Ñöùc Thaùnh Cha toá giaùc
neàn kinh teá taøi chaùnh thieáu ñaïo ñöùc
Ñöùc Thaùnh Cha toá giaùc neàn kinh teá taøi chaùnh thieáu ñaïo ñöùc.
Vatican (SD 16-5-2013) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ toá giaùc tình traïng thieáu luaân lyù ñaïo ñöùc trong laõnh vöïc kinh teá taøi chaùnh, gaây ra cuoäc khuûng hoaûng hieän nay vaø ngaøi keâu goïi caûi toå kinh teá naøy ñeå möu ích thöïc söï cho moïi ngöôøi.
Ñaây laø laàn ñaàu tieân Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ leân tieáng veà caùc vaán ñeà kinh teá chính trò, ñaëc bieäc laø cuoäc khuûng hoaûng taøi chaùnh treân theá giôùi. Ngaøi ñöa ra lôøi keâu goïi treân ñaây trong buoåi tieáp kieán saùng 16 thaùng 5 naêm 2013, daønh cho caùc vò taân ñaïi söù 4 nöôùc: Kirghizstan, Antigua vaø Barbuda, Luxemburg vaø Botwana ñeán trình uûy nhieäm thö.
Trong dieãn vaên chaøo caùc vò ñaïi söù môùi, Ñöùc Thaùnh Cha ghi nhaän vaø ca ngôïi nhöõng keát quaû tích cöïc, nhöõng tieán boä goùp phaàn vaøo thieän ích ñích thöïc cuûa nhaân loaïi, nhö trong laõnh vöïc söùc khoûe, giaùo duïc vaø truyeàn thoâng. Nhöng ngöôøi ta cuõng phaûi nhìn nhaän raèng phaàn lôùn nhaân loaïi soáng trong tình traïng baáp beânh haèng ngaøy vôùi nhöõng haäu quaû ñau thöông. Moät soá beänh taät gia taêng, vôùi nhöõng haäu quaû taâm lyù; söï sôï haõi vaø tuyeät voïng xaâm chieám taâm hoàn nhieàu ngöôøi, keå caû taïi nhöõng nöôùc goïi laø giaàu coù; nieàm vui soáng ñang giaûm bôùt, söï voâ luaân vaø baïo löïc gia taêng; ngheøo ñoùi trôû neân hieån nhieân hôn. Ngöôøi ta phaûi vaät loän ñeå soáng, vaø nhieàu khi soáng moät caùch khoâng xöùng ñaùng (..).
Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Theo yù toâi, moät trong nhöõng nguyeân do gaây neân tình traïng naøy ôû trong quan heä cuûa chuùng ta vôùi tieàn baïc, chaáp nhaän söï thoáng trò cuûa tieàn baïc treân chuùng ta vaø caùc xaõ hoäi chuùng ta. Vì theá cuoäc khuûng hoaûng taøi chaùnh chuùng ta ñang traûi qua, laøm cho chuùng ta queân caên coäi ñaàu tieân cuûa cuoäc khuûng hoaûng hieän nay laø do khuûng hoaûng saâu xa veà nhaân loaïi hoïc, do söï phuû nhaän vò theá toái thöôïng cuûa con ngöôøi. Chuùng ta ñaõ taïo ra nhöõng thaàn töôïng môùi.."
Tieáp tuïc nhöõng nhaän xeùt veà cuoäc khuûng hoaûng cuûa ngaønh taøi chaùnh vaø kinh teá, Ñöùc Thaùnh Cha toá giaùc tình traïng con ngöôøi bò thu heïp vaøo moät ñoøi hoûi duy nhaát cuûa hoï, ñoù laø söï tieâu thuï. Teä hôn nöõa, ngaøy nay con ngöôøi bò coi nhö moät saûn phaåm tieâu thuï maø ngöôøi ta coù theå duøng vaø vaát ñi... Tình lieân ñôùi, voán laø moät kho taøng cuûa ngöôøi ngheøo, thöôøng bò coi laø khoâng coù lôïi, traùi ngöôïc vôùi nhöõng lyù leõ taøi chaùnh vaø kinh teá.. Trong khi lôïi töùc cuûa thieåu soá gia taêng vöôït böïc, thì lôïi töùc cuûa ñaïi ña soá bò suy giaûm. Söï cheânh leäch naøy xuaát phaùt töø nhöõng yù thöùc heä coå voõ söï töï trò tuyeát ñoái cuûa thò tröôøng vaø söï ñaàu cô taøi chaùnh, vaø qua ñoù, ngöôøi ta phuû nhaän quyeàn kieåm soaùt cuûa caùc chính quyeàn voán ñöôïc uûy thaùc nhieäm vuï lo laéng cho coâng ích. Ngöôøi ta thieát laäp moät thöù baïo chuùa môùi voâ hình, ñoâi khi tieàm theå, ñôn phöông aùp ñaët nhöõng luaät leä cuûa chuùng."
Ñi saâu hôn nhöõng hieän töôïng treân ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha nhaän xeùt raèng "Ñaèng sau thaùi ñoä ñoù coù tieàm aån söï phuû nhaän luaân lyù ñaïo ñöùc, phuû nhaän Thieân Chuùa. Cuõng nhö tình lieân ñôùi, luaân lyù ñaïo ñöùc laøm cho ngöôøi ta khoù chòu. Noù bò coi laø gaây thieät haïi, quaù "nhaân baûn" vì töông ñoái hoùa tieàn baïc vaø quyeàn haønh; bò coi nhö moät ñe doïa vì phuû nhaän söï leøo laùi vaø tuøng phuïc con ngöôøi".
Trong boái caûnh ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ keâu goïi thöïc hieän moät cuoäc caûi toå taøi chaùnh coù tính chaân luaân lyù ñaïo ñöùc vaø bao goàm cuoäc caûi toå kinh teá möu ích cho taát caû moïi ngöôøi. Ñieàu naøy ñoøi giôùi laõnh ñaïo chính trò coù can ñaûm thay ñoåi thaùi ñoä. Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Toâi khuyeân hoï haõy quyeát lieät ñöông ñaàu vôùi thaùch ñoá naøy moät caùch saùng suoát, ñeå yù ñeán nhöõng ñaëc tính cuûa moãi hoaøn caûnh. Tieàn baïc phaûi phuïc vuï chöù khoâng ñöôïc thoáng trò". (SD 16-5-2013)
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)