Bieán coá Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI
töø nhieäm giaùo hoaøng vaø cuoäc soáng hieän nay
cuûa ngaøi trong noäi thaønh Vaticaêng
Bieán coá Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI töø nhieäm giaùo hoaøng vaø cuoäc soáng hieän nay cuûa ngaøi trong noäi thaønh Vaticaêng.
Phoûng vaán Linh Muïc Federico Lombardi Giaùm ñoác Phoøng baùo chí kieâm Phaùt ngoân vieân cuûa Toøa Thaùnh.
Roma (RG 10-02-2014; Vat. 17-02-2014) - Caùch ñaây ñuùng moät naêm ngaøy 11 thaùng 2 naêm 2013 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ loan baùo cho caùc Hoàng Y bieát ngaøi töø nhieäm giaùo hoaøng, trong maät nghò thöôøng vôùi 40 Hoàng Y tham döï veà vieäc toân phong hieån thaùnh cho 813 chaân phöôùc. Tin naøy ñaõ ñöôïc tieáp nhaän vôùi söï kinh ngaïc lôùn treân toaøn theá giôùi chöù khoâng phaûi chæ trong Giaùo Hoäi. Haàu nhö khoâng ai ñöôïc chuaån bò tröôùc moät quyeát ñònh coù taàm quan troïng nhö theá. Baùo chí toaøn theá giôùi ñeàu ñöa caùc haøng tít lôùn: "Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI töø chöùc". Vaø trong caùc baøi töôøng thuaät giôùi truyeàn thoâng cuõng nhaân tieän khôi laïi nhöõng khoù khaên vaø caùc vaán ñeà cuûa Giaùo Hoäi nhö: vuï ñaùnh caép taøi lieäu maät cuûa Toøa Thaùnh Vatileaks, caùc vuï nhaân vieân cuûa Giaùo Hoäi laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân, cuoäc khuûng hoaûng ñöùc tin cuûa caùc Giaùo Hoäi Taây Phöông, soá ôn goïi giaûm suùt, tín höõu ñaùnh maát ñöùc tin vaø khoâng thöïc haønh ñaïo, caùc phong traøo coå voõ phaù thai ngöøa thai, ly dò ly thaân, soáng chung khoâng laøm pheùp cöôùi, chaáp nhaän hoân nhaân ñoàng phaùi, chaáp nhaän trôï töû, choáng laïi caùc giaùo huaán luaân lyù cuûa Giaùo Hoäi, baàu khí chính trò xaõ hoäi duy ñôøi cöïc ñoan muoán bòt mieäng Giaùo Hoäi vaø gaït boû Kitoâ Giaùo ra ngoaøi leà xaõ hoäi vv... Vaø caùc nhaø baùo cuõng ñoaùn moø tìm ñöa ra giaû thuyeát naøy giaû thuyeát noï nhaèm giaûi thích quyeát ñònh naøy cuûa Ñöùc Bieån Ñöùc XVI.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Linh Muïc Federico Lombardi, Giaùm ñoác Phoøng baùo chí kieâm Phaùt ngoân vieân cuûa Toøa Thaùnh, daønh cho phoùng vieân Alessandro Gisotti ngaøy muøng 10 thaùng 2 naêm 2014 veà bieán coá Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI töø nhieäm giaùo hoaøng vaø cuoäc soáng hieän nay cuûa ngaøi trong noäi thaùnh Vaticaêng.
Hoûi: Thöa cha Giaùm ñoác Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh, cha nghó gì veà bieán coá Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI töø nhieäm giaùo hoaøng caùch ñaây moät naêm?
