Caùi cheát cuûa nhöõng ngöôøi di cö
trong sa maïc Sahara
Caùi cheát cuûa nhöõng ngöôøi di cö trong sa maïc Sahara.
Phoûng vaán Linh Muïc Moussie Zerai, giaùm ñoác toå chöùc Habeshia coäng taùc phaùt trieån.
Roma (RG 1-11-2013; Vat. 18-01-2014) - Trong söù ñieäp Giaùng Sinh tröa ngaøy 25 thaùng 12 naêm 2013 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñeà caäp tôùi nhieàu ñieåm noùng treân theá giôùi, trong ñoù coù thaûm caûnh cuûa ngöôøi di cö tò naïn vaø teä naïn buoân ngöôøi. Ñöùc thaùnh Cha ñaõ caàu nguyeän vôùi Chuùa Haøi Nhi nhö sau: "Laäy Chuùa cuûa söï soáng... xin ban hy voïng vaø an uûi cho caùc ngöôøi di cö tò naïn, ñaëc bieät trong vuøng Söøng Phi chaâu vaø mieàn ñoâng Coäng hoøa Congo. Xin cho caùc ngöôøi di cö tìm moät cuoäc soáng xöùng ñaùng hôn ñöôïc tieáp ñoùn vaø trôï giuùp. Öôùc gì caùc thaûm caûnh nhö thaûm caûnh maø chuùng con ñaõ chöùng kieán trong naêm nay vôùi nhieàu ngöôøi cheát taïi ñaûo Lampedusa, ñöøng bao giôø xaûy ra nöõa! OÂi Haøi Nhi Beátleâhem, xin ñaùnh ñoäng con tim cuûa nhöõng ngöôøi lieân luïy trong vieäc buoân baùn ngöôøi, ñeå hoï yù thöùc ñöôïc söï traàm troïng cuûa toäi phaïm naøy choáng laïi nhaân loaïi."
Trong buoåi ñoïc Kinh Truyeàn Tin chung vôùi hôn 100,000 tín höõu vaø du khaùch haønh höông tröa Chuùa Nhaät leã Thaùnh Gia Nagiareùt ngaøy 28 thaùng 12 naêm 2013 Ñöùc Thaùnh Cha laïi taùi leân tieáng veà thaûm caûnh cuûa nhöõng ngöôøi di cö tò naïn. Ñeà caäp ñeán söï kieän Chuùa Gieâsu ñaõ cuøng cha meï phaûi troán sang Ai Caäp soáng kieáp tò naïn ñaày aâu lo, baáp beânh vaø khoù khaên, Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Raát tieác ngaøy nay cuõng coù haøng trieäu gia ñình phaûi soáng trong thöïc taïi buoàn thöông naøy. Haàu nhö moi ngaøy truyeàn hình vaø baùo chì ñeàu ñöa tin caùc ngöôøi di cö troán chaïy ñoùi khaùt, chieán tranh vaø caùc hieåm nguy traàm troïng khaùc ñeå tìm an ninh vaø moät cuoäc soáng xöùng ñaùng hôn cho mình vaø cho gia ñình mình. Trong caùc vuøng ñaát xa xoâi aáy, caû khi coù tìm ñöôïc coâng vaên vieäc laøm, caùc ngöôøi tò naïn vaø di cö khoâng luoân luoân gaëp ñöôïc söï tieáp ñoùn ñích thaät, loøng toân troïng vaø ñaùnh giaù cao caùc giaù trò hoï ñem theo. Caùc chôø mong hôïp phaùp cuûa hoï thöôøng gaëp caùc tình traïng phöùc taïp vaø caùc khoù khaên xem ra khoâng theå vöôït thaéng noåi. Khi nhìn vaøo Thaùnh Gia Nagiareùt phaûi boù buoäc tò naïn, chuùng ta nghó tôùi thaûm caûnh cuûa caùc ngöôøi di cö tò naïn, naïn nhaân cuûa söï khöôùc töø vaø khai thaùc boùc loät".
Nhö ñaõ bieát, ngaøy muøng 3 thaùng 10 naêm 2013 moät chieác taàu chôû ngöôøi di cö tò naïn coù leõ khôûi haønh töø Libia, ñaõ bò ñaém roài bò chaùy ngoaøi khôi caùch ñaûo Lampedusa 6 haûi lyù, khieán cho 363 ngöôøi cheát. Tai naïn naøy ñaõ gaây chaán ñoäng dö luaän taïi Italia vaø trong caùc nöôùc AÂu chaâu tröôùc thaûm caûnh cuûa ngöôøi di cö tò naïn. Keå töø khi coù "cuoäc caùch maïng hoa nhaøi" taïi caùc nöôùc Baéc Phi, soá ngöôøi di cö tò naïn taêng voït, khieán cho Lampedusa rôi vaøo tình traïng khuûng hoaûng, vì khoâng coù ñuû caùc cô caáu haï taàng ñeå tieáp ñoùn haøng chuïc ngaøn ngöôøi tìm caëp beán taïi ñaây.
