Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Pakistan
vaø cuoäc baàu cöû quoác hoäi
Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Pakistan vaø cuoäc baàu cöû quoác hoäi.
Roma (Avvenire 10-05-2013; Vat. 20-05-2013) - Phoûng vaán linh muïc James Channan, doøng Ñaminh.
Ngaøy 11 thaùng 5 naêm 2013, 86 treân toáng soá 193 trieäu daân Pakistan ñaõ ñi boû phieáu baàu quoác hoäi lieân bang vaø hoäi ñoàng laõnh ñaïo caùc tieåu bang Punjab, Sindh, Bulachistan vaø Khyber Pakhtunkhwa. Ñaây laø hai cô caáu seõ coù nhieäm vuï chæ ñònh Thuû töôùng vaø caùc thoáng ñoác tieåu bang. Sau ñoù Thöôïng vieän vaø Haï vieän seõ chæ ñònh Toång thoáng quoác gia, vì nhieäm kyø cuûa toång thoáng Asif Ali Zardan seõ keát thuùc vaøo thaùng 9 naêm 2013. Moät phaàn ba trong soá caùc 86 trieäu cöû tri Pakistan ñi baàu laø nöõ giôùi.
ÖÙng cöû vieân saùng giaù nhaát laø oâng Nawaz Sharif, nguyeân thuû töôùng, 63 tuoåi thuoäc ñaûng "Lieân minh Hoài giaùo", coù nhieàu kinh nghieäm chính trò, vaø ñaõ töøng laõnh ñaïo chính quyeàn hoài truyeàn thoáng nhöng coù khuynh höôùng hoøa hoaõn. Thöù hai laø oâng Imran Khan, thuû quaân ñoäi banh cricket Pakistan, 60 tuoåi, thuoäc "Phong traøo coâng lyù Pakistan". OÂng raát ñöôïc daân chuùng bieát ñeán vì ñaõ boû laõnh vöïc theå thao ñeå daønh thôøi giôø cho caùc sinh hoaït toân giaùo vaø caùc hoaït ñoäng baùc aùi. OÂng chuû tröông moät loaïi Hoài giaùo xaõ hoäi, nhöng cöùng nhaéc trong caùc nguyeân taéc toân giaùo. Thöù ba laø oâng Bhilawal Bhutto, 24 tuoåi, con trai cuûa baø cöïu thuû töôùng Benazir Bhutto vaø ñöông kim toång thoáng Asif Ali Zardari, thuoäc ñaûng "Nhaân daân Pakistan" coù khuynh höôùng duy ñôøi.
Soá caùc öùng cöû vieân ra tranh cöû daân bieåu quoác hoäi laø 5,000 ngöôøi tranh nhau 342 gheá, trong ñoù coù 60 gheá daønh cho nöõ giôùi vaø 10 gheá daønh cho caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá. Ñeå coù ñaïi ña soá phieáu caàn phaûi ñöôïc 172 treân toång soá 272 gheá ñöôïc baàu tröïc tieáp. Trong khi soá öùng cöû vieân hoäi ñoàng laõnh ñaïo caùc tieåu bang laø 11,692 ngöôøi. Punjab laø tieåu bang ñònh ñoaït vì coù tôùi 60% daân soá sinh soáng.
Chính quyeàn Pakistan ñaõ huy ñoäng moät löïc löôïng an ninh huøng haäu goàm 650,000 ngöôøi goàm caùc nhaân vieân caûnh saùt vaø binh só, ñeå giöõ gìn an ninh cho 73,000 ñòa ñieåm boû phieáu, trong ñoù coù 20,000 ñòa ñieåm ôû trong caùc vuøng thieáu an ninh.
Trong thaùng 4 naêm 2013, caùc vuï khuûng boá phaù hoaïi do phong traøo Taleban chuû möu ñeå taåy chaûy cuoäc ñaàu phieáu, ñaõ laøm cho hôn 100 ngöôøi thieät maïng. Maëc duø coù caùc ñe doïa töø phía caùc löïc löôïng Taleban, ñaõ coù 60% caùc cöû tri ñi boû phieáu, vaø cuoäc ñaàu phieáu ñaõ dieãn ra trong baàu khí ñuùng ñaén. Theo caùc keát quûa sô khôûi nguyeân thuû töôùng Nawaz Sharif ñaõ thaéng cöû vôùi 117 treân 272 gheá, vaø nhö theá coù nghóa laø oâng Nawaz Sharif seõ phaûi lieân minh vôùi caùc ñaûng phaùi khaùc ñeå thaønh laäp chính phuû.
Hieän nay xaõ hoäi Pakistan ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu vaán ñeà caáp baùch nhö vieäc cuûng coá tieán trình daân chuû, taïo theá quaân bình giöõa chuû tröông trieät ñeå hoài giaùo hoùa quoác gia vaø khuynh höôùng duy ñôøi, vieäc thaêng tieán caùc quyeàn con ngöôøi, vaø quyeàn töï do toân giaùo trong moät quoác gia coù tôùi 96% daân theo Hoài giaùo.