Ñaùp: Trong nhieàu theá kyû ñaõ khoâng coù vò Giaùo Hoaøng naøo töø nhieäm, vì theá ñoái vôùi ñaïi ña soá ñaây laø moät cöû chæ baát thöôøng vaø gaây kinh ngaïc. Treân thöïc teá, ñoái vôùi nhöõng ai theo doõi vaø gaàn guõi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, thì ngöôøi ta ñaõ hieåu ngay raèng ngaøi ñaõ suy tö chín chaén veà ñeà taøi naøy. Vaø ngaøi ñaõ noùi ñieàu naøy moät caùch roõ raøng trong cuoäc phoûng vaán daønh cho nhaø baùo Peter Seewald ít laâu tröôùc ñoù vaø nhieàu laàn tröôùc ñoù. Vì theá, ñaây laø ñieàu ñaõ khieán cho ngaøi caàu nguyeän, suy tö löôïng ñònh, vaø laøm moät cuoäc phaân ñònh tinh thaàn. Ñoù laø ñieàu ngaøi ñaõ thoâng baùo vaø toùm taét nhö laø moät baûn töôøng trình ñuùc keát trong ngaøy ngaøi loan baùo vieäc töø nhieäm, vôùi nhöõng lôøi ngaén goïn, nhöng raát suùc tích, giaûi thích moät caùch tuyeät ñoái thích hôïp vaø roõ raøng caùc tieâu chuaån, döïa treân ñoù ngaøi ñöa ra quyeát ñònh naøy. Ñieàu toâi noùi vaø toâi ñaõ noùi khi ñoù laø xem ra ñoái vôùi toâi ñaây ñaõ laø moät cöû chæ cai quaûn vó ñaïi, nghóa laø moät quyeát ñònh töï do, thöïc söï ñaùnh daáu trong moät tình traïng vaø trong Lòch söû cuûa Giaùo Hoäi. Trong nghóa naøy noù laø moät cöû chæ cai trò vó ñaïi, ñöôïc laøm vôùi moät tinh thaàn saâu saéc lôùn, moät söï chuaån bò lôùn töø bình dieän suy tö vaø caàu nguyeän; moät söï can ñaûm lôùn, bôûi vì thöïc söï noù laø moät quyeát ñònh baát thöôøng, coù theå coù trong ñoù moïi vaán ñeà vaø moïi nghi ngôø treân "caùi yù nghóa naøo" nhö laø caùc phaûn aùnh, nhö laø caùc haäu quûa ñoái vôùi töông lai, nhö laø phaûn öûng töø phía daân Chuùa hay cuûa daân chuùng. Söï roõ raøng vôùi noù Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ chuaån bò cho cöû chæ naøy vaø ñöùc tin vôùi noù ngaøi ñaõ chuaån bò cöû chæ aáy, ñaõ trao ban cho ngaøi söï thanh thaûn vaø söùc maïnh caàn thieát ñeå thöïc hieän noù, baèng caùch tieán böôùc vôùi loøng can ñaûm vaø söï thanh thaûn, vôùi moät caùi nhìn thöïc söï cuûa ñöùc tin vaø chôø ñôïi Chuùa, laø Ñaáng lieân tuïc ñoàng haønh vôùi Giaùo Hoäi Ngöôøi, gaëp gôõ tình hình môùi naøy, maø chính Ñöùc Bieån Ñöùc XVI laø ngöôøi ñaàu tieân ñaõ soáng noù, roài trong nhieàu tuaàn khaùc nhau, vaø roài Giaùo Hoäi ñaõ soáng vôùi söï vieäc dieãn ra vaø bieán coá baàu vò Taân Giaùo Hoaøng, nhö taát caû moïi ngöôøi ñaõ bieát. Ñoù, nhö vaäy ñaõ ñöôïc hieän thöïc yù nghóa cuûa vieäc Thaàn Khí Chuùa ñoàng haønh vôùi Giaùo Hoäi ñang tieán böôùc.
Hoûi: Chính lieân quan tôùi ñieåm cuoái cuøng naøy: caùch ñaây moät naêm nhieàu ngöôøi töï hoûi vieäc chung soáng chöa töøng coù giöõa hai vò Giaùo Hoaøng seõ ra sao. Ngaøy nay ngöôøi ta thaáy raèng bieát bao sôï haõi coù leõ laø cuûa caùc "chuyeân vieân" hôn laø cuûa daân chuùng, ñaõ laø caùc sôï haõi quaù ñaùng, coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng vaäy, töø quan ñieåm naøy thì xem ra ñoái vôùi toâi, thaät roõ raøng laø ñaõ khoâng coù söï sôï haõi naøo caû. Taïi sao vaäy? Bôûi vì vaán ñeà ñoù laø söï kieän chöùc giaùo hoaøng laø moät vieäc phuïc vuï, chöù khoâng phaûi laø moät quyeàn bính. Neáu ngöôøi ta soáng caùc vaán ñeà trong chìa khoùa cuûa quyeàn bính, thì roõ raøng laø hai ngöôøi coù theå gaëp caùc khoù khaên chung soáng, bôûi vì söï kieän töø boû moät quyeàn bính vaø chung soáng vôùi ngöôøi keá vò coù theå laø moät khoù khaên. Nhöng neáu ngöôøi ta soáng taát caû moät caùch trieät ñeå nhö moät vieäc phuïc vuï, thì khi ñoù moät ngöôøi ñaõ hoaøn thaønh vieäc phuïc vuï cuûa mình tröôùc maët Chuùa, vaø trong yù thöùc hoaøn toaøn trao chöùng nhaân phuïc vuï naøy laïi cho moät ngöôøi khaùc, vôùi thaùi ñoä phuïc vuï vaø löông taâm hoaøn toaøn töï do chu toaøn nhieäm vuï naøy, thì khi ñoù moät caùch tuyeät ñoái vaán ñeà khoâng ñöôïc ñaët ra. Coù moät söï lieân ñôùi tinh thaàn saâu xa giöõa hai vò Toâi tôù cuûa Thieân Chuùa, tìm thieän ích cuûa daân Thieân Chuùa trong vieäc phuïc vuï Chuùa.