Ngoaøi caûnh di cö ti naïn baèng ñöôøng bieån, cuõng coøn coù thaûm caûnh cuûa nhöõng ngöôøi di cö ti naïn baèng ñöôøng boä, tröôùc khi tieáp tuïc chaëng hai baèng taàu. Hoài thaùng 11 naêm 2013 ñaõ coù gaàn 100 ngöôøi di cö bò cheát vì ñoùi khaùt trong sa maïc Sahara beân Niger, ña soá laø phuï nöõ vaø treû em, trong khi hoï tìm caùch vöôït bieân giôùi treân hai chieác xe camion, ñeå ñeán Algeria, roài töø ñoù sang AÂu chaâu. Ngoaøi ra trong caùc naêm qua coøn coù caûnh ngöôøi di cö tò naïn Phi chaâu bò caùc toå chöùc buoân ngöôøi baét giöõ laøm con tin vaø ñoøi tieàn chuoäc trong baùn ñaûo Sinai.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baûi phoûng vaán Linh Muïc Moussie Zerai, giaùm ñoác toå chöùc Habeshia coäng taùc phaùt trieån, veà caùi cheát cuûa nhöõng ngöôøi di cö trong sa maïc Sahara noùi treân.
Hoûi: Thöa Cha Zerai, cha nghó gì veà thaûm caûnh cuûa nhöõng ngöôøi di cö tò naïn bò cheát trong sa maïc Sahara beân Niger, nhö baùo chí ñaõ loan tin hoài thaùng 11 naêm 2013?
Ñaùp: Ñaây laø moät hieän töôïng gaén lieàn vôùi hieän töôïng xaûy ra trong vuøng Ñòa Trung Haûi, vaø vôùi caùc vuï ñaém taàu trong thôøi gian qua. Ngöôøi ta ít noùi ñeán chuùng, nhöng raát thöôøng xaûy ra laø coù haøng chuïc ngöôøi cheát trong vuøng bieân giôùi giöõa hai nöôùc Sudan vaø Libia, Ciad hay Niger. Nhöng raát tieác laø khoâng coù ai keå laïi caùc bieán coá theâ thaûm naøy.
Hoûi: Vaû laïi ñaây laø caùc thi theå ñöôïc tìm thaáy trong tình traïng ñaõ röõa naùt, vì vaäy ngoaøi thaûm caûnh caùi cheát cuûa hoï, trong tröôøng hôïp naøy coøn coù tình traïng hoaøn toaøn boû maëc khoâng chuù yù gì ñeán vaø khoâng toân troïng caùc naïn nhaân khoán khoå naøy nöõa, coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Raát tieác laø ñuùng nhö vaäy, vì thöôøng khi hoï bò caùc toå chöùc buoân ngöôøi boû rôi. Caû trong quùa khöù, ít nhaát laø döôùi cheá ñoä cuûa oâng Gheddafi, chính caùc binh só Libia ñaõ ñöa ngöôøi di cö tò naïn roài boû rôi hoï taïi vuøng bieän giôùi giöõa hai nöôùc, vaø caùc ngöôøi di cö tò naïn naøy cheát ñoùi cheát khaùt. Ngöôøi soáng maø ngöôøi ta coøn khoâng toân troïng, huoáng chi laø ngöôøi ñaõ cheát roài, ai maø toân troïng hoï. Raát tieác söï thaät laø nhö theá.
Hoûi: Ñoù laø caùc cuoäc "du haønh tuyeät voïng" ñaøng sau noù coù caùc toå chöùc toäi phaïm vôùi caùc cô caáu raát tinh vi tæ mæ vaø roäng raõi. Chuùng toâi cuõng coøn bieát coù caùc toå chöùc buoân ngöôøi ñeán nhaän ngöôøi di cö trong caùc traïi tò naïn, baét hoï traû caùc soá tieàn raát lôùn, vaø höùa laø seõ ñöa hoï tôùi caùc nöôùc AÂu chaâu, coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Vaâng ñuùng theá. Caùc toå chöùc naøy thöôøng coù ñöôïc söï ñoàng loõa cuûa caùc binh só vaø caùc chính quyeàn ñòa phöông, bôûi vì di chuyeån caùc nhoùm ngöôøi ñoäng nhö vaäy laø ñieàu khoâng theå laøm ñöôïc, neáu ñaõ khoâng coù söï saép ñaët tröôùc vôùi caùc binh só vaø caùc chính quyeàn kieåm soaùt söï di chuyeån cuûa ngöôøi daân. Theá nhöng nhôø hoái loä neân caùc toå chöùc naøy vöôït qua ñöôïc moïi chöôùng ngaïi, vaø caùc keû buoân ngöôøi naøy soáng treân da thòt cuûa caùc naïn nhaân ñaùng thöông ñoù.