Ñöùc Cha Rufin Anthony, Giaùm Muïc giaùo phaän Islamabad-Rawalpindi, cho bieát cuoäc ñaàu phieáu laàn naøy laø dòp ñeå ngöôøi daân baày toû caùc yù kieán vaø mong öôùc cuûa hoï nhö: chaám döùt naïn gian tham hoái loä, söï baát khoan nhöôïng, tinh thaàn voâ traùch nhieäm vaø naïn khuûng boá. Tuy laø thieåu soá nhöng caùc Kitoâ höõu ñöôïc môøi goïi can ñaûm laøm chöùng cho ñöùc tin, löïa choïn ñoái thoaïi vaø tham döï vaøo ñôøi soáng quoác gia. Linh Muïc Khalid Asi, cha chính giaùo phaän Faisalabad, thì cho bieát vieäc tham gia caùc tieán trình daân chuû, toân troïng caùc quyeàn con ngöôøi, caùc nguyeân taéc bình ñaúng vaø quyeàn coâng daân ñeàu thuoäc gia taøi giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh coâng giaùo cuõng nhö cuûa toaøn Kitoâ giaùo. Gia taøi naøy Giaùo Hoäi coáng hieán cho xaõ hoäi ñeå xaây döïng töông lai hoøa bình vaø hoøa hôïp cho daân nöôùc Pakistan. Cha cuõng cho bieát ñaây laø laàn ñaàu tieân trong lòch söû Pakistan moät chính quyeàn ñöôïc ngöôøi daân baàu leân moät caùch daân chuû ñaõ keát thuùc nhieäm kyø cuûa mình. Nhaân daân toaøn nöôùc vaø caùc thieåu soá toân giaùo caàu mong khoâng phaûi soáng trôû laïi döôùi moät cheá ñoä quaân ñoäi ñoäc taøi.
Trong caùc tuaàn ñaàu thaùng 4 naêm 2013 UÛy ban Coâng Lyù vaø Hoøa Bình cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Pakistan ñaõ phoá bieán moät taäp saùch nhoû veà "caùch thöùc baàu cöû cho caùc thieåu soá toân giaùo", trong ñoù caùc Giaùm Muïc ñaùnh giaù cao heä thoáng baàu cöû hieän haønh baét ñaàu töø naêm 2000, baûo ñaûm quyeàn töï do ñaàu phieáu cuûa coâng daân, chöù khoâng theo heä thoáng "boû phieáu taùch rôøi" nhö döôùi thôøi cheá ñoä ñoäc taøi cuûa töôùng Zia-ul-Haq.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi ñeán quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Linh Muïc James Channan, doøng Ñaminh, Giaùm ñoác Trung taâm hoøa bình Lahore, veà thaùi ñoä cuûa Kitoâ höõu ñoái vôùi cuoäc baàu cöû noùi treân.
Hoûi: Thöa cha, caùc Kitoâ höõu coù laäp tröôøng naøo ñoái vôùi caùc ñaûng phaùi chính trò taïi Pakistan?
Ñaùp: Bình thöôøng caùc tín höõu Kitoâ cuõng chia nhau thaønh caùc nhoùm uûng hoä caùc ñaûng phaùi khaùc nhau trong nöôùc, tuøy theo caùc ñaûng phaûi maø hoï laø thaønh vieân. Trong tröôøng hôïp cuûa cuoäc baàu cöû naøy cuõng theá. Caùc vò laõnh ñaïo cuõng uûng hoä caùc ñaûng phaùi khaùc nhau, döïa treân soá gheá maø caùc nhoùm thieåu soá coù theå coù. Tuy nhieân, toâi coi ñaây laø moät tình traïng tích cöïc vaø chaéc chaén laø daân chuû.
Hoûi: Caùc Kitoâ höõu Pakistan thöôøng boû phieáu nhö theá naøo, thöa cha?
Ñaùp: Noùi chung, caùc tín höõu Kitoâ thích doàn phieáu cho caùc ñaûng phaùi ñôøi vaø theo laäp tröôøng töï do: chaúng haïn nhö ñaûng "Nhaân daân Pakistan", ñaûng "Quoác gia Awami", "Phong traøo Muttahida Qaumi", laø caùc ñaûng phaùi toû ra chuù yù tôùi caùc nhoùm thieåu soá, tranh ñaáu cho bình quyeàn vaø cô may tieán thaân cuûa moïi ngöôøi daân. Caû khi ñaûng "Lieân minh hoài giaùo" cuûa oâng Nawaz Sharif cuõng tuyeân boá daán thaân cho söï bình ñaúng, nhöng cuõng chính döôùi thôøi chính quyeàn do oâng laõnh ñaïo, maø Kitoâ höõu ñaõ ñau khoå raát nhieàu vì bò baùch haïi töø phía caùc ngöôøi hoài cuoàng tín trong bang Punjab, laø vuøng ñaát toång tham möu cuûa oâng.