Hoûi: Khi töø giaõ moïi ngöôøi, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ noùi raèng ngaøi seõ tieáp tuïc phuïc vuï Giaùo Hoäi baèng lôøi caàu nguyeän: ñaây laø moät ñoùng goùp thöïc söï ngoaïi thöôøng maø ngaøi ñaõ vaø coøn ñang trao ban cho Giaùo Hoäi, coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Ñuùng theá, toâi coù moät kyû nieäm caù nhaân raát nhoû vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, nhaát laø trong caùc thôøi gian ñaàu trieàu ñaïi cuûa ngaøi. Moãi laàn coù tieáp kieán chung toâi ñi ngang vaø chaøo ngaøi, vaø thöôøng thì ngaøi cho moät coã Traøng Haït, bôûi vì Ñöùc Giaùo Hoaøng thöôøng taëng moät taám hình, hay moät traøng chuoãi, moät chieác meà ñai vv. Vaø moãi khi ngaøi taëng traøng haït thì ngaøi noùi: "Caû caùc linh muïc cuõng phaûi nhôù caàu nguyeän nheù". Toâi ñaõ khoâng bao giôø queân caâu noùi naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, bôûi vì ngaøi bieåu loä nhö theá moät caùch raát ñôn sô xaùc tín vaø söï chuù yù ngaøi daønh cho lôøi caàu nguyeän trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta, vaø ñaëc bieät trong cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi coù caùc boån phaän vaø traùch nhieäm phuïc vuï Chuùa. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI chaéc chaén ñaõ luoân luoân laø moät ngöôøi caàu nguyeän, trong suoát cuoäc ñôøi ngaøi, vaø chaéc haún ngaøi ñaõ öôùc ao coù thôøi gian ñeå soáng chieàu kích naøy cuûa lôøi caàu nguyeän vôùi nhieàu khoaûng troáng hôn, vôùi söï toaøn veïn vaø saâu xa hôn. Vaø giôø ñaây ñoù laø thôøi gian cuûa ngaøi.
Hoûi: Ñaøng khaùc, cuoäc soáng caàu nguyeän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVi cuõng khoâng thieáu caùc luùc gaëp gôõ, caû vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, nhö chuùng ta ñeàu bieát. Cha coù theå noùi gì veà chieàu kích aån daät nhöng khoâng coâ laäp naøy cuûa Ñöùc Joseph Ratzinger?
Ñaùp: Toâi tin laø ñuùng ñaén, khi nhaän thöùc ñöôïc raèng ngaøi ñang soáng moät caùch kín ñaùo, khoâng coù moät chieàu kích coâng coäng naøo, nhöng ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø ngaøi soáng hoaøn toaøn coâ laäp, kheùp kín nhö trong moät doøng kín nhaët pheùp. Ñöùc Bieån Ñöùc XVI soáng moät sinh hoaït bình thöông ñoái vôùi moät ngöôøi cao nieân, moät vò tu só lôùn tuoåi, vaø nhö theá noù laø moät cuoäc soáng caàu nguyeän, suy tö, ñoïc saùch, vieát laùch, trong nghóa ngaøi traû lôøi caùc thö töø nhaän ñöôïc, noùi chuyeän, gaëp gôõ nhöõng ngöôøi soáng beân caïnh ngaøi, maø ngaøi thích gaëp gôõ, vaø ñoái thoaïi vì thaáy noù ích lôïi, hay vì hoï xin lôøi khuyeân hoaëc söï gaàn guõi tinh thaàn cuûa ngaøi. Nghóa laø cuoäc soáng cuûa moät ngöôøi phong phuù veà maët tinh thaàn, coù kinh nghieäm lôùn, trong moät töông quan kín ñaùo vôùi ngöôøi khaùc.
