Gaëp gôõ nhö phaïm truø chìa khoùa
huaán quyeàn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Gaëp gôõ nhö phaïm truø chìa khoùa huaán quyeàn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Moät soá nhaän ñònh cuûa linh muïc Antonio Spadaro, giaùm ñoác Nguyeät san "Vaên minh coâng giaùo" cuûa doøng Teân.
Roma (RG 13-03-2014; Vat. 24-03-2014) -Töø khi leân giöõ chöùc vuï Chuû Chaên Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hoaøn vuõ caùch ñaây moät naêm, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ thöôøng xuyeân laäp ñi laäp laïi yù nieäm "gaëp gôõ", vaø môøi goïi moïi thaønh phaàn daân Chuùa vaø cô caáu giaùo hoäi ra khoûi chính mình, ñeå ñi ñeán gaëp gôõ tha nhaân trong caùc vuøng ngoaïi bieân cuûa cuoäc soáng. Ngaøi cuõng hay noùi tôùi "neàn vaên hoùa gaëp gôõ" vaø ñoái choïi noù vôùi "neàn vaên hoùa loaïi boû" trong taâm thöùc cuûa con ngöôøi soáng trong xaõ hoäi tieâu thuï höôûng thuï ngaøy nay. Coù theå noùi gaëp gôõ laø "phaïm truø chìa khoùa" trong giaùo huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Ngay trong phaàn ñaàu cuûa chöông thöù nhaát Toâng huaán "Nieàm vui cuûa Tin Möøng" Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trình baày hình aûnh moät Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi ra ñi, tôùi nôi Thieân Chuùa chæ cho, nhö Thieân Chuùa ñaõ laøm vôùi toå phuï Abraham, vôùi oâng Moâsheâ, vôùi ngoân söù Gieâreâmia. "Haõy ra ñi" cuõng laø leänh Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ truyeàn cho caùc moân ñeä. Noù bao goàm caùc quang caûnh vaø caùc thaùch ñoá luoân môùi meû trong söù meänh loan baùo Tin Möøng cuûa Giaùo Hoäi. Vaø chuùng ta taát caû ñeàu ñöôïc môøi goïi ra ñi loan baùo Tin Möøng: ra khoûi caùc khung caûnh tieän nghi deã daõi cuûa cuoäc soáng ñeå can ñaûm ñi ñeán taát caû caùc vuøng ngoaïi bieân caàn aùnh saùng cuûa Tin Möøng. Coäng ñoaøn Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi ra ñi ñeå gaëp gôõ moïi ngöôøi vaø loan baùo Chuùa Kitoâ cho hoï.
Ñeå coù theå rao truyeàn Tin Möøng moät caùch höõu hieäu, moïi tín höõu phaûi tìm gaëp gôõ Chuùa Gieâsu, soáng moái daây thaân tình vôùi Ngöôøi ñeå noi theo göông soáng vaø haønh xöû cuûa Ngöôøi: kieåu ngöôøi gaëp gôõ tieáp ñoùn ngöôøi ngheøo, caùc cöû chæ lôøi noùi vaø vieäc laøm cuûa Ngöôøi, söï quaûng ñaïi ñôn sô vaø hoaøn toaøn taän tuïy trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy cuûa Chuùa ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi. Kieåu gaêp gôõ cuûa Chuùa Gieâsu phaûi laø maãu göông cho kieåu gaëp gôõ cuûa chuùng ta vôùi nhau giöõa caùc kitoâ höõu vaø vôùi taát caû moïi ngöôøi khaùc.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän xeùt cuûa linh muïc Antonio Spadaro, Giaùm ñoác nguyeät san "Vaên minh coâng giaùo" cuûa doøng Teân veà ñieåm naøy.
Hoûi: Thöa cha Spadaro, taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ hay duøng töø "gaëp gôõ" nhö vaäy: gaëp gôõ Thieân Chuùa, gaëp gôõ tha nhaân, gaëp gôõ nhau... ?
Ñaùp: Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coù moät quan nieäm thöøa sai veà Giaùo Hoäi: ngaøi ñang laøm vieäc vaø seõ laøm vieäc cho moät söï bieán ñoåi truyeàn giaùo cuûa Giaùo Hoäi. Ñieàu naøy coù nghóa laø Giaùo Hoäi, nhö ngaøi thaáy, laø tuyeät ñoái höôùng tôùi theá giôùi, roäng môû cho theá giôùi, bôûi vì Ñöùc Thaùnh Cha muoán raèng Tin Möøng ñöôïc loan baùo cho taát caû moïi ngöôøi, cho baát cöù ai, trong baát cöù hoaøn caûnh naøo trong ñoù tín höõu sinh soáng. Nhö theá, ngoân ngöõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ laø moät thöù ngoân ngöõ töï nhieân, bình thöôøng. Muïc ñích cuûa ngaøi laø ñeán vôùi taát caû moïi ngöôøi.