Hoûi: Vaäy thì nhöõng löïc löôïng chính trò naøo taïi Pakistan chuù yù ñeán caùc nhu caàu vaø ñoøi hoûi cuûa caùc Kitoâ höõu nhieàu nhaát, vaø tìm caùch thöïc hieän caùc ñöôøng loái chính trò cuï theå nhaát ñoái vôùi hoï hieän nay?
Ñaùp: Ñoù laø ñaûng "Nhaân daân Pakistan" vaø "Phong traøo Muttahida Qaumi". Tuy nhieân "Phong traøo Muttihida Qaumi" naøy coù neàn taûng ña soá ôû vuøng mieàn. Noù raát maïnh trong vuøng Sindh vaø thuû phuû laø tænh Karachi. Hoï ñaõ nhieàu laàn baày toû roõ raøng daán thaân thöøa nhaän caùc quyeàn bình ñaúng vaø phaåm giaù cuûa caùc nhoùm thieåu soá vaø baûo veä söï soáng cuõng nhö taøi saûn cuûa hoï. Caû ñaûng "Lieân minh hoài giaùo" cuõng tuyeân boá theo ñöôøng loái chính trò naøy, nhöng coù moät soá haïn cheá. Trong khi caùc ñaûng phaùi toân giaùo nhö Jamiat-Islami vaø Jamiat Ulema vaø Pakistan, thì ít chuù yù tôùi soá phaän cuûa nhöõng ngöôøi khoâng theo Hoài giaùo. Caùc cuoäc thaûo luaän treân ñaøi truyeàn hình cho thaáy raèng caùc phong traøo naøy coù ít khaû theå khaúng ñònh trong Quoác Hoäi lieân bang cuõng nhö taïi caùc ñòa phöông. Vaø ñoù laø moät tin vui ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu, cuõng nhö ñoái vôùi caùc tín höõu AÁn giaùo, ñaïo Sihk, ñaïo Bahai vaø Ahmadi.
Hoûi: Thöa cha, trong tình hình hieän nay, caùc ñaûng phaûi hay caùc öùng vieân naøo coù theå dieãn taû moät caùch toát ñeïp hôn caùc khaùt voïng vaø caùc nhu caàu cuûa Kitoâ giaùo nhö laø thieåu soá?
Ñaùp: Tröôùc heát nhö toâi ñaõ noùi ñeán treân ñaây, ñoù laø hai ñaûng "Nhaân daân Pakistan" vaø "Phong traøo Muttahida Qaumi". Tuy nhieân, xem ra ñaûng "Nhaân daân Pakistan" chieám ña soá trong chính quyeàn tröôùc seõ gaëp khoù khaên trong vieäc kieám ñöôïc soá gheá caàn thieát ñeå coù theå trôû laïi cai trò ñaát nöôùc. Ngoaøi ra, laàn naøy ñaûng naøy ñaõ khoâng trình baày roõ raøng caùc chöông trình cuûa mình. Ñaøng khaùc, ñaûng "Phong traøo Myttahida Qaumi" khoâng ñi xa hôn vieäc coù theå kieåm soaùt bang Sindh vaø moät söï ñaïi dieän coù theå baûo ñaûm cho mình moät lieân minh treân bình dieän trung öông naøo ñoù.
Hoûi: Ñaâu laø caùc ñeà taøi ñaõ loâi keùo caùc Kitoâ höõu trong cuoäc tranh cöû laàn naøy, thöa cha?
Ñaùp: Caùc tín höõu Kitoâ ñaõ tìm caùch noùi leân caùc ñoøi hoûi quyeàn bình ñaúng vaø cô may treân bình dieän quoác gia vaø ñòa phöông. Hoï cuõng ñaõ daán thaân gaây aùp löïc ñeå cho caùc ñaûng phaùi ñöông ñaàu vôùi vaán ñeà gaây tranh caõi lieân quan tôùi "luaät choáng phaïm thöôïng", vaø ñöa ra caùc bieän phaùp ñeå ngaên chaën caùc laïm duïng. Hoï uûng hoä caùc ñaûng phaùi daán thaân beânh vöïc caùc nhoùm thieåu soá khoûi söï thuø gheùt cuûa caùc nhoùm hoài ñaáu tranh. Caùc nhoùm thieåu soá cuõng chuù yù tôùi caùc löïc löôïng tìm giaûm bôùt söï kyø thò döïa treân neàn taûng toân giaùo, cuõng nhö caùc löïc löôïng muoán thaêng tieán ñoái thoaïi, toân troïng vaø hoøa bình. Vaø ñieàu naøy caû trong caùc tröôøng hoïc nöõa.
(Avvenire 10-5-2013)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)