Thaùnh Pheâroâ vaø loøng trung thaønh vôùi ngaøi maø tín höõu cuûa chuùng toâi ñaõ soáng söï tuøy thuoäc vaøo Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, caû trong caùc luùc, trong ñoù Ngöôøi Keá Vò Thaùnh Pheâroâ vaø Giaùo Hoäi hoaøn vuõ ñaõ bò coi laø keû thuø treân queâ höông. Toâi nghó tôùi cuoäc baùch haïi toân giaùo daøi döôùi cheá ñoä coäng saûn, nhöng tOÂi cuõng nghó tôùi caùc thôøi ñieåm khaùc cuûa quùa khöù. Giôø ñaây Ngöôøi Keá Vò Thaùnh Pheâroâ nhìn tôùi chuùng toâi vaø ñeán thaêm chuùng toâi, ñeå cuûng coá chuùng toâi trong loøng tin vaø ñeå toû loøng caûm phuïc ñoái vôùi söï töû ñaïo vaø khoå ñau cuûa caùc tín höõu coâng giaùo Albania, nhöng khoâng phaûi chæ coù theá. Giaùo Hoäi taïi Albania chôø ñôïi Ñöùc Thaùnh Cha vôùi nieàm vui vaø loøng thöông meán cuøng vôùi tín höõu caùc toân giaùo khaùc. Caû nhöõng ngöôøi khoâng tín ngöôõng cuõng raát traân troïng vaù quùy meán Ñöùc Thaùnh Cha.
Hoûi: Baùch haïi toân giaùo laø moät töø aùm chæ söï chia reõ vaø kyø thò hieän nay. Chæ caàn nghó tôùi tình hình beân Trung Ñoâng, nhöng taïi Albania söï baùch haïi cuûa cheá ñoä voâ thaàn ñaõ cuûng coá söï hieäp thoâng giöõa caùc toân giaùo. Chuùng ta nhôù raèng boán coäng ñoaøn toân giaùo chính laø Hoài giaùo Suunít, Chính thoáng, Coâng giaùo vaø Hoài giaùo Bektashi ñaõ chung soáng hoøa bình vôùi nhau. Chung soáng hoøa bình laø ñieàu coù theå giöõa caùc toân giaùo trong cuøng moät quoác gia khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Tuyeät ñoái laø coù theå chöù. Sau khi cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå, coù ngöôøi giaû thuyeát raèng vôùi söï töï do toân giaùo seõ naûy sinh ra caùc caêng thaúng giöõa caùc toân giaùo, nhöng ñaõ khoâng xaûy ra nhö vaäy. Albania coáng hieán moät moâ thöùc göông maãu cuûa söï chung soáng giöõa caùc toân giaùo vôùi nhau. Toâi khoâng noùi raèng chuùng toâi ñaõ ñaït ñeán söï haøi hoøa naøy maø khoâng coù caùc hy sinh, nhöng caùc hy sinh hoaøn thaønh doïc daøi lòch söû ñaõ cho caùc hoa traùi hoøa bình, maø ngaøy nay taát caû moïi coâng daân ñeàu ñöôïc höôûng trong nöôùc. Ngöôøi Albani ñaõ hoïc ñöôc doïc daøi caùc theá kyû raèng coù theå hoaøn toaøn trung thaønh vôùi toân giaùo cuûa mình, trong söï toân troïng traøn ñaày ñoái vôùi toân giaùo cuûa ngöôøi khaùc. Khoâng theå ñeïp loøng Thieân Chuùa, neáu vi pham caùc quyeàn lôïi cuûa caùc anh chò em khaùc. Nhöng ngöôøi ta coù theå toân thôø Thieân Chuùa, caû trong laõnh vöïc coâng coäng, maø khoâng xaâm laán khoâng gian cuûa ngöôøi khaùc. Nhö theá, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tìm thaáy taïi Albania moät moâ thöùc göông maãu cuûa söï chung soáng hoøa bình giöõa caùc toân giaùo.
