Daán thaân cuûa Toøa Thaùnh
nhaèm vaõn hoài hoøa bình cho Siria
Daán thaân cuûa Toøa Thaùnh nhaèm vaõn hoài hoøa bình cho Siria.
Phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Silvano Maria Tomasi, Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh caïnh caùc toå chöùc cuûa Lieân Hieäp taïi Geneøve.
Geneve (RG 12-01-2014; Vat. 22-01-2014) - Trong söù ñieäp cho Ngaøy Hoøa Bình theá giôùi naêm 2014 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ nhaéc nhôù raèng "theá giôùi naøy coù ôn goïi laøm thaønh moät coäng ñoaøn huynh ñeä", nhöng thöïc taïi naøy bò choái boû bôûi vieäc "toaøn caàu hoùa cuûa söï thôø ô". Vì theá coäng ñoaøn theá giôùi xem ra raát hôø höõng vôùi noãi khoå ñau cuûa caùc daân toäc ñang laâm caûnh chieán tranh, ñieån hình nhö tröôøng hôïp cuûa Siria.
Söï thôø ô ñoù ñaõ ñöôïc chöùng minh qua söï thaát baïi cuûa khoùa hoïp cuûa caùc nöôùc aân nhaân cuûa Siria nhoùm taïi Kuweit ngaøy 15 thaùng 1 naêm 2014. OÂng Ban Ki-Moon Toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác ñaõ toû veû thaát voïng, khi thoâng baùo soá tieàn caùc nöôùc naøy ñaõ ñoùng goùp chæ ñöôïc 2 tyû 400 ngaøn myõ kim, töùc moät phaàn ba ít hôn ngaân khoaûn hy voïng coù ñöôïc. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Mario Zenari, Söù Thaàn Toøa Thaùnh taïi Siria, ñaõ tha thieát keâu goïi coäng ñoàng quoác teá laéng nghe tieáng than khoùc vaø gaøo theùt tuyeät voïng cuûa nhaân daân Siria ñang bò ñoàn ngaõ trong côn loác baïo löïc hieän nay.
Ngöôøi ta hy voïng nôi hoäi nghò Geneøve II nhoùm hoïp vaøo ngaøy 22 thaùng 1 naêm 2014 beân Thuïy Só, vôùi söï tham döï cuûa phaùi ñoaøn 30 quoác gia goàm caùc phe laâm chieán vaø ñaïi dieän cuûa hai khoái phoø choáng cheá ñoä cuûa toång thoáng Bashar al-Assad. Nhö ñaõ bieát, chính quyeàn cuûa toång thoáng Bashar al-Assad ñöôïc Nga, Trung Quoác vaø Iran uûng hoä, trong khi Hoa Kyø vaø caùc nöôùc AÂu chaâu uûng hoä caùc löïc löôïng ñoái laäp. Moät trong nhöõng lyù do khieán cho cuoäc noäi chieán taïi Siria ñaõ keùo daøi töø hôn 3 naêm qua ñoù laø Siria ñaõ trôû thaønh thò tröôøng tieâu thuï vaø thöû nghieäm vuõ khí cuûa taát caû caùc nöôùc yeåm trôï khí giôùi cho caùc phe laâm chieán. Töø nhieàu thaäp nieân qua Nga ñaõ baùn ñuû moïi thöù vuõ khí cho chính quyeàn Siria ñeán hôn 2 tyû myõ kim moãi naêm.
Vaø Siria cuõng ñaõ mua vuõ khí cuûa nhieàu nöôùc Taây AÂu vaø nhieàu nöôùc A Raäp. Vôùi cuoäc noäi chieán buøng noå sau Muøa Xuaân A Raäp, Siria laïi caøng trôû thaønh "chôï trôøi vuõ khí", gioáng nhö nhieàu nöôùc Phi chaâu ñaõ laø "chôï trôøi vuõ khí" cuûa theá giôùi trong bao thaäp nieân qua.