Hoûi: Moät laàn nöõa thaûm caûnh cuûa nhöõng ngöôøi di cö tò naïn laïi khieán cho ngöôøi ta noùi ñeån moät söï coäng taùc quoác teá trong vieäc traùnh caùi cheát cho hoï. Nhöng noùi ñeán moät haùnh lang nhaân ñaïo coù ñuû khoâng, theo caùi nhìn cuûa cha?
Ñaùp: Caùc haønh lang nhaân ñaïo cuõng khoâng ñuû ñaâu, caàn phaûi laøm vieäc treân nhieàu maët khaùc nhau. Tröôùc heát laø daán thaân cuûa coäng ñoàng quoác teá: ñoù laø giaûi quyeát caùc lyù do thuùc ñaåy nhöõng ngöôøi naøy boû queâ höông xöù sôû ra ñi. Nhöng cuõng coù giaûi phaùp tam thôøi laø tìm ra caùc ñöôøng loái hôïp phaùp ñeå tieáp nhaän caùc ngöôøi di cö naøy vaø cung caáp cho hoï söï che chôû thöïc sö maø hoï ñang caàn coù. Chaúng haïn môû cöûa caùc toøa ñaïi söù ñeå thu nhaän ñôn xin di cö tò naïn cuûa hoï. Coù caùc chöông trình taùi hoäi nhaäp, coù caùc duïng cuï khaùc nhau giuùp di chuyeån hôïp phaùp ngöôøi coù ñôn xin töø caùc traïi tò naïn tôùi caùc nöôùc nhaän che chôû hoï.
Hoûi: Thöa cha Zerai, thöôøng thì töø phía caùc nöôùc AÂu chaâu ngöôøi ta aùp duïng chính saùch haïn cheá, nhöng cuõng caàn nhö cha noùi taäp trung treân caùc lyù do gaây ra caùc laøn soùng di cö ti naïn naøy. Chuùng ta haõy nghó tôùi Somalia nôi coù noäi chieán töø 20 naêm nay. Ñoù laø caùc quang caûnh khuûng hoaûng raát treàm troïng, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Ñuùng theá. Naâng cao caùc haøng raøo caûn laø ñieàu voâ ích. Caû trong caùc ngaøy naøy ngöôøi ta cuõng ñaõ noùi tôùi caùc bieän phaùp cuûng coá vieäc canh phoøng caùc bieân giôùi: ñieàu naøy coù nghóa laø gì, chuùng ta cuûng coá caùc vuï ñaåy lui ngöôøi di cö tò naïn hay sao? Nhö theá chuùng ta khieán cho caùc ngöôøi naøy coù nguy cô cheát trong sa maïc, bôûi vì caùc nöôùc tìm ngaên chaën caùc laøn soùng di cö tò naïn duøng phöông tieän heøn haï boû rôi caùc anh chò em naøy doïc bieân giôùi trong sa maïc. Ñaây laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Nhö vaäy neáu phaùo ñaøi AÂu chaâu hoaøn toaøn ñoùng cöûa bieân giôùi ñoái vôùi vieäc vi phaïm kieåu naøy, thì chính AÂu chaâu sau cuøng seõ trôû thaønh ñoàng loõa cuûa caùc vi phaïm aáy. Khoâng theå laøm nhö theá.
Nhö vaäy haønh ñoäng khoâng chæ laø döïng cao caùc raøo caûn laø ñuû, maø phaûi laøm vieäc vaø tröôùc heát laø ñeå daäp taét caùc chieán tranh taïi nhieàu nöôùc khaùc nhau. Quùy vò ñaõ noùi tôùi Somalia vôùi cuoäc noäi chieán keùo daøi töø 20 naêm qua... Beân Eritrea töø 20 naêm qua coù cheá ñoä ñoäc taøi töï bieän minh cho söï hieän höõu cuûa mình baèng moät cuoäc chieán khoâng bao giôø ñaùnh. Coù moät cuoäc xung ñoät ñaõ khoâng ñöôïc giaûi quyeát töø 13 naêm nay trong vuøng bieân giôùi giöõa Etiopia vaø Eritrea. Chieán tranh beân Siria cuõng theá, caøng keùo daøi chieán tranh loai naøy, thì laïi caøng coù nhieàu ngöôøi di cö tò naïn thoâi.
(RG 1-11-2013)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)