Hoûi: Hai möôi moát naêm ñaõ qua ñi, keå töø chuyeán vieáng thaêm Albania cuûa Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II. Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi Albania ñaõ thay ñoåi nhö theá naøo thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ nhö laø moät söï vuoát ve treân thaân xaùc baên khoaên cuûa Giaùo Hoäi töû ñaïo Albania. Ñoù ñaõ laø moät ngaøy aùnh saùng cho toaøn daân nöôùc. Ñöùc Gioan Phaoloâ II taùi laäp haøng giaùo phaåm vaø taán phong 4 Giaùm Muïc ñaàu tieân. Qua vieäc khaån naøi Chuùa Thaùnh Thaàn cho vieäc phong chöùc caùc Giaùm Muïc, maø toâi laø moät trong boán vò aáy, cô caáu giaùo hoäi ñöôïc taùi hoài sinh. Trong hai thaäp nieân qua Giaùo Hoäi Albania ñaõ thay ñoåi nhieàu. Chuùng toâi coù haøng giaùo só baûn xöù, caùc tu só nam nöõ ngöôøi Albani hoaït ñoäng beân caïnh bieát bao nhieâu thöøa sai vôùi loøng quaûng ñaïi, nhöng daàn daàn caùc thöøa sai nhöôøng choã cho caùc theá heä treû Albani.
Chuùng toâi cuõng coù caùc giaùo daân daán thaân trong Giaùo Hoäi vaø trong xaõ hoäi. Nhö laø Giaùo Hoäi chuùng toâi ñieàu haønh nhieàu vieäc phuïc vuï trong laõnh vöïc xaõ hoäi, nhöng cuõng coù nguy cô trôû thaønh moät Giaùo Hoäi thieát ñònh, döøng laïi moät choã. Vì theá chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñem tôùi söï töôi maùt, lay ñoäng chuùng toâi khoûi caùc thoùi quen, vaø laøm cho chuùng toâi soáng trôû laïi söï môùi meû thöôøng haèng cuûa Tin Möøng. Caû xaõ hoäi Albania cuõng ñaõ thay ñoài nhieàu, nhöng coù vaøi thaùch ñoá vaãn coøn toàn taïi, chaúng haïn nhö naïn gian tham hoái loä, ngheøo tuùng, thaát nghieäp, caùc toå chöùc toäi phaïm vaø coâng lyù yeáu keùm.
Hoûi: Chuyeán vieáng thaêm Tirana laø chuyeàn vieáng thaêm ñaàu tieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong luïc ñòa AÂu chaâu. Coù theå noùi raèng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ baét ñaàu töø moät vuøng ngoaïi bieân hay khoâng?
Ñaùp: Neáu ngöôøi ta hieåu trung taâm laø söï giaàu coù vaät chaát, thì ñuùng theá. Albania laø moät ngoaïi bieân cuûa AÂu chaâu, nhöng ñaàt nöôùc chuùng toâi giaàu caùc giaù trò khaùc. Chuùng toâi coù ngöôøi daân treû nhaát aâu chaâu, maëc duø coù caùc laøn soùng di cö, chuùng toâi coù gia ñình coøn maïnh meõ, trong ñoù ngöôøi giaø coøn ñöôïc toân troïng, ñöôïc laéng nghe vaø ñöôïc phuïc vuï. Chuùng toâi coù söï chung soáng hoøa bình giöõa caùc toân giaùo, vaø tuy coù caùc chaán thöông cuûa cheå ñoä ñoäc taøi vaø noãi khoå ñau cuûa quùa khöù gaàn ñaây, nhöng chuùng toâi ñaõ khoâng ngaõ vaøo trong caïm baãy cuûa moät cuoäc ñaáu tranh giai caáp môùi, vaø chuùng toâi ñaõ duy trì ñöôïc hoøa bình xaõ hoäi. Coù theå noùi raèng Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ böôùc vaøo ñaïi luïc AÂu chaâu qua vieäc gaëp gôõ vôùi moät daân toäc ngheøo naøn, ñaõ ñau khoå nhieàu, nhöng cuõng ñaõ ñoùng goùp nhieàu cho AÂu chaâu.
(SD 31-7-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)