Thöôïng Hoäi Ñoàng Ñaëc Bieät veà Gia Ñình:
Taøi Lieäu Chuaån Bò
Thöôïng Hoäi Ñoàng Ñaëc Bieät veà Gia Ñình: Taøi Lieäu Chuaån Bò.
Roma (VietCatholic News 8-11-2013) - Thaùng 10 naêm 2013, Ñöùc Phanxicoâ tuyeân boá seõ trieäu taäp moät Thöôïng Hoäi Ñoàng Ñaëc Bieät veà Gia Ñình trong caùc ngaøy 5-18 thaùng Möôøi, naêm 2014 vôùi chuû ñeà "Caùc Thaùch Ñoá Muïc Vuï Cuûa Gia Ñình Trong Boái Caûnh Taân Phuùc AÂm Hoùa".
Ngaøy 5 thaùng Möôøi Moät naêm 2013, moät buoåi hoïp baùo ñaõ ñöôïc toå chöùc taïi Phoøng Baùo Chí cuûa Toøa Thaùnh. Trong buoåi hoïp baùo naøy, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lorenzo Baldisseri, Toång Thö Kyù cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, cho hay: ñeå chuaån bò cho Thöôïng Hoäi Ñoàng vaøo naêm 2014, cuoäc hoïp laàn thöù naêm cuûa Hoäi Ñoàng Thöôïng Hoäi Ñoàng Thöôøng Leä ñaõ dieãn ra trong caùc ngaøy 7-8 thaùng Möôøi naêm 2013 ñeå ñöa ra Taøi Lieäu Chuaån Bò. Taøi lieäu naøy bao goàm moät trình baøy toång quaùt veà chuû ñeà, caùc trích daãn thaùnh kinh vaø huaán quyeàn veà chuû ñeà, vaø moät baûn caâu hoûi veà caùc thaùch ñoá chính cuûa gia ñình hieän ñaïi. Sau ñaây laø nguyeân vaên Taøi Lieäu Chuaån Bò.
I. Thöôïng Hoäi Ñoàng: Gia Ñình vaø Vieäc Phuùc AÂm Hoùa
Söù meänh rao giaûng Tin Möøng cho moïi taïo vaät, ñöôïc Chuùa tröïc tieáp uûy thaùc cho caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi, vaãn tieáp dieãn trong Giaùo Hoäi trong suoát gioøng lòch söû. Cuoäc khuûng hoaûng xaõ hoäi vaø taâm linh, heát söùc hieån nhieân trong theá giôùi ngaøy nay, ñang trôû thaønh moät thaùch ñoá muïc vuï trong söù meänh phuùc aâm hoùa cuûa Giaùo Hoäi lieân quan tôùi gia ñình, voán laø vieân ñaù sinh töû xaây döïng neân xaõ hoäi vaø coäng ñoàng Giaùo Hoäi. Tröôùc ñaây, chöa bao giôø vieäc coâng boá Tin Möøng veà gia ñình trong boái caûnh naøy ñaõ khaån tröông vaø caàn thieát hôn. Söï quan troïng cuûa chuû ñeà naøy ñöôïc phaûn aûnh trong söï kieän Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ quyeát ñònh trieäu taäp moät Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc; Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy seõ laø moät haønh trình goàm hai giai ñoaïn: ñaàu tieân, moät Phieân Khoaùng Ñaïi Ñaëc Bieät trong naêm 2014, nhaèm xaùc ñònh "status quaestionis" (tình huoáng cuûa vaán ñeà) vaø thu löôïm kinh nghieäm vaø ñeà nghò cuûa caùc giaùm muïc trong vieäc coâng boá vaø soáng thöïc Tin Möøng Gia Ñình moät caùch khaû tín; thöù hai, moät Phieân Khoaùng Ñaïi Thöôøng Leä trong naêm 2015 nhaèm ñöa ra caùc chæ daãn coù theå aùp duïng ñöôïc trong laõnh vöïc chaêm soùc muïc vuï cho caùc con ngöôøi vaø gia ñình.
Caùc lo aâu chöa töøng nghe thaáy cho tôùi nhöõng naêm gaàn ñaây nay ñaõ xuaát hieän do haäu quaû cuûa nhieàu tình huoáng khaùc nhau, töø taäp tuïc soáng chung khaù phoå bieán maø khoâng daãn tôùi hoân nhaân, ñoâi khi coøn loaïi boû caû yù nieäm hoân nhaân nöõa, cho tôùi caùc cuoäc keát hôïp ñoàng tính giöõa nhöõng ngöôøi thöôøng ñöôïc pheùp nhaän con nuoâi. Caùc tình huoáng môùi ñoøi Giaùo Hoäi phaûi chuù taâm vaø chaêm soùc muïc vuï laø nhöõng tình huoáng naøy: caùc cuoäc hoân nhaân hoãn hôïp vaø khaùc ñaïo; gia ñình coù cha hoaëc meï ñôn leû; ña theâ; hoân nhaân vôùi vaán ñeà hoài moân sau ñoù, moät hoài moân ñoâi khi bò hieåu nhö giaù mua ngöôøi ñaøn baø; heä thoáng ñaúng caáp (caste); vaên hoùa phi cam keát vaø giaû thieát raèng daây hoân phoái chæ coù tính taïm thôøi; caùc hình thöùc duy nöõ phaûn Giaùo Hoäi; di daân vaø vieäc taùi leân coâng thöùc ñoái vôùi chính yù nieäm gia ñình; chuû nghóa ña nguyeân duy töông ñoái trong quan nieäm veà hoân nhaân; aûnh höôûng truyeàn thoâng ñoái vôùi neàn vaên hoùa bình daân trong caùi hieåu veà hoân nhaân vaø ñôøi soáng gia ñình; caùc khuynh höôùng tieàm aån veà tö duy trong caùc ñeà xuaát luaät phaùp nhaèm haï giaù yù nieäm vónh vieãn vaø loøng trung thaønh cuûa giao öôùc hoân nhaân; gia taêng taäp tuïc laøm meï möôùn (surrogate motherhood, cho thueâ daï con); vaø caùc giaûi thích môùi laï veà ñieàu ñöôïc coi laø nhaân quyeàn. Beân trong Giaùo Hoäi, coù nhieàu daáu hieäu cho thaáy ñöùc tin vaøo tính bí tích cuûa hoân nhaân vaø söùc maïnh haøn gaén cuûa Bí Tích Saùm Hoái caøng ngaøy caøng yeáu ñi hoaëc hoaøn toaøn bò loaïi boû.