Hoûi: Söï chuù yù tôùi chaâu Myõ Latinh, chieàu kích tin möøng muïc vuï, caûi toå caùc cô quan trung öông cuûa Toøa Thaùnh, caûi toå caùc töông quan vôùi caùc Giaùo Hoäi khaùc: ñoù laø vaøi ñieåm ñaëc thuø trong naêm ñaàu tieân trieàu ñaïi cuûa ngaøi. Theo cha, chuùng ta coù theå thaáy tröôùc ñöôïc moät söï thay ñoåi böôùc ñi trong caùc laõnh vöïc naøo nöõa trong caùc thaùng tôùi hay khoâng?
Ñaùp: Chuùng ta khoâng bieát ñöôïc. Vaø coù leõ caû Ñöùc Thaùnh Cha cuõng khoâng bieát, trong nghóa trieàu ñaïi cuûa ngaøi khoâng coù trong trí caùc tö töôûng tröøu töôïng caàn aùp duïng cho thöïc taïi, baèng caùch nhaøo naën noù theo quan ñieåm rieâng cuûa mình. Thöïc ra, Ñöùc Thaùnh Cha tieán tôùi töøng böôùc moät, baèng caùch phaân ñònh lòch söû, ñoàng haønh vôùi caùc tieán trình ñang coù trong Giaùo Hoäi, ñöông nhieân laø trong töông quan vôùi cuoäc soáng cuûa theá giôùi. Ñieàu naøy coù nghóa laø ñieàu quan troïng nhaát ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha laø theo doõi nhöõng gì xaûy ra vaø duyeät xeùt tieán trình caûi toå nhö laø moät cuoäc canh caûi töø beân trong. Chaéc chaén laø coù moät döõ kieän raát hieån nhieân nôi söï kieän ngaøy nay trong söï phaùt trieån cuûa noù Giaùo Hoäi raát gaén boù vôùi caùc Giaùo Hoäi treû, vaø nhö theá ñang coù söï thay ñoåi vieãn töôïng, söï thay ñoåi quan nieäm. Ñoù laø ôn ngoân söù hieän dieän trong cuoäc soáng cuûa caùc Giaùo Hoäi treû ñang böôùc vaøo traøn ñaày trong cuoäc soáng bình thöôøng cuûa Giaùo Hoäi, vaø nhö theá cuõng qua caùc vò ñaïi dieän cuûa noù trong caùc cô caáu ôû trung öông nhaát.
Hoûi: Coù ñieàu gì laø cuûa thaùnh Ignazio vaø ñieàu gì laø cuûa thaùnh Phanxicoâ trong trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Bergoglio thöa cha?
Ñaùp: Ñöùc Bergoglio ñaõ ñöôïc ñaøo taïo moät caùch trieät ñeå theo linh ñaïo cuûa thaùnh Ignazio ngay töø khi coøn treû, vì theá kieåu ngaøi haønh xöû, nhìn vaø duyeät xeùt thöïc taïi moät caùch trieät ñeå ñöôïc gaén lieàn vôùi linh ñaïo naøy. Ñoù laø moät linh ñaïo hieån nhieân theo tinh thaàn Tin Möøng, chuù yù raát nhieàu tôùi söï hieän dieän cuûa Chuùa trong theá giôùi. Noù khoâng phaûi laø moät linh ñaïo laïc quan - Ñöùc Thaùnh Cha khoâng thích töø naøy - nhöng chaéc chaén noù laø moät linh ñaïo traøn ñaày nieàm hy voïng. Ñieàu naøy coù nghóa laø ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha, Chuùa ñaõ haønh ñoäng trong theá giôùi, vì theá chuùng ta luoân luoân tôùi sau, vaø chuùng ta phaûi thöøa nhaän söï hieän dieän cuûa Ngöôøi. Vaø ñoù laø söï phaân ñònh. Nhö theá, tröôùc heát toâi seõ noùi raèng trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ laø moät trieàu ñaïi cuûa söï phaân ñònh xem Chuùa ñang di chuyeån trong theá giôùi nhö theá naøo, trong nghóa naøy thì noù theo tinh thaàn cuûa thaùnh Iganzio vaø doøng Teân moät caùch saâu xa. Vaø noù cuõng theo tinh thaàn cuûa thaùnh Phanxicoâ trong nghóa Ignazio nhaát cuûa töø naøy, bôûi vì linh ñaïo cuûa thaùnh Phanxicoâ ñöôïc soáng beân trong linh ñaïo cuûa thaùnh Ignazio. Ñieàu naøy chaéc chaén ñöa Ñöùc