Coù moät söï thaät soáng söôïng maø caùc phöông tieän truyeàn thoâng quoác teá ít khi daùm thaúng thaén ñeà caäp tôùi, hay phaân tích hoaëc maïnh daïn toá caùo: ñoù laø "chieán tranh laø moät kieåu laøm aên cuûa caùc quoác gia coù kyõ ngheä cheá taïo vaø buoân baùn vuõ khí." Ñöùng ñaàu laø Hoa Kyø, Nga, Trung Quoác, roài ñeán caùc nöôùc AÂu chaâu, trong ñoù Anh, Ñöùc, Phaùp, Italia, Taây Ban Nha chieám vò theá öu tieân.
Cho tôùi caùc thaäp nieân gaàn ñaây laïi coù theâm caùc nöôùc coù neàn kinh teá ñang leân nhö AÁn Ñoä, Brasil vaø Nam Phi. Theá roài cuõng coù caû caùc nöôùc A Raäp vaø nhieàu nöôùc Phi chaâu nhö Ai Caäp, A Raäp Sauñi, Camerun vv... Söï thaät naøy khieán cho ngaøy nay chieán tranh laø moät thöù lôïi nhuaän, moät loaïi chôï trôøi maø ai cuõng coù theå tham gia mua baùn vuõ khí tuøy theo khaû naêng vaø tham voïng cuûa mình. Vaø vì noù laø moät lôïi nhuaän ñem laïi caùc soá tieàn lôøi khoång loà haøng traêm tyû myõ kim moãi naêm, neân vieäc "taïo ra thò tröôøng tieâu thuï vuõ khí" cuõng laø moät dòch vuï khaùc nöõa trong kyõ ngheä cheá taïo vaø buoân baùn vuõ khí treân theá giôùi. Ngaøy nay ngöôøi ta khoâng coøn coù theå chæ quy toäi cho caùc cöôøng quoác hay nöôùc taây aâu hoaëc ñoâng aâu cheá taïo buoân baùn khí giôùi nöõa, maø traùch nhieäm cuõng tuøy thuoäc nôi haøng laõnh ñaïo caùc nöôùc ngheøo ñang treân ñöôøng phaùt trieån. Söï kieän giôùi laõnh ñaïo caùc nöôùc ngheøo daønh raát nhieàu ngaân khoaûn cho vieäc mua vaø trang bò vuõ khí cho quaân ñoäi laø söï thaät quùa hieån nhieân khoâng theå che daáu vaø bieän minh ñöôïc nöõa.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Silvano Maria Tomasi, Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh taïi caùc toå chöùc cuûa Lieân Hieäp Quoác ôû Geneøve, veà tö töôûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø hoäi nghò Geneøve II cho hoøa bình Siria
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Tomasi, Ñöùc Cha nghó gì veà khaúng ñònh cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong söù ñieäp cho Ngaøy Hoøa Bình theá giôùi 2014?
Ñaùp: Ngaøy nay cheá ñoä ña nguyeân, caùc kieåu soáng, caùc heä thoáng chính trò laø caùc thöïc taïi höõu hình. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi cuõng ñem vaøo trong caùc gia ñình taïi nhöõng vuøng xa xoâi heûo laùnh nhaát söï hieån nhieân cuûa caùc loái soáng khaùc nhau; vaø vieäc gia taêng tính ña nguyeân cuõng ñaõ ñem ñeán cho caùc xaõ hoäi hieäp nhaát treân bình dieän vaên hoùa söï hieän dieän cuûa caùc ngöôøi khaùc, khoâng phaûi chæ laø caùc coâng nhaân, maø cuõng laø caùc baûn vò ñem theo vôùi hoï caùc toân giaùo vaø truyeàn thoáng raát ñaëc thuø vaø khaùc bieät. Taùi khaúng ñònh raèng chuùng ta laø moät gia ñình duy nhaát cuûa Thieân Chuùa, vaø chuùng ta laø anh chò em vôùi nhau, khoâng chæ laø moät boån phaän loan baùo söù ñieäp cuûa Tin Möøng, maø cuõng laø moät söï caàn thieát ñeå coù theå soáng chung hoøa bình vôùi nhau. Tình huynh ñeä ñöôïc soáng trôû thaønh ñieàu kieän cuûa hoøa bình vaø phaùt trieån, vì theá noù cuõng laø ñieàu kieän bao goàm taát caû moïi ngöôøi trong caùc lôïi ích vaø boån phaän taïo thaønh caùc xaõ hoäi laønh maïnh vaø coù tinh thaàn xaây döïng.