Thaønh thöû, ta hieåu ñöôïc tính khaån tröông cuûa vieäc môøi goïi haøng giaùm muïc theá giôùi hoïp "cum et sub Petro" (cuøng vôùi vaø döôùi quyeàn Pheâroâ) ñeå baøn thaûo caùc thaùch ñoá naøy. Thí duï, chæ caàn nghó tôùi söï kieän: do tình huoáng hieän nay, raát nhieàu treû em vaø ngöôøi treû seõ khoâng bao giôø ñöôïc thaáy cha meï chuùng laõnh nhaän caùc bí tích, laø ñuû ñeå ta hieåu caùc thaùch ñoá ñoái vôùi vieäc phuùc aâm hoùa do tình huoáng hieän nay taïo ra khaån tröông nhö theá naøo; ta coù theå nhaän thaáy nhöõng thaùch ñoá naøy ôû haàu heát moïi nôi treân theá giôùi. Song haønh vôùi thöïc traïng naøy, ta thaáy ñaïi ña soá hieän nay chaáp nhaän giaùo huaán loøng thöông xoùt Chuùa vaø söï quan taâm ñoái vôùi ngöôøi ñau khoå, ñang ñöùng beàn leà xaõ hoäi, caû theo nghóa ñòa dö laãn nghóa hieän sinh. Thaønh thöû, ñaïi ña soá ñang mong chôø caùc quyeát ñònh muïc vuï seõ ñöôïc ñöa ra lieân quan tôùi gia ñình. Ngoaøi tính caàn thieát vaø khaån tröông ra, söï suy tö veà caùc vaán ñeà naøy cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coøn ñöôïc coi nhö moät boån phaän ñöùc baùc aùi ñoái vôùi nhöõng ai ñöôïc trao phoù cho caùc giaùm muïc coi soùc vaø ñoái vôùi toaøn theå gia ñình nhaân loaïi.
II. Giaùo Hoäi vaø Tin Möøng Gia Ñình
Tin vui tình thöông Thieân Chuùa phaûi ñöôïc coâng boá cho moïi ngöôøi ñang ñích thaân soáng kinh nghieäm nhaân baûn neàn taûng laø löùa ñoâi vaø hieäp thoâng daãn tôùi hoàng aân con caùi, töùc coäng ñoàng gia ñình. Caùc giaùo huaán ñöùc tin veà gia ñình phaûi ñöôïc trình baøy theo caùch truyeàn thoâng vaø höõu hieäu, ñeå chuùng tôùi ñöôïc caùc taâm hoàn vaø bieán ñoåi chuùng theo thaùnh yù Thieân Chuùa, moät thaùnh yù voán ñöôïc toû loä nôi Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Veà caùc nguoàn Thaùnh Kinh lieân quan tôùi hoân nhaân vaø gia ñình, taøi lieäu naøy chæ trích daãn caùc tham chieáu chuû yeáu. Ñieàu naøy cuõng ñuùng ñoái vôùi vieäc trích daãn Huaán Quyeàn: chæ trích daãn caùc ñieàu coù tính phoå quaùt, trong ñoù coù theâm moät soá baûn vaên cuûa Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng Veà Gia Ñình. Caùc giaùm muïc tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñöôïc töï do trích daãn caùc taøi lieäu töø caùc hoäi ñoàng giaùm muïc cuûa caùc ngaøi.
ÔÛ moïi thôøi vaø trong nhieàu neàn vaên hoùa khaùc nhau, khoâng thieáu giaùo huaán roõ raøng cuûa caùc muïc töû cuõng nhö caùc chöùng töø cuï theå cuûa tín höõu nam nöõ, nhöõng ngöôøi baát chaáp caùc hoaøn caûnh khaùc nhau vaãn luoân soáng Tin Möøng Gia Ñình nhö moät hoàng phuùc khoân saùnh ñoái vôùi ñôøi hoï vaø con caùi hoï. Cam keát cuûa THÑ Ñaëc Bieät saép tôùi ñöôïc gôïi höùng vaø naâng ñôõ bôûi yù muoán thoâng truyeàn söù ñieäp naøy moät caùch maïnh meõ hôn, hy voïng raèng "kho taøng maïc khaûi, voán ñöôïc uûy thaùc cho Giaùo Hoäi, moãi ngaøy moãi traøn ngaäp taâm hoàn töøng ngöôøi hôn" (Dei Verbum, soá 26).