Ñieàu khoâng coù, ñoù laø chieàu kích coâng coäng, maø chuùng ta coù thoùi quen soáng. Vì laø Giaùo Hoaøng neân ngaøi ñaõ luoân luoân ôû treân maøn hình, tröôùc söï chuù yù cuûa toaøn theá giôùi. Ñieàu naøy khoâng coù nöõa, nhöng coøn laïi laø moät cuoäc soáng vôùi caùc töông quan bình thöôøng. Vaø trong caùc töông quan naøy coù töông quan vôùi ngöôøi keá vò ngaøi, töông quan vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, maø nhö chuùng ta bieát ñaõ coù caùc luùc gaëp gôõ caù nhaân vaø ñoái thoai vôùi Ñöùc Bieån Ñöùc XVI, vò naøy tôùi nhaø vò kia vaø ngöôïc laïi. Theá roài, coøn coù caùc hình thöùc tieáp caän khaùc nöõa, coù theå laø ñieän thoaïi, hay caùc söù ñieäp ñöïôc göûi ñi: moät tình hình lieân heä hoaøn toaøn bình thöôøng vaø lieân ñôùi. Ñoái vôùi toâi vaø taát caû chuùng ta, xem ra laø ñieàu thaät ñeïp caùc hình aûnh hieám hoi cuûa hai vò Giaùo Hoaøng ôû beân nhau: Ñöùc nguyeân Giaùo Hoaøng vaø Ñöùc ñöông kim Giaùo Hoaøng cuøng caàu nguyeän vôùi nhau. Noù laø moät daáu chæ raát ñeïp vaø raát khích leä, daáu chæ cuûa söï tieáp noái trong söù vuï Pheâroâ vaø trong vieäc phuïng söï Giaùo Hoäi.
Hoûi: Coøn moät caâu hoûi cuoái cuøng. Thöa cha Lombardi, cha ñaõ theo Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI trong taát caû trieàu ñaïi cuûa ngaøi. Rieâng ñoái vôùi caù nhaân cha, giôø ñaây Ñöùc Bieån Ñöùc XVI ñang cho cha ñieàu gì treân bình dieän tinh thaàn, keå töø ngaøy 11 thaùng 2 naêm ngoaùi tôùi nay?
Ñaùp: Toâi raát caûm nhaän ñöôïc söï hieän dieän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, nhö laø moät söï hieän dieän tinh thaàn maïnh meõ, ñoàng haønh vaø trao ban söï thanh thaûn ... Toâi nghó tôùi caùc göông maët cuûa nhöõng vò cao nieân vó ñaïi trong lòch söû Giaùo Hoäi vaø trong lòch söû thaùnh. Moät caùch ñaëc bieät chuùng ta taát caû ñeàu nghó tôùi cuï giaø Simeong tieáp nhaän Chuùa Gieâsu trong Ñeàn Thôø, töôi vui nhìn soá phaän vónh cöûu cuûa mình, vaø töông lai cuûa coäng ñoaøn tieáp tuïc löõ haønh treân traàn gian naøy. Taát caû chuùng ta ñeàu bieát giaù trò raát to lôùn cuûa vieäc coù nhöõng ngöôøi giaø soáng vôùi chuùng ta, nhöõng ngöôøi giaø giaàu söï khoân ngoan, giaàu ñöùc tin, thanh thaûn, hoï thaät laø moät söï trôï giuùp raát lôùn cho nhöõng ngöôøi treû hôn, giuùp hoï tieán böôùc vaø tin töôûng nhìn vaøo töông lai. Ñoái vôùi toâi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI laø theá, vaø toâi tin raèng ngaøi laø theá ñoái vôùi Giaùo Hoäi nöõa: laø Vò Boâ Laõo cao caû, khoân ngoan, thaùnh thieän, thanh thaûn môøi goïi chuùng ta; vaø ngöôøi cuõng ñeïp nöõa khi ngöôøi ta nhìn ngaøi: ngaøi thöïc söï trao ban moät caûm töôûng cuûa söï thanh thaûn tinh thaàn lôùn lao. Ngaøi ñaõ duy trì ñöôïc nuï cöôøi quen thuoäc vôùi chuùng ta, trong nhöõng luùc chuùng ta gaëp ngaøi, vaø ngaøi môøi goïi chuùng ta tieán böôùc vôùi loøng tin töôûng vaø nieàm hy voïng.
(RG 10-2-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)