Tröïc giaùc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ daønh öu tieân cho tình huynh ñeä - trong söù ñieäp cuûa Ngaøy Hoøa Bình Theá Giôùi - tieáp nhaän daáu chæ aáy: tình huynh ñeä laø thuoác chöõa cho tình traïng phaân hoùa xaõ hoäi, cho caùc ích kyû, caùc cuoäc chieán ñang tieáp dieãn, chæ taïo ra baát coâng vaø khoå ñau cho con ngöôøi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, laøm theá naøo ñeå noùi veà tình huynh ñeä trong moät khung caûnh nhö khung caûnh cuûa Lieân Hieäp Quoác?
Ñaùp: Vôùi Lieân Hieäp Quoác vaø caùc toå chöùc lieân chính quyeàn quoác teá tieáng noùi cuûa Toøa Thaùnh nhaán maïnh giaù trò cuûa tình lieân ñôùi, laø giaù trò phaùt xuaát töø söï kieän moãi moät baûn vò con ngöôøi ñeàu coù phaåm giaù ngang nhau vaø ñaùng ñöôïc toân troïng vaø trôï giuùp. Vì theá trong vieäc ñeà ra chöông trình vaø kyù keát caùc thoûa hieäp môùi, chaúng haïn nhö thoûa hieäp veà thöông maïi bình ñaúng, hay thoûa hieäp che chôû caùc ngöôøi taøn taät nhö caùc ngöôøi muø loøa, laø hai thoûa hieäp ñaõ ñaït ñöôïc trong naêm vöøa qua, phaùi ñoaøn cuûa Toøa Thaùnh taïi Geneøve ñaõ hoaït ñoäng ñeå uûng hoä caùc keát luaän sinh hoaït sinh lôïi cho haøng trieäu ngöôøi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Tomasi, trong hoäi nghò trieäu taäp taïi Geneøve ngaøy 22 thaùng Gieâng, ñaâu laø caùc vieãn töôïng seõ ñöôïc ñöa ra trong caùc cuoäc thaûo luaän naøy?
Ñaùp: Vieäc tìm kieám hoøa bình trong vuøng Trung Ñoâng laø moät daán thaân daøi haïn cuûa coäng ñoaøn quoác teá. Chieán tranh ñang tieáp dieãn vaø caùc xung khaéc buøng noå beân Irak cuõng nhö taïi nhieàu nôi khaùc treân theá giôùi baét buoäc gia taêng caùc noã löïc ñeå chaám döùt baïo löïc vaø khoå ñau cho haøng trieäu ngöôøi. Tình hình ñaõ trôû thaønh phöùc taïp bôûi caùc lôïi loäc chieán thuaät choàng cheùo cuûa caùc cöôøng quoác nhö Nga vaø Hoa Kyø, cuõng nhö caùc choàng cheùo caïnh tranh ñeå naém quyeàn ñieàu khieån chính trò toân giaùo giöõa hai nöôùc Iran vaø A Raäp Sauñi, hay giöõa heä phaùi Hoài giaùo Sciít vaø heä phaùi Hoài giaùo Sunnít, cuõng nhö bôûi caùc choàng cheùo cuûa ñoøi buoäc soáng coøn ñoái vôùi caùc tín höõu kitoâ trong vuøng voán ñaõ phöùc taïp. Böôùc caáp thieát thöù nhaát caàn phaûi laøm ñoù laø ngöng caûnh baïo löïc vaø taøn phaù ñang tieáp dieãn. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ cho nghe tieáng noùi roõ raøng cuûa ngaøi ñoái vôùi moät giaûi phaùp hoaø bình coâng baèng cho vuøng Trung Ñoâng, nôi ngaøi seõ vieáng thaêm trong vaøi thaùng nöõa. Theo göông ngaøi, Haøn Laâm Vieän Khoa Hoïc cuûa Toøa Thaùnh ñaõ trieäu taäp moät cuoäc hoïp giöõa caùc chuyeân vieân vaø caùc nhaân vaät toân giaùo ñeå suy tö vaø tìm ra ñeà nghò hoaït ñoäng cuï theå cho hoäi nghò do Lieân Hieäp Quoác vaø taát caû caùc löïc löôïng chính trò lieân heä trieäu taäp taïi Geneøve vaøo ngaøy 22 thaùng Gieâng.