Keá hoaïch Thieân Chuùa, Ñaáng Taïo Hoùa vaø Ñaáng Cöùu Chuoäc
Veû ñeïp cuûa söù ñieäp Thaùnh Kinh veà gia ñình baét nguoàn töø vieäc döïng neân ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø, caû hai gioáng hình aûnh vaø hoïa aûnh Thieân Chuùa (xem St 1:24-31; 2:4-25). Ñöôïc lieân keát vôùi nhau baèng sôïi daây bí tích baát khaû tieâu, nhöõng ngöôøi keát hoân caûm nghieäm ñöôïc caùi ñeïp cuûa tình yeâu, tình cha, tình meï, vaø phaåm giaù toái cao cuûa vieäc nhôø caùch naøy, ñöôïc tham döï vaøo coâng trình saùng taïo cuûa Thieân Chuùa.
Trong hoàng aân hoa traùi phaùt sinh töø cuoäc keát hôïp cuûa mình, hoï ñaûm nhaän traùch nhieäm döôõng nuoâi vaø giaùo duïc nhöõng con ngöôøi khaùc cho töông lai nhaân loaïi. Nhôø vieäc sinh saûn, ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø chu toaøn trong ñöùc tin ôn goïi trôû thaønh ngöôøi coäng taùc cuûa Thieân Chuùa trong vieäc baûo veä saùng theá vaø phaùt trieån gia ñình nhaân loaïi.
Chaân Phuùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II nhaän ñònh veà khía caïnh naøy trong Familiaris consortio nhö sau: "Thieân Chuùa taïo döïng con ngöôøi gioáng hình aûnh vaø hoïa aûnh Ngöôøi (xem St 1:26,27), khi môøi goïi hoï böôùc vaøo hieän höõu qua ngaû yeâu thöông, Ngöôøi cuõng ñoàng thôøi keâu goïi hoï höôùng veà yeâu thöông. Thieân Chuùa laø yeâu thöông (xem Ga 1Ga 4:8) vaø chính nôi Ngöôøi, Ngöôøi vaãn soáng maàu nhieäm hieäp thoâng yeâu thöông ñaày tính baûn vò. Khi taïo neân nhaân loaïi gioáng hình aûnh Ngöôøi vaø lieân tuïc duy trì hoï hieän höõu, Thieân Chuùa ñaõ ghi khaéc nôi nhaân tính ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø ôn goïi, vaø do ñoù khaû naêng vaø traùch nhieäm, yeâu thöông vaø hieäp thoâng (Gaudium et spes, soá 12). Do ñoù, yeâu thöông laø ôn goïi neàn taûng vaø baåm sinh cuûa moïi con ngöôøi nhaân baûn" (FC, soá 11).
Keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa Hoaù Coâng, moät keá hoaïch bò toäi nguyeân toå gaây trôû ngaïi (xem St 3:1-24), ñaõ töï veùn môû qua gioøng lòch söû trong caùc bieán coá cuûa daân rieâng cho tôùi taän thôøi vieân maõn, luùc, vôùi cuoäc nhaäp theå cuûa Con Thieân Chuùa, khoâng nhöõng yù muoán cöùu vôùt cuûa Thieân Chuùa ñöôïc xaùc nhaän, maø caû ôn cöùu chuoäc ñem laïi ôn thaùnh theo thaùnh yù naøy nöõa.
Con Thieân Chuùa, Ngoâi Lôøi thaønh xaùc phaøm (xem Ga 1:14) trong cung loøng Meï Ñoàng Trinh, ñaõ soáng vaø lôùn leân trong gia ñình Nadareùt vaø tham döï tieäc cöôùi taïi Cana, nôi Ngöôøi laøm taêng taàm quan troïng cuûa leã hoäi baèng "daáu laï" ñaàu tieân (xem Ga 2:1-11). Trong haân hoan, Ngöôøi hoan nghinh vieäc tieáp röôùc Ngöôøi trong gia ñình caùc moân ñeä Ngöôøi (xem Mc 1:29-31; 2:13-17) vaø an uûi gia ñình baèng höõu cuûa Ngöôøi ñang gaëp tang cheá taïi Beâtania (xem Mc 10:38-42; Ga 11:1-44). Chuùa Gieâsu Kitoâ phuïc hoài veû ñeïp cuûa hoân nhaân, vì moät laàn nöõa, Ngöôøi ñeà xuaát keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa töøng bò boû ngang vì söï cöùng loøng cuûa traùi tim con ngöôøi, ngay beân trong truyeàn thoáng daân Israel (xem Mt 5:31-32; 19:3-12; Mc 10:1-12; Lc 16:18). Trôû veà thôøi nguyeân thuûy, Chuùa Gieâsu daïy ta söï ñôn nhaát vaø loøng trung thaønh cuûa vôï choàng, baùc boû taäp quaùn ñuoåi vôï vaø ngoaïi tình.