Thaùnh Cha tôùi choã raát chuù yù ñeán söï ngheøo khoù vaø ñieàu noøng coát. Tuy nhieân, cuõng coù moät chieàu kích khaùc raát hieän dieän nôi thaùnh Phanxicoâ ñoù laø chieàu kích cuûa söï taùi thieát. Chuùng ta bieát raèng giaác mô ñaõ ghi ñaäm daáu trong cuoäc ñôøi cuûa thaùnh Phanxicoâ ñoù laø giaác mô taùi thieát Giaùo Hoäi, giaác mô söï hieän dieän cuûa caùc ñoå naùt trong theá giôùi. Khi ñoù hình aûnh "beänh xaù chieán tröôøng", hình aûnh cuûa caùc tình traïng trong ñoù caàn taùi thieát, raát hieän dieän trong trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Hoûi: Vaøo thaùng tö tôùi ñaây seõ coù leã phong hieån thaùnh cho Ñöùc Gioan XXIII vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II; roài thaùng 5 coù chuyeán vieáng thaêm Thaùnh Ñòa vaø thaùng 8 coù chuyeán coâng du Nam Haøn, nhaân dòp Ngaøy Quoác Teá giôùi Treû AÙ chaâu laàn thöù 6. theo cha coù sôïi chæ naøo noái lieàn ba bieán coá xem ra khaùc nhau naøy khoâng?
Ñaùp: Gaëp gôõ laø phaïm truø chìa khoùa cuûa trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Coù söï gaëp gôõ vôùi lòch söû, vôùi caùc göông maët lôùn cuûa quùa khöù môùi ñaây. Ngoaøi ra cuõng thaät laø hay vieäc phoái hôïp hai trieàu ñaïi giaùo hoaøng vó ñaïi naøy trong moät caùch thöùc raát khaùc bieät nhau. Theá roài coøn coù cuoäc gaëp gôõ vôùi thöïc taïi cuûa vuøng Trung Ñoâng, voâ cuøng phöùc taïp; roài tôùi cuoäc gaëp gôõ lôùn vôùi Ñaïi Haøn, nghóa laø cuoäc gaëp gôõ vôùi giôùi treû cuûa ñaïi luïc AÙ chaâu, ngaøy nay laø ñaïi luïc coù naêng löïc raát to lôùn, coù tieàm naêng lôùn ñoái vôùi caû cuoäc soáng cuûa Giaùo Hoäi nöõa.
Hoûi: Theo cha, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ coù gaëp phaûi vaøi khoù khaên naøo trong naêm ñaàu tieân trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa ngaøi hay khoâng?
Ñaùp: Chaéc haún laø coù bieát bao nhieâu laø khoù khaên chöù; tuy nhieân, ñieàu ñaùnh ñoäng toâi vaø toâi cuõng ñaõ noùi chuyeän vôùi ngaøi, trong cuoäc phoûng vaán hoài thaùng 8 naêm ngoaùi - ñoù laø Ñöùc Thaùnh Cha yù thöùc ñöôïc caùc vaán ñeà ñoù, nhöng ngaøi soáng thaùi ñoä neàn taûng raát thanh thaûn. Chính ngaøi ñaõ noùi leân ñeàu naøy: ngaøi aên nguû ngon, nghóa laø ngaøi caûm thaáy moät söï bình an noäi taâm raát lôùn, khieán cho ngaøi khoûe maïnh vaø cuõng cho pheùp ngaøi ñöông ñaàu vôùi caùc khoù khaên vôùi söï raát ñôn sô vaø ngay laäp töùc. Coù leõ söï môùi meû trong kieåu soáng cuûa ngaøi coù theå gaây vaøi khoù khaên cho vaøi ngöôøi, trong khi traùi laïi ngaøi muoán laø moät con soá cuûa cuoäc soáng tin möøng.
Hoûi: Neáu cha coù phaûi phoûng vaán Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ngaøy mai, thì cha seõ hoûi ngaøi caùi gì?
Ñaùp: Toâi khoâng bieát, bôûi vì phoûng vaán ngaøi thöïc söï ñaõ laø moät kinh nghieâm tinh thaàn lôùn, moät kinh nghieäm hoaøn toaøn côûi môû. Vì vaäy toâi seõ noùi raèng toâi ñöùng tröôùc maët ngaøi, vaø baét ñaàu töø ñieàu Ñöùc Thaùnh Cha muoán noùi. Vaø ñoái vôùi toâi ñoù seõ laø ñieàu hay nhaát.
(RG 13-3-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)