Hoûi: Toøa Thaùnh coù ñeà ra caùc saùng kieán chuyeân bieät naøo beân caïnh hoäi nghò taïi Geneøve khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc giaùo Hoäi Kitoâ coù toå chöùc moät cuoäc hoïp cuûa caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo kitoâ vaø hoài giaùo trong hai ngaøy 16-17 thaùng Gieâng, ñeå uûng hoä caùc nhaø chính trò vaø laøm chöùng cho söï caáp thieát cuûa hoøa bình, ñeå chaàm döùt caûnh di cö cuûa haøng trieäu ngöôøi goàm nhieàu phuï nöõ vaø treû em vaø caûnh taøn saùt bieát bao nhieâu thöôøng daân voâ toäi. Söù boä cuûa toøa Thaùnh can thieäp vaøo vaán ñeà cuûa Siria vaø tieáp tuïc laøm ñieàu naøy baèng caùch ñeà nghò vieäc toân troïng quyeàn bình ñaúng cuûa moïi coâng daân, vôùi taát caû caùc quyeàn con ngöôøi tröôùc nhaø nöôùc. Khoâng phaûi vieäc tuøy thuoäc moät chuûng toäc hay toân giaùo coù quyeàn ñöa ra caùc boån phaän vaø caùc quyeàn lôïi, maø tröôùc heát laø vieäc toân troïng baûn vò con ngöôøi. Chính treân con ñöôøng naøy cuûa quyeàn coâng daân bình ñaúng ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi veà laâu veà daøi coù theå giuùp tìm ra hoøa bình vaø coäng taùc cho vuøng Trung Ñoâng.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha trong naêm 2014 naøy ñaâu laø caùc ñieàu caáp thieát maø Lieân Hieäp Quoác phaûi ñöông ñaàu?
Ñaùp: Caû naêm 2014 naøy nöõa cuõng laø moät naêm daán thaân ñoái vôùi coâng vieäc bình thöôøng cuûa UÛy ban Nhaân Quyeàn vaø Hoäi nghò giaûi tröø vuõ khí cuûa Lieän Hieäp Quoác, cuõng nhö ñoái vôùi caùc ñoøi buoäc cöùu trôï nhaân ñaïo taïo ra bôûi caùc xung khaéc ñang xaûy ra beân Phi chaâu, vaø vuøng Trung Ñoâng, chaúng haïn nhö caùc laøn soùng tò naïn môùi taïi Coäng hoøa Trung Phi vaø taïi Nam Sudan. Söï hieän dieän cuûa Toøa Thaùnh laø moät chuùt tieáng noùi cuûa löông taâm. Nhöng öu tieân laø vieäc kieám tìm hoøa bình, vì khoâng coù hoøa bình, thì khoâng theå coù phaùt trieån kinh teá vaø moät cuoäc soáng binh thöôøng vaø xaây döïng ñöôïc. Ngoaøi ra, coøn coù caùc lo laéng khaùc nöõa maø chuùng toâi phaûi daán thaân: ñoù laø söï töï do toân giaùo ngaøy nay, daán thaân cho giôùi treû, baûo veä caùc treû em, choáng naïn buoân ngöôøi vaø lo laéng ñoái vôùi caùc cuoäc di cö. Tham döï vaøo tieán trình naøy nhö laø kích thích cuûa tình lieân ñôùi ñích thöïc, ñoù laø thöïc hieän tình huynh ñeä, maø Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ loan baùo.
(RG 12-1-2014)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)