Chính qua veû ñeïp phi thöôøng cuûa tình yeâu nhaân baûn, voán ñöôïc ñeà cao baèng aâm saéc linh höùng trong Dieãm Ca, vaø daây hoân phoái do caùc tieân tri nhö Hoâxeâa (xem Hs 1:2; 3:3) vaø Malaki (xem Ml 2:13-16) keâu goïi vaø baûo veä, Chuùa Gieâsu ñaõ xaùc quyeát phaåm giaù nguyeân thuûy cuûa tình yeâu hoân nhaân nôi ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø.
Giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà gia ñình
Ngay trong coäng ñoàng Kitoâ Giaùo tieân khôûi, gia ñình ñaõ xuaát hieän nhö moät "Giaùo Hoäi taïi gia" roài (xem Saùch Giaùo Lyù Cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, soá 1655): Trong caùc ñieàu goïi laø "qui luaät veà gia ñình" (family canons) cuûa caùc toâng thö Taân Öôùc, gia ñình trong theá giôùi coå thôøi ñöôïc nhaän dieän nhö laø nôi dieãn ra söï lieân ñôùi saâu saéc giöõa choàng vaø vôï, giöõa cha meï vaø con caùi, vaø giöõa ngöôøi giaàu vaø ngöôøi ngheøo (xem Eph 5:21-6:9; Cl 3:18-4:1; 1Tm 2:8-15; Tt 2:1-10; 1Pr 2:13-3:7; xem theâm Thö Phileâmoân). Caùch rieâng, Thö EÂpheâsoâ nhìn nhaän tình yeâu phu theâ giöõa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø laø "moät maàu nhieäm lôùn", vì ñaõ bieán tình yeâu cuûa Chuùa Kitoâ daønh cho Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi thaønh hieän thöïc (xem Eph 5:31-32).
Trong nhieàu theá kyû, nhaát laø töø thôøi caän ñaïi cho tôùi nay, Giaùo Hoäi ñaõ ñöa ra moät giaùo huaán lieân tuïc vaø tieäm tieán veà gia ñình vaø hoân nhaân laø ñònh cheá voán laøm neàn cho noù. Moät trong caùc phaùt bieåu ñaùng löu yù nhaát ñaõ ñöôïc Coâng Ñoàng Vatican II ñeà xuaát trong Hieán Cheá Muïc Vuï Gaudium et spes; hieán cheá naøy, khi baøn tôùi moät soá vaán ñeà khaån tröông, ñaõ daønh troïn moät chöông ñeå coå vuõ phaåm giaù hoân nhaân vaø gia ñình, nhö ñöôïc thaáy trong ñoaïn moâ taû caùc giaù trò cuûa chuùng ñoái vôùi vieäc taïo laäp xaõ hoäi: "gia ñình, nôi gaëp gôõ cuûa nhieàu theá heä giuùp nhau ñaït ñöôïc söï khoân ngoan saâu roäng hôn vaø hoaø hôïp ñöôïc caùc quyeàn lôïi baûn thaân vôùi caùc ñoøi hoûi khaùc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi, ñaõ taïo neân neàn taûng cho xaõ hoäi" (GS, soá 52).
Ñieàu ñaëc bieät ñaùng löu yù laø lôøi keâu goïi cuûa noù ñoái vôùi moät neàn linh ñaïo laáy Chuùa Kitoâ laøm trung taâm sinh hoaït ñöùc tin cuûa vôï choàng: "Ñöôïc döïng neân gioáng hình aûnh Thieân Chuùa haèng soáng vaø thöøa höôûng phaåm giaù nhaân vò chaân chính, vôï choàng haõy keát hôïp vôùi nhau trong cuøng moät tình aâu yeám, trong cuøng moät tö duy vaø trong cuøng moät söï thaùnh thieän hoã töông, ngoõ haàu, theo göông Chuùa Kitoâ, Ñaáng voán laø nguyeân lyù cuûa söï soáng, vôï choàng coù theå nhôø caùc haân hoan vaø hy sinh trong ôn goïi cuûa mình, nhôø loøng trung tín trong tình yeâu cuûa mình, maø trôû neân caùc chöùng nhaân cuûa maàu nhieäm yeâu thöông maø Chuùa ñaõ toû loä cho theá giôùi qua caùi cheát vaø söï soáng laïi cuûa Ngöôøi" (GS, soá 52).
Sau Coâng Ñoàng Vatican II, caùc vò keá nhieäm Thaùnh Pheâroâ cuõng ñaõ duøng huaán quyeàn cuûa caùc ngaøi maø phong phuù hoùa giaùo huaán veà hoân nhaân vaø gia ñình, nhaát laø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vôùi thoâng ñieäp Humanae vitae, laø thoâng ñieäp ñöa ra caùc giaùo huaán chuyeân bieät caû veà nguyeân taéc laãn höôùng daãn. Sau ñoù, trong Toâng Huaán Familiaris consortio, Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II muoán nhaán maïnh tôùi vieäc ñeà xuaát keá hoaïch Thieân Chuùa nhaân noùi tôùi caùc söï thaät veà nguoàn goác tình yeâu vôï choàng vaø nguoàn goác gia ñình: " 'Nôi' duy nhaát laøm cho vieäc töï hieán theo nghóa thaät söï troïn veïn naøy trôû thaønh khaû höõu chính laø hoân nhaân, töùc giao öôùc tình yeâu hay söï löïa choïn coù yù thöùc vaø töï do qua ñoù, ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø chaáp nhaän coäng ñoàng söï soáng vaø tình yeâu ñaày thaân aùi, voán ñöôïc chính Thieân Chuùa mong muoán" (xem GS, soá 48), moät coäng ñoàng chæ bieåu loä ñöôïc yù nghóa chaân thöïc cuûa noù döôùi aùnh saùng naøy maø thoâi. Ñònh cheá hoân nhaân khoâng phaûi laø moät can thieäp khoâng neân coù cuûa xaõ hoäi hay cuûa moät thaåm quyeàn naøo ñoù, cuõng khoâng phaûi laø vieäc aùp ñaët moät hình thöùc ngoaïi taïi naøo. Ñuùng hôn, noù laø moät ñoøi hoûi noäi taïi cuûa giao öôùc yeâu thöông phu phuï, moät giao öôùc ñöôïc coâng khai xaùc nhaän laø duy nhaát vaø ñoäc chieám, ñeå hai beân soáng tuyeät ñoái trung thaønh vôùi nhau theo keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa Hoùa Coâng. Töï do baûn vò, thay vì bò loøng trung thaønh naøy giôùi haïn, thöïc ra ñaõ ñöôïc che chôû khoûi moïi hình thöùc duy chuû quan hay duy töông ñoái, ñeå trôû thaønh ngöôøi tham döï vaøo Söï Khoân Ngoan saùng theá" (FC 11).
Saùch Giaùo Lyù Cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaõ gom laïi moät nôi caùc khía caïnh caên baûn cuûa giaùo huaán naøy: "Giao öôùc hoân nhaân, qua ñoù, moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø thaønh laäp vôùi nhau moät coäng ñoàng thaân maät soáng vaø yeâu thöông nhau, ñaõ ñöôïc Ñaáng Taïo Hoùa thieát laäp vaø ban cho nhöõng luaät leä rieâng bieät. Do chính baûn chaát cuûa noù, giao öôùc naøy ñöôïc saép ñaët cho thieän ích cuûa vôï choàng, cuõng nhö vieäc sinh saûn vaø giaùo duïc con caùi. Chuùa Kitoâ ñaõ naâng hoân nhaân giöõa nhöõng ngöôøi ñaõ röûa toäi leân haøng moät bí tích" [xem Coâng Ñoàng Vatican II, Gaudium et spes, soá 48; Boä Giaùo Luaät, soá 1055,1]" (Saùch GLCGHCG, 1660).
Hoïc lyù trình baøy trong Saùch Giaùo Lyù naøy xem seùt caû caùc nguyeân taéc thaàn hoïc laãn caùc taùc phong luaân lyù, ñöôïc khai trieån döôùi hai ñaàu ñeà rieâng bieät: Bí Tích Hoân Nhaân (caùc soá 1601-1658) vaø Ñieàu Raên Thöù Saùu (caùc soá 2331-2391). Ñoïc caån thaän caùc phaàn naøy cuûa Saùch Giaùo Lyù, ta seõ coù ñöôïc moät caùi hieåu caäp nhaät veà hoïc thuyeát cuûa ñöùc tin, ñeå hoã trôï haønh ñoäng cuûa Giaùo Hoäi tröôùc caùc thaùch ñoá hieän nay. Nguyeân taéc muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc gôïi höùng töø söï thaät veà hoân nhaân, moät söï thaät ñöôïc xem seùt döôùi aùnh saùng keá saùch Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ taïo neân ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø, vaø laø Ñaáng, vaøo thôøi vieân maõn, ñaõ maïc khaûi nôi Chuùa Gieâsu tính troøn ñaày cuûa tình yeâu vôï choàng, luùc ñöôïc naâng leân haøng bí tích. Ñaët cô côû treân söï öng thuaän, hoân nhaân Kitoâ Giaùo cuõng ñöôïc ban cho nhieàu hieäu quaû nhö thieän ích vaø boån phaän vôï choàng. Nhöng, hoân nhaân khoâng ñöôïc mieãn nhieãm khoûi haäu quaû toäi loãi (Xem St 3:1-24), moät vieäc coù theå gaây ra nhöõng veát thöông saâu xa, thaäm chí coøn haï thaáp caû phaåm giaù cuûa bí tích nöõa.
Thoâng ñieäp môùi ñaây cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, töïa laø Lumen Fidei (aùnh saùng ñöùc tin) coù ñeà caäp tôùi gia ñình trong boái caûnh moät suy tö veà vieäc ñöùc tin cho ta bieát "caùc sôïi daây noái keát ngöôøi ta laïi vôùi nhau beàn vöõng ra sao khi Thieân Chuùa hieän dieän ôû giöõa hoï" (LF, soá 50). "Khung caûnh ñaàu tieân trong ñoù ñöùc tin soi saùng cho kinh thaønh con ngöôøi laø gia ñình. Toâi nghó tröôùc heát vaø ñaàu heát tôùi söï keát hôïp beàn vöõng giöõa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø trong hoân nhaân. Söï keát hôïp naøy phaùt sinh töø tình yeâu cuûa hoï, nhö laø daáu chæ vaø laø söï hieän dieän cuûa chính tình yeâu Thieân Chuùa, vaø phaùt sinh töø vieäc nhìn nhaän vaø chaáp nhaän söï toát laønh cuûa dò bieät hoùa giôùi tính, nhôø ñoù, caùc ngöôøi phoái ngaãu coù theå trôû neân moät thaân xaùc (xem St 2:24), vaø coù khaû naêng sinh ra moät söï soáng môùi, voán laø ñieàu noùi leân söï toát laønh, khoân ngoan vaø keá hoaïch yeâu thöông cuûa Ñaáng Hoùa Coâng. Ñaët cô sôû treân tình yeâu naøy, ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø coù theå theà höùa yeâu thöông nhau trong moät cöû chæ vaän duïng ñöôïc troïn caû ñôøi hoï vaø phaûn aûnh ñöôïc nhieàu ñaëc ñieåm cuûa ñöùc tin. Theà höùa yeâu thöông nhau maõi maõi chæ coù theå coù khi ta nhaän thöùc ñöôïc moät keá hoaïch lôùn hôn chính caùc döï aùn cuûa ta, moät keá hoaïch naâng ñôõ ta vaø giuùp ta khaû naêng trao phoù troïn töông lai ta cho ngöôøi ta yeâu" (LF, soá 52). "Ñöùc tin khoâng phaûi laø nôi truù aån cuûa nhöõng ngöôøi nhaùt gan, nhöng laø moät ñieàu thaêng tieán ñôøi ta. Noù laøm ta yù thöùc ñöôïc tieáng goïi kyø dieäu, töùc lôøi môøi goïi cuûa tình yeâu. Noù baûo ñaûm vôùi ta raèng tình yeâu naøy ñaùng tin töôûng vaø ñaùng oâm laáy, vì noù ñaët caên baûn treân loøng trung thaønh cuûa Thieân Chuùa, moät loøng trung thaønh maïnh hôn söï yeáu ñuoái cuûa ta" (LF, soá 53).
III. Baûn Caâu hoûi
Caùc caâu hoûi döôùi ñaây cho pheùp caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø tham döï tích cöïc vaøo vieäc chuaån bò Thöôïng Hoäi Ñoàng Ñaëc Bieät nhaèm muïc ñích coâng boá Tin Möøng trong caùc thaùch ñoá ngaøy nay lieân quan tôùi gia ñình.
1. Veà vieäc phoå bieán Saùch Thaùnh vaø Huaán Quyeàn Giaùo Hoäi lieân quan tôùi gia ñình
a) Caùc giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo veà giaù trò cuûa hoân nhaân trong Thaùnh Kinh, trong Gaudium et spes, Familiaris consortio vaø caùc vaên kieän khaùc cuûa Huaán Quyeàn sau Coâng Ñoàng ñaõ ñöôïc ngöôøi thôøi nay hieåu bieát ra sao? Caùc tín höõu cuûa ta ñaõ ñöôïc daøo taïo ra sao lieân quan tôùi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà ñôøi soáng gia ñình?
b) Trong caùc tröôøng hôïp giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc bieát ñeán, noù coù ñöôïc chaáp nhaän troïn veïn khoâng? Hay laø gaëp khoù khaên khi ñem ra thöïc haønh? Caùc khoù khaên naøy laø caùc khoù khaên naøo?
c) Vieäc giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi trong caùc chöông trình muïc vuï caáp quoác gia, caáp giaùo phaän vaø caáp giaùo xöù ñöôïc phoå bieán ra sao? Loaïi giaùo lyù naøo ñaõ ñöôïc giaûng daïy veà gia ñình?
d) Möùc ñoä vaø caùc khía caïnh ñaëc bieät naøo trong vieäc daïy doã naøy ñaõ thöïc söï ñöôïc bieát ñeán, ñöôïc chaáp nhaän, bò baùc boû vaø/hoaëc bò chæ trích trong caùc moâi tröôøng ôû beân ngoaøi Giaùo Hoäi? Ñaâu laø caùc nhaân toá vaên hoùa laøm caûn trôû vieäc tieáp nhaän troïn veïn giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà gia ñình?
2. Veà hoân nhaân theo luaät töï nhieân
a) YÙ nieäm luaät töï nhieân coù vò trí naøo trong caùc moâi tröôøng vaên hoùa cuûa xaõ hoäi: trong caùc ñònh cheá, trong giaùo duïc, trong caùc giôùi hoïc thuaät vaø trong daân chuùng noùi chung? Caùc yù nieäm nhaân hoïc naøo naèm döôùi cuoäc thaûo luaän veà caên baûn töï nhieân cuûa gia ñình?
b) YÙ nieäm luaät töï nhieân trong vieäc keát hôïp giöõa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø coù ñöôïc chaáp nhaän phoå quaùt gioáng nhö caùc ngöôøi ñaõ chòu pheùp röûa noùi chung chaáp nhaän hay khoâng?
c) Trong lyù thuyeát vaø trong thöïc haønh, luaät töï nhieân trong vieäc keát hôïp nam nöõ ñaõ bò thaùch thöùc ra sao döôùi aùnh saùng taïo laäp gia ñình? Luaät naøy ñaõ ñöôïc ñeà xuaát vaø ñaøo saâu ra sao trong caùc ñònh cheá daân söï vaø Giaùo Hoäi?
d) Trong caùc tröôøng hôïp ngöôøi Coâng Giaùo khoâng giöõ ñaïo hoaëc ngöôøi töï tuyeân boá voâ tín ngöôõng yeâu caàu cöû haønh hoân phoái, haõy cho bieát thaùch thöùc muïc vuï naøy ñaõ ñöôïc xöû trí ra sao?
3. Chaêm soùc muïc vuï gia ñình trong vieäc phuùc aâm hoùa
a) Trong maáy thaäp nieân gaàn ñaây, kinh nghieäm naøo ñaõ dieãn ra lieân quan tôùi vieäc chuaån bò hoân nhaân? Ñaâu laø caùc coá gaéng nhaèm kích thích traùch vuï phuùc aâm hoùa caùc caëp vôï choàng vaø caùc gia ñình? Laøm theá naøo ñeå coå vuõ vieäc hieåu gia ñình nhö laø "Giaùo Hoäi taïi gia"?
b) Quùy vò thaønh coâng ra sao khi ñeà xuaát moät caùch caàu nguyeän trong gia ñình coù theå thaéng vöôït ñöôïc caùc phöùc taïp cuûa cuoäc soáng vaø neàn vaên hoùa ngaøy nay?
c) Trong cuoäc khuûng hoaûng giöõa caùc theá heä hieän nay, caùc gia ñình Kitoâ höõu ñaõ thaønh coâng ra sao trong vieäc chu toaøn ôn goïi löu truyeàn ñöùc tin cuûa mình?
d) Laøm caùch naøo caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø caùc phong traøo veà linh ñaïo gia ñình ñaõ coù theå taïo ra caùch theá haønh ñoäng göông maãu?
e) Caùc caëp vôï choàng vaø caùc gia ñình ñaõ coù theå ñoùng goùp ñöôïc gì trong vieäc truyeàn baù yù nieäm khaû tín vaø coù tính toaøn dieän veà löùa ñoâi vaø gia ñình Kitoâ Giaùo ngaøy nay?
f) Giaùo Hoäi ñaõ cung caáp loaïi chaêm soùc muïc vuï naøo ñeå naâng ñôõ caùc caëp vôï choàng ñang thaønh hình vaø caùc caëp vôï choàng ñang trong caùc tình huoáng khuûng hoaûng?
4. Chaêm soùc muïc vuï trong moät soá tình traïng khoù khaên
a) Vieäc soáng chung hay soáng thöû coù phaûi laø moät thöïc taïi muïc vuï trong Giaùo Hoäi ñaëc thuø cuûa quùy vò khoâng? Quùy vò coù theå öôùc ñoaùn phaàn traêm cuûa noù khoâng?
b) Coù nhöõng cuoäc keát hôïp khoâng ñöôïc nhìn nhaän caû veà toân giaùo vaø daân söï hay khoâng? Coù caùc soá thoáng keâ ñaùng tin veà vaán ñeà naøy hay khoâng?
c) Caùc caëp ly thaân vaø nhöõng ngöôøi ly dò vaø taùi hoân coù phaûi laø moät thöïc taïi muïc vuï trong Giaùo Hoäi ñaëc thuø cuûa quùy vò hay khoâng? Quùy vò coù theå phoùng ñoaùn phaàn traêm hay khoâng? Quùy vò xöû lyù ra sao caùc tình huoáng naøy trong caùc chöông trình muïc vuï thích ñaùng?
d) Trong taát caû caùc tröôøng hôïp treân, ngöôøi ñaõ chòu pheùp röûa soáng ra sao trong hoaøn caûnh baát bình thöôøng? Hoï coù yù thöùc vieäc ñoù khoâng? Hay hoï chæ ñôn giaûn döûng döng thoâi? Hoï coù caûm thaáy bò cho ra rìa hay ñau khoå vì vieäc khoâng ñöôïc chòu caùc bí tích khoâng?
e) Ngöôøi ly dò vaø taùi hoân ñaët cho Giaùo Hoäi nhöõng caâu hoûi naøo lieân quan tôùi caùc bí tích Thaùnh Theå vaø Hoøa Giaûi? Trong soá nhöõng ngöôøi thaáy mình ôû trong tình huoáng naøy, bao nhieâu ngöôøi xin ñöôïc chòu caùc bí tích?
f ) Vieäc ñôn giaûn hoùa caùc thuû tuïc giaùo luaät nhaèm nhìn nhaän vieäc tuyeân boá voâ hieäu daây hoân phoái coù ñoùng goùp gì tích cöïc cho vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuûa nhöõng ngöôøi lieân luïy naøy khoâng? Neáu coù, noù seõ mang hình thöùc naøo?
g) Coù chaêng moät thöøa taùc vuï ñaûm nhieäm caùc tröôøng hôïp naøy? Haõy moâ taû thöøa taùc muïc vuï naøy? Coù chaêng caùc chöông trình caáp quoác gia vaø caáp giaùo phaän? Loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc coâng boá ra sao cho nhöõng caëp ly thaân vaø nhöõng ngöôøi ly dò vaø taùi hoân vaø Giaùo Hoäi ñaõ ñem vaøo thöïc haønh theá naøo söï hoã trôï cuûa mình daønh cho hoï trong haønh trình ñöùc tin cuûa hoï?
5. Veà caùc cuoäc keát hôïp cuûa nhöõng ngöôøi ñoàng tính
a) Taïi quoác gia cuûa quùy vò, coù luaät thöøa nhaän caùc cuoäc keát hôïp daân söï cuûa nhöõng ngöôøi ñoàng tính vaø ñaët chuùng ngang haøng vôùi hoân nhaân khoâng?
b) Ñaâu laø thaùi ñoä cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø ñaëc thuø ñoái vôùi caû Nhaø Nöôùc trong tö caùch ngöôøi coå vuõ caùc cuoäc keát hôïp daân söï giöõa nhöõng ngöôøi ñoàng tính laãn nhöõng ngöôøi lieân heä tôùi loaïi keát hôïp naøy?
c) Chuù taâm muïc vuï naøo coù theå daønh cho nhöõng ngöôøi choïn soáng trong loaïi keát hôïp naøy?
d) Trong caùc vuï keát hôïp cuûa ngöôøi ñoàng tính ñaõ nhaän con nuoâi, ta coù theå laøm gì veà phöông dieän muïc vuï lieân quan tôùi vieäc löu truyeàn ñöùc tin?
6. Vieäc giaùo duïc con caùi trong caùc cuoäc hoân nhaân baát bình thöôøng
a) Ñaâu laø tyû leä öôùc löôïng con soá caùc treû em vaø thieáu nieân soáng trong caùc tröôøng hôïp naøy so vôùi caùc treû em sinh ra vaø ñöôïc döôõng duïc trong caùc gia ñình ñöôïc taïo laäp caùch bình thöôøng?
b) Caùc cha meï trong caùc tình huoáng naøy ñaõ tieáp caän Giaùo Hoäi ra sao? Hoï yeâu caàu nhöõng gì? Hoï chæ yeâu caàu chòu bí tích hay coøn muoán vieäc daïy giaùo lyù vaø giaûng daïy toång quaùt veà toân giaùo nöõa?
c) Caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø coá gaéng ra sao nhaèm thoûa maõn nhu caàu cuûa caùc cha meï caùc treû em naøy, khi hoï muoán cung caáp neàn giaùo duïc Kitoâ Giaùo cho chuùng?
d) Trong caùc tröôøng hôïp naøy, thöïc haønh bí tích dieãn tieán ra sao: chuaån bò, ban bí tích vaø ñoàng haønh?
7. Vôï choàng côûi môû ñoái vôùi söï soáng
a) Caùc Kitoâ höõu ngaøy nay bieát gì cuï theå veà giaùo huaán cuûa Humanae Vitae lieân quan tôùi vieäc laøm cha meï coù traùch nhieäm? Hoï yù thöùc ra sao veà vieäc löôïng giaù luaân lyù caùc phöông phaùp khaùc nhau trong vieäc keá hoaïch hoùa gia ñình? Veà phöông dieän muïc vuï, quùy vò coù theå neâu ra moät soá ñaøo saâu naøo ñoù lieân quan ñeán vaán ñeà naøy khoâng??
b) Giaùo huaán luaân lyù treân coù ñöôïc chaáp nhaän khoâng? Nhöõng khía caïnh naøo gaây khoù khaên hôn caû cho ña soá caùc caëp vôï choàng trong vieäc chaáp nhaän giaùo huaán naøy?
c) Caùc phöông phaùp töï nhieân naøo ñöôïc caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø coå vuõ giuùp caùc caëp vôï choàng aùp duïng ñöôïc giaùo huaán cuûa Humanae Vitae?
d) Kinh nghieäm cuûa quùy vò ra sao veà chuû ñeà naøy trong vieäc thöïc haønh bí tích hoaø giaûi vaø tham döï Bí Tích Thaùnh Theå?
e) Veà vaán ñeà naøy, ngöôøi ta thaáy nhöõng dò bieät naøo giöõa giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi vaø neàn giaùo duïc daân söï?
f) Laøm theá naøo ñeå coå vuõ moät thaùi ñoä côûi môû hôn ñoái vôùi vieäc coù con caùi? Laøm theá naøo ñeå coå vuõ vieäc gia taêng sinh saûn?
8. Lieân heä giöõa gia ñình vaø con ngöôøi
a) Chuùa Gieâsu Kitoâ voán maïc khaûi maàu nhieäm vaø ôn goïi cuûa con ngöôøi nhaân baûn. Laøm theá naøo ñeå gia ñình coù theå laø nôi lôïi theá ñeå maàu nhieäm vaø ôn goïi naøy dieãn ra?
b) Caùc tình huoáng gay caán naøo trong gia ñình ngaøy nay coù theå caûn trôû cuoäc gaëp gôõ cuûa con ngöôøi vôùi Chuùa Kitoâ?
c) Caùc khuûng hoaûng ñöùc tin maø ngöôøi ta coù theå traûi nghieäm hieän nay aûnh höôûng ñeán möùc naøo tôùi cuoäc soáng gia ñình?
9. Caùc thaùch ñoá vaø ñeà nghò khaùc
Coøn caùc thaùch ñoá vaø ñeà nghò naøo khaùc lieân quan tôùi caùc chuû ñieåm trong caùc caâu hoûi treân ñaây maø quùy vò cho laø khaån tröông vaø höõu ích caàn xem seùt khoâng?
Vuõ